Ochan ta banti te bintik yichʼoje

Baan ta sleojiʼbal

SJUKEBAL CAPÍTULO

¿Mukʼbal skʼoplal ya kiltik te kuxlejalil jich bitʼil ya yil te Diose?

¿Mukʼbal skʼoplal ya kiltik te kuxlejalil jich bitʼil ya yil te Diose?

«Como haʼat ay ta acuenta te sloqʼuib-haʼ yuʼun cuxlejal.» (SALMO 36:9.)

1, 2. ¿Bin tʼujbil majtʼanil yakʼojbotik Dios te mukʼ skʼoplale, sok bin yuʼun?

TE JTATIK ta chʼulchan yakʼojbotik tʼujbil majtʼanil, jaʼ te kuxlejalil ta swenta-abi ya xjuʼ ya jkʼayinbeytik te stalele (Génesis 1:27). Jaʼ yuʼun ya xjuʼ ya jnopilan ta koʼtantik te mantaliletik ta Biblia sok ya xjuʼ ya jpas ta jkuxlejaltik. Teme jich ya jpastike, ya xmukʼubxan te schʼuunel koʼtantike. Jichme ya kakʼtik ta ilel ta lek te kʼux ta koʼtantik te Jehová sok yame jnaʼtik «stsahtayel te bintic lec soc te bintic ma lecuque» (Hebreos 5:14).

2 Ta kʼajkʼal ini, bayal skʼoplal te yakuk jnaʼtik spasel ta jkuxlejaltik te bintik ya yal te Bibliae. Kʼax bayal te bintik ya xkʼot ta pasel ta Balumilal te maʼyuk junuk ley te ya yalbey skʼoplal te bin-utʼil ta chajpanel ta jujunchajpe. Jich bitʼil te stuuntesel poxetik o poxiletik te banti ya yichʼ tuuntesel te chʼichʼe. Jaʼ ini bayal skʼoplal ta koʼtantik, melel ya jkʼan ya jchʼuunbeytik te smantal te Jehovae. Ta swenta-abi, ¿bin-utʼil ya xjuʼ kuʼuntik snopel ta lek te bin ya jpastik swenta lekuk te bin ya yalbotik te koʼtantik sok te ya yakʼ x-ayinotik ta skʼuxul yoʼtan te Diose? Jaʼ te kʼalal ya jnaʼbeytik lek swentail te bin ya yal te Bibliae (Proverbios 2:6-11). Kilbeytik skʼoplal chaʼoxchajpuk.

CHʼULTESBIL TE KUXLEJALIL SOK TE CHʼICHʼE

3, 4. ¿Bin-ora ta sbabial buelta la yalbey skʼoplal ta Biblia te chʼultesbil te chʼichʼe? ¿Bintik textoetik ya yal?

3 Te Jehová jun-nax skʼoplal ya yil te kuxlejalil sok te chʼichʼe sok pajal chʼultesbil yuʼun. Te sbabial buelta la yakʼ ta naʼel-abi jaʼ te kʼalal mato jaluk slajel-a te Abel te milot yuʼun te Caine. Te Dios jich la yalbey te jmilawe: «Ta bahlumilal to ya xchicnaj talel yaw ta jtojol te schʼichʼel awihtsʼine» (Génesis 4:10, Tsʼihbaybil sChʼulcʼop jTatic Dios ta tseltal). Ta sit te Jehová te schʼichʼel Abel te la yichʼ malele, jaʼ skuxlejal. Jich kʼoem te yak ta aw ta stojol Dios ta skʼanbeyel spakol te schʼichʼele (Hebreos 12:24).

4 Kʼalal kʼaxemix-a te Pulemale, te Dios la yal te ya xjuʼ ta tuuntesel te stiʼbalul te chambalametike, jaʼukmeto ay bin la yal te ma xjuʼ ta pasele: «Te tiʼbal te yichʼoj to schʼichʼel, te ha scuxlejal, ma me xaweʼic stuquel, como ya me xcʼopojon yuʼun achʼichʼel te ya yichʼ malel» (Génesis 9:4, 5). Ta kʼajkʼal ini, jich bitʼil stsʼumbalotik te Noé, ya skʼan ya jchʼuuntik te mantalil-abi, melel la yakʼxan ta naʼel te bin la yal Dios ta stojol te Caine. Ta sbabial, ya yakʼ ta naʼel te spisil te bintik kuxajtik ta Balumilale, jaʼ señail skuxlejalik te chʼichʼe. Ta patil, la yalxan te Jehová te ya yichʼ ta kʼop te machʼatik ma xyichʼik ta mukʼ te kuxlejalil sok te chʼichʼe (Salmo 36:9).

5, 6. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta naʼel te Ley yuʼun Moisés ta swenta te chʼultesbil te chʼichʼe sok te kʼax mukʼ skʼoplale? (Ilawil te recuadro « Kichʼtik ta mukʼ skuxlejal te chambalametike».)

5 Te bin cheb mukʼ skʼoplal la yichʼix alele, jaʼnix jich la yichʼ tsʼibayel ta Ley yuʼun Moisés. Ta Levítico 17:10, 11, te Jehová jich la yal: «Machʼayuc winiquil [...] te ya sweʼ chʼichʼ, ma lecuc coʼtan yuʼun [...], ya me jloqʼues [o ya jlajin] ta yohlil te slumale. Como ay ta chʼichʼ te scuxlejal, soc hoʼon la jcaʼbeyex te chʼichʼ scuenta stojel mulil awuʼunic ta scajtajib ta chiqʼuel mahtanil; ha nix te chʼichʼ te ya stojbe smul» (ilawil te recuadro « Te chʼichʼ ya stoj muliletik».) *

6 Teme maba ya yichʼ tuuntesel ta skajtijib chikʼbil majtʼanil te chʼichʼe ya yichʼ malel ta lum. Jich ya yichʼ sujtesbeyel kʼoem te Yajwal te kuxlejalile (Deuteronomio 12:16; Hechos 17:25). Jaʼukmeto, ya skʼan ya jnaʼtik te kʼalal ya smilik jkojt chambalam-a te israeletik maba la smaliyik te jkʼaxel maʼyuk jxujtʼuk ya xjil schʼichʼele. Te kʼalal la setʼbeyik snukʼ sok te la slokʼesbeyik schʼichʼel ta lek te chambalame, jich maʼyuk bin ya x-albot yoʼtanik-a te kʼalal ya sweʼike, melel jich ya yakʼik ta ilel-a te yichʼojik ta mukʼ te Machʼa la yakʼ te kuxlejalile.

7. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel David te yichʼoj ta mukʼ te chʼultesbil te chʼichʼe?

7 Te machʼa kʼot lek ta yoʼtan bin yal te mantalil yuʼun Dios ta swenta te chʼichʼe jaʼ te David, jtul winik te lek yoʼtan yuʼun te Diose (Hechos 13:22). Ay jun buelta la yal te lajelix ta takin tiʼil-ae. Te kʼalal la yaʼiyik stojol te oxtul swiniktake, la yochintayik ta jkʼaxel te banti ayik te skontratakik ta slokʼesel tal jaʼ ta schʼenal, jich la yichʼbeyik bael te David. ¿Binwan yilel la yil? Jich la yal: «¿Ya bal cuchʼbe schʼichʼelic te winiquetic te la sloqʼues sba ta yoʼtanic te scuxlejalic?». Te jaʼe, jich kʼot ta yoʼtan David te jaʼ schʼichʼelik o skuxlejalik te soldadoetik yuʼune. Jaʼ yuʼun, manchukme kʼax takin yoʼtan-a, «la smal ta stojol Jehová» (2 Samuel 23:15-17).

8, 9. ¿Jelonbal te bin yilel ya yil Dios te kuxlejalil sok te chʼichʼ te kʼalal chiknaj te congregación ta sbabial sigloe? Cholbeya skʼoplal.

8 Bayal jaʼbil ta patil la stsob sbaik te machʼatik swentainojik-a te congregación yuʼun jchʼuunjeletik, jaʼ te Jtsojb Jwolwanejetike. Te kʼalal la yichʼ akʼbeyel mantalil yuʼun chʼichʼ te Noé jaʼto kʼalal ta Ley yuʼun Moisés ayniwan kʼaxemix novecientos jaʼbil-a, ta Ley yuʼun Moisés jaʼto te kʼalal la stsob sbaik te Jtsojb Jwolwanejetike ayniwan kʼaxemix mil quinientos jaʼbil-a. Ta tsoblej-abi, te Jehová la yakʼbey ta yoʼtan te Jtsojb Jwolwanejetik yuʼun ya yichʼ stsʼibayik ini: «Melel jaʼ lec la yaiy te Chʼul Espíritu soc jich coʼtantic uuc te maʼyuc yan ijcʼatsil te ya cacʼbeyex awichʼique, jaʼ nax ta bay tulan scʼoplal. Jaʼ in to: Ma me xʼatiʼic tiʼbal te yichʼoj milel smajtʼanin te locʼombaetique, soc ma me xʼatiʼbeyic stiʼbalul te bay tsʼotbil nax snucʼ yichʼoj milele, soc ma me xatuuntesic te chʼichʼe, soc ma me xyalex ta mulil» (Hechos 15:28, 29XCD).

9 Te Jtsojb Jwolwanejetik ta sbabial siglo chikan ta ilel te kʼoem ta yoʼtanik te chʼultesbil te chʼichʼe sok teme maba lek ya yichʼ tuuntesele, jaʼ tulan mulil jich bitʼil te yichʼel ta mukʼ lokʼombaetik o yalel ta mulil. Ta kʼajkʼal ini, jaʼnix jich kʼoem ta koʼtantik-euk. Te kʼalal ya jsitintay jbatik sok te bin-utʼil ya yichʼ tuuntesel te chʼichʼe ya kiltik te mantaliletik ta Biblia swenta lekuk ya yil Dios te bin ya jnop jpastike.

TE KʼALAL YA YICHʼ TUUNTESEL CHʼICHʼ TA POXETIK

¿Bin-utʼil ya jcholbey te doctor te bin jtaoj ta nopel ta swenta te chʼichʼ yichʼojix xatel lokʼel ta schanchajpal yipe?

10, 11. 1) Te stestigotak te Jehová, ¿yabal xjuʼ ya yichʼik chʼichʼ sok te chanchajp yipe? 2) ¿Bintik-a te la yichʼix albeyel skʼoplal ta swenta te chʼichʼ te ay ta jwentatik snopel ta jujuntule?

10 Ta swenta te jchʼuunejtik te mantalil «ma me xatuuntesic te chʼichʼe», jich yuʼun te testigoonkotik yuʼun Jehová maba ya kakʼ jchʼichʼeltik ta stojol yantik sok maba ya kichʼtik chʼichʼ o maba kakʼtik ta kʼejel jchʼichʼeltik yuʼun ta patil ya kotses ta jchialtik. Soknix maba ya kichʼtik junuk te chanchajp yip te chʼichʼe, jich bitʼil te: glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas sok plasma.

11 Ta kʼajkʼal ini, kʼayemik ta schaʼxatel te chanchajp yip te chʼichʼ yuʼun ya stuuntesik ta biluk poxil. ¿Chʼichʼtobal-abi? ¿Yabal xjuʼ ya kichʼtik? Jaʼ ini ay ta jwentatik ta snopel ta jujuntul. Jaʼnix jich ay ta jwentatik snopel te bin ya jpastik yuʼun te bintik ya yichʼ pasel yuʼun te hemodiálisis, te hemodilución sok te bin ya yichʼ tuuntesel yuʼun maba ya xmal-a te chʼichʼe, jaʼnax teme jaʼnix jchʼichʼeltik te ya yichʼ tuuntesel te maba kʼejbile (ilawil te apéndice te ay ta «Te chʼichʼ xatiklanbil lokʼel sok te bintik-utʼil ya yakʼ operación te doctor»).

12. Ta swenta te bin ya yalbotik te koʼtantike, ¿bin-a te ma lekuk ya jpastike sok bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya jtatik ta nopel ta lek?

12 ¿Tulanbal skʼoplal ta yoʼtan Jehová te bin ya jtatik ta nopel ta jujuntule? Tulan skʼoplal, melel bayal skʼoplal ta yoʼtan bin-a te ya jnoptike sok bin yuʼun te jich ya xkʼot ta nopel kuʼuntike (kʼopona te sjun Proverbios 17:3; 24:12). Jich yuʼun, ¿bin ya skʼan ya jpastik nailuk teme ya jkʼan ya kichʼtik o ya jpʼajtik poxetik o te bintik yan ya stuuntes te doctore? Nail ya skʼan ya jkʼopontik te Diose sok jlebeytik skʼoplal te bin-ae, ta patil akʼa jtʼuntik te bin ya yalbotik te koʼtantik te pʼijubenix ta swenta skʼop te Diose (Romanos 14:2, 22, 23). Mame xkakʼ jbatik ta sujel yuʼun te bin ya x-albot yoʼtan te yantike sok mame jojkʼoylantik jich bitʼil ini: «¿Binwan ya apas te jaʼukate?». Ta swenta-abi, «ta jtuhlutuhl ya [...] scuch stuquel te yihcatse» (Gálatas 6:5; Romanos 14:12; ilawil te recuadro « ¿Chʼultesbilbal ya kil te chʼichʼe?»). *

TE LEYETIK YUʼUN JEHOVÁ YA YAKʼ TA ILEL SKʼUXULYOʼTAN

13. ¿Bin ya yakʼ ta ilel ta stojol Jehová te leyetik sok te mantaliletik yuʼun ta Bibliae? Albeya junuk skʼoplal.

13 Te leyetik sok te mantaliletik yuʼun te Jehovae, ya yakʼ ta ilel te jaʼ Jpasley te kʼax pʼij stukel sok jaʼ jtul Tatil te kʼax bayal skʼuxul yoʼtan te ya slebey slekilal te yal snichʼnabe (Salmo 19:7-11). Manchukme ma jaʼuk jun mantalil yuʼun doctoretik te bin la yichʼik albeyel te jchʼuunjeletik «te ma stuuntesic te chʼichʼe» te xchie, jaʼukmeto ya skoltayotik yuʼun ma jta jwokoltik ta swenta te yichʼel chʼichʼe (Hechos 15:20XCD). Ta melel bayal ta tul te machʼatik ay lek spʼijilik ta spasel te operación, ya yalik te jaʼ kʼax lekxan te ma xyichʼ tuuntesel chʼichʼe. Te smelelil j-abatetik yuʼun te Diose, tey ya yilik-a te Jehová te yuʼun-nix jaʼ jtul Tatil-a te kʼuxotik ta yoʼtan sok te kʼax bayal spʼijile (kʼopona te sjun Isaías 55:9; Juan 14:21, 23).

14, 15. 1) ¿Bin leyetik la yakʼ ta ilel te skʼuxul yoʼtan Dios ta stojol te lum yuʼune? 2) ¿Bin-utʼil ya jpastik te bin ya yal te Biblia yuʼun ma xkakʼtik ta wokol te jkuxlejaltike?

14 Te Diose spisilnanix-ora ya sle te bin lek ta stojol te lum yuʼune. Jich ya yakʼ ta ilel bayal ta chajp leyetik te la yakʼbey te israeletike. Jich bitʼil te kʼalal la yalbey ta mantal te akʼa yakʼbeyik stsʼajkʼul ta sjoyobal te sba snaike. Ta skaj te spisil-ora ya stuuntesik te sba snaik ta nameye, te mantaliletik ini koltayotik yuʼun ma staik ejchʼen-a (Deuteronomio 22:8; 1 Samuel 9:25, 26; Nehemías 8:16; Hechos 10:9). Jaʼnix jich la yichʼik albeyel te akʼa yilik ta lek te toroetik te ya xkujawanike (Éxodo 21:28, 29, TNM). Te machʼa ma la schʼuun te mantaliletik-abi, jich la yakʼ ta ilel te maʼyuk skʼoplal ta yoʼtane sok jich ya xjuʼ smulin teme ay mal chʼichʼe.

15 ¿Bin-utʼil ya jpastik ta jkuxlejaltik te bintik ochem skʼoplal ta mantaliletik-abi? Jaʼ te kʼalal ya kiltik ta lek te bintik ya xjuʼ ya yakʼ jwokoltike, jich bitʼil te schajpanel jcarrotik teme ay banti tsʼiʼlajeme, te bin-utʼil ya jtijtik carro, te lekuk ay te jnatik sok te banti ya x-aʼtejotike, te yakuk kiltik te jchambalamtike sok te ya jtsatik ta lek te bin ya jchʼay koʼtantik-ae. Ta chaʼoxpam nacionetik jaʼ bayalxan ya xlajik te jchʼieletik ta skaj te ma stsajtay sbaik yuʼun te bintik ya spasike. Jich yuʼun te jchʼieletik te ya skʼan ya x-ayinik ta skʼuxul yoʼtan te Diose sok te mukʼ skʼoplal ta yoʼtanik te skuxlejalike, maba ya yakʼ ta woklajel skuxlejalik ta skajnax te biluk ya smulanik spasele, melel maba ya skuyik te maʼyuk bin-ora ya sta yejchʼenike. Jaʼ yuʼun ya smulanbeyik yutsil te schʼielike, melel maba ya spasik te bin ya x-akʼbotik swokolike (Eclesiastés 11:9, 10).

16. ¿Bin ya yakʼ ta naʼel te Biblia ta swenta te skʼasesel alale? (Ilawil te notae.)

16 Te Diose kʼax mukʼ skʼoplal ta yoʼtan te skuxlejal te ants winike, jaʼnix jich te skuxlejal alal te yaktonax ta chʼiel ta schʼujtʼ te smeʼe. Ta Ley yuʼun Moisés, la yal te bin ya yichʼ pasbeyel te kʼalal ay machʼa ya yejchʼentes jtul ants te swoloj yale. Teme laj yuʼun te ants o te alale, te machʼa ejchʼenteswane jmilaw ya xkʼot sok ya stojbey ta skuxlejalnix te skuxlejale (kʼopona te sjun Éxodo 21:22, 23). * Ta swenta-abi, ya xkʼot ta koʼtantik te bin yaʼiyel ya yaʼiy sba Jehová te kʼalal ya yil te bayal ta mil alaletik ya yichʼik kʼasesel ta jujun jaʼbile, bayal buelta te antsetik stukel yoʼtan ya skʼasesik te alal ta skaj te maba ya skʼanike o yuʼun-nax ma skʼan ya yijkʼitayik te mulweje.

17. ¿Bin-utʼil ya jmukʼubtesbeytik kʼinal yaʼiy te machʼa ay skʼasesoj yal te kʼalal mato snopojuk-a te skʼop Diose?

17 Jaʼukmeto, ¿jaxan teme ay machʼa la skʼases yal te kʼalal mato snopoj-a te smelelil kʼop ta Bibliae? ¿Lekbal teme ya snop te maba ya sta perdón yuʼun te Diose? Mame jichuk ya skʼan ya snop. Spisil te machʼatik ya sujtes yoʼtanik ta smelelile, yame skʼan ya schʼuunik te ya staik perdón yuʼun te Jehová ta swenta te schʼichʼel la smal te Jesuse (Salmo 103:8-14; Efesios 1:7). Jaʼnix te Cristo la yal te maba tal yikʼ «te machʼatic tojic ta winiquil, ha tal [yikʼ] te machʼatic jmulawiletic» swenta ya sujtes yoʼtanik (Lucas 5:32).

JLOKʼESTIK TE BINTIK CHOPOL YA SNOP KOʼTANTIK

18. ¿Bin swentail ya yal te Biblia te bayal malem chʼichʼe?

18 Te Jehová ma tikʼuk ya yil-a te maba ya kutsʼintik te jpatxujktike. Yame skʼan te ya jbultik lokʼel ta koʼtantik kʼoem te il-oʼtantaywanej te jaʼ yakʼoj ta malel bayal chʼichʼ. Te jpuk-kʼop Juan jich la yal: «Spisil machʼa ya yil-oʼtantay te yermano, jmilaw me cʼohem» (1 Juan 3:15). Ta melel, ma jaʼuknax ya skʼan ya yal te ma lekuk ya kiltike, te bin ya yakʼ ta naʼele jaʼ te koʼtantikuk lajemukixe. Te kʼalal jich ya jnoptik-abi, ya xjuʼ ya yikʼotik bael ta slebeyel smul te kermanotik te yuʼun ya jkʼantik te ya yichʼ akʼbeyel castigo yuʼune (Levítico 19:16; Deuteronomio 19:18-21; Mateo 5:22, TNM). Jaʼ yuʼun ya skʼan te ya jpastik tulan ta slokʼesel ta koʼtantik te bintik chopol ya jnoptike (Santiago 1:14, 15; 4:1-3).

19. Ta swenta te Salmo 11:5 sok ta Filipenses 4:8, 9, ¿bintik ya x-akʼbot snop te machʼa ya spas ta skuxlejal te mantaliletik yuʼun te Bibliae?

19 Teme mukʼ skʼoplal ta koʼtantik te kuxlejalil te bitʼil ya yil te Diose sok teme ya jkʼantik ya x-ayinotik ta skʼuxul yoʼtane, yame jpʼajtik te bintik ya yakʼ xkʼajkʼubotike. Ta Salmo 11:5 ya yal ta stojol «te machʼa ya smulan utsʼinwanej ha ya xpʼajotic yuʼun» Jehová. Te texto ini ma jaʼuknax ya yakʼ ta ilel te bin yaʼiyel ya yaʼiy ta yoʼtan te Diose, jaʼnix jich ay bin ya yakʼ jnoptik swenta ya jtojobtes te jkuxlejaltike. Teme kʼux ta koʼtantik te Diose, yame jpʼajtik biluk-a te ya stoybey skʼoplal te majtambae. Jaʼnix jich ya yal te Jehová te jaʼ «Dios yuʼun lamal-oʼtanil», jaʼ yuʼun ya skʼan ya jnojes ta koʼtantik te bintik lek skʼoplal, te bin stojil, te bintik ay yutsil skʼoplal sok te bin ya yakʼ lamal kʼinale (kʼopona te sjun Filipenses 4:8, 9).

ORGANIZACIONETIK TE YATINOJ CHʼICHʼ SKʼABIKE

20-22. ¿Bin-utʼil ya yakʼik ta ilel stalelik te smelelil jchʼuunjeletik ta swenta te balumilale, bin yuʼun te jich ya spasike?

20 Ta sit te Dios, te balumilal yuʼun te Satanase yatinoj chʼichʼ skʼabik ta skaj te smilojik ants winiketik te maʼyuk smulike. Te ajwaliletik yuʼunike, ya yichʼ albeyel skʼoplal ta Biblia jich bitʼil jtiʼawal chambalametik, te smilojik bayal millón ants winiketik, tey ochem skʼoplal-euk bayal ta tul j-abatetik yuʼun Jehová (Daniel 8:3, 4, 20-22; Apocalipsis 13:1, 2, 7, 8). Bayal ta chajp te mukʼul chonbajel sok te organizacionetik yuʼun pʼijil winiketik yakʼoj sbaik ta skoltayel te política te ay yipik ta Balumilal yuʼun ya spasik aʼtejibaletik yuʼun milaw te kʼax xiʼbantik sba, jich slokʼesojik bayal takʼin-a. Chikan ta ilel: «te ay ta scʼab pucuj swohlol te bahlumilale» (1 Juan 5:19).

21 Jaʼukmeto, te jnopojeletik yuʼun te Jesuse libre ayik ta swenta mulil yuʼun te smalel chʼichʼ ta jujuntul o ta tsojboltsojb. ¿Bin yuʼun? Melel maba uʼuninbilik yuʼun te balumilale, jaʼ yuʼun jkʼaxel ma schʼik sbaik ta política sok ta guerra (Juan 15: 19; 17:16). * Jaʼnix jich te kʼalal ya yichʼik nutsele, ya skʼayinbeyik stalel te Cristo sok ma x-ochik ta jachkʼop, jaʼ ya yakʼik ta ilel te skʼuxul yoʼtanik ta stojol te skontratakik sok ya skʼoponbeyik Dios ta stojolik (Mateo 5:44; Romanos 12:17-21).

22 Te bin yan ya spasik te smelelil jchʼuunjeletik yuʼun te Cristoe, jaʼ te jkʼaxel yijkʼitayojik te «[M]ucʼul Babilonia» te jaʼ spisil te lotil relijionetik te ay ta swolol Balumilal, jaʼ jun organización te kʼax bayal smul staoj ta skaj te bayal smaloj chʼichʼe. Te sJun Diose ya yal te tey «chicnaj te schʼichʼel jalwanejetic soc te machʼatic chʼuhltesbilic socspisil te lajemic ta milel ta bahlumilal». Jaʼ yuʼun jamal ya yalbotik te Diose: «Locʼanic tal ta stojol, pueblo cuʼun» (Apocalipsis 17:6; 18:2, 4, 24).

23. ¿Bin smakojbey skʼoplal te kʼalal ya xlokʼotik ta Mukʼul Babiloniae?

23 Te machʼa ya schʼuun te mantalil ta swenta yijkʼitayel te Mukʼul Babiloniae, ma jaʼuknax ya skʼan ya yichʼ tupʼbeyel sbiil ta jun lista yuʼun te banti ya stsob sba-ae. Ayxan bin ya spas. Jaʼ te ya yilay te bintik ya smuk o te ya stoybey skʼoplal te kʼayem ta spasel te lotil relijione, jich bitʼil spasel muliletik, te ya schʼik sbaik ta política sok te ya stsob bayal skʼulejalike (kʼopona te sjun Salmo 97:10; Apocalipsis 18:7, 9, 11-17). ¡Kʼax bayal malem chʼichʼ ta skaj te bin ya spas te Babiloniae!

24, 25. ¿Bin ya yichʼ ta wenta te Jehová yuʼun ya spasbey perdón te machʼatik ya sujtes yoʼtanik ta skaj te ay smalojik chʼichʼe? Ta swenta-abi, ¿bin koltayel ya sjultes ta koʼtantik ta namey kʼinal ta lum Israel?

24 Te kʼalal mato ayukotik ta smelelil relijion-ae, jpisiltik aynanix la jchʼik jbatik ta balumilal-a te wentainbil yuʼun te Satanase. Ta swenta-abi jkuchojbeytik-a te smule. Jaʼukmeto la jtʼuntik yan be te kʼalal la kakʼtik schʼuunel koʼtantik ta swenta te bitʼil la yakʼ sba ta majtʼanil te Cristoe sok la kakʼtik te jkuxlejaltik ta spasbeyel yaʼtel te Diose. Jich jtaojtik jlekilaltik ta swenta te pasbilotikix perdón yuʼun te Jehová sok te ya skanantay te schʼuunel koʼtantike (Hechos 3:19). Jich bitʼil te yato kiltik baele, te lumetik yuʼun anibal ta nameye, ya sjultes ta koʼtantik te kanantayel ya yakʼ te Jehovae (Números 35:11-15; Deuteronomio 21:1-9).

25 ¿Bin swentail te la yichʼ tuuntesel-abi? Yuʼun tey ya x-an bael-a te israel winik te kʼalal ay la smil jtul ants winik te ma yolojuk la spase, yuʼun jich ma xyichʼ milel-a. Te kʼalal ya xkʼot junuk te banti ay te lumetik-abi, tey ya yichʼ ichʼel ta kʼop yuʼun-a te j-aʼteletike, tey ya xnain-a jaʼto te kʼalal ya xlaj bael te mukʼul sacerdote, ta patil ya xjuʼ ya xbajtʼ te banti ya skʼane. Te kʼalal la yakʼ te lumetik yuʼun anibal te Diose, jich la yakʼ ta ilel te ya spas perdón sok te mukʼ skʼoplal ta yoʼtan te skuxlejal te ants winike. ¿Bin pajal sok te lumetik yuʼun anibale? Jaʼ te bin yakʼoj te Jehová yuʼun ya skanantayotik ta kʼajkʼal ini. ¿Bin-utʼil ay-abi? Ay baeltik maba spasemal koʼtantik ya jkʼaxuntaytik te mantaliletik yuʼun te Dios ta swenta te kuxlejalil te kʼax chʼultesbil sok te chʼichʼe. Manchukme snujpʼ te ya xlajotik yuʼune, jaʼukmeto te Jehová ya spasbotik perdón ta swenta te la yakʼ sba ta lajel te Cristoe. ¿Bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel te bayal skʼoplal ta koʼtantik te bin akʼbil ta jwentatike? Jaʼ te kʼalal ya kikʼtik tal te ants winiketik te yakuk yichʼik koltayel yuʼun-euk te Diose. Jaʼ ini yame skʼan te oranax ya jpastike, melel nopolix te «tulan wokolil[e]» (Mateo 24:21, TNM; 2 Corintios 6:1, 2).

TA SCHOLBEYEL SKʼOPLAL TE AJWALINEL YA XCHIKNAJ TE AY SKʼOPLAL TA KOʼTANTIK TE KUXLEJALILE

26-28. ¿Bin-utʼil pajal ayotik sok te bin-utʼil kuxin te j-alwanej Ezequiele? ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya x-ayinotik ta skʼuxul yoʼtan te Diose?

26 Te lum yuʼun Dios ta kʼajkʼal ini, jich ay te bitʼil kuxin te Ezequiel te j-alwanej ta namey kʼinal te akʼbot yaʼtel yuʼun Jehová ta j-ilkʼinal kʼoem ta stojol te sna Israel. Ay bin tikunot ta spasel: «Haʼat yac awaʼiybon te jcʼop soc ya me awaʼbe snaʼ ta jcuenta». Teme maba la yoʼtanin spasel te bin tikunot ta spasel te Ezequiele, jaʼme smul ya xkʼot te chʼichʼ ya yichʼ malel te kʼalal ya yakʼbey castigo Dios te lum Jerusalene (Ezequiel 33:7-9). Jaʼukmeto, ya jnaʼtik te la skʼotes ta pasel te bin la yichʼ tikunel yuʼune, jich maba la smulinbey schʼichʼel te jayeb ta tul lajike.

27 Te balumilal yuʼun te Satanase, nopol ya yichʼix lajinel. Jich bitʼil te testigootik yuʼun Jehová, kichʼojtik ta mukʼ sok ya skʼan ya jpukbeytik skʼoplal te skʼajkʼalel yuʼun Dios te ya yakʼbey spakol te chopolile sok spukbeyel skʼoplal te Ajwalinel yuʼune (Isaías 61:2; Mateo 24:14). ¿Yakotikbal ta spasel sok sbujtsʼ koʼtantik te aʼtelil mukʼ skʼoplale? Te jpuk-kʼop Pablo jich la spas stukel, jaʼ yuʼun jich la yal: «Mayuc ta jcuenta te schʼichʼel ta spisilic, como ma ba la jmuc ta coʼtan te la jcalbeyex spisil bintic schapoj te Diose» (Hechos 20:26, 27). Ta melel jaʼ jich ya skʼan ya jkʼayinbeytik-euk.

28 Jaʼukmeto, swenta ya x-ayinotik ta skʼuxul yoʼtan te Diose, ma tikʼuk-a te jaʼnax mukʼ skʼoplal ya kiltik te kuxlejalil sok te chʼichʼ jich bitʼil ya yil stukel te Jehovae. Ta yan capítulo yame kiltik bael te tulan skʼoplal te chʼultesbilukotik o manchuk ay kabakultik ta sit te Diose.

^ parr. 5 Te revista Investigación y Ciencia jich ya yal ta swenta te kʼopil «ay ta chʼichʼ te kuxlejalil»: «Te bin-nix ya skʼan ya yal-abi, jaʼ te spisil ta chajp célula te ay ta chʼichʼe ya xtuun yuʼun te jkuxlejaltike».

^ parr. 12 Ilawil te revista ¡Despertad! yuʼun agosto ta 2006, pág. 3-12, te jaʼ spasojik te stestigotak te Jehová.

^ parr. 16 Te machʼatik ya snopbeyik skʼoplal te Bibliae, ya yalik ta swenta te bin la yichʼ tsʼibayel ta hebreo te ay ta Éxodo 21:23 «ma jaʼuknax ya yalbey skʼoplal te wokolil ya sta te antse». Jaʼnix jich ya yakʼ jnaʼtik te Biblia te maba ya xjelon te castigo yuʼun Jehová ta swenta teme mukʼix o yaktonax ta pastajel-a te alal te ay ta schʼujtʼ smeʼe.

^ parr. 70 Teme ya akʼan ya anaʼbeyxan skʼoplale, ilawil te apéndice, «Te chʼichʼ xatiklanbil lokʼel sok te bintik-utʼil ya yakʼ operación te doctor».