SLAJUNEBAL CAPÍTULO
Te nujpunel jaʼ majtʼanil yakʼoj te jkʼuxul-oʼtanil Diose
«Te lazo te oxpʼij ta tsʼotel ma orahuc ya xtuchʼ.» (ECLESIASTÉS 4:12.)
1, 2. 1) Te kʼalal ya xbootik ta yilel nujpunele, ¿bin ya jojkʼoybey jbatik sok bin yuʼun? 2) ¿Bintik jojkʼoyel ya kiltik ta capítulo ini?
¿YABAL amulan te yilel nujpunele? Bayal te machʼatik ya smulanike, melel jaʼ kʼinetik te ma xchʼay ta oʼtanile. Te kerem sok te slekole ya slapik te lekil kʼuʼul pakʼal ay yuʼunike sok ya xchiknaj ta sit yelawik te sbujtsʼkʼinal yuʼunik. Tseʼelnax yoʼtanik ta swenta te bin ya smaliyik ya xkʼot ta pasel ta skuxlejalik ta patile.
2 Jaʼukmeto yame skʼan ya jnaʼtik te ay maba ichʼbilix ta mukʼ te nujpunel jich te bitʼil la yakʼ te Diose. Jaʼ yuʼun, te kʼalal ayotik ta yilel nujpunele koʼtantik te lekuk ya xkʼot skuxlejalik te machʼatik ya xnujpunike, jaʼukmeto ay ya jojkʼoybey jbatik: «¿spisilnixbal-ora ya xbajtʼ ayinuk tseʼel-oʼtanil yuʼunik-a? Ya xjuʼ ya staik-abi, jaʼ chikan te jayebto ya smukʼulin yoʼtanik te mantaliletik yuʼun te Diose sok te jayebto ya spasik tulan ta spasel ta skuxlejalike (kʼopona te sjun Proverbios 3:5, 6). Kʼax mukʼ skʼoplal te jich ya spasike swenta jich lek ya x-ayin skuxlejalik sok jich ya x-ayinik ta skʼuxul yoʼtan te Diose. Jich yuʼun chikan teme nujpunemotik o maʼuke, akʼa kiltik te sujtib ya yakʼbey te Biblia te chaneb jojkʼoyeletik ini: ¿Bintik swentail te ya skʼan ya xnujpun jtul kerem o achʼixe? ¿Bin-utʼil ya atsa ta lek te machʼa ya xnujpunat soke? ¿Bin-utʼil ya achajpan aba nailuk te kʼalal ya akʼan xnujpunate? ¿Bin ya xkoltayotik te machʼatik nujpunemikix swenta ma xlaj te stseʼelil yoʼtanike?
¿BINTIK SWENTAIL TE AY MACHʼA YA SKʼAN XNUJPUNE?
3. ¿Bin yuʼun te maʼyuk spʼijil yoʼtan te machʼa maba snopoj ta lek te bin yuʼun ya skʼan ya xnujpune?
3 Ay machʼatik ya yalik te kʼax tulan skʼoplal te nujpunel yuʼunlaj jich ya yichʼ tael-a te tseʼel-oʼtanile sok malaj ayuk machʼa tsʼakal ya yaʼiy sba teme maʼyuk snujpʼe. ¡Ma jichuk stukel-abi! Akʼa jnop kaʼiytik ta swenta te Jesuse. Ma jaʼuknax te maba nujpun stukele, la yal te jaʼ jun majtʼanil ta stojol te machʼa maba ya xnujpune sok la yalxan te jaʼ kʼax lek teme maba ya xnujpune (Mateo 19:11, 12). Jaʼnix jich te jpuk-kʼop Pablo la yalbey skʼoplal-euk te bintik lekilal ya staik te machʼatik maba ya xnujpunike (1 Corintios 7:32-38, TNM). Jaʼukmeto te Pablo soknix te Jesús maba la yalik te jkʼaxel jich ya skʼan pasele, melel te Bibliae ya yal ta swenta te machʼatik ma x-akʼawanik ta nujpunele tey ochem skʼoplal-a «te bintic ya yaqʼuic ta nopel [te] pucujetic» (1 Timoteo 4:1-3). Te machʼatik ya skʼan yoʼtaninik spasbeyel yaʼtel te Jehovae ay bayal bintik ya xjuʼ ya spas ta skaj te maba nujpunemike. Jaʼ yuʼun, maʼyuk spʼijil yoʼtan te machʼa maba snopoj ta lek te bin yuʼun ya skʼan ya xnujpune, jich bitʼil teme yuʼun-nax ay machʼa ya xtenot yuʼune.
4. ¿Bin yuʼun teme lek skuxlejalik te machʼatik nujpunemike jich lek ya xjajch skuxlejal te alnichʼanetike?
4 Jich yuʼun, ¿aybal lek swentail te bin yuʼun ay machʼa ya skʼan ya xnujpune? Ay. Te nujpunele jaʼ yan majtʼanil yakʼoj Dios te ya yichʼ tal lekilaletik (kʼopona te sjun Génesis 2:18). Jich bitʼil, teme lek skuxlejalik te machʼatik nujpunemike jich lek ya xjajch skuxlejal te sfamiliae. Te alaletike ya skʼanik te spisiluk-ora ya x-akʼbotik kʼuxul-oʼtanil, tojobtesel sok tsitsel yuʼun te smeʼ statike (Salmo 127:3; Efesios 6:1-4). Jaʼukmeto ay yantik lek swentail te bin yuʼun ay machʼa ya snop ya xnujpune.
5, 6. 1) Ta swenta te Eclesiastés 4:9-12, ¿bintik lekilal ya jtatik te kʼalal ay machʼa jun koʼtan jbatik soke? 2) ¿Bin-utʼil ya xkʼatpʼuj jich bitʼil oxpʼij laso te nujpunele?
5 Akʼa kiltik ta lek te bin ya skʼan ya yal te versículo te ay ta sbabial te capítulo ini: «Ha lec xan te cheb te bin utʼil jtuhl nax, como lec xan bin ya stahic yuʼun te yaʼtelique. Teme ya xyahl te jtuhle, ya xhahchot yuʼun te smohlole. Pero ¡obol sba te machʼa stuquel ay! Teme ya xyahl, mayuc machʼa yan ya xhahchot yuʼun. Soc, teme cheb ya slacʼ sbahic ta wayel, talel cʼaxel ya sqʼuixnay sbahic; pero ¿bin utʼil ya xqʼuixnay sba te jtuhle? Te machʼa stuquel ay ya xhuʼ ya xtsalot, pero te chebic ya xhuʼ ya scoltay sbahic. Te lazo te oxpʼij ta tsʼotel ma orahuc ya xtuchʼ» (Eclesiastés 4:9-12).
6 Te versiculoetik ini, jaʼ ya yal te mukʼ skʼoplal te ay machʼa jun koʼtan jbatik soke. Jaʼukmeto, ¿yabal xjuʼ xtuun ta swenta-euk te nujpunele? Yak, melel jaʼ jkʼaxel jun yoʼtan sba ya xkʼotik sok ya yakʼbey sbaik koltayel, smukʼul kʼinal sok kanantayel jaʼme jich ya yakʼ ta naʼel te texto-abi. Jaʼukmeto swenta ay lek yip ya xkʼot te bitʼil nujpunemike ya skʼan ya yotsesik tey-a te yoxebal te bin ya yal te Bibliae. Jichme ya xkʼot te bitʼil laso te oxpʼij tsʼotbil, jaʼ yuʼun ma spaj te chaʼpʼijnax te ya xtuchʼ ta ora jich te bitʼil ya yal te sjun Eclesiastés. ¿Bin-a te yoxpʼijal «lazo» te ya yakʼbeyxan yip te nujpunele? Jaʼ te Jehovae. Te kʼalal schebalik ya yichʼik ta mukʼ te Jehová sok te ya spasik tulan ta spasel te bin lek ta site, jichme ya stsakxan ta lek yip-a te jun-nax ayike.
7, 8. 1) ¿Bin tsitsel la yakʼ te jpuk-kʼop Pablo ta stojol te machʼa tulan ya yaʼiy skomel te sbakʼetale? 2) ¿Bin-a te jamal ya yal te Biblia te ya staik te machʼatik ya xnujpunike?
7 Te nujpunele, jaʼnax ya xjuʼ ta mulanel tey-a te bitʼil ya xway jtul ants sok te winike. Jaʼnax tey-a te banti stojil ta pasel te bitʼil te ya sjokin sbaik ta wayele (Proverbios 5:18). Jaʼ yuʼun, ¿bin ya xjuʼ ya spasik te machʼatik mato nujpunemik te kʼaxemix yorail te jaʼnax ya xbajtʼ ta yoʼtanik te ay machʼa ya skʼan xwayik soke? Teme tulan ya yaʼiyik ta skomel te sbakʼetalik sok teme ya yaʼiy sbaik te ya xjuʼ ya xyalik ta mulile, te jpuk-kʼop Pablo la yakʼ te tsitsel ini: «Teme ma haʼuc smahtanic te ya xhuʼ ya scom sbahic, acʼa nuhpunicuc, como ha lec xan teme ya xnuhpunic te bin utʼil yac ta cʼaxel swocol yuʼun» (1 Corintios 7:9, 36; Santiago 1:15).
8 Te machʼatik ya skʼan ya xnujpunike yame skʼan ya snaʼ te ay bin lek o ma lekuk ya xlokʼ-ae. Te jpuk-kʼop Pablo la yal «te machʼa ya xnuhpun, ya me xcʼax swocolic ta scuxlejal» (1 Corintios 7:28). Yuʼun-nixme ya staik wokolil stukelik-a te maʼyuk jich ya staik te machʼatik maba nujpunemike. Jaʼ yuʼun, teme ay machʼa ya skʼan ya xnujpune, ¿bin-utʼil maba ya sta bayal wokolil sok bin ya xjuʼ ya spas yuʼun jich ya staik bayal utsilal? Te bin ya skʼan pasele, jaʼme te ya anaʼ stsael ta lek te machʼa ya xnujpunat sok ta pajel chaʼbeje.
¿BIN-UTʼIL TA TSAEL TA LEK TE MACHʼA YA XNUJPUNAT SOKE?
9, 10. 1) ¿Bin-utʼil la yal ta lokʼombakʼop te Pablo te wokolil ya sta te machʼa jun yoʼtan sba sok te machʼa ma schʼuunej Diose? 2) ¿Bin ya xkʼot ta stojol te machʼatik ya skʼaxuntayik te mantalil ta Biblia te ya xnujpun sok te machʼa maba schʼuunej Diose?
9 Te jpuk-kʼop Pablo la yal jun mantalil te tulan skʼoplal te ya xjuʼ xkoltayot yuʼun te machʼatik yakik ta sleel sjoyike, «ma me junuc yugo awuʼunic soc te machʼa ma ba schʼuhunejic Dios» (2 Corintios 6:14). Te lokʼombakʼop la stuuntes te Pablo jaʼ ay ta yoʼtan-a te bin-utʼil ay te aʼtelil yuʼun tsʼunbajele. ¿Binwan ya xkʼot ta pasel teme ya yichʼ akʼel chaʼkojt chambalam ta jun-nax yugo swenta ya sjokʼik te lume? Teme ay jkojt jaʼ mukʼxan o ayxan lek yip yuʼun te yane, maba jun ayik sok ya xwoklajik. Jaʼ jich ya xkʼot ta pasel te kʼalal jtul j-abat yuʼun Dios ya schuk sba kʼoem ta jun «yugo» te kʼalal ya xnujpun sok te machʼa maba schʼuunej te Diose. Ta spisil-ora ya xjajch bayal kʼop ta skuxlejalik, ma pajaluk te bin mukʼ skʼoplal ta yoʼtanike, melel te jtule ya smel yoʼtan yuʼun te bin-utʼil ya x-ayin ta skʼuxul yoʼtan te Diose, yan te jtule maniwan ayuk bin ya smel yoʼtan yuʼun ta jkʼaxel. Ta swenta-abi, ya jnaʼtik te maniwan jun ayikix yuʼune. Jaʼ yuʼun te jpuk-kʼop Pablo la yalbey te jchʼuunjeletik te akʼa nujpunukik «ha nax [...] ta scuenta te Cajwaltique» (1 Corintios 7:39).
10 Jaʼukmeto ay chaʼoxtul te machʼatik kʼax stukel ya yaʼiy sbaik te ya skuyik te jaʼ lek ya xlokʼik-a teme ya schuk sbaik kʼoem ta jun «yugo» te ma pajaluke. Ay ya skʼaxuntayik te tsitsel ya yakʼ te Bibliae, ya xnujpunik sok te machʼa maba schʼuunoj te Jehovae. Jaʼukmeto patil ya yilik te mel-oʼtantik sba te bin la spasike. Te kʼalal ya xkʼax te kʼajkʼale ya xkʼot ta yoʼtanik te ma la snaʼik stsael te sjoyike, melel ma xjuʼ pajal ya spasik sok te bin tulanxan skʼoplal ta skuxlejalike, jaʼ yuʼun ayniwan kʼaxtoxan stukel ya yaʼiy sbaik-a te bitʼil ta snailale. Ya yakʼ tseʼel-oʼtanil yuʼun te ay bayal ta mil kermanotaktik te maba chʼayemik tey-abi, melel smukʼulinej yoʼtanik te Jehová sok jun yoʼtan ya schʼuunbeyik te smantale (kʼopona te sjun Salmo 32:8). Maba nujpunemik, melel ay smukʼul yoʼtanik te ay bin-ora ya sta sjoyik ta lum yuʼun te Diose.
11. ¿Bin ya skoltayat yuʼun jich ya atsa ta lek te machʼa ya xnujpunat soke? (Jaʼnix jich ilawil te recuadro te ay ta « Te bintik ya skʼan ya apas swenta ya anaʼ stsael ta lek».)
11 Jaʼukmeto, te kʼalal ya atsa ta lek te ajoye, ma tikʼuk-a te ya ale te machʼa yak ta abatinel ta stojol te Jehovae. Teme yakat ta snopel te ya xnujpunate, yame skʼan ya awil te pajaluk te atalelike, te pajaluk te bin anopoj ya akʼan ya apasik ta swenta te Dios sok pajaluk kʼux ta awoʼtanik te Diose. Ta swenta-abi, te j-abat te jun yoʼtan sok pʼij, slokʼesoj bayal ta chajp koltayel ta Biblia, jich yuʼun ya skʼan ya akʼopon Dios te kʼalal ya anop ta lek te junetike, ta patil pasa te bin ya yale (kʼopona te sjun Salmo 119:105). *
12. ¿Bin-utʼil bayal ta pam lumetik ya yichʼik lebeyel te machʼa ya xnujpunik sok te alnichʼanetike? ¿Machʼa ya xjuʼ ya snopbeyik stalel ta Biblia te ya xkoltayotik yuʼune?
12 Bayal ta pam lumetik te ants winiketik ay kʼayemik-a te jaʼnix te meʼil tatiletik te ya slebeyik te machʼa ya xnujpun sok te yal snichʼnabike. Jaʼlaj ta skaj te ayix lek spʼijilik sok bayal bin snopojikix ta skuxlejalik te meʼil tatiletike. Te Biblia ya yalbey skʼoplal te jich la yichʼ pasel ta namey kʼinale, te machʼatik la yichʼik lebeyel snujpʼik lek lokʼik-a. Te meʼil tatiletik te ay ta swentaik spasel-abi, ayme bayal bin ya xjuʼ ya snopik ta swenta te Abraham. Te kʼalal la snop slebey yinam te Isaac te jaʼ snichʼane, ma jaʼuk bayal skʼoplal bajtʼ ta yoʼtan teme jkʼuleje sok teme kʼax mukʼ skʼoplal ta slumal te achʼixe. Te bin la spase, jaʼ te la stikun bael te j-abat yuʼun ta sleel jtul ants te yichʼoj ta mukʼ te Jehovae (Génesis 24:3, 67). *
¿BIN-UTʼIL YA ACHAJPAN ABA TA SWENTA TE NUJPUNELE?
13-15. 1) ¿Bin-utʼil ya xkoltayot jtul jchʼiel kerem te sjun Proverbios 24:27 te kʼalal ya snop sle yiname? 2) ¿Bin-utʼil ya schajpan sba ta spasel bayal ta chajp aʼtelil te tulanik skʼoplal jtul jchʼiel achʼix te ya xnujpune?
13 Teme yakat ta snopel te ya akʼan ya xnujpunate ya skʼan ya ajojkʼoybey aba: «¿Yuʼun-nixbal chapalonix-a?». Te sujtib ya awakʼbeye mame tikʼuknax-a te ya anaʼ te bin-a te kʼuxul-oʼtanile, te ya ajokin ta wayele, te atukelnax ya awaʼiy abae o te ya akʼan awal anichʼnabe. Ta melel, nail ya skʼan te ay bintik ya anop spasele.
14 Jnop kaʼiytik ta swenta jtul jchʼiel kerem te ya sle yiname. Yame skʼan te ay bin ya snop yuʼun te versículo ini: «Nahil xachahpan awaʼtel, pasa awaʼtel ta aqʼuinal; patil yac apas ana» (Proverbios 24:27). ¿Bin ya snojptesotik te texto-abi? Ta namey kʼinal teme ay jtul winik ya snop sjachel sfamiliae, jich ya skʼan ya sjojkʼoybey sba: «¿Chapalonbal yuʼun ya jkanantay sok ta smakʼlinel te kinam sok te alaletik te ya x-ayin tale?». Te kʼalal mato xnujpun-ae, nail ya skʼan ya x-aʼtej ta skʼinal. Te bin ya yal te Biblia jaʼnixme jich ya xtuun yuʼunik-euk te winiketik ta kʼajkʼal ini. Teme ya skʼan ya xnujpunike yame skʼan ya snopik spasel ta jujuntul te yaʼtelike. Teme lek ayike yame skʼan ya x-aʼtejik. Te sJun Dios ya yal ta stojol te winik teme ma xyakʼbey te bintik ya xtuun yuʼun te sfamilia, ta swenta schʼuunel yoʼtan soknix te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaike, kʼaxemto jich schopolil-a te bin-utʼil machʼa maʼyuk schʼuunel yoʼtane (kʼopona te 1 Timoteo 5:8).
15 Jaʼnix jich te antse ya skʼan ya schajpan sba ta spasel bayal ta chajp aʼtelil te tulanik skʼoplale. Te Biblia ya yakʼ ta ilel chaʼoxchajp talelil sok te bintik ya skʼan ya snaʼ spasel te tulan skʼoplal ta swenta skoltayel te smamlal sok skanantayel te yutil nae (Proverbios 31:10-31). Spisil te machʼa animalnax ya snop xnujpune chikan teme ants o winik ya yakʼ ta ilel te stukelnax kʼux ya yaʼiy sba ta yoʼtane. ¿Bin yuʼun? Jaʼ yuʼun te ma la snop nailuk te bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltay te machʼa ya xnujpun soke. Jaʼukmeto te bin kʼax mukʼxan skʼoplal ya skʼan ya snopik pasel ta swenta te nujpunele jaʼme te bintik ta swenta te Diose. Akʼa kiltik te bintik smakojbey skʼoplale.
16, 17. ¿Bintik textoil ta Biblia ya skʼan ya snop ta yoʼtanik te machʼatik snopoj ya xnujpunike?
16 Te bin nail ya skʼan ya spas te kerem sok te achʼixe jaʼ te ya snop ta yoʼtanik ta lek te bintik ya xkʼanbotik yuʼun Dios te kʼalal ya xnujpunike. Te kereme ya skʼan ya snaʼ ta lek te bintik aʼtelil ya spas jich bitʼil te jaʼ jolol ya xkʼot ta yutil nae. Mame jaʼuk te kʼax tulan te bitʼil xwentainwane, jaʼme ya skʼan ya skʼayinbey stalel te Jesuse (Efesios 5:23). Jaʼnix jich te achʼix te schʼuunej Diose yame skʼan ya snaʼ ta lek te bintik smakojbey skʼoplal te aʼtelil ay ta swentae. Jich yuʼun ya skʼan ya sjojkʼoybey sba: «¿Chapalonbal ta yakʼel jba ta wentainel yuʼun te jmamlale?» (Romanos 7:2). Te ants te maba nujpuneme yakʼojix sba ta schʼuunbeyel smantal te Jehová sok te Cristoe (Gálatas 6:2). Jaʼ yuʼun teme nujpune, yame schʼuunbeyxan smantal-euk te smamlale. Jaʼnix jich ya skʼan ya sjojkʼoybey sba: «¿Yabal xjuʼ kuʼun te ya jchʼuunbey smantal jtul winik te maba toj ta kʼinal sok yabal jkoltay ta spisil te bintik ya skʼan ya spase?». Teme maba ya amulan spasel-abi, jaʼniwan lek te maba ya xnujpunate.
17 Jaʼnix jich, te machʼa ya xnujpune yame skʼan ya snaʼ te ma pajaluk te bin ya skʼan yoʼtanike, jaʼ yuʼun yame skʼan te chapal ay ta yakʼbeyel te bintik ya xtuun yuʼun te sjoye (kʼopona te sjun Filipenses 2:4). Te jpuk-kʼop Pablo jich la stsʼibay: «Jujutuhl [...] cʼux me xawaʼiy te awihnam hich te bin utʼil cʼux yac awaʼiy aba; soc te antse acʼa yichʼ ta cuenta te smamalale». Jich bitʼil te la kiltikixe, ta swenta te chʼul espíritu te jpuk-kʼop Pablo kʼot ta yoʼtan te tulan skʼoplal te ya skʼan ichʼel ta mukʼ te winike, yan stukel te antse jaʼ te kʼuxuk aʼiybil yuʼun te smamlale (Efesios 5:21-33).
Te machʼatik slekol sbaike, ya skʼanik te ay machʼa ya xjokinotik yuʼune
18. ¿Bin yuʼun te tulan skʼoplal te ya skʼan ya snaʼ skomel sbaik te machʼa slekolinej sbaike?
18 Jaʼ yuʼun, te jayeb kʼajkʼal ya slekolin sbaike mame jaʼuk te yuʼun-nax ya smulan ya xlokʼik ta paxial o yantikxan bin ya spasik. Te achʼix sok te kereme yame skʼan ya stuuntesik ta lek te jayeb kʼajkʼal slekolinej sbaike, yuʼunme jich ya yilik teme yuʼun-nix ya skʼan ya xnujpunik-ae. Jaʼnix jich, te jayeb kʼajkʼal slekolinej sbaike, yame skʼan ya snaʼ skomel sbaik. ¿Bin yuʼun? Jaʼ yuʼun te bitʼil bayal ya xjajch smulan sbaike te jich stalel ya xjajch yaʼiy ta yoʼtanike, ta swenta-abi, yame xjuʼ ya xjelawik te bitʼil ya yakʼbey sbaik ta ilel te skʼuxul yoʼtanike. Jaʼukmeto teme yuʼun-nix smelelil-a te ya skʼan sbaike, yame skom sbaik ta spasel spisil te bin ya x-utsʼinbot schʼuunel yoʼtan yuʼun te slekole (1 Tesalonicenses 4:6). Jich yuʼun te machʼa ya xjajch slekolin sbaike yame skʼan ya snop skomel sbaik, jaʼme te talelil te spisilnanix-ora ya xtuun yuʼunike, chikan teme ya xnujpunik o teme maʼuke.
¿BIN YA SKʼAN YA APAS SWENTA YA XJALAJ TE NUJPUNEL AWUʼUNE?
19, 20. Cholbeya skʼoplal sok lokʼombakʼopetik bin yilel ya yilik te nujpunel bayal ta tul ants winiketik sok te bin-utʼil ya yil stukel te j-abatetik yuʼun te Diose.
19 Swenta ma xlaj yip te nujpunel awuʼunik te kʼalal ya xkʼax bael te kʼajkʼale yame skʼan te kʼax mukʼ skʼoplal ya awilik te kʼalal la achap akʼopike. Te bitʼil ya xlaj jilel te pelikulaetik o libroetik jaʼ te ay machʼa ya xnujpun jilel tey-ae. Jaʼukmeto manix jichuk-abi, melel te nujpunele jaʼtonax sjajchibal te bitʼil ya xkuxinik baele sok jich skʼanoj Jehová te ya xjalaje (Génesis 2:24). Te ants winiketik ta ora ini, ma jichuk ya yil stukelik, melel te snopjibal yuʼunike, jaʼ te maba ya schʼoj sbaik jilel teme lek ay te nujpunel yuʼunike.
20 Bayal ta tul jich ya yilik te junchebnax kʼajkʼal ay yip sjunal te nujpunele. Jaʼ yuʼun tseʼelnax yoʼtanik te kʼalal ya x-och spasike, yuʼun snaʼojik te ya xjuʼ ya slajinbeyik skʼoplal teme maba la staik te bin ya skʼan yoʼtanik o teme jajch te kʼopetike. Jaʼukmeto ya skʼan ya xjul ta koʼtantik bin-utʼil te Biblia ya spajbey skʼoplal jich bitʼil jun laso te machʼatik jun yoʼtan sbaike, jich bitʼil te machʼatik nujpunemike. Ay jchajp laso te sbiilinej soga. Te soga-abi, pasbil yuʼun ma xtuchʼ ta oranax sok ya xkujch yuʼun teme ay bin al ya skuche. Jaʼme jich kʼoem-euk te nujpunele, te Jehová la yakʼ yuʼun ya xjalaj. Juluk ta koʼtantik te jich la yal te Jesuse: «Te bin junax la yacʼ te Diose, ma me ayuc machʼa ya sjat» (Mateo 19:6). Jich bitʼil te j-abatotik yuʼun te Diose jichme ya skʼan ya kiltik-euk. Jaʼukmeto ta swenta te trato la spasik te machʼa nujpunike, ¿jichbal kʼoem bitʼil jun ijkatsil te al ta kuchele? Ma jichuk.
21. ¿Bin ya skʼan ya snopik te machʼatik nujpunemikixe, sok machʼa ya skʼan ya snopbeyik stalel?
21 Te nujpunele yame xjuʼ ya yakʼ bayal lekilal sok tseʼel-oʼtanil. Jaʼ yuʼun tulanme skʼoplal te ya awil te ajoy te bitʼilnix ya skʼan pasele, jaʼme te kʼalal ya awilbey te lekil taleliletik yuʼune sok te bintik ya spas tulan ta spasele, ma jaʼuk te jaʼ ya xbajtʼ asit-a te bintik maba lek ya awilbeye. Jaʼukmeto, ¿yabal skʼan ya yal te ya amak asit ta swenta te bin-nix yilel stalel-ae? Maʼuk. Te Jehová maʼyuk bin-ora ma sta ta ilel te bin-nix yilel jtaleltik-ae, jaʼukmeto jaʼ ya jkʼantik te ya yilbotik te lekil talelil kuʼuntike. Pajal snopjibal kuʼuntik sok te machʼa la stsʼibay te Salmo te jich la yale: «Jehová, te yacuc awichʼ ta cuenta te muliletic, ¿machʼa ya xhuʼ te teqʼuel ya xhil?» (Salmo 130:3). Jich yuʼun te machʼatik nujpunemikixe, jichme ya skʼan ya spasik-euk sok te yakuk snaʼik spasbeyel sbaik perdone (kʼopona te sjun Colosenses 3:13).
22, 23. ¿Bin lekil talelil la yakʼik ta ilel te Abraham sok te Sara ta stojol te machʼatik nujpunemike?
22 Te stseʼelil yoʼtanik te machʼatik nujpunemikixe ya xmukʼub yuʼunik te kʼalal ya xkʼax bael te jaʼbile. Akʼa kiltik te bin la yakʼ jilel ta nopel te Abraham sok te Sara te kʼaxik ta bayal wokolil te kʼalal meʼel mamalikix-ae. Te kʼalal ayixniwan 60 yaʼbilal-a te Sarae, wokolniwan la yaʼiy yijkʼitayel te bintik lekik ay ta sna ta banti Ur te bayal kʼulejalil tey-ae, soknix te ya xnain ta nail pakʼ te jayebxan jaʼbil kuxul-ae. Jaʼukmeto la spas, melel la yichʼ ta mukʼ te jaʼ jolol yuʼun te smamlale. Spisil-ora jun yoʼtan la skoltay ta swenta te bintik la sta ta nopel te smamlal yuʼun jich lek ya xlokʼ-a. Ma jaʼuknax la spas yuʼun ya yakʼ ta ilel, melel kʼalalto «ta yoʼtan» la yalbey kajwal (Génesis 18:12; 1 Pedro 3:6). Ta spisil yoʼtan la yichʼ ta mukʼ te smamlale.
23 Jaʼukmeto, ya jnaʼtik te ma spisiluk-ora jun-nax te bin la snopike. Ta jun buelta te Sara ay bin la skʼanbey te Abraham te ma lekuk la yaʼiye. Jaʼukmeto, te kʼalal albot yuʼun Jehová te akʼa yaʼiybey skʼop te yiname, la yakʼ ta ilel pekʼel-oʼtanil sok la schʼuunbey skʼop te yiname, jich la sta slekilal spisil te yutil snae (Génesis 21:9-13). Ta kʼajkʼal ini, te machʼatik nujpunemike manchukme ayix bayal jaʼbil yikʼoj sbaik, ay bayal bintik ya xjuʼ ya snopik ta swenta te Abraham sok te Sara te jun yoʼtan la yakʼ sbaik ta stojol te Diose.
24. ¿Machʼatik-a te ya yalbeyik yutsil skʼoplal te Jehová Dios ta swenta te nujpunel yuʼunike, sok bin yuʼun?
24 Ta congregación ay bayal ta mil te machʼatik nujpunemike, tey ya xchiknaj ta ilel-a te ichʼbilik ta mukʼ yuʼun yinamik te winike, te antsetike kʼanbilik sok kʼux aʼiybilik yuʼun te smamlalike sok jaʼ nail ya spas ta skuxlejalik te skʼanojel yoʼtan te Jehová. Ta melel ya xjuʼ ta tael te tseʼel-oʼtanil ta nujpunele. Jich bitʼil te la kiltikixe, te machʼa ya skʼan ya sta-abi yame skʼan ya stsa ta lek te sjoye, yame skʼan ya snop spasel te yaʼtel sok ya spas tulan yuʼun ya x-ayin lamal kʼinal sok kʼuxul-oʼtanil ta yutil sna. Te machʼatik jich ya spasik-abi, ma jaʼuknax ya yakʼik ta albeyel yutsil skʼoplal te Jehovae, jaʼnix jich ya xkoltayotik swenta ya x-ayinik ta stojol skʼuxul yoʼtan te Diose.
^ parr. 11 Ilawil te schebal capítulo yuʼun te libro El secreto de la felicidad familiar, te jaʼ spasojik te stestigotak te Jehová.
^ parr. 12 Ay chaʼoxtul j-abatetik yuʼun Dios ta namey kʼinal jich bitʼil te Abraham sok te Jacob maba jtulnax ants la yikʼik. Ta swenta te bitʼil kʼayemik ta sleel chaʼoxtul yinamike, maba jich yaloj ta mantal te Diose. Te Jehová maba la skom te j-abatetik te jich la spasik ta nameye, jaʼnix jich te kʼalal chiknaj te lum yuʼun Israele. Jaʼukmeto, mame xchʼay ta koʼtantik te kʼalal chiknaj te sbabial jchʼuunjeletike jkʼaxel maba la yakʼix Jehová te jich ya spasikxan te j-abatetik yuʼune (Mateo 19:9; 1 Timoteo 3:2).
