1-3. ¿Bin la spas te Jesús te kʼalal ya xmoix bael ta chʼulchan-a, sok bin jojkʼoyeletik ya jpasbey jbatik?

 BAYAL te bintik kʼoem ta pasel te ayix tal cheʼoxeb semanae. Ta nail, te jpuk-kʼopetik kʼaxto la smel yoʼtanik te kʼalal laj te Jesuse; pero te kʼalal chaʼkuxaj, bayal akʼbot stseʼelil yoʼtanik. Te 40 kʼajkʼal kʼaxemix tale bayal buelta yakʼoj sba ta ilel ta stojolik yuʼun ya yakʼtiklanbey smukʼul yoʼtanik sok yuʼun ya snojpteslan. Yoʼtanukik te manchuk ya x-ijkitayotik yuʼun te Jesús. Pero, jaʼix te slajibal buelta ya sjokinike.

² Te jpuk-kʼopetik stsoboj sbaik ta wits yuʼun Olivoetik sok te Jesús, ya schʼam yaʼiyik ta lek te jujunpʼal te bin yak ta yalele. Pero, te kʼalal laj yoʼtan ta kʼop te Jesús, la stoy moel skʼab, akʼbotik bendición sok jajch ta moel bael ta chʼulchan. Te jpuk-kʼopetik tʼojol sitik ta yilel te bin-utʼil yak ta moel bael. Manchukme potsotix ta tokal sok chʼayix bael ta sitik, yakikto ta yilel moel te chʼulchan (Luc. 24:50; Hech. 1:9, 10).

 ³ Maʼyuk bin-ora ya xchʼay ta yoʼtanik te bin kʼot ta pasele. ¿Bin ya spasikix-a te bitʼil moix bael ta chʼulchan te Maestro yuʼunike? Jaʼ ayix ta swentaik spasel te aʼtelil yuʼun scholel skʼop Dios te la sjach jilele sok chapalikix yuʼun ya spasik. ¿Bin-utʼil nojptesotik, sok bin yaʼiyel la yaʼiy sbaik? ¿Bin ya yakʼbotik jnoptik-euk? Te kʼalal ya kilbeytik skʼoplal te capítulo 1 yuʼun Hechos, yame jtabeytik sujtib tey-a te ya yakʼbotik smukʼul koʼtantik.

4. ¿Machʼa ta stojol la yichʼ tsʼibayel te libro yuʼun Hechos?

⁴ Te Lucas jaʼnix la stsʼibaybey te Teófilo te libro yuʼun Hechos jichnix te bitʼil te Evangelio yuʼune. a Jaʼ la stsʼakxan bael te bin la stsʼibay ta Evangelio, pero la stuuntes yantik kʼopetik sok ay bintik la scholbeyxan skʼoplal.

5, 6. 1) ¿Bin akʼbot yip te schʼuunel yoʼtan te jnopojeletike? 2) ¿Banti stsakoj yip te schʼuunel koʼtantike?

⁵ Te Hechos 1:3 ya yal te la yakʼ sba ta ilel ta stojolik te Jesús sok te «la yakʼ ta ilel bayal pruebaetik te yuʼun-nix kuxul-ae». Te Lucas «te jpoxtaywanej», jaʼnax stukel la stuuntes te kʼopil «bayal pruebaetik» te ay ta griego kʼop (Col. 4:14). Te kʼopil-abi la yichʼ tuuntesel ta junetik yuʼun poxiletik, ya yakʼ ta naʼel te ay bin smelelil sok te ya xjuʼ ta chʼuunel. Te Jesús bayal buelta la yakʼ sba ta ilel ta stojol jtul o chaʼtul jnopojeletik, ta stojol spisil te jpuk-kʼopetik sok ta stojol kʼaxem ta 500 ta tul jchʼuunjeletik (1 Cor. 15:3-6). Te bitʼil la yilik te kuxule la yichʼ yip te schʼuunel yoʼtanik.

⁶ Ta ora ini, te schʼuunel koʼtantik stsakoj yip ta «bayal pruebaetik». ¿Yabal xjuʼ ya jchʼuuntik te kuxin ta Balumilal te Jesús, te laj ta skaj te jmultik sok te chaʼkuxaje? ¡Yak! Te bin tsʼibaybil ta sKʼop Dios jaʼ smelelil sok ma xtuun kuʼuntik yantik pruebaetik. Jaʼ yuʼun, kʼalal ya jkʼopontik sok ya jpastik oración yuʼun ya xkʼot ta koʼtantik, ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik. Mame xchʼay ta koʼtantik te stsakoj yip ta pruebaetik te smelelil chʼuunel oʼtanil. Te chʼuunel oʼtanil-abi jaʼ ya yakʼ jtatik te jkuxlejaltik ta sbajtelkʼinal (Juan 3:16).

7. ¿Bin-utʼil ya jkʼayinbeytik stalel te Jesús te kʼalal ya jcholtik skʼop Dios?

⁷ Ta libro yuʼun Hechos ya yal te Jesús la scholbey yaʼiy te jnopojeletik te bin-utʼil ay «skʼoplal te Wentainel yuʼun te Diose». La scholbey skʼoplal te albilkʼopetik te ya yal te ya xkʼax tulan swokol sok te ya xlaj  te Mesías (Luc. 24:13-32, 46, 47). Kʼalal la yalbey skʼoplal te yaʼtel jich bitʼil Mesías jaʼ yak ta yalbeyel skʼoplal te Wentainel yuʼun Dios, melel jaʼ tsabil yuʼun ya x-och ta Ajwalil. Te Jesús spisil-ora la scholbey skʼoplal te Wentainel sok jichnix ya skʼan ya jpastik-euk (Mat. 24:14; Luc. 4:43).

8, 9. 1) ¿Bintik-a te maba kʼoem ta yoʼtanik te jpuk-kʼopetik? 2) ¿Bin la yal te Jesús yuʼun ya stojobtes te jpuk-kʼopetik, sok bin ya yakʼ jnoptik te bin la yale?

⁸ Te slajibal buelta kʼopojik sok te Jesús te jpuk-kʼopetike jaʼ ta wits yuʼun Olivoetik. Jich la sjojkʼoybeyik: «Kajwal, ¿yorailixbal te ya achaʼjachxan te wentainel yuʼun te Israel?» (Hech. 1:6). Te kʼalal jich la sjojkʼoyike, la yakʼik ta ilel te ay cheb te bin ma kʼoem ta yoʼtanike. Sbabial, skuyojik-a te Wentainel yuʼun te Dios ya xchaʼjajchxan ta wentainwanej ta lum Israel. Schebal, skuyojik-a te oranax ya xchaʼjajch te Wentainele, melel jich la yalik: «¿Yorailixbal?». ¿Bin albotik yuʼun te Jesús?

⁹ Te Jesús maba la stojobtes te banti chʼayemik te jpuk-kʼopetike, melel snaʼoj-a te nopol ya xbajt yichʼbeyik swentaile. Ta lajuneb kʼajkʼal ya xbajt yilik te ya xchiknaj jun yachʼil nación: jaʼ te Israel yuʼun Dios. Te lum Israel ma jaʼukix-a te lum yuʼun Dios. Te Jesús la yalbey skʼoplal stukel te schebal te banti chʼayemike. Sok yutsil yoʼtan jich la yaltiklanbey: «Te jaʼexe ma jaʼuk ay ta awentaik snaʼel te bin-ora sok te bin kʼajkʼalile, jaʼnax ay ta swenta snaʼel stukel te Tatile» (Hech. 1:7). Te Jehová jaʼ ay ta swenta yalel bin-ora ya skʼotes ta pasel. Te kʼalal nopol ya xlajix-a te Jesús, la yal te jaʼnax te Tatil ya snaʼ «te bin kʼajkʼalil sok te jayeb ora» ya xtal te slajibal kʼajkʼale (Mat. 24:36). Te j-abatotik yuʼun Dios ma skʼan ya jmel koʼtantik yuʼun te bin-ora ya xtal te slajibal kʼajkʼal, melel maʼyuk ta jwentatik snaʼel.

10. ¿Bin talelil ay yuʼunik-a te jpuk-kʼopetik te ya skʼan ya jkʼayintik, sok bin yuʼun?

¹⁰ Pero mame orauknax ya jnoptik te maʼyuk schʼuunel yoʼtanik te jpuk-kʼopetike. Bayal schʼuunel yoʼtanik, melel sok spekʼelil yoʼtanik la schʼuunik te tojobtesel yuʼun te Jesús. Manchukme ma jichuk-a te bin kʼoem ta yoʼtanik-ae, ay bin lek la yakʼik ta ilel. Te Jesús bayal buelta la yalbey te jpuk-kʼopetik yuʼun: «Wikʼilukme asitik» (Mat. 24:42; 25:13; 26:41). Chikan ta ilel te wikʼil sitik, melel yoʼtanuk ya yilikix te bin-ora ya xjajch ta wentainwanej te Jehová. Jaʼ te talelil te ya skʼan ayuk kuʼuntike. Ya skʼan te spisiluk-ora wikʼil jsitik, melel ayotikix ta slajibal kʼajkʼal (2 Tim. 3:1-5).

11, 12. 1) ¿Bin aʼtelil la yakʼ jilel te Jesús? 2) ¿Bin yuʼun lek te la yal te Jesús te ya xkoltayotik yuʼun te chʼul espíritu?

¹¹ Pero ya skʼan te ay bin mukʼ skʼoplal ya smaliyik te jpuk-kʼopetike, jich albotik yuʼun te Jesús: «Yame awichʼ awuʼelik te kʼalal ya xjul ta atojolik  te chʼul espiritue. Testigo ya xkʼoex kuʼun ta Jerusalén, ta spamal skʼinal Judea sok ta Samaria, sok kʼalalto ta stiʼil te balumilale» (Hech. 1:8). Jich bitʼil la yale, ya skʼan te bejbe ya xmukʼub bael te banti ya spukik ta alel te chaʼkuxaj te Jesuse: ta sbabial ta Jerusalén, te banti la yichʼ milele; tey-abi ta spamal skʼinal Judea; ta patil ta Samaria sok ta lumetik te namal ayike.

¹² Te kʼalal mato yaloj-a te Jesús te aʼtel ya spasike, la yal te ya xkoltayotik ta swenta te chʼul espíritu. Ta libro yuʼun Hechos kʼaxem ta 40 buelta ya xchiknaj tey-a te kʼopil «chʼul espíritu». Te libro ini bayal buelta ya yal te jaʼnax te chʼul espíritu ya skoltayotik ta spasel te skʼanojel yoʼtan te Jehová. Bayal ya xtuun kuʼuntik ta ora ini, jaʼ yuʼun akʼa jkʼantik ta jujun kʼajkʼal te koltayel yuʼun te chʼul espíritu (Luc. 11:13).

13. ¿Bantito kʼalal ya skʼan ya jcholtik te skʼop Diose, sok bin yuʼun ya skʼan ya jpastik sok sbujtsʼ koʼtantik?

¹³ Te kʼopil «kʼalalto ta stiʼil te balumilale» jaʼ mukʼxan territorio smakoj te bitʼil ta sbabial sigloe. Jich bitʼil la kiltikix ta yan capítulo, jun koʼtantik yakotik ta scholel te lek yachʼil kʼop yuʼun te Wentainel ta spisil nacionetik, melel jnaʼojtik te jaʼ skʼanojel yoʼtan te Diose (1 Tim. 2:3, 4). ¿Sokbal sbujtsʼ awoʼtan ya apas te aʼtelil ini? Maʼyuk yan aʼtelil ya yakʼ te lek ya kaʼiy jbatik yuʼune. Te Jehová ya yakʼ kiptik ta spasel. Te libro yuʼun Hechos ya scholbotik kaʼiytik bintik-utʼil ta pasel sok bin talelil ya skoltayotik ta spasel ta lek.

14, 15. 1) ¿Bin la yalik te chʼul-abatetik ta swenta te bin-utʼil ya xchaʼsujt tal te Jesús, sok bin ya skʼan ya yal? (Ilawil-euk te nota). 2) ¿Bin ya skʼan ya yal te chaʼsujtix tal te Jesús jich «te bin-utʼil» bajt ta chʼulchane?

¹⁴ Jich bitʼil la kalbeytikix skʼoplal, te 11 ta tul jpuk-kʼopetik tekʼajtik jilel ta yilel moel te chʼulchan te kʼalal mo bael te Jesús sok te chʼay bael ta sitike. Pero kʼot chaʼtul chʼul-abatetik te jich albotik yuʼun: «Winiketik yuʼun Galilea, ¿bin yuʼun te yakex ta yilel moel te chʼulchane? Te Jesús te ajokinojik-ae sok te la yichʼix ikʼel moel ta chʼulchan, jichnixme ya xtal te bin-utʼil la awilik te bajt ta chʼulchane» (Hech. 1:11). ¿Jaʼbal la skʼan la yalik te ya xchaʼsujt tal sok sbakʼetal te Jesús jich bitʼil ya yakʼik ta nopel chaʼoxchajp religionetik? Maʼuk. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik?

¹⁵ Maba la yalik te bin yilel ya xtal, jaʼ la yalik «te bin-utʼil» ya xtale. b ¿Bin-utʼil sujt bael ta chʼulchan? Kʼalal te chaʼtul chʼul-abatetik la skʼoponik te jpuk-kʼopetik, maba chikanix ta ilel-a te Jesuse. Chaʼoxtulnax la yilik te la yijkitay te Balumilal te Jesús sok te bajt ta chʼulchan ta stojol te sTate. Jichnix chaʼsujt tal te Jesús, jaʼnax te machʼatik ay spʼijilik ta swenta skʼop Dios ya xkʼot ta yoʼtanik te jaʼix Ajwalil te Jesuse (Luc. 17:20). Jaʼ yuʼun ya skʼan kʼoemuk ta koʼtantik te pruebaetik te ya yakʼ  ta ilel te chaʼsujtix tal te Jesús swenta ya jcholbeytik yaʼiy te jpatxujktik yuʼun ya yichʼik ta mukʼ te Dios, melel maʼyukix bayal tiempo.

16-18. 1) ¿Bin ya yakʼ jnaʼtik te Hechos 1:13, 14? 2) ¿Bin ya jnoptik yuʼun te ejemplo la yakʼ te snan te Jesús? 3) ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te tsoblejetike?

¹⁶ Te jpuk-kʼopetik «tseʼelnax yoʼtanik sujtik bael ta Jerusalén» (Luc. 24:52). ¿Bin ya spasikix-a? Te Hechos 1:13, 14 ya yakʼ jnaʼtik bin yilel-a te tsoblejetik ta namey. Ya yal te la stsob sbaik «ta cuarto te ay ta schaʼkajal na». Ta naetik ta Palestina ay jun cuarto ta yajkʼolal te na, ay jun escalera ta spat te na yuʼun ya xmoik bael tey-a. Teyniwan ayik ta sna te snan te Marcos te ya yalbey skʼoplal te Hechos 12:12. Jaʼniwan jun lekil lugar te banti ayike. ¿Machʼatik kʼotik tey-a sok bin la spasik?

¹⁷ Ta tsoblej-abi kʼotik te jpuk-kʼopetik, te jnopojeletik sok «chaʼoxtul antsetik» jich bitʼil te snan te Jesús. Jaʼ slajibal buelta te ya yichʼ albeyel sbiil te María ta Biblia. Snujpʼ te jich ya xjul ta koʼtantik: te sjokinoj te yantik jchʼuunjeletik ta yichʼel ta mukʼ te Dios sok te maba ya stoy sba ta stojolike. ¡Kʼaxto akʼbot smukʼul yoʼtan te jokinbil yuʼun te chantulxan skereme! Te kʼalal kuxulto ta Balumilal-a te Jesús, te yijtsʼinab maba la schʼuunik te smelelil kʼop, pero kʼalal laj te Jesús sok chaʼkuxaj jelon te snopojibal yuʼunike (Mat. 13:55; Juan 7:5; 1 Cor. 15:7).

¹⁸ ¿Bin yuʼun la stsob sbaik? Te Hechos 1:14 jich ya yal: «Ta spisilik jun-nax la stsob sbaik ta skʼoponel Dios». Ta tsoblejetik ya kichʼtik ta mukʼ te Diose. Talel kʼaxel ya kakʼbey jba smukʼul koʼtantik tey-a, ya kichʼtik nojptesel sok tojobtesel, pero te bin mukʼxan skʼoplal jaʼ te ya kichʼtik ta mukʼ te jTatik Jehová. Ya x-akʼbot stseʼelil yoʼtan te ya jpastik oración sok ya jkʼayojtaytik. Chʼultesbil te tsoblejetik sok ya yakʼbey yip te schʼuunel koʼtantik, jaʼ yuʼun, ¡mame ayuk bin-ora ya jkom jbatik ta tsoblejetik! (Heb. 10:24, 25).

19-21. 1) ¿Bin ya yakʼ jnoptik te bitʼil lato yichʼ tuuntesel te Pedro? 2) ¿Bin yuʼun la slebeyik sjelol te Judas? ¿Bin ya yakʼ jnoptik te bin-utʼil la stsabeyik sjelol te Judas?

¹⁹ Ta yorail-abi, te jchʼuunjeletik yuʼun Cristo ay bin mukʼ skʼoplal ya skʼan ya schajpanik. Jaʼ te Pedro te la yal te bin ya skʼan pasele (Hech. 1:15-26). Manchukme la smuk ta yoʼtan te Kajwaltike, tuuntesotxan yuʼun te Jehová (Mar. 14:72). ¿Mabal yakuk yakʼ smukʼul koʼtantik? Te bitʼil jpisiltik jmulawilotike, ya skʼan ya kichʼtik jultesbeyel ta koʼtantik te lek yoʼtan te Jehová sok te ya spasbotik perdón teme ya jsujtes koʼtantike (Sal. 86:5).

²⁰ Te Pedro kʼot ta yoʼtan te ya skʼan ya yichʼ lebeyel sjelol te Judas, melel la yakʼ ta kʼabal te Jesús. Pero, ¿machʼa ya sjelolin? Jaʼ te machʼa la sjokin te Cristo ta scholel skʼop Dios sok te la yil te chaʼkuxaje (Hech. 1:21, 22). Jichnix yaloj-a te Jesús: «Jaʼex te atʼunojonike  yame xnajkajex ta 12 mukʼul naktajibaletik sok yame awichʼik ta kʼop te 12 ta chajp stsʼumbal Israel» (Mat. 19:28). Te skʼanojel yoʼtan te Jehová ta stojol te Yachʼil Jerusalén jaʼ te yichʼojuk «yiptajib ta 12 ta pʼij tonetik» te jaʼik te 12 ta tul jpuk-kʼopetik te la stʼunik te Jesús ta scholel skʼop Dios (Apoc. 21:2, 14). Jaʼ yuʼun, te Jehová la yakʼbey snaʼ te Pedro te jaʼ ya xkʼot ta stojol te Judas te albilkʼop ay ta Salmo 109:8. Jich ya yal: «Yanuc me machʼa ya xʼichʼbot te yaʼtele».

²¹ ¿Bin-utʼil la yichʼ tsael? La spasik suerte. Ta namey kʼinal jich kʼayemik ta spasel te kʼalal ay bin ya skʼan ya snaʼik (Prov. 16:33). Pero, jaʼ te slajibal buelta ya yalbey skʼoplal te Biblia te jich la spasike. Ma la yichʼix pasel te kʼalal la yichʼ malel koel tal te chʼul espíritu. Kiltik bin yuʼun la stuuntesik te spasel suerte ta yorail-abi. Te jpuk-kʼopetik jich la skʼanbeyik te Jehová: «Jaʼat, Jehová, te ya anaʼ te bin ay ta yoʼtan spisil te ants winiketik, akʼa ta naʼel machʼa ta schebalik ya atsa» (Hech. 1:23, 24). Te bin ya skʼanike jaʼ te jaʼ ya stsa te Jehová. ¿Machʼa la yichʼ tsael? c Jaʼ te Matías, teyniwan ochem skʼoplal-euk-a ta 70 ta tul jnopojeletik te tikunotik ta scholel skʼop Dios yuʼun te Jesús (Hech. 6:2).

22, 23. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya kichʼtik ta mukʼ sok ya jchʼuuntik te bin ya yal te hermanoetik te ay yaʼtelik ta congregación?

²² Te bin kʼot ta pasel ya yakʼ kiltik te mukʼ skʼoplal te chajpanbiluk ta lek te lum yuʼun te Diose. Ta ora ini, bayal hermanoetik ya yichʼik tsael yuʼun ya yichʼ yaʼtelik ta congregación. Pero, te kʼalal mato yichʼojik tsael-ae, te ancianoetik ta congregación ya skʼanbeyik tojobtesel te Dios ta swenta te schʼul espíritu sok ya yilik ta lek teme yakik ta spasel te bin ya yal te Bibliae. Spisil te machʼatik yichʼoj yaʼtelik ta congregación tsabilik ta swenta chʼul espíritu, jaʼ yuʼun ya kichʼtik ta mukʼ sok ya jchʼuuntik te bin ya yalike. Jich ya xkoltaywanotik yuʼun jun-nax ya x-aʼtej te congregación (Heb. 13:17).

²³ Jich bitʼil la kiltik, te jnopojeletik la sta yip yoʼtanik sok smukʼul yoʼtanik kʼalal la sjokinik te Jesús te kʼalal chaʼkuxaj sok te kʼalal jelon te bin-utʼil chajpanbilik-ae. Chapalikix ta swenta te bin mukʼ skʼoplal ya xkʼot ta pasel ta patil te ya kilbeytik skʼoplal ta yan capítulo.