1, 2. 1) ¿Bintik wokolil la sta te Pablo? 2) ¿Bin ya jojkʼoybey jbatik yuʼun te bin la yal te Pablo ta stojol te ajwalile?

 TE Pablo ayto ta Cesarea, kanantaybil ta lek yuʼun te soldadoetik. Te ayix tal cheb jaʼbil te sujt tal ta Judea kʼan milotuk oxeb buelta yuʼun te judioetik (Hech. 21:27-36; 23:10, 12-15, 27). Pero, te skontratak ma skomoj sbaik ta sleel bin-utʼil ya smilik te Pablo. Jaʼ yuʼun, kʼalal la snaʼ stojol te ya xchaʼtikunot te banti ay te skontratak, jich la yalbey te ajwalil Festo: «¡Jaʼ akʼa schajpanon te Cesare!» (Hech. 25:11).

² ¿Lekbal la yil Jehová te bin la yal te Pabloe? ¿Lekbal te la skʼan te ya xchajpanot yuʼun te ajwalil ta Roma? Kʼax mukʼ skʼoplal te ya jnaʼtik teme lek te bin la spase, melel yakotik ta spukel ta alel te Wentainel ta slajibal kʼajkʼal. Teme lek la yil te Jehová, te joʼotik jaʼnix jich ya xjuʼ ya jkoltaybeytik skʼoplal «te lek yachʼil kʼop yuʼun jich ay jderechotik ta scholbeyel skʼoplal» (Filip. 1:7).

 3, 4. 1) ¿Bin yuʼun la skʼanbeyik te ajwalil Festo te yakuk yikʼ sujtel ta Jerusalén te Pablo, sok bin-utʼil kol ta milel? 2) ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te Jehová jich bitʼil la spas ta stojol te Pablo?

³ Ta yoxebal kʼajkʼal yochel ta ajwalil ta Judea-a te Festo a bajt ta Jerusalén. Tey la yaʼiybey skʼoplal-a te bintik la yakʼbeyik smulin te Pablo te sacerdoteetik sok te judioetik. Te jle muliletik snaʼojik te yichʼoj albeyel te ajwalil Festo te ya skʼan te lamaluk yoʼtan ta stojolik sok ta stojol te yantik judioetik. Jaʼ yuʼun maba xiwik ta skʼanel te yakuk yichʼ ikʼel sujtel ta Jerusalén te Pablo swenta tey ya x-ichʼot ta kʼop-a. Jich la spasik, melel schapojik te ya smilik ta be. Pero, te Festo ma la yaʼiybey skʼopik, jich la yal: «Te jayeb machʼatik awichʼojik mukʼ awaʼtelik koukotik bael ta Cesarea. Teme yuʼun-nix ay bin chopol spasoj-a te winike, alaik tey-a» (Hech. 25:5). Te Pablo chaʼkol ta milel.

⁴ Swenta ya stsʼijk yuʼun te wokoliletik te Pablo, te Jehová la stuuntes te Jesucristo swenta ya x-akʼbot smukʼul yoʼtan. Ta jun buelta, jich albot yuʼun te Jesús ta jun najalsitil: «Ayukme yip awoʼtan» (Hech. 23:11). Jaʼnix  jich, ta kʼajkʼal ini te j-abatotik yuʼun Dios ya jsitintaytik wokoliletik sok kontrainel. Te jTatik Jehová maba ya slokʼesbotik spisil te wokoliletik-abi, pero ya yakʼbotik jpʼijiltik sok kiptik te ma jtatik ta jtukeltik swenta ya stsʼijk kuʼuntik (2 Cor. 4:7).

 5. ¿Bin la sta ta nopel spasel te Festo ta stojol te Pablo?

⁵ Cheʼoxeb kʼajkʼal ta patil, te Festo «najkaj ta chajpajibal» ta Cesarea. b Tey ayik-a te jpuk-kʼop Pablo sok te jle muliletik. Te Pablo jich jajch yal ta swenta te bin akʼbot smuline: «Maʼyuk jtaoj jmul ta stojol te Ley yuʼun te judioetik, ni ta stojol te templo, ni jaʼuk ta stojol te César». Snujpʼ te ya x-akʼot ta libre, melel maʼyuk smul. Pero, ¿binwan la sta ta nopel spasel te ajwalile? Swenta lek ya x-ilot yuʼun te judioetik jich la sjojkʼoybey te Pablo: «¿Yabal akʼan xmoat bael ta Jerusalén yuʼun ya kichʼat ta kʼop tey-a ta swenta te bin ya yalik ta atojole?» (Hech. 25:6-9). ¡Kʼax ma lek te bin la yale! Melel teme ya stikun bael ta Jerusalén, te skontratak jaʼ ya xjajch yichʼik ta kʼop sok ya smilik. Jich bitʼil la spas te Poncio Pilato kʼalal la yichʼ ta kʼop te Jesús, te Festo jaʼ mukʼ skʼoplal la yil-euk te política, ma jaʼuk te bin stojil ta pasel (Juan 19:12-16). Jaʼnix jich, ta kʼajkʼal ini ay juecetik te jaʼ ya schʼuunbeyik skʼop te ants winiketik swenta lek ya x-ilotik-a. Jaʼ yuʼun mame chajpuknax ya kiltik kʼalal te juecetik ay bin ya yakʼbey smulin te lum yuʼun Dios.

 6, 7. ¿Bin yuʼun te Pablo la skʼan te ya xchajpanot yuʼun te César, sok bin la yakʼ ta naʼel ta stojol te jchʼuunjeletike?

 ⁶ Te Pablo la sta ta ilel te ya xjuʼ sta slajel, melel te Festo jaʼ ya skʼan te lek ya x-ilot yuʼun te judioetik. Jaʼ yuʼun, te Pablo la yakʼ ta naʼel te sderecho, jich la yalbey te Festo: «Liʼ ayon ta chajpajibal yuʼun te César sok liʼ ya skʼan te ya kichʼ ichʼel ta kʼope. Maʼyuk bin chopol jpasoj ta stojol te judioetike, jichnix bitʼil ya ata ta ilel te jaʼate. [...] ¡Jaʼ akʼa schajpanon te Cesare!». Kʼalal ay machʼa jich ya yale, ma xjuʼix ya sut te skʼope. Jaʼ yuʼun jich la yal te ajwalil: «La akʼan ya schajpanat te César, ta stojol César ya xbaat» (Hech. 25:10-12). Kʼalal te Pablo la skʼan te ya xchajpanot ta lek ta stojol te mukʼul ajwalil, la yakʼ ta naʼel te jich ya xjuʼ ya spas-euk te jchʼuunjeletike. Teme ay jkontrataktik «te ya spas te bin chopol ta scuenta te ley» sok ya skʼan ya skomik te lek yachʼil kʼope, ya xjuʼ ya jletik koltayel ta stojol yantik ajwaliletik o juecetik (Sal. 94:20). c

⁷ Kʼalal chebix jaʼbil chukul-a te Pablo, akʼot bael ta stojol te mukʼul ajwalil ta Roma. Pero, te kʼalal mato xbajt-ae, jtul ajwalil la skʼan la yil te Pablo.

 8, 9. ¿Bin yuʼun kʼot ta Cesarea te ajwalil Agripa?

⁸ Cheʼoxeb kʼajkʼal ta patil, kʼalal te Pablo la yal te ya skʼan chajpanel ta stojol te César, te Agripa sok te Berenice d te jaʼ swix kʼot yulaʼtayik te ajwalil Festo. Te machʼatik yichʼoj mukʼ yaʼtelik ta Roma kʼayemik te ya yulaʼtayik te machʼatik ochelikto ta ajwalil. Jaʼ yuʼun, kʼalal te Agripa la yutsilkʼoptay te Festo yuʼun te och ta ajwalil, la yakʼ ta ilel te ya skʼan ya yamigoin te ajwalil yuʼun jich ya xmukʼub yaʼtel ta política ta patil (Hech. 25:13).

⁹ Kʼalal te Festo la scholbey yaʼiy te Agripa ta swenta te Pablo, la skʼan la snaʼbey sba-euk. Ta yan kʼajkʼal, te chaʼtul ajwaliletik la snajkan sbaik ta chajpajibal, jokinbilik sok kʼax ichʼbilik ta mukʼ. Pero, te bin chajpto kʼot ta pasele jaʼ te bin la yalbey skʼoplal te Pablo (Hech. 25:22-27).

10, 11. ¿Bin-utʼil ichʼawan ta mukʼ te Pablo kʼalal la skʼopon te Agripa, sok bin la scholbey ta swenta te skuxlejal?

¹⁰ Kʼalal te Pablo kʼopoj sok te ajwalil Agripa, la yichʼ ta mukʼ sok la yalbey wokol te ya xchajpanot yuʼune, melel snaʼoj ta lek te costumbre yuʼun te judioetik. Ta patil jajch scholbey te bin kʼaxem ta skuxlejal: «Kuxinon jich bitʼil fariseo, jaʼik te machʼatik schʼuunojik ta lek te ley ta jreligiontik» (Hech. 26:5). Kʼalal ochem ta fariseo-a te Pablo, yak ta smaliyel-a te ya xtal te Mesías. Te bitʼil jaʼix jchʼuunjel jamal la yal te jaʼ Mesías te Jesús  te yakik ta smaliyel-a te j-abatetik yuʼun Dios ta namey. La yal te la yichʼ ikʼel ta chajpajibal ta skaj te yak ta spukbeyel skʼoplal te kʼotix ta pasel-abi sok te snaʼojik-euk te skontratake. Te bin la yal te Pablo la smulanxan snaʼel te Agripa. e

¹¹ Ta patil, te Pablo la yal te la snutstiklan te jchʼuunjeletik, jich la yal: «Kakʼoj ta koʼtan-a te bayal bin kʼan jpas ta skontrainel te sbiil te Jesús te Nazarenoe. [...] Te bitʼil kʼaxto ilinon ta stojolike, boon ta snutstiklanel ta yantik lumetik te namal ayike» (Hech. 26:9-11). Bayal te machʼatik tey ayik-a la yilik te yuʼun-nix melel-a te bin la yal te Pablo (Gál. 1:13, 23). Te Agripa laniwan sjojkʼoybey sba: «¿Bin yuʼun te jkʼaxel jelon te stalele?».

12, 13. 1) ¿Bin-utʼil la sjeltay stalel te Pablo? 2) ¿Bin ya skʼan ya yal te yak «ta slomel ta tekʼel te sniʼil te stijojibal chambalame»?

¹² Te Pablo la scholbey te ajwalil bin yuʼun jelon te stalele, jich la yal: «Jaʼ swentail te boon ta Damasco, jaʼ la yakʼbonik bael permiso te jwolwanejetik yuʼun te sacerdoteetik sok jaʼnix la stikunonik bael, te kʼalal olilix kʼajkʼal-ae, mukʼul ajwalil, ay bin la kil ta be, chiknaj xojobil kʼinal te tal ta chʼulchan te kʼaxto jich xojobil-a te bin-utʼil te kʼajkʼale, jul spotson sok te machʼatik sjokinojonik-ae. Te kʼalal yalonkotik bael ta lum, la kaʼiy te ay machʼa jich la skʼoponon ta hebreo: ‹Saulo, Saulo, ¿bin yuʼun te yak anutsbelone? Yakat ta yejchentesbel aba ta swenta te yakat ta slomel  ta tekʼel te sniʼil te stijojibal chambalame›. Pero, jich la kalbey: ‹¿Machʼaat-a, Kajwal?›. Jich la yalbon te Kajwaltike: ‹Joʼon te Jesuson, te yak anutsbelone›» (Hech. 26:12-15). f

¹³ Te kʼalal mato yiloj-a te najalsitil te Pablo, jich kʼoem te yak «ta slomel ta tekʼel te sniʼil te stijojibal chambalame». Te bin ya skʼan ya yale jaʼ te pajal kʼot sok te chambalam te ya skuch ijkatsil te ya xlowot ta sniʼil teʼ swenta ya xbeen. Teme ma xbeen sok ya slom ta tekʼel te stijojibale, ya yejchentes sba yuʼun. Jichnix yak ta spasel-a te Pablo te yak ta skontrainel te skʼanojel yoʼtan te Diose, pero jaʼnax yak ta yutsʼinel sba-a. Schʼuunoj-a te Diose, pero ma jaʼuk snopoj-a te bin smelelile. Kʼalal te Jesús chiknaj ta stojol ta Damasco, jelon te snopojibal yuʼun (Juan 16:1, 2).

14, 15. ¿Bin la yal te Pablo ta swenta te la sjeltay te skuxlejale?

¹⁴ Tey-abi, te Pablo la scholbey te Agripa te yuʼun-nix jelon-a te skuxlejal, jich la yal: «Maba la jkʼaxuntay te bin la kichʼ albeyel ta najalsitil te talem ta chʼulchane. Melel jaʼ nail boon ta stojol te machʼatik ayik ta Damasco, patil ta stojol te machʼatik ayik ta Jerusalén sok ta spamal skʼinal Judea soknix ta stojol te jyanlumetik, la kaltiklanbey yaʼiyik te yakuk sujtes yoʼtanik sok te yakuk sujtik tal ta stojol Dios soknix te yakuk yakʼik ta ilel ta swenta yaʼtelik te sujtemix yoʼtanike» (Hech. 26:19, 20). Ta melel, bayalix jaʼbil yak ta spasel-a te aʼtelil akʼbot yuʼun te Jesús te kʼalal chiknaj ta stojol. ¿Sitinbal te yaʼtele? Sitin. Melel te machʼatik la schʼuunik te smelelil kʼop la sujtes yoʼtanik, la yijkitayik spasel  muliletik sok jaʼ la spasik te bin la smulan te Diose. Jich kʼotik ta lekil ants winiketik, toj la yakʼ sbaik sok la yichʼik ta mukʼ te ley ta slumalik.

¹⁵ Pero, te skontratak te Pablo maʼyuk skʼoplal ta yoʼtanik te ants winiketik te yakik ta schʼuunel te Diose. Melel jich la yal te Pablo: «Jaʼ swentail te la stsakonik ta templo te judioetik sok te kʼan smilonike. Pero, wokolayal Dios te la skoltayone, kuxulonto ta ora ini sok mukʼ bikʼit yakon ta yalbeyel skʼop Dios» (Hech. 26:21, 22).

16. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jkʼayintik te Pablo te kʼalal ya xkʼopojotik ta stojol te j-aʼtel patanetik?

¹⁶ Te jchʼuunjelotik ya skʼan te spisiluk-ora chapalukotik ta skoltaybeyel skʼoplal te schʼuunel koʼtantik (1 Ped. 3:15). Teme ay ya kalbeytik skʼoplal te bin jchʼuunojtik ta stojol te juecetik sok te j-aʼtel patanetik, ya skʼan ya jkʼayintik te Pablo te kʼalal la skʼopon te Agripa sok te Festo. Teme ya jcholbeytik bin-utʼil slekubtesoj jtaleltik te Biblia sok te skoltayoj-euk te machʼatik ya schʼam yaʼiyik te skʼop Diose, yaniwan staik ta nopel te maba chopol te bin ya jpastik.

17. ¿Bin la yal te Festo kʼalal la skoltay sba ta kʼop te Pablo, sok bin ya yalik-euk te ants winiketik ta kʼajkʼal ini?

¹⁷ Te kʼalal yak ta skoltaybel sba ta kʼop-a te Pablo, «jich tulan kʼopoj te Festo: ‹¡Pablo, yak ta sojkel ajol! ¡Ta skaj te bayal yakat ta snopel jun yakix ta bolobel ajol yuʼun!›» (Hech. 26:24). Jaʼnix jich, ta kʼajkʼal ini bayal ants winiketik ya slabanotik sok ya yalik te jaʼnax baem ta koʼtantik skoltaybeyel skʼoplal te bin jchʼuunojtike. Sok jteb ma spisiluk te machʼatik pʼij ya skuy sbaik ta balumilal wokol ya yaʼiyik schʼuunel te ay chaʼkuxajel.

18. ¿Bin la yal te Pablo ta stojol te Festo, sok bin la yal te Agripa?

¹⁸ Te Pablo jich la yalbey te ajwalil: «Maba yak ta sojkel jol, ajwalil Festo te ichʼbilat ta mukʼe. Smelelil te bin yakon ta yalele sok yichʼoj swentail. Te ajwalil te jamal yakon ta kʼop ta stojole snaʼojbey skʼoplal spisil ini». Tey-abi, jich la yalbey te ajwalil Agripa: «¿Achʼuunojbal te bin la yal jilel te J-alwanejetike? Ya jnaʼ te achʼuunoje». Jich la yal te Agripa: «Jtebxanix ya skʼan yuʼun ya awakʼbon jchʼuun te Cristoe» (Hech. 26:25-28). Ma jnaʼtik teme smelelil te bin la yale, pero te bin albot yuʼun te Pabloe akʼot ta pensar.

19. ¿Bin la staik ta ilel te Festo sok te Agripa?

¹⁹ Ta patil, te chaʼtul ajwaliletik la stejkʼan sbaik, jich laj yoʼtanik ta schajpanel te kʼope. «Te kʼalal lokʼik baele, jich jajch yalbey sbaik: ‹Te winik ini maʼyuk smul te ya xjuʼ x-akʼot ta lajel yuʼune o te ya yichʼ chukel yuʼune›. Te Agripa jich la yalbey te Festo: ‹Te winik ini ya xjuʼ libre ya xjil te manchuk la skʼan chajpanel ta stojol te César›» (Hech. 26:31, 32). Te chaʼtul ajwaliletik la staik ta ilel te maʼyuk smul te Pablo. Ta swenta-abi, lekniwan ya xbajt yilikix te jchʼuunjeletike.

20. ¿Bin yuʼun ma tojoluk te la schol skʼop Dios te Pablo ta stojol te ajwaliletik?

²⁰ Jich yilel te maba ochik ta jnopojel yuʼun Cristo te chaʼtul ajwaliletik-abi. Jich yuʼun, ¿tojolbal te la scholtiklanbey skʼop Dios te Pablo? Maʼuk. Ta swenta te kʼopoj «ta stojol ajwaliletik sok gobernadoretik» ta Judea jich pujk ta alel te lek yachʼil kʼop ta spisil te lumetik te swentainoj te Roma, maniwan ayuk bin-ora la yaʼiyik stojol te manchuk jich la spas te Pablo (Luc. 21:12, 13). Te bin kʼax ta skuxlejal te Pablo sok te bitʼil jun yoʼtan la yakʼ sba ta stojol te Diose la yakʼbeyxan stsak yip schʼuunel yoʼtanik te jchʼuunjeletike (Filip. 1:12-14).

21. ¿Bin lek ya xlokʼ-a teme ma jkom jbatik ta scholel skʼop Dios manchukme ay pruebaetik sok kontrainel?

²¹ Jich ya xjuʼ ya jpastik-euk. Teme ma jkom jbatik ta scholel skʼop Dios manchukme ay pruebaetik sok kontrainel, ayme bin lek ya xlokʼ-a. Yaniwan xjuʼ ya jcholbeytik skʼop Dios te j-aʼtel patanetik te maʼyuk yaʼiyojbeyik skʼoplal. Te kʼalal jun koʼtantik ya kakʼ jbatik sok ma xlujbotik, ya jtijbeytik yoʼtan te hermanoetik swenta ma xiwik ta scholel ta tsʼakal te Wentainel yuʼun te Diose.