1, 2. ¿Bin kʼot ta pasel kʼalal te jkontrainwanejetik kʼan skomik te scholel skʼop Dios?

 JAJCHELTONAX te tulan kontrainel. Te Saulo «tulan jajch yutsʼin» te congregación te chiknajelto (Hech. 8:3). Te jchʼuunjeletik lokʼik bael ta anel ta Jerusalén, jich yilel te ya xjuʼ yuʼun slajinel ta jkʼaxel te jchʼuunjeletik te Saulo. Manchukme jich-abi, ay bin lek lokʼ-a. Kiltik bin kʼot ta pasel.

² Ta junchebnax kʼajkʼal, te machʼatik lokʼik ta anel jajch scholik «ta bayuk te lek yachʼil kʼop» te banti anik baele (Hech. 8:4). ¡Nopanax awaʼiy! Te jkontrainwanejetik ma juʼ yuʼunik te bin kʼan spasik. Te kontrainel maba la skom te scholel skʼop Dios, melel pujkxan bael ta bayuk. Jich bitʼil ya kiltik bael, ta kʼajkʼal ini ay jich kʼoem ta pasel-euk.

 3. 1) ¿Machʼa-a te Felipe? 2) ¿Bin yuʼun te samaritanoetik maba yaʼiyojik-a te skʼop Dios? ¿Bin la yal jilel te Jesús ta swenta te Samaria?

³ Te Felipe a jaʼ jtul jchʼuunjel te an bael ta Samaria (Hech. 8:4; ilawil te recuadro « Te Felipe, ‹te yaʼtelinoj scholel te lek yachʼil kʼope›»). Ta Samaria maʼyuk yaʼiyojik stojol-a te skʼop Dios, melel te Jesús jich la yalbey ta mantal te jpuk-kʼopetik: «Mame xbaex ta skʼinal jyanlumetik sok mame x-ochex ta skʼinal Samaria. Jaʼnaxme xa aleik te ants winiketik yuʼun Israel te chʼayemik jich bin-utʼil tuminchijetik» (Mat. 10:5, 6). Pero, te Jesús snaʼoj te yananix yichʼ cholel skʼop Dios ta Samaria, melel jich la yal te kʼalal mato xmo bael ta chʼulchan-a: «Testigo ya xkʼoex kuʼun ta Jerusalén, ta spamal skʼinal Judea sok ta Samaria, sok kʼalalto ta stiʼil te balumilale» (Hech. 1:8).

 4. ¿Bin yaʼiyel la yaʼiy sbaik te samaritanoetik kʼalal cholbotik skʼop Dios yuʼun te Felipe, sok bin yuʼun?

 ⁴ Te Felipe la yil te kʼanubenix te sit awal tsʼunubil ta Samaria sok te «yorailix te ya yichʼ tsobeyel te site» (Juan 4:35). Te ants winiketik ta Samaria xkuxet kʼinal la yaʼiyik kʼalal cholbotik te skʼop Dios. Juluk ta koʼtantik te judioetik ya spʼajik-a te samaritanoetik sok maba ya skʼoponik-a. Jaʼnix jich, te fariseoetik tulan yoʼtanik sok ya xpʼajawanik. Pero, te Felipe ma jichuk stukel, melel maba tsabilnax te machʼa la scholbey skʼop Dios sok maʼyuk machʼa la stsa. Jaʼ yuʼun, «te ants winiketik sok spisil yoʼtanik la yaʼiyik ta lek te bin la yal te Felipee» (Hech. 8:6).

5-7. Ala junuk ejemplo te ya yakʼ ta ilel te bin lek ya xlokʼ te kʼalal ya kichʼtik kontrainel.

⁵ Jich bitʼil ta sbabial siglo, te jkontrainwanejetik ta kʼajkʼal ini maba juʼem yuʼunik skomel te scholel skʼop Dios. Te kʼalal ya yichʼik chukel te j-abatetik yuʼun Jehová o ya yichʼik tikunel ta yan lugar, ya xpujkxan bael te skʼop Diose. Jich bitʼil ta yorail te Segunda Guerra Mundial te Testigoetik la scholik skʼop Dios ta campo de concentración nazi. Jtul judío te la snop te skʼop Dios ta campo de  concentración jich la yal: «Ta swenta te yip yoʼtan te testigoetik yuʼun Jehová te chukajtike kʼot ta koʼtan te lokʼem ta Biblia te bin schʼuunojike, jaʼ yuʼun ochon ta Testigo».

⁶ Ay baeltik, te machʼatik ya xkontrainwanik ya yaʼiyik stojol-euk te lek yachʼil kʼop. Jich kʼot ta stojol jtul soldado te swentainoj-a te campo de concentración ta Gusen (Austria). Jajch snop te Biblia sok te Franz Desch te tey chukul-ae. Bayal jaʼbil ta patil, te hermano Franz la sta ta mukʼul tsoblej te soldado-abi te jaʼix publicador-a. ¡Kʼax tseʼelnax yoʼtanik yuʼun!

⁷ Jichnix ya xkʼot ta pasel kʼalal te j-abatetik yuʼun Jehová ya xbajtik ta anel ta yan nación ta skaj te kontrainel. Jich bitʼil ta jaʼbil 1970, ta Mozambique la yichʼ cholel skʼop Dios te kʼalal kʼotik ta anel tey-a te Testigoetik te talemik ta Malaui. Maba kom te scholel skʼop Dios ni jaʼuk te kʼalal la yichʼik kontrainel-euk ta Mozambique. Te hermano Francisco Coana jich ya schol: «Melelnix-a te bayal buelta la kichʼtik chukel ta skaj te ya jcholtik skʼop Diose; pero kʼalal la kiltik te bayal ants winiketik ya smulanik te skʼop Dios, jich la kaʼiytik te sjokinojotik te Diose jich bitʼil la spas ta sbabial siglo».

 8. ¿Bin lek ya xlokʼ ta swenta te ay bin ya xjelon ta política sok te pobreil?

⁸ Pero ma jaʼuknax ta swenta te kontrainel te yichʼoj pukel ta bayal nacionetik te skʼop Diose. Jaʼnix jich, ta swenta ta política, te guerra sok te pobreil, bayal ants winiketik baemik ta yan nación sok tey yakik ta snopel-a te skʼop Diose. Ta swenta te bayal machʼatik anemik lokʼel ta slumalik ya skʼan ya yichʼ cholel te skʼop Dios ta yanyantik kʼopiletik. Pero, ¿bin yakotik ta spasel ta jujuntul? ¿Yakotikbal ta spasel tulan ta scholel skʼop Dios ta spisil «nacionetik, tsʼumbaliletik, lumetik sok kʼopiletik»? (Apoc. 7:9).

 9. ¿Machʼa-a te Simón, sok binwan-a te yan-nax la yile?

⁹ Te Felipe la spas bayal milagroetik ta Samaria, la slekubtes jchameletik sok la slokʼeslan pukujetik (Hech. 8:6-8). Ay jtul winik te yan-nax la yil-a te yuʼel te Felipe te akʼbil yuʼun te Diose. Jaʼ te Simón te ya spas magia sok te lek ilbil yuʼun te ants winiketik, jich ya yalik ta stojol-a: «Te winik ini [...] yichʼojbey yuʼel te Diose». Pero, kʼalal te Simón la yil te milagroetik la spas te Felipe, la snaʼ te yuʼunix jaʼ yuʼel-a te Diose, jaʼ yuʼun och ta jchʼuunjel (Hech. 8:9-13). Ta patil la yakʼ ta ilel te bin-nix ay ta yoʼtan-ae. Kiltik.

10. 1) ¿Bin la spasik te Pedro sok te Juan ta Samaria? 2) ¿Bin la spas te Simón kʼalal la yil te bin juʼ yuʼunik spasel te Pedro sok te Juan?

 ¹⁰ Kʼalal la yaʼiyik te jpuk-kʼopetik te bayal yakik ta ochel ta jchʼuunjel ta Samaria, la stikunik bael tey-a te Pedro sok te Juan (ilawil te recuadro « Te Pedro la stuuntes te ‹llaveetik yuʼun te Wentainel›»). Te kʼalal kʼotik tey-a, la skajan skʼabik ta stojol te yachʼil jnopojeletik sok jich la yichʼik te chʼul espíritu. b Kʼalal la yil te Simón te bin yak ta kʼoel ta pasele, jich la yalbey te jpuk-kʼopetik: «Akʼbonik kuʼel-euk yuʼun jich te machʼa ya jkajanbey jkʼab ta stojole jichme ya yichʼ-euk te chʼul espiritue». La sjaptiklanbey takʼin yuʼun la skuy te ya xjuʼ ya sman te majtanil yuʼun te Diose (Hech. 8:14-19).

11. ¿Bin albot te Simón yuʼun te Pedro, sok bin la spas te Simón?

¹¹ Te Pedro tulan la yalbey: «Pajal lajan sok te atakʼine, melel la akuy te ya xjuʼ ya aman ta takʼin te majtanil yuʼun te Diose. Jkʼaxel maʼyuk ta awenta spasel te aʼtelil ini, melel ma tojuk awoʼtan ta stojol te Diose». Ta patil la yalbey te akʼa sujtes yoʼtan sok la yal: «Kʼanbeya wokol te Jehová te yakuk spasbat perdón yuʼun te bin chopol ya anop ta awoʼtane». Te Simón ma chopoluk yoʼtan; jaʼ la skʼan la spas te bin leke, pero la yakʼ sba ta tsalel yuʼun te bin chopole. Jaʼ yuʼun, jich la skʼanbey te jpuk-kʼopetik: «Kʼanbeyaik wokol te Jehová te manchuk jich ya xkʼot ta pasel ta jtojol te bin la awalike» (Hech. 8:20-24).

12. ¿Bin la spas te Simón sok bin-utʼil spasojik-euk te lotil religionetik?

 ¹² Te bin la yal te Pedro ya skʼan ya yakʼotik ta pensar. Te Simón kʼan sman ta takʼin te majtaniletik yuʼun te Dios. Te lotil religionetik jich kʼayemik ta spasel te ya schonik o ya smanik ta takʼin te aʼtelil ta sreligionik. Jun enciclopedia jich la yal ta 1878 ta swenta te bitʼil ya stsaik te machʼa ya yichʼ mukʼ yaʼtel ta religión católica: «Spisil-ora smanojik ta takʼin te yaʼtelik, yan-nax yilel-a te bitʼil ya spasik, maʼyuk skʼexlalik sok ya spasik ta komonsitil» (The Encyclopædia Britannica, novena edición).

13. ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun maba ya jkʼayinbeytik stalel te Simón?

¹³ ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun maba ya jkʼayinbeytik stalel te Simón? Jaʼ te maba ya kakʼbeytik majtaniletik o te ya xjelawotik ta yichʼel ta mukʼ jtul hermano swentanax ya yakʼbotik jun aʼtelil ta congregación. ¿Jaxan teme joʼotik te kichʼojtik mukʼ kaʼteltik? Ma lekuk te jaʼ lekxan ya kiltik te machʼatik ay stakʼinike. Teme jich ya jpastike, jaʼ pajal ya xkʼot jtaleltik sok te Simón. Spisil te j-abatetik yuʼun Dios ya skʼan te pekʼel ya yakʼ sbaik sok te ya smaliyik te jaʼuk ya x-akʼbot yaʼtelik yuʼun te chʼul espíritu (Luc. 9:48). Ta organización yuʼun Jehová ma snujpʼuk te ay machʼa «ha nix ya sle yutsil scʼoblal» (Prov. 25:27).

14, 15. 1) ¿Machʼa-a te eunuco winik, sok bin-utʼil la sta te Felipe? 2) ¿Bin la spas te winik kʼalal cholbot yaʼiy te lek yachʼil kʼope, sok bin-utʼil ya jnaʼtik te schʼuunojix Dios-a te kʼalal la yichʼ jaʼe? (Ilawil te nota).

¹⁴ Kalbeytikxan skʼoplal te Felipe. Te chʼul-abat yuʼun te Jehová la yalbey te akʼa bajtuk ta sbelal Jerusalén te ya xko bael ta Gaza. ¿Bin yuʼun? Maniwan snaʼoj-a te Felipe, pero la snaʼ te kʼalal la sta jtul eunuco winik te nakal ta scarreta sok te «tulan yak ta skʼoponel te sjun j-alwanej Isaías» (ilawil te recuadro « ¿Bin yuʼun ya yichʼ alel te jaʼ eunuco winike?»). Te chʼul espíritu la stijbey  yoʼtan te Felipe, animal bajt ta stojol sok jich la sjojkʼoybey: «¿Yuʼun-nixbal ya xkʼot ta awoʼtan-a te bin yakat ta skʼoponele?». Jich la yal te eunuco winike: «¿Bin-utʼil kʼan kʼotuk ta koʼtan? Melel maʼyuk machʼa ya yakʼbon jnop» (Hech. 8:26-31).

¹⁵ Te eunuco winik la yikʼ moel ta scarreta te Felipe. ¡Kʼax tʼujbilnax te bin la yalbeyik skʼoplale! Ta bayal jaʼbil maba naʼbil machʼa-a te «tuminchij» o te j-abat te ya yalbey skʼoplal te albilkʼop yuʼun Isaías (Is. 53:1-12). Pero, te Felipe la scholbey yaʼiy te jaʼ skʼoplal te Jesucristo. Jich bitʼil te jchʼuunjeletik te la yichʼik jaʼ ta Pentecostés ta jaʼbil 33, te etíope-winik te yakʼojix sba ta judioil-a la snaʼ te bin ya skʼan ya spase. Jaʼ yuʼun jich la yal: «¡Ilawil! Ay jaʼ liʼi. ¿Aybal bin ya smakon te ya kichʼ jaʼe?». Te Felipe oranax la yakʼbey yichʼ jaʼ (ilawil te recuadro « ¿Bin-utʼil ta akʼel te ichʼjaʼe?»). c Ta patil, te chʼul espíritu la yikʼ bael te Felipe ta yan asignación, ta Asdod, te banti la scholxan te lek yachʼil kʼope (Hech. 8:32-40).

16, 17. ¿Bin-utʼil ya xkoltaywanik te chʼul-abatetik ta scholel skʼop Dios ta kʼajkʼal ini?

¹⁶ Jaʼnix jich, te joʼotike yakotik ta spasel te aʼtelil la spas te Felipe. Melel chikan banti ayotik ya jcholtik te skʼop Dios. Kʼalal jich ya jpastik aynanix-a te machʼa ya schʼam yaʼiy te lek yachʼil kʼop, ma chajpuknax ya kiltik, melel te Biblia ya yal te jaʼ ya stojobtesotik te chʼul-abatetik ta scholbeyel te lek yachʼil kʼop spisil te «nacionetik, tsʼumbaliletik, kʼopiletik sok lumetik» (Apoc. 14:6). Jich la yakʼ ta naʼel te Jesús kʼalal la yal te lokʼombakʼop yuʼun te trigo sok te ak. La yal te machʼatik ya stsobeyik sit te awal tsʼunubile —te kʼalal  nopolix-a te slajibal kʼajkʼal— «jaʼik te chʼul-abatetike». Ma jaʼuknax ya slajinbeyik skʼoplal «te bintik ya x-ikʼawan bael ta spasel mulil sok te machʼatik ya skʼaxuntayik te mantale» (Mat. 13:37-41). Jaʼnix jich ya stsobik te machʼatik ya xwentainwanik ta chʼulchan sok te «kʼax bayal ta tul ants winiketik» te jaʼik te «yantik tuminchijetik» te ya yikʼ tal te Jehová ta organización yuʼun (Apoc. 7:9; Juan 6:44, 65; 10:16).

¹⁷ Yananix xkoltaywanik-a te chʼul-abatetike, melel bayal buelta ya jtatik ants winiketik te ay skʼoponojik Dios ta skʼanbeyel koltayel. Kiltik te bin kʼax ta stojol chaʼtul Testigoetik te yakik ta scholel skʼop Dios sok jtul chʼin kerem. Te kʼalal lajelix yoʼtanik ta scholel-a te skʼop Diose, te chʼin kerem la yalulan te yakuk yulaʼtayikxan te yan nae. Stukel bajt ta stijel te tiʼnaile. Lokʼ tal jtul achʼix sok la skʼoponik, chamnax yoʼtanik yuʼun te kʼalal la yaʼiyik stojol te lajelto spasbel oración yuʼun ayuk machʼa ya xcholbot yaʼiy te bin ya yal te Biblia. Jich jajch yakʼbeyik nojptesel ta Biblia.

18. ¿Bin yuʼun ya skʼan te mukʼuk skʼoplal ta koʼtantik te scholel skʼop Dios?

¹⁸ Te j-abatotik yuʼun Dios ay mukʼul majtanil ta jtojoltik: jaʼ te ya x-aʼtejotik sok te chʼul-abatetik ta scholel skʼop Dios. Mukʼukme skʼoplal ta awoʼtan te majtanil ini sok mame xa akom aba ta scholel «te lek yachʼil kʼop ta swenta te Jesuse» (Hech. 8:35). Jichme ya ata bayal stseʼelil awoʼtan.