Nopa awaʼiy ini: kʼalal ya yil sba ta espejo te Julia, kʼax jujpʼen ya yil sba. Jich ya yal: «Ya skʼan ya jkojtes te jujpʼele». Manchukme ya x-albot yuʼun smeʼ stat sok yamigotak te jayal achʼixlaje.

Te Julia bayalix tiempo yak ta snopel te bintik ya spas yuʼun ya skojtes junchebuk kilo te sjujpʼele. Te bin snopoje, jaʼ te ya skom sweʼel jun chebuk kʼajkʼal...

¿Binwan ya apas te jichuk ya awaʼiy aba te bitʼil Julia?

Ma chopoluk te ya amel awoʼtan yuʼun te bin yilel ya awil abae. Te Biblia ya yalbey skʼoplal chaʼoxtul tʼujbil antsetik sok winiketik, jich bitʼil te Sara, Raquel, José, David sok te Abigail. Jich bitʼil te Abisag sbiile, la yichʼ alel te «buen tʼujbil te achʼix» (1 Reyes 1:4).

Pero, ay bayal jchʼieletik te jaʼ jkʼaxel baem ta yoʼtanik te bin yilel ya yil sbaike. Jaʼ-abi, ya x-akʼbot swokolik yuʼun. Nopa awaʼiy ini:

• Ta Estados Unidos la yichʼ ajtayel te aylaj 58% achʼixetik la yalik te kʼax jujpʼenike, pero aynax 17% te yuʼun-nix jujpʼenik-ae.

• Ta Estados Unidos la yichʼxan ajtayel te aylaj 45% antsetik te pekʼel yalalike, pero la yalik te jujpʼen ya yaʼiy sbaike.

• Ay jchʼieletik te jaʼ baem ta yoʼtanik te ya skʼanik te jayiknaxe, ay staojik te chamel anorexia. Jaʼ-abi, jaʼ te machʼa ma skʼan ya xweʼik te jich ya yakʼik ta wokol te skuxlejalike.

 Teme awichʼoj ya awaʼiy te anorexia o te maba ya akʼan ya xweʼatixe, kʼana koltayel. Albeya te ameʼ atat o te machʼa ayix yaʼbilal te ay smukʼul awoʼtan ta stojole. Te Biblia ya yal: «Te machʼa jun yoʼtan sbahic, spisil ora ay scʼuxul yoʼtan, soc hich cʼohem te bin utʼil sbanquil ta yorahil wocol» (Proverbios 17:17).

Te bin tʼujbilotik yuʼune, jaʼ te bintik lek ay ta koʼtantike. Ilawil te bin ya yal te Biblia ta swenta te Absalón, snichʼan te ajwalil David:

«Ta spisil Israel mayuc yan winic te hich mulambil yuʼun stʼujbilal te bin utʼil te Absalón. Ta yoc cʼalal ta sjol, mayuc falta yuʼun» (2 Samuel 14:25).

Pero jaʼ jtul kerem te kʼax toybae, jaʼnax la sle te bin la skʼane sok j-akʼaw ta kʼabal. Jich yuʼun maba lek albil skʼoplal ta Biblia, melel ya yal te jaʼ jtul winik te maba jun yoʼtan la yakʼ sba sok te jaʼ jmilawal te bayal slab yoʼtane.

Jaʼ yuʼun jich ya yalbotik te Bibliae:

Lapaik te «yachʼil acuxlejalic» (Colosenses 3:10).

«Te achʼahlelic ma me haʼuc nax ta sba, hich te bin utʼil tesbil ajolic te chʼalbil [...], haʼuc me achʼahlelic te bin ay ta awoʼtanic» (1 Pedro 3:3, 4).

Maba chopol te leknax ya akʼan ya achʼal abae, pero jaʼ bayalxan skʼoplal te lekil talelil awuʼune. Kʼalal ya kʼax te kʼajkʼale te bin ya yilbatikxan te yantike, jaʼme te atalele, ma jaʼuk te bin yilel te asit awelawe. Te Phylicia sbiile jich la yal: «Teme kʼax tʼujbilate jaʼme oranax ya yilbatik-abi, pero te bin ya snaʼatik sok skʼuxul yoʼtanik te yantike, jaʼ ta swenta te lekil talelil awuʼune».

¿Aybal maba ya amulan te bin yilel ya awil abae?

¿Aybal anopoj ya akʼan jun operasion swenta tʼujbilatnax ta ilel o ya akom aweʼel yuʼun leknax ya awil aba-a?

¿Bin-a te ya akʼan ya ajel ta swenta te bin yilel ya awil abae? (Tsaa te sujtib awuʼune).

• ANAJTʼIL

• AWALAL

• STSOTSIL AJOL

• ABAKʼETAL

• ASIT AWELAW

• SNUJKʼULEL AWELAW

Teme la awal «ay» te banti sbabial sok schebal jojkʼoyele sok teme la atsabey oxeb o kʼaxem-a te sujtib yoxebal jojkʼoyele, nopa ini: maniwan jichuk ya yilatik yantik te bitʼil kʼax maba lek ya awil aba atukele. Naʼame te jaʼ oranax ya xbajtʼ ta awoʼtan te bin yilel ya awil abae sok te bayal ya amel awoʼtan yuʼune (1 Samuel 16:7).