1-3. 1) ¿Bintik ya sjojkʼoybey sba te ants winiketik te kʼalal ay machʼa ya xlaje? 2) ¿Bin sujtib ya yakʼik chaʼoxchajp relijionetik?

 TE Biblia jamal ya yalbotik te «mayuquix lajel» ta pajel chaʼbej (Apocalipsis 21:4). Ta kapitulo 5 la jnoptik te ya xjuʼ ya xkuxinotik ta sbajtelkʼinal ta swenta te la yichʼix tojel te jkoleltike. Jaʼnax yuʼun te yato xlajotike (Eclesiastés 9:5). Jich yuʼun ay jich ya jojkʼoybey jbatik: «¿Banti ya xbootik te kʼalal ya xlajotike?».

² Mero tulan skʼoplal te ya jnaʼbeytik sujtib te jojkʼoyel ini, kʼaxemtoxan-a te kʼalal ay machʼa ya xlaj kuʼuntik o jtul kamigotik. Ta yorail-abi jichniwan ya jojkʼoybey jbatik: «¿Banti ay? ¿Yakbal yilbelotik? ¿Aybal ta wokol? ¿Yabal xjuʼ ya yutsʼinotik? ¿Yatobal jchaʼkiltik?».

³ Te relijionetik yanyantik sujtib ya yakʼbeyik te jojkʼoyeletik ini. Ay relijionetik te ya yakʼik ta nopel te yalaj xbajtik ta chʼulchan te machʼatik lekike, yan stukel te machʼatik chopolike yalaj xbajtik ta infierno. Ay yantik ya yalik te ya xkʼatpʼujotik ta espiritu te kʼalal ya xlajotik sok te ya xkʼot jokintik te machʼatik lajemik kuʼuntike.

 4. ¿Bin-a te pajal ya yakʼik ta nopel jteb ma spisil te relijionetike?

⁴ Manchukme yanyantik bin ya yakʼik ta nopel te relijionetik ta swenta te lajele, jteb ma spisil ay bin pajal ya yakʼik ta nopel, jaʼ te ay bin kuxul ya xjil kuʼuntik te kʼalal ya xlajotike. Pero, ¿jichnixbal-a?

5, 6. ¿Bin ya xkʼot ta jtojoltik te kʼalal ya xlajotike?

⁵ Te Jehová ya snaʼ stukel te bin ya xkʼot ta jtojoltik te  kʼalal ya xlajotike. Te Biblia jamal ya yakʼ ta naʼel te ya xlaj te jkuxlejaltike, maʼyuk bin kuxul ya xjil. Ta melel, maʼyuk bin ya kiltikix, ma xkaʼiytikix kʼinal sok maʼyuk bin ya jnoptikix. Ya xtupʼ ta jkʼaxel te jpensartik soknix spisil te bin kʼejbil ta jchinamtik. Jich yuʼun maʼyuk jchʼuleltik te kuxul ya xjil te kʼalal ya xlajotike. a

⁶ Te Biblia ya yakʼ ta nopel te «mayuc bin ya snaʼic» ta jkʼaxel te machʼatik lajemike. Jich yuʼun ma xyaʼiyikix kʼuxultaywanej sok il-oʼtantaywanej. Te Biblia jaʼnix jich ya yal te «mayuc aʼtel, mayuc bin ay ta chahpanel, mayuc bin ay ta naʼel soc mayuc pʼijil-oʼtanil» ta stsobojibal te machʼatik lajemike (kʼopona Eclesiastés 9:5, 6, 10).

 7. ¿Bin la spajaltay-a te lajel te Jesuse?

⁷ Te Jesús jich la yalbey te jnopojeletik yuʼun kʼalal laj te yamigo Lázaro: «Wayalix te Lázaro te jun coʼtan jbahtic soc, pero ya xbaht jtij hahchel». ¿Jaʼbal yak ta yalel Jesús te wayalnax te Lazaroe? Maʼuk, melel jich la yal ta patil: «Chamix te Lázaro» (Juan 11:11-14). Te Jesús la spajaltaybey skʼoplal te lajel jich bitʼil te machʼa ya xkʼub swayel. Maba la yal te ay ta chʼulchan te Lázaro o te jaʼ sjokinej te machʼatik lajem yuʼune. Jaʼnix jich ma la yal te ay ta wokol ta infierno. Jich kʼoem te kʼuben swayel te Lázaro. Ay yantik tekstoetik ta Biblia te ya spajbey skʼoplal te lajel sok te wayele. Te Biblia ya yal te «way sbaqʼuetal» te Esteban te kʼalal la yichʼ milele (Hechos 7:60). Te jpuk-kʼop Pablo jaʼnix jich la yal te ay chaʼoxtul jchʼuunjeletik te «wayemix sbaqʼuetalic» ta lajel (1 Corintios 15:6).

 8. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te ma jichuk snopoj Dios te ya xlajotike?

⁸ ¿Jichbal la spasotik te Dios te cheʼoxebnax jaʼbil ya xkuxinotike? Maʼuk. ¿Bin yuʼun te jich ya kaltike? Melel te  skʼanojel yoʼtan te Jehová ta stojol te Adán sok te Eva jaʼ te ya xkuxinik ta sbajtelkʼinal sok te jkʼaxel ma stsakotik ta chamel. Jaʼnix jich la yakʼbey ta yoʼtan te Adán sok te Eva te maʼyuk bin-ora ya skʼan ya xlajike (Eclesiastés 3:11). Nopa awaʼiy ini, maʼyuk ni jtuluk tatil te ya smulan te ya xtsakot ta chamel o te ya xlaj te yal snichʼnabe. Jaʼnix jich te jTatik Jehová maba ya smulan te ya stsakotik chamel sok te ya xlajotike. ¿Bin yuʼun-abi te ya xlajotike?

 9. ¿Bin yuʼun snujpʼ te mantalil akʼbotik yuʼun Dios te Adán sok te Eva?

⁹ Te Jehová jich la yalbey te Adán ta tsʼunbil kʼinal Edén:  «Spisil teʼetic ay ta tsʼumbil qʼuinal ya xhuʼ yac aloʼbe sit, yan te teʼ yuʼun snaʼel te bintic lec soc te bintic ma lecuc ma me xaloʼbe sit stuquel, como te bin ora yac aloʼbe te site, ya me xchamat yuʼun» (Génesis 2:9, 16, 17). Te mantalil la yakʼ te Jehová ma wokoluk ta pasel sok ay sderecho ta yalbeyel te Adán sok te Eva te bin lek sok te bin ma lek ta pasele, melel jaʼ Jpaswanej yuʼunik. Teme ya schʼuunbeyik skʼop te Jehová, jich ya yakʼik ta ilel te ya yichʼik ta mukʼ bitʼil Jpaswanej yuʼunik sok te ay skʼoplal ta yoʼtanik spisil te bin akʼbotik yuʼune.

10, 11. 1) ¿Bin la spas te Satanás yuʼun la skʼaxuntaybeyik smantal Dios te Adán sok te Eva? 2) ¿Bin yuʼun maʼyuk bin ya xjuʼ ya smak sbaik ta kʼop-a te Adán sok te Eva yuʼun te bin la spasike?

¹⁰ Mel-oʼtantik sba te la skʼaxuntaybeyik smantal Dios te Adán sok te Evae. Te Satanás jich la yalbey te Eva: «¿Hich bal la yalbat te Diose: Ma me xaloʼbe sit spisil te teʼetic ayic ta tsʼumbil qʼuinal, xchi bal te Diose?». Te Eva jich la yal: «Ya laj xhu ya jloʼbecotic sit biluc teʼil ay ta tsʼumbil qʼuinal, ha nax te sit te teʼ ay ta yohlil te tsʼumbil qʼuinal la yalbotcotic te Diose: Ma me xaloʼbeyic sit stuquel, ma me xapicbeyic sit, scuenta yuʼun ma ba ya xchamex» (Génesis 3:1-3).

¹¹ Jich yuʼun te Satanás jich la yalbey te Eva: «Ma ba ya xchamex yuʼun. Snaʼoj Dios te bin ora yac aloʼbeyic te sit ya me xjahm asitic, pajal soc Dios ya xcʼohex, ha te yac anaʼic te bin lec soc te bin ma lecuque» (Génesis 3:4-6). Te bin ya skʼan te Satanás, jaʼ te ya schʼuun te Eva te jaʼnix ta stukel ya xjuʼ ya sta ta nopel te bin lek sok te bin ma lekuk ta pasele. Ma jaʼuknax-abi, te Satanás maba la yalbey te Eva te bin ya xkʼot ta stojol teme ya skʼaxuntaybey smantal te Dios, melel la yalbey te maba ya xlaje, jich yuʼun te Eva la sloʼ te sit te teʼe. Ta patil la yakʼbey te smamalal te jaʼnix jich la sloʼ-euke. Te Adán sok te Eva snaʼojik ta lek te albilik yuʼun Jehová te ma xjuʼ ya sloʼbeyik sit te teʼe. Te kʼalal la sloʼike snaʼojik ta lek te yakik ta skʼaxuntaybeyel smantal Dios te jamal  chikan ta aʼiyel sok te ma wokoluk ta pasele. Jich la yakʼ ta ilel te Adán sok te Eva te maba la yichʼik ta mukʼ te sTatik ta chʼulchan. Ta melel, ¡maʼyuk bin ya xjuʼ ya smak sbaik ta kʼop-a!

12. ¿Bin yuʼun la yakʼik ta mel-oʼtan Jehová te Adán sok te Eva?

¹² Ya jnaʼtik te la smel yoʼtan te Jehová kʼalal la yil te maba chʼuunbot smantal yuʼun te Adán sok te Evae. Ma la yichʼikix ta mukʼ te Jehová te jaʼ Tatil yuʼunik-ae. Nopa awaʼiy te ay jtul akerem sok jtul awachʼix te yakat ta spasel tulan ta schʼitesel, pero patil maba ya yichʼatix ta mukʼ, jaʼ ya spasik te bin ya skʼan yoʼtanike. ¿Mabal jichuk te jkʼaxel ya amel awoʼtan yuʼune?

13. ¿Bin la skʼan la yakʼ ta naʼel te Jehová kʼalal la yalbey te Adán te ya sujt ta tsʼubil lume?

¹³ Kʼalal la skʼaxuntayik mantal te Adán sok te Eva, chʼay yuʼunik te kuxlejalil ta sbajtelkʼinal. Te Jehová jich la yalbey te Adán: «Ta tsʼubil lum pasbilat, ta tsʼubil lum ya suhtat» (kʼopona Génesis 3:19). Te bin la skʼan la yakʼ ta naʼel te Jehová, jaʼ te ya xchaʼsujt ta tsʼubil lum te Adán te jich kʼot te maʼyuk bin-ora la yichʼ pasele (Génesis 2:7). Jich yuʼun te kʼalal laj te Adán jkʼaxel tupʼ ta kʼinal.

14. ¿Bin yuʼun te ya xlajotike?

¹⁴ Te lajuk schʼuunbeyik smantal Dios te Adán sok te Eva kuxulik te jichuke. Pero te kʼalal la skʼaxuntayik mantal ochik ta mulil, jich yuʼun lajik bael. Te mulile, jaʼ jich kʼoem bitʼil tulan chamel te la kichʼbeytik jilel te sbabial jmeʼ  jtatike. Jich yuʼun ya xlajotik ta skaj te jmulawilotik ya xtalotik ta kʼinale (Romanos 5:12). Pero te Jehová jkʼaxel ma jichuk snopoj-a te ya xlaj te ants winiketike. Jaʼ yuʼun te Biblia ya yal te jaʼ «jcontrahinwanej» kuʼuntik te lajele (1 Corintios 15:26).

15. ¿Bin lotiletik ya kijkitaytik schʼuunel te kʼalal ya jnaʼtik bin-utʼil ayik te machʼatik lajemike?

¹⁵ Bayal relijionetik ya yakʼik ta nopel te ay banti ya xbajtik ta kuxinel te machʼatik ya xlajike sok te ya xjuʼ ya jkoltaytik. Jich yuʼun te sfamilia te machʼa ya xlaje ay ya stojik te machʼatik ay yaʼtelik ta relijion yuʼun ya skʼoponbeyik Dios o yuʼun ya spasik misa ta stojol. Pero te Biblia ya yakʼ ta nopel te maba ayik ta wokol te machʼatik lajemik sok te maba ayik ta mel-oʼtan. Jich yuʼun te machʼatik lajemik kuʼuntike ma xjuʼ ya juktik ta kʼop ni jaʼuk ya xjuʼ ya sjukotik ta kʼop. Ma xjuʼ ya jkoltaytik ni jaʼuk ya xjuʼ ya skoltayotik. Te machʼatik lajemike ma xjuʼ ya yutsʼinotik, jich yuʼun ma skʼan te ya jxiʼtike. Ta melel, te kʼalal ya jnaʼtik bin-utʼil ayik te machʼatik lajemike, libre ya xjilotik, melel maba ya jchʼuuntikix spisil te lotil ini.

16. ¿Bin lotil ya yakʼik ta nopel bayal relijionetik ta swenta te lajele?

¹⁶ Te Satanás ya stuuntes te lotil relijionetik yuʼun ya sloʼlayotik, melel ya yakʼ jchʼuuntik te kuxulikto te machʼatik lajemike. Ay relijionetik te ya yakʼik ta nopel te ay bin kuxul ya xjil kuʼuntik te kʼalal ya xlajotik te ya xbajt ta yan lugar. ¿Jichbal ya yakʼ ta nopel te arelijione? ¿O jaʼbal ya yakʼ ta nopel te bin ya yal te Bibliae? Te Satanás ma skʼan te ya xnoptsaj te ants winiketik ta stojol te Diose, jaʼ yuʼun ya stuuntes te lotil ini sok yantikxan lotil.

17. ¿Bin yuʼun ya sbolobtesbey skʼoplal Jehová te nojptesel yuʼun te infiernoe?

¹⁷ Te bin ya yakʼik ta nopel bayal relijionetik ta swenta te  lajele ya sbolobtesbey skʼoplal te Jehová. Ay ya yakʼik ta nopel te yalaj xbajtik ta infierno ta sbajtelkʼinal te machʼatik chopolike. Pero lotil te bin ya yalike, te Jehová maʼyuk bin-ora jich snopoj te ya yakʼ ta wokol te ants winiketike (kʼopona 1 Juan 4:8). Te machʼatik ya schʼuunik te ay kʼajkʼel ta sbajtelkʼinale, jich yakik ta spajel te Jehová sok jtul tatil te kʼax chopol yoʼtan te ya schikʼbey skʼab te snichʼan ta yakʼbeyel kastigo. Ta melel, te machʼa yakʼojbey schʼuun te ants winiketik te ay kʼajkʼel ta sbajtelkʼinale, jaʼ te Satanase.

18. ¿Bin yuʼun ma skʼan ya jxiʼtik te machʼatik lajemike?

¹⁸ Ay relijionetik ta yantik lum te ya yakʼik ta nopel te yalaj xkʼatpʼujik ta espirituetik te machʼatik ya xlajike. Jaʼnix jich ya yalik te yalaj skʼan ichʼel ta mukʼ te espirituetik ini sok te yalaj skʼanik xiʼele, melel ya xjuʼ ya yutsʼinotik o ya xjuʼ lek ya yilotik. Bayal machʼatik ya sxiʼik te machʼatik lajemik ta skaj te ya schʼuunik te lotil-abi. Jaʼ yuʼun ya yichʼik ta mukʼ te machʼatik lajemik, ma jaʼuk ya yichʼik ta mukʼ te Jehová. Pero julukme ta awoʼtan te maʼyuk bin ya yaʼiyikix sok maʼyuk bin ya xjuʼ ya spasikix. Jich yuʼun ma skʼan ya jxiʼtik te machʼatik lajemike. Jaʼnax ya skʼan ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová, melel jaʼ Jpaswanej kuʼuntik sok jaʼ te smelelil Diose (Apocalipsis 4:11).

19. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te kʼalal ya jnaʼtik bin-utʼil ayik te machʼatik lajemike?

¹⁹ Te kʼalal ya jnaʼtik ta lek bin-utʼil ayik te machʼatik lajemike, jich libre ya xjilotik yuʼun te bintik ma smelelil ya yakʼik ta nopel te relijionetike. Jaʼ-abi ya skoltayotik yuʼun ya xkʼotxan ta koʼtantik te bintik tʼujbil yaloj Dios te ya spas ta pajel chaʼbej.

20. ¿Bin jojkʼoyel ya kakʼbeytik sujtib ta yan kapitulo?

²⁰ Ayix bayal jaʼbil te jich la sjojkʼoy jtul j-abat yuʼun Dios te Job sbiil: «Teme cham te winique, ¿ya to bal xchaʼcuxaj xan?» (Job 14:14). Yame kiltik ta yan kapitulo bin sujtib ya yakʼ te Biblia.