1-3. 1) ¿Bin-a te mosoinbilotik yuʼune? 2) ¿Bin ya spas Jehová yuʼun ya yakʼotik ta libre?

 NOPA awaʼiy te ya awichʼ lebeyel amul sok ya awichʼ otsesel ta karsel te maʼyuk bin-ora ya xlokʼate. Jich ya awaʼiy te tojolxanix te kuxulate, melel maʼyuk bin ya xjuʼ ya apas yuʼun ya xlokʼat. Pero te kʼalal jkʼaxel maʼyukix smukʼul awoʼtan-ae, ya awichʼ albeyel te ay machʼa ya xjuʼ ya slokʼesat sok ya yal ta jamal te jich ya spase. ¿Bin yaʼiyel ya awaʼiy aba yuʼun?

² Jpisiltik mosoinbilotik yuʼun te lajele, maʼyuk bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun ya xkolotik lokʼel ta skʼab. Yan stukel te Jehová ay yuʼel yuʼun ya skoltayotik lokʼel ta lajel. ¿Bin-utʼil ya xbajt spas? Jaʼnix yaloj ta jamal te ya xbajt slajin te lajele (1 Corintios 15:26).

³ ¡Nopanax awaʼiy te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik te kʼalal maʼyukix-a te lajele! Te Jehová ma jaʼuknax ya slajin te lajele. Jaʼnix jich ya slokʼes tal ta skʼab te lajel te machʼatik lajemike. Ya schaʼyakʼbey skuxlejalik, melel yaloj ta jamal te ya yakʼ «xcuxajic te machʼatic chamenic» (Isaías 26:19). Jaʼ ini, jaʼ te chaʼkuxajel te ya yal te Biblia. Nopanax awaʼiy bintik ya amulanbey yutsil te kʼalal ya xkʼot yorail te chaʼkuxajele.

 4. 1) ¿Banti ya jtatik smukʼul koʼtantik teme ay machʼa ya xlaj ta jfamiliatik o jtul kamigotik? 2) ¿Machʼatik yamigoinej sba ta lek sok te Jesús?

⁴ Maʼyuk bin ya spajbey skʼuxul te kʼalal ay machʼa ya xlaj  ta jfamiliatik o jtul kamigotik. Jkʼaxel ma lek ya kaʼiy jbatik, melel maʼyuk bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun ya xchaʼkuxin te machʼa laje. Pero te bin ya yal te Biblia ya yakʼbotik smukʼul koʼtantik ta smelelil (kʼopona 2 Corintios 1:3, 4). Kiltik jun ejemplo te ya yakʼ ta ilel te jaʼ skʼanojel yoʼtan te Jehová sok te Jesús te ya yakʼbeyik skuxlejal yan buelta te machʼatik lajemik ta jfamiliatik sok kamigotik. Kʼalal ay ta Balumilal-a te Jesús kʼayem te ya xbajt yulaʼtay ta sna te Lázaro, Marta sok te María te jun-nax smeʼ statike. Te yoxebalik yamigo sbaik sok te Jesuse. Te Biblia ya yal te kʼuxik ta oʼtanil yuʼun Jesús te Marta, María sok te Lázaro (Juan 11:3-5, TNM). Mel-oʼtantik sba te bin kʼot ta pasel ta patil, melel laj te Lázaro.

5, 6. 1) ¿Bin la spas te Jesús kʼalal la yil te yakik ta okʼel te sfamilia sok te yamigotak te Lazaroe? 2) ¿Bin yuʼun ya yakʼ smukʼul koʼtantik te kʼux la yaʼiy te Jesús te laj te Lazaroe?

⁵ Te Jesús bajt ta yakʼbey smukʼul yoʼtan te Marta sok te María. Kʼalal la yaʼiy te Marta te nopol ya xkʼotix te Jesús ta slumalike, lokʼ bael ta stael. Akʼbot bayal smukʼul yoʼtan te kʼalal la yil te Jesuse, pero jich la yalbey: «Cajwal, te liʼuc ayate, ma ba laj te quijtsʼin te jichuque». Jich la yal te Marta yuʼun la skuy te maʼyuk bin ya xjuʼix ta pasele. Ta patil, te Jesús la yil te yak ta okʼel-euk te María. Kʼalal la yil te yak ta okʼel te sfamilia sok te yamigotak te Lázaro la spichʼ sba yoʼtan, jajch ta okʼel-euk (Juan 11:21, TZOXCH; 11:33, 35). Te Jesús la yaʼiy te skʼuxul ya kaʼiytik te kʼalal ay machʼa ya xlaj kuʼuntike.

⁶ Ta melel ya yakʼ smukʼul koʼtantik te la yaʼiy te Jesús te skʼuxul ya kaʼiytik te kʼalal ay machʼa ya xlaj kuʼuntike. Chikan ta ilel te pajal sok te sTate, schebalik ya yilayik te lajele (Juan 14:9). Te Jehová ay yuʼel yuʼun ya slajin ta jkʼaxel te lajele sok yaloj ta jamal te nopolix yorail te jich ya spase.

7, 8. 1) ¿Bin yuʼun ma skʼan te Marta te ya yichʼ lokʼesel te ton te makal-a te smukenal te Lazaroe? 2) ¿Bin milagro la spas te Jesús?

⁷ Te Jesús bajt ta smukenal te Lázaro. La yil te makal ta mukʼul ton te yochibale. Jaʼ yuʼun jich la yal: «Loqʼuesahic te tone». Pero te Marta ma skʼan te ya yichʼ lokʼesel te ton, melel schanebalix skʼajkʼal slajel-a te Lázaro (Juan 11:39). Te Marta ma snaʼoj-a te ay bin ya spas te Jesús ta stojol te Lazaroe.

⁸ Te kʼalal slokʼesojikix-a te mukʼul tone, jich tulan kʼopoj te Jesuse: «¡Lázaro, locʼan talel!». Tey-abi ay bin yan-nax la yilik te kʼot ta pasel te Marta sok te María, jaʼ te «locʼ talel te chamen winique, bechʼticlambil yoc scʼab ta pacʼ, soc potsol sit yelaw ta chuhquilal» (Juan 11:43, 44). ¡Kuxulix yan buelta te Lazaroe! La sjokin yan buelta te sfamilia sok te yamigotake. Jich la spetik sok kʼopojik sok. ¡Jaʼ mukʼul milagro te bin la spas te Jesuse! La schaʼkuxajtes te Lázaro.

9, 10. 1) ¿Machʼa akʼbot yuʼel yuʼun te Jesús ta schaʼkuxajtesel ants winiketik? 2) ¿Bin-utʼil ya skoltayotik kʼalal ya jkʼopontik ta Biblia te ay machʼatik chaʼkuxajike?

⁹ ¿Machʼa akʼbot yuʼel ta schaʼkuxajtesel ants winiketik te Jesuse? Jaʼ te Jehová, melel te kʼalal mato schaʼkuxajtesoj-a te Lázaro nail la skʼopon te Jehová (kʼopona Juan 11:41, 42). Pero ma jaʼuknax la schaʼkuxajtes te Lázaro. a Te Biblia jaʼnix jich ya yalbey skʼoplal jtul chʼin achʼix te 12 yaʼbilal te tsakot ta tulan chamele. Te spapa te chʼin achʼixe Jairo sbiil sok jaʼnax jip jtul snichʼan. Jich bitʼil ay ta tulan chamel te chʼin achʼixe mero smeloj yoʼtan te Jairo, jich  yuʼun la yalbey bayal wokol te Jesús te yakuk xlekubtesbot te yantsil nichʼane. Te kʼalal yakto ta kʼop sok te Jesuse, kʼotik chaʼoxtul winiketik, jich jul yalbeyik: «Chamix te awantsil-nichʼane, ¿bin yuʼun yac awaʼbe xan swocol te Maestrohe?». Pero te Jesús jich la yalbey: «Ma me xiwat; hanax acʼa schʼuhunel awoʼtan». Jich bajtik ta sna te Jairo. Te kʼalal kʼotik ta snae, te Jesús la yil te xjuyetik ta okʼel te ants winiketik, jaʼ yuʼun jich la yaltiklanbey: «¿Bin yuʼun [...] te ayex ta oqʼuel? Ma ba chamen te achʼixe, wayal nax». Te smeʼ stat te chʼin achʼixe maniwan la yichʼbeyik swentail bin la skʼan la yakʼ ta naʼel te Jesuse. Ta patil, te Jesús la yalbey te ants winiketik te lokʼukik baele, jaʼnax la yikʼ bael te Jairo sok te yinam ta skuarto te chʼin achʼixe. Te Jesús la stsakbey skʼab te chʼin achʼix sok jich la yalbey: «Tut achʼix, ya calbat, hahchan». Nopanax awaʼiy bin yaʼiyel la yaʼiy sba te smeʼ stat te chʼin achʼix te kʼalal la yilik te la stam sba jajchele sok te kaj ta beele. ¡Te Jesús la schaʼkuxajtes te chʼin achʼixe! (Marcos 5:22-24, 35-42). Kʼalal te Jairo sok te yinam ya yilik te chʼin achʼix yuʼunike, jaʼ ya xtal ta yoʼtanik te bin la spas te Jehová ta stojolik ta swenta te Jesuse.

¹⁰ Melelnix-a te chaʼlajik bael te machʼatik la schaʼkuxajtes te Jesuse, pero kʼalal ya jkʼopontik ta Biblia te ay machʼatik chaʼkuxajike, ya yakʼbotik bayal smukʼul koʼtantik. Jaʼnix jich ya yakʼ kiltik te jaʼ skʼanojel yoʼtan Jehová te ya schaʼkuxajtes te machʼatik lajemik sok te jich ya xbajt spase.

11. Ta swenta te bin ya yal te Eclesiastés 9:5, ¿bin-utʼil ay-a te Lázaro?

¹¹ Te Biblia ya yal te «mayuc bin ya snaʼic» te machʼatik lajemike (Eclesiastés 9:5). Jich kʼot ta stojol te Lázaro.  Te kʼalal ay ta smukenal jkʼaxel ma snaʼ bintik yak ta kʼoel ta pasel. Jich bitʼil la yal te Jesuse jich kʼoem te wayal-a te Lázaro te kʼalal lajeme (Juan 11:11).

12. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te yuʼun-nix chaʼkuxaj-a te Lazaroe?

¹² Kʼalal te Jesús la schaʼkuxajtes te Lázaro bayal machʼatik la yilik. Te skontratak te Jesús la yaʼiyik stojol-euk te milagro la spase (Juan 11:47). Jaʼnix jich bayal machʼatik bajt yilik te Lázaro te kʼalal chaʼkuxajemix-ae, jich la schʼuunik te tikunbil tal yuʼun Dios te Jesuse. Pero te skontratak te Jesús ma la smulanik, jaʼ yuʼun la schapik te ya smilik soknix te Lazaroe (Juan 11:53; 12:9-11). Ta melel, maʼyuk machʼa ya xjuʼ ya yal te lotil te chaʼkuxaj te Lázaro, melel kuxul yan buelta.

13. ¿Bin yuʼun ya xjuʼ ya schʼuun koʼtantik te ya schaʼkuxajtes Jehová te machʼatik lajemike?

¹³ Te Jehová ya xjuʼ ya schaʼkuxajtes te machʼatik lajemike, melel jaʼ yaʼtel skʼab spisil te bintik aye. Te Jesús jaʼnix jich la yal te ya xchaʼkuxajik «spisil machʼatic ayic ta muquenal [jaʼik te machʼatik ayik ta yoʼtan te Dios]» (Juan 5:28). Swenta ya xjuʼ ya schaʼkuxajtes Jehová spisil te machʼatik ayik ta yoʼtane ya skʼan te ya xjul ta yoʼtan bin-nix yilel ta jujuntul. Pero, ¿yabal xjuʼ yuʼun? Nopa awaʼiy ini: ta chʼulchan ay bayal ta mil millón ekʼetik. Te Biblia ya yal te ya snaʼ bin sbiil te jujun ekʼetike (kʼopona Isaías 40:26). Jich bitʼil ma xchʼay ta yoʼtan te Jehová sbiil te jujun ekʼetike, ma wokoluk ya xbajt yaʼiy sjultesel ta yoʼtan bin-nix yilel-a sok spisil te bin ay ta yoʼtan te machʼatik ya schaʼkuxajtese.

14, 15. ¿Bin ya yakʼ jnoptik ta swenta te chaʼkuxajel te bin la yal te Job?

¹⁴ Jtul j-abat yuʼun Dios ta namey kʼinal te Job sbiile schʼuunej te ay chaʼkuxajele. Jun buelta jich la sjojkʼoy: «Teme cham te winique, ¿ya to bal xchaʼcuxaj xan?». Ta patil jich la yalbey te Jehová: «Ta hich ora ya xcʼopojat,  hoʼon ya jacʼbat; awoʼtanuc yac awil te yaʼtel acʼab». ¿Bin ya yakʼ jnoptik ta stojol Jehová te bin la yal te Jobe? Jaʼ te yoʼtanukix ya schaʼkuxajtes te machʼatik lajemike (Job 14:13-15).

¹⁵ ¿Bin yaʼiyel ya awaʼiy aba kʼalal ya anop te ay chaʼkuxajele? Ta melel, xjamet kʼinal ya kaʼiytik te kʼalal ya jnaʼtik te yoʼtanukix te Jehová ya schaʼkuxajtes te machʼatik lajemike. Pero jichniwan ya anop: «Jaxan te machʼatik lajemik ta jfamilia sok te kamigotak, ¿yabal xchaʼkuxajik-euk?». Akʼa kiltik ta Biblia machʼatik ya xchaʼkuxajik sok banti ya xkuxinik.

16. ¿Bin yilel skuxlejal ya xkʼot te machʼatik ya xchaʼkuxajik ta Balumilale?

¹⁶ Te machʼatik chaʼkuxajik ta namey kʼinale la sjokinik yan buelta te sfamiliaik sok yamigotakik liʼ ta Balumilal. Jichnix ya xkʼot ta pasel ta pajel chaʼbej, pero jaʼnax yuʼun te kʼax lekxane. ¿Bin yuʼun? Melel te machʼatik ya xchaʼkuxajik ta Balumilal ya xjuʼ te maʼyuk bin-ora ya xlajikix baele. Sok yanmeix yilel-a te Balumilale. Maʼyukix guerra, bolobel sok maʼyukix spisil ta chajp chamel.

17. ¿Machʼatik ya xchaʼkuxajik tal?

¹⁷ ¿Machʼatik ya xchaʼkuxajik tal? Te Jesús jich la yal: «Spisil machʼatic ayic ta muquenal [jaʼik te machʼatik ayik ta yoʼtan te Dios] ya me yaʼiybeyic scʼop soc ya me xloqʼuic talel» (Juan 5:28, 29). Jaʼnix jich te Apocalipsis 20:13 ya yal: «Te mar la yacʼ locʼuc tal te machʼatic lajemic tey a, soc te lajel soc te stsobojibal machʼatic chamenic la yaqʼuic loqʼuel tal te machʼatic ayic tey a». Ta melel, bayal ta mil millón machʼatik ya xchaʼkuxajik. Te jpuk-kʼop Pablo jaʼnix jich la yal te «ay chaʼcuxajel yuʼun [...] te machʼatic toj yoʼtanic soc te machʼatic ma ba toj yoʼtanic» (kʼopona Hechos 24:15). ¿Bin swentail te bin la yale?

18. ¿Machʼatik-a te «toj yoʼtanic» te ya xchaʼkuxajike?

 ¹⁸ ¿Machʼatik-a te «toj yoʼtanic»? Jaʼ te j-abatetik yuʼun Dios te jun yoʼtan la yakʼ sbaik ta stojol te kuxinik te kʼalal mato xtal ta Balumilal-a te Jesús, jich bitʼil te Noé, Abraham, Sara, Moisés, Rut sok te Ester. Ta kapitulo 11 yuʼun Hebreos ya yichʼ albeyel skʼoplal yantikxan winiketik sok antsetik. Spisilik ini ya xchaʼkuxajik liʼ ta Balumilal. ¿Jaxan  te j-abatetik yuʼun Dios ta kʼajkʼal ini te jun yoʼtanik ta stojol te ya xlajik baele? Jaʼnix jich «toj yoʼtanic» ilbilik yuʼun Dios, jich yuʼun ya xchaʼkuxajik-euk liʼ ta Balumilal.

19. 1) ¿Machʼatik-a te «ma ba toj yoʼtanic»? 2) ¿Bin ya x-akʼbot spasik yuʼun te Jehovae?

¹⁹ ¿Machʼatik-a te «ma ba toj yoʼtanic»? Tey ochem skʼoplal bayal ta mil millón ants winiketik te maʼyuk bin-utʼil juʼ yuʼunik snaʼbeyel sba te Jehová. Manchukme maba la snaʼbey sbaik Dios te kʼalal lajik baele, te Jehová maba schʼaytiklanoj ta yoʼtan. Jaʼ yuʼun yame schaʼkuxajtes sok ya yakʼ te ya xnaʼbot sbaik yuʼunike sok te ya x-ochik ta j-abatetik yuʼune.

20. ¿Machʼatik maba ya xchaʼkuxajik?

²⁰ ¿Yabal xchaʼkuxajik spisil te machʼatik lajemike? Maʼuk, melel jamal la yal Jesús te ay machʼatik maba ya xchaʼkuxajike (Lucas 12:5, TNM; ilawil te nota 19, Gehena). ¿Machʼatik-a te maba ya xchaʼkuxajike? Jaʼ te chopol ants winiketik te ma la skʼan la sjel te skuxlejalike. Pero, ¿machʼa ya yal teme ay machʼa ya xchaʼkuxaj o maʼuke? Jaʼ te Jehová te Mukʼul Jues. Jaʼnix jich yakʼojbey yaʼtel te Jesús «ta jchahpanwanej yuʼun machʼatic cuxajtic soc machʼatic chamenic» (Hechos 10:42).

21, 22. 1) ¿Bin yilel sbakʼetalik ya yichʼik te machʼatik ya xchaʼkuxajik ta chʼulchane? 2) ¿Machʼa-a te nail chaʼkuxaj yuʼun ya xkuxin ta chʼulchan?

²¹ Te Biblia ya yal te ay machʼatik ya xkuxinik ta chʼulchan. Jaʼnax yuʼun te espiritu ya xchaʼkuxajik, maba ta chʼichʼbakʼetix.

²² Te Jesús jaʼ te machʼa nail la yichʼ chaʼkuxajtesel yuʼun ya xkuxin ta chʼulchan (Juan 3:13). Ta yoxebal kʼajkʼal slajel-a te Jesús chaʼkuxajtesot yuʼun te Jehová, pero ma jichukix bitʼil chʼichʼbakʼet (Salmo 16:10; Hechos 13:34, 35). Te jpuk-kʼop Pedro la yal te «acʼot ta lajel ta sbaqʼuetal  [te Jesús], pero cuxaj ta scuenta espíritu» (1 Pedro 3:18). Te Jesús chaʼkuxaj jich bitʼil espiritu te mero ay yuʼele (1 Corintios 15:3-6). Pero te Biblia ya yal te ay yantik te ya xchaʼkuxajik-euk bitʼil espirituetik ta chʼulchan.

23, 24. 1) ¿Machʼatik-a te «tut jtsohb» tuminchijetik te la yal te Jesuse? 2) ¿Jayebik ta tul?

²³ Te kʼalal nopol ya xlajix-a te Jesús jich la yalbey te jnopojeletik yuʼune: «Ya xbaht jchahpambeyex awawilic» (Juan 14:2). Te bin la yale ya yakʼ ta naʼel te ay machʼatik ya xchaʼkuxajik yuʼun ya sjokinik ta kuxinel ta chʼulchan. Jaʼnix la yakʼ ta naʼel te maba tsobolike, melel jich la yal: «Tut jtsohb tuminchijex» (Lucas 12:32). Te jpuk-kʼop Juan akʼbot snaʼ te jayebik ta tul kʼalal la yil ta jun najalsitil te Jesús ta chʼulchan. Tey la yil-a te Jesús te «teqʼuel ta wits Sión [...], joquimbil yuʼun waxaclajunpic (144,000) ta tuhl» (Apocalipsis 14:1).

²⁴ ¿Bin-ora ya xchaʼkuxajik te 144,000 ta tule? Te Biblia ya yal te jaʼ te kʼalal jajchemix ta wentainwanej te Cristo ta chʼulchan (1 Corintios 15:23, TNM). Ta ora ini yakix ta wentainwanej ta chʼulchan te Jesuse sok jteb ma spisil te 144,000 ta tul chaʼkuxajemikix sok sjokinejikix te Jesuse. Pero ayto kuxulik ta Balumilal. Te kʼalal ya xlajike, oranax ya xchaʼkuxajik ta chʼulchan. Pero jich bitʼil la jnoptikix, jteb ma spisil te ants winiketik ya xchaʼkuxajik ta pajel chaʼbej yuʼun ya xkuxinik ta Nichimal Kʼinal ta sbajtelkʼinal ta Balumilal.

25. ¿Bin ya jnopbeytik skʼoplal ta yan kapitulo?

²⁵ Kʼax nopolix yorail te ya yakʼotik ta libre te Jehová ta stojol te lajele sok yame stupʼ ta sbajtelkʼinal (kʼopona Isaías 25:8). Pero, ¿bin ya xbajt spasik ta chʼulchan te 144,000 ta tule? Te Biblia ya yal te ya sjokinik ta wentainwanej te Jesús. Ta yan kapitulo yame jnopbeytik skʼoplal te wentainel ini.