1. ¿Banti ya xjuʼ ya jnaʼtik te bin ya xkʼot ta pasel ta pajel chaʼbeje?

TE KʼALAL ya awaʼiy te bintik ma lek ya xkʼot ta pasel ta alumal o te bintik yak ta kʼaxel ta swolol Balumilal, jichniwan ya anop: «¿Aybal bin-ora ya xlekub te jkuxlejaltike?». Ta swenta te bayal wokolil ya xkʼax ta jtojoltik sok te bejbe yak ta toyel schopolil te ants winiketike, ay machʼatik ya snopik te nopol ya yichʼix lajinel te balumilale. ¿Melelbal ini? ¿Aybal bin-utʼil ya xjuʼ ta naʼel te bintik ya xkʼot ta pasel ta pajel chaʼbeje? Ay, te Jehová ya yalbotik ta Biblia te bin yilel ya xkʼot te jkuxlejaltik ta pajel chaʼbej sok bin yilel ya xkʼot te Balumilale. Ma jichuk bitʼil te joʼotik te ma xjuʼ ya jnaʼtik te bintik ya xkʼot ta pasele (Isaías 46:10; Santiago 4:14).

2, 3. 1) ¿Bin la skʼan la snaʼik te jnopojeletik yuʼun te Jesuse? 2) ¿Bin sujtib akʼbotik yuʼun te Jesús?

² Te kʼalal ya yal te Biblia te ya yichʼ lajinel te balumilal, ma jaʼuk ya yalbey skʼoplal te ya yichʼ lajinel te lumkʼinale, jaʼ ya yichʼ lajinel te bintik chopol ya yichʼ pasele. Te Jesús la yakʼ ta nopel te jaʼ ya swentain Balumilal te Wentainel yuʼun te Diose (Lucas 4:43). Te jnopojeletik la skʼan la snaʼik bin-ora ya xtal te Wentainel yuʼun te Diose, jaʼ yuʼun jich la yalbeyik te Jesuse: «¿Bin-ora ya xkʼot ta pasel ini sok bin señail te kʼalal liʼ ayatix-ae sok te jaʼix-a te slajibal te bintik swenta balumilale?» (Mateo 24:3, TNM). Te Jesús maba la yal te bin kʼajkʼalil, pero la yal te bintik ya xkʼot ta pasel te kʼalal nopol ya xlajix-a te chopol balumilal ini. Spisil te bintik la yalbey skʼoplal te Jesús yak ta kʼoel ta pasel ta ora ini (ilawil te nota 24, te slajibal kʼajkʼal).

 ³ Ta kapitulo ini yame kiltik bin-utʼil ya jnaʼtik te ayotikix ta kuxinel ta slajibal te chopol balumilal ini. Swenta ya xkʼot ta koʼtantik bin yuʼun bayal wokolil ta Balumilal, nail ya jnopbeytik skʼoplal jun guerra te kʼot pasel ta chʼulchane.

4, 5. 1) ¿Bin kʼot ta pasel ta chʼulchan te kʼalal mato ayuk bayal tiempo kaj ta wentainwanej te Jesuse? 2) Ta swenta te bin ya yal te Apocalipsis 12:12, ¿bin kʼot ta pasel ta Balumilal te kʼalal la yichʼ lokʼesel ta chʼulchan te Satanase?

⁴ Ta kapitulo 8 la jnoptik te jajch ta wentainwanej ta chʼulchan te Jesús ta jaʼbil 1914 (Daniel 7:13, 14). Te libro yuʼun Apocalipsis ya yalbotik te bintik kʼot ta pasele: «Hahch guerra ta chʼulchan: te Miguel soc te chʼul aʼbatetic yuʼun la stsal sbahic soc te dragón. Te dragón soc te aʼbatetic yuʼun la yaʼbeyic guerra». Te Miguele, jaʼ te Jesús, te dragón, jaʼ te Satanás. * Te Satanás sok te j-abatetik yuʼun maba juʼ yuʼunik te guerra sok la yichʼik chʼojel koel tal ta Balumilal. ¡Kʼax bayal akʼbotik stseʼelil yoʼtan te chʼul-abatetik ta chʼulchane! Pero, ¿binwan ya xkʼot ta stojol te machʼatik ayik ta Balumilale? Te Biblia ya yal te ya yil bayal swokolike. ¿Bin yuʼun? Jaʼ ta skaj te kʼax ilinem te Diabloe, melel «ya snaʼ te nopol ya xlaj ora yuʼun» (Apocalipsis 12:7, 9, 12).

⁵ Te Diablo yak ta spasel ta ban kʼalal ta yakʼbeyel swokol te ants winiketike. Kʼax ilinem, melel ya snaʼ te nopol ya xlajinbot yaʼtel yuʼun te Jehová liʼ ta Balumilal. Akʼa kiltik te bintik la yal Jesús te ya xkʼot ta pasel ta slajibal kʼajkʼale.

6, 7. ¿Bin ya xjuʼ ya kaltik ta swenta te guerraetik sok te wiʼnale?

⁶ Guerraetik. Te Jesús jich la yal: «Ya xhahch scontrahin sbahic nacionetic, soc ya scontrahin sbahic te jujuchahp banti scuentahinejic» (Mateo 24:7). Maʼyuk jich kʼoem tal ta pasel te bayal machʼatik lajemik ta skaj  guerraetik jich bitʼil ta ora ini. Jun organisasion te ya yilbey skʼoplal te bintik ya xkʼot ta pasel ta swolol Balumilal ya yal te jaʼto tal ta jaʼbil 1914 kʼaxem ta 100 millón ta tul ants winiketik lajemik ta skaj guerraetik. Ta jaʼbil 1900 kʼalalto ta 2000 bayal machʼatik lajemik ta skaj te guerraetik, ma jichuk-a te kʼalal mato sta te jaʼbil 1900. ¡Nopanax awaʼiy jayebto swokol kʼaxem bayal millón ta tul ants winiketik!

⁷ Wiʼnal. Te Jesús jich la yal: «Ya xtal wiʼnal» (Mateo 24:7). Manchukme bayal weʼelil ta ora ini, bayal ants winiketik maʼyuk sweʼelik ta jujun kʼajkʼal. ¿Bin yuʼun? Jaʼ ta skaj te maʼyuk stakʼinik yuʼun ya sman sweʼelik o yuʼun ya sman skʼinalik swenta ya stsʼunbajik. Kʼaxem ta 1,000 millón ta tul ants winiketik maʼyuk lek stakʼinik yuʼun ya smanik te bin ya xtuun yuʼunik ta jujun kʼajkʼale. Te Organización Mundial de la Salud ya yal te ya xlajik bayal millón ta tul alaletik ta jujun jaʼbil, jaʼ bayalxan ya xlajik yuʼun te maʼyuk sweʼelike.

8, 9. 1) ¿Bin-utʼil kʼoem ta pasel te bin la yal Jesús ta swenta te tulan nijkele? 2) ¿Bin ya xjuʼ ya kaltik ta swenta te tulan chamele?

⁸ Tulan nijkel. Te Jesús jich la yal: «Ya xtal tulan nihquel» (Lucas 21:11). Ta jujun jaʼbil ya xkʼax tulan  nijkel. Jaʼto tal ta jaʼbil 1900 kʼaxem ta cheb millón ta tul ants winiketik lajemik ta skaj tulan nijkel. Manchukme ayix lek aparatoetik te ya yakʼik ta naʼel te ya xtal tulan nijkele, aynanix bayal machʼatik ya xlajik-a.

⁹ Tulan chamel. Te Jesús la yal te «ya xtal tulan chamel» sok te ya xpujk ta oranax soknix te ya smil bayal ants winiketik (Lucas 21:11). Manchukme te doktoretik ya xjuʼ spoxtaybelik bayal ta chajp chamel, maba spisil staojbeyik spoxil. Ta jujun jaʼbil bayal millón ta tul ants winiketik ya xlajik ta skaj te kanser, asukar, kolera sok yantikxan chamel. Ta 40 jaʼbil kʼaxemix tale chiknajem 30 ta chajp chamel sok ay chaʼoxchajp te maʼyuk spoxile.

10. Ta swenta te bin ya yal te 2 Timoteo 3:1-5, ¿bin yilel stalel te ants winiketik ta slajibal kʼajkʼale?

¹⁰ Te Biblia jich ya yal ta 2 Timoteo 3:1-5: «Ta slajibal cʼahcʼal bahel ya xtal yorahil wocol». Te jpuk-kʼop Pablo la yal te jich yilel stalel te ants winiketik ta slajibal kʼajkʼale:

• Jaʼnax kʼux ya yaʼiy sbaik.

• Xbikʼet ta yoʼtanik takʼin.

•   Ya skʼaxuntaybeyik smantal smeʼ statik.

• Maba jun yoʼtanik.

• Maʼyuk skʼuxul yoʼtanik ta stojol sfamiliaik.

• Ma snaʼ skomel sbaik.

• Mero j-utsʼinwanejetik.

• Ma jaʼuk kʼux ta yoʼtanik te Diose, jaʼ kʼux-xan ta yoʼtanik te balumilale.

• Stojil yakik ta schʼuunel Dios yilel, pero maba ya schʼuunbeyik te smantale.

11. Ta swenta te bin ya yal te Salmo 92:7, ¿bin ya xkʼot ta stojol te machʼatik chopolike?

¹¹ ¿Jichbal stalel te ants winiketik ta alumale? Ay bayal ants winiketik te jich stalelik ta swolol Balumilal. Pero ayme bin ya spas te Dios yuʼun ya yakʼbey schajpajibal, melel jich jamal yaloj: «Cʼalal ya xchʼihyic te machʼatic chopolic hich te bin utʼil haʼmal, soc te ya xnichinic spisil machʼatic ya spasic bin chopol, ya me xlajic sbahtel qʼuinal» (Salmo 92:7).

12, 13. ¿Bintik yakʼoj jnaʼtik ta lek te Jehová ta slajibal kʼajkʼal ini?

¹² Te Biblia la yal te ya xtal tulan wokolil te kʼalal ayotikix  ta slajibal kʼajkʼal-ae. Pero jaʼnix jich la yal te ay bintik lek ya xkʼot ta pasele.

¹³ Ya kichʼbeytikxan swentail te bin ya yal te Biblia. Te j-alwanej Daniel jich la yal te kʼalal la stsʼibay ta swenta te slajibal kʼajkʼale: «Ya xpʼohl te bintic ay ta naʼel» (Daniel 12:4). Jich bitʼil la yal te albilkʼop ini, te Diose skoltayoj te lum yuʼun ta yichʼbeyelxan swentail te bin ya yal te Bibliae. Jaʼ-abi chiknajxan ta ilel ta lek jaʼto tal ta jaʼbil 1914. Jich bitʼil te chaʼoxchajp nojptesel ini, te Dios la yakʼ jnoptikix te bayal skʼoplal te sbiil sok te bin ya spas ta stojol te Balumilale. Jaʼnix jich la yakʼ jnoptikix bin-utʼil la stoj te jkoleltike, te bin ya xkʼot ta jtojoltik te kʼalal ya xlajotike sok te ay chaʼkuxajele. Sok ya jnaʼtikix te jaʼnax te Wentainel yuʼun te Dios ya slajin spisil te jwokoltike. Jaʼnix jich la jnoptikix te bin-utʼil ya jtatik tseʼel-oʼtanil sok te bin-utʼil ya skʼan Dios te ya xkuxinotike. Pero, ¿bin ya spasik te j-abatetik yuʼun Dios ta swenta te bin ya snopike? Ay yan albilkʼop te ya yakʼbey sujtib ini (ilawil te nota 21, la yichʼ manel jkoleltik sok te nota 25, te chaʼkuxajel).

14. 1) ¿Banti yak ta cholel «te lec yachʼil cʼop yuʼun te cuentahinel yuʼun Dios»? 2) ¿Machʼatik yakik ta spasel?

¹⁴ Ya yichʼ cholel skʼop Dios ta swolol Balumilal. Te Jesús jich la yal ta swenta te slajibal kʼajkʼale: «Ya me xpuhc ta halel ta swohlol bahlumilal scʼoblal te lec yachʼil cʼop yuʼun te cuentahinel yuʼun Dios» (Mateo 24:3, 14). Te lek yachʼil kʼop yuʼun te Wentainel yuʼun te Diose kʼaxem ta 240 lumetik te banti yak ta pukel sok jteb ma sta 1,000 ta chajp kʼopil. Ta swolol Balumilal te testigoetik yuʼun Jehová te «talemic ta spisil ta chahp nacionetic, tsʼumbaliletic, pueblohetic» yakik ta skoltayel te ants winiketik ta snopel bin-a te Wentainel yuʼun Dios sok te bin ya spas ta stojol te ants winiketike (Apocalipsis 7:9). Maba ya skʼan stojolik te kʼalal ya spasik te aʼtelil ini. Manchukme bayal staojik  utsʼinel sok nutsel jich bitʼil la yal jilel te Jesuse, maʼyuk machʼa ya xjuʼ ya xkomotik ta scholel te skʼop Diose (Lucas 21:17).

15. 1) ¿Yabal achʼuun te ayotikix ta slajibal kʼajkʼal sok bin yuʼun te jich ya achʼuune? 2) ¿Bin ya xkʼot ta stojol te machʼatik ma schʼuunbeyik smantal te Diose? 3) ¿Bin ya xkʼot ta stojol te machʼatik ya schʼuunbeyik smantal te Diose?

¹⁵ ¿Yabal achʼuun te ayotikix ta slajibal kʼajkʼale? Bayal albilkʼopetik ta swenta te slajibal kʼajkʼale yakik ta kʼoel ta pasel ta ora ini. Te Jehová nopolme ya yakʼ kejchajuk ta cholel te lek yachʼil kʼope, jich ya «xbah taluc te slajibale» (Mateo 24:14, Tsʼihbaybil sChʼulcʼop jTatic Dios ta tseltal). ¿Bin-a te slajibale? Jaʼ te guerra yuʼun Dios te Armagedón sbiil te banti ya slajin te chopolil ta Balumilal. Ta swenta te Jesús sok te chʼul-abatetik te bayal yuʼelike, te Jehová yame slajin spisil te machʼatik ma xchʼuunbot te smantale sok te ma schʼuunbeyik skʼop-euk te sNichʼane (2 Tesalonicenses 1:6-9). Te kʼalal kʼaxemix-a te Armagedón, te Satanás sok te pukujetike ma xjuʼ ya sloʼlayikix-a te ants winiketike. Te machʼatik ya schʼuunbeyik smantal te Dios sok te jun yoʼtanik ta stojol te Wentainel yuʼune, yame yilik te kʼalal ya xkʼot ta pasel spisil te bintik yaloj ta jamal te Diose (Apocalipsis 20:1-3; 21:3-5).

16. ¿Bin ya skʼan ya apas jich bitʼil nopolix te slajibale?

¹⁶ Nopolme ya yichʼ lajinel te balumilal yuʼun te Satanase. Jich yuʼun tulan skʼoplal te ya anop te bin ya skʼan ya apase. Te Jehová ya skʼan te ya anop te Biblia te bantito kʼalal ya xjuʼ awuʼune. Jich yuʼun bayalukme skʼoplal ta awoʼtan te yakat ta snopel te Biblia (Juan 17:3). Jaʼnix jich, pasa tulan yuʼun ya xbaat ta yaʼiyel skʼop Dios ta jujun semana ta tsoblejetik te ya spasik te testigoetik yuʼun Jehová. Tey ta tsoblejetik yame anopxan te Bibliae (kʼopona Hebreos 10:24, 25). Teme ya awil te ay bintik ya skʼan ya ajel  ta akuxlejal, pasame. Te kʼalal jich ya apas baele, yame awamigoinxan ta lek te Diose (Santiago 4:8).

17. ¿Bin yuʼun jteb ma spisil te ants winiketik chamnax ya yaʼiyik te kʼalal ya xtal te lajinele?

¹⁷ Te jpuk-kʼop Pablo la yal te «hich ya xtal te bin utʼil jʼelecʼ ta ahcʼabal» te lajinel yuʼun te machʼatik chopolike, jteb ma spisilik chʼayem yoʼtanik-a (1 Tesalonicenses 5:2). Te Jesús la yal te bayal machʼatik ma xyichʼik ta wenta te señailetik te ya yakʼik ta ilel te ayotikix ta slajibal kʼajkʼale. Te Jesús jich la yal: «Te bin ora yax tal te Sniʼchʼan te Winiqué, jich yax cʼoht te bin uʼtʼil cʼoht ta pasel cʼalal ay ta bahlumilal a te Noé. Como te bin ora maʼ to xtal a te puhlelé, jun yoʼtan yacalic ta weʼel uʼchʼel a, ay yacalic ta nuhpunel a, ay yacalic ta cʼanaw a. Jich yac spasbelic a te cʼalal och ta barco te Noé. Tey maʼyuc bin xchi ta yoʼtanic a te bin yaʼiyejiqué, tal te puhlelé, spisilic lajinotic yuʼun. Jaʼ nix jich ehuc te cʼalal yax tal te Sniʼchʼan te Winiqué» (Mateo 24:37-39, Yaʼchʼil Testamento).

18. ¿Bin la yalbotik ta jamal te Jesuse?

¹⁸ Te Jesús jamal la yal te ya xjuʼ ya schʼay koʼtantik «ta skaj bayal weʼel sok bayal uchʼel» o ta snaʼulanel te bin-utʼil ya xkuxinotik ta jujun kʼajkʼale. Jaʼnix jich la yal te «repentenax» ya xtal «ta stojol spisil machʼatic nahinemic ta swohlol bahlumilal» te smukʼul skʼajkʼalel te Jehová. Jich la yalxan: «Ha yuʼun wihcʼa me asitic, cʼoponahic Dios spisil ora scuenta yuʼun ma ba ya xcʼoht ta acuentahic spisil te bintic ya xcʼoht ta pasel, soc yuʼun hich ya xhuʼ yac atehcʼan abahic ta stojol te Nichʼanil ay ta scuenta winic» (Lucas 21:34, TNM; 21:35, 36). ¿Bin yuʼun tulan skʼoplal te ya kichʼtik ta wenta te bin la yal te Jesuse? Jaʼ yuʼun te nopol ya yichʼix lajinel te balumilal yuʼun te Satanás. Jaʼnax te machʼatik lek ilbilik yuʼun te Jehová sok te Jesús yame xkolik jilel yuʼun te lajinele sok yame xkuxinik ta sbajtelkʼinal ta achʼ balumilal (Juan 3:16; 2 Pedro 3:13).