1, 2. 1) ¿Bin jultesel ta oʼtanil te bayal kolem skuxlejalik yuʼune? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articuloe) 2) ¿Bin tojobtesel te bayal ya xtuun yuʼun te j-abatetik yuʼun Dios te yakik ta yichʼel ta ora ini?

AYIX talel cien jaʼbil te ya yichʼ akʼel letreroetik te banti ya xkʼax carretera ta sbe te trenetik ta chaʼoxpam nasionetik. Te letreroetik-abi jich ya yal: «TEJKʼANA ABA, ILAWIL, CHʼAMA AWAʼIY». Jaʼ la yichʼ akʼel swenta ma xyichʼik tenel te karroetik te ya xkʼaxik ta sbe te tren te animalnax ya xkʼaxe. Bayal machʼatik kolem skuxlejalik yuʼun te letreroetik-abi.

² Swenta maba ya jtatik wokolil sok ya xkol te jkuxlejaltike, te Jehová ay kʼaxto bin lek yakʼojbotikxan-a te bitʼil letreroetike. Ya yakʼbotik mantaliletik sok tojobtesel te bayal ya xtuun kuʼuntik te ya yikʼotik bael ta kuxlejalil ta sbajtʼel kʼinale. Jich kʼoem te bitʼil jtul jkanantuminchij te ya stojobtes bael te tuminchijetik te banti ay lekil bee (kʼopona te sjun Isaías 30:20, 21).

3. ¿Bin yuʼun la xlaj te ants winiketike?

³ Te Jehová yakʼoj mantaliletik ta stojol te j-abatetik yuʼun jaʼto kʼalal chiknaj te sbabial ants winike. Jich bitʼil, ta tsʼunbil kʼinal Edén la yakʼ mantalil swenta tseʼelnax yoʼtanik sok swenta maba ya xlajik (Génesis 2:15-17). Jaʼukmeto te Adán sok Eva maba la skʼanik tojobtesel yuʼun te  Diose. Te Eva jaʼ la yichʼbey ta mukʼ skʼop te chane, jaʼnix jich te Adán la schʼuunbey skʼop te Evae. Ta swenta-abi, lajik bael schebalik sok maʼyuk bin ya smaliyikix. Ta skaj te la skʼaxuntayik mantal te sbabial ants winike, spisil ya xlaj te ants winiketike.

4. 1) ¿Bin yuʼun la skʼan yichʼ akʼel yachʼil mantalil te kʼalal kʼaxemix-a te Pulemale? 2) ¿Bin ya skoltayotik ta snaʼel te yachʼil mantaliletike?

⁴ Bayal jaʼbil ta patil, te Jehová la yakʼbey mantalil te Noé te kol bayal kuxlejalil yuʼune. Te kʼalal kʼaxemix-a te Pulemale, te Jehová maba la yakʼbey sweʼik o ya yuchʼik chʼichʼ te ants winiketike. ¿Bin yuʼun? Melel ya yichʼikix akʼel stiʼik-a te stiʼbalul chambalame. Ta skaj te yachʼil te bin-utʼil ya xjajchik ta kuxinele, la yichʼik akʼbeyel yachʼil mantaliletik. Jaʼ yuʼun jich la yichʼik albeyel: «Te tiʼbal te yichʼoj to schʼichʼel, te ha scuxlejal, ma me xaweʼic stuquel» (Génesis 9:1-4). Jich yuʼun te yachʼil mantalil-abi, ya skoltayotik ta snaʼel te bin ya snop yoʼtan te Jehová ta swenta te kuxlejalile. Ta swenta te jaʼ la spasotik te Dios jaʼ ay ta swenta te jkuxlejaltike. Jaʼ yuʼun jaʼnax ay ta swenta ya yalbotik te bin ya skʼan ya jpastik ta jkuxlejaltik sok te bin maba lek ya jpastike. Jich bitʼil, te Jehová komawan ta swenta te milawe. Ta sit te Dios, te kuxlejalil sok te chʼichʼe chʼultesbil yuʼun sok jaʼ ya yakʼbey kastigo spisil te machʼa maba ya yichʼ ta mukʼe (Génesis 9:5, 6).

5. 1) ¿Bin ya jnoptik bael ta ora ini? 2) ¿Bin ya skoltayotik-a te bin ya jnopbeytik skʼoplale?

⁵ Te kʼalal maba jaʼix skʼajkʼalel-a te Noé, te Dios spisil-ora yaknanix ta stojobtesel-a te lum yuʼune. Ta articulo ini, yame jnoptik bael bin-utʼil la spas. Jaʼnix jich ya skoltayotik ta schʼuunel te mantaliletik yuʼun te Jehová sok ya xbeenotik bael ta sbelal te kuxlejalil ta sbajtʼel kʼinal.

6. 1) ¿Bin yuʼun ya skʼan ya schʼuunik te israeletik te ley la yakʼ Jehová ta stojol te Moisese? 2) ¿Bin ya skʼan ya spasik swenta ya yichʼik bendision yuʼun te Diose?

⁶ Ta skʼajkʼalel te Moisés, te Jehová la yakʼbey yachʼil mantaliletik te j-abatetik yuʼun ta swenta te bin-utʼil ya skʼan ya yakʼ ta ilel te stalelik sok te bin-utʼil ya skʼan ichʼel ta mukʼe. ¿Bin yuʼun? Melel jelonxan te bin-utʼil ya xkuxinike. Kʼaxem ta 200 jaʼbil te kuxinik ta Egipto te israeletike. Te egipcioetik bayal bintik chopol la spasik te maba lek ya yil te Diose, jich bitʼil te la yichʼik ta mukʼ te machʼatik lajemikix sok la yichʼik ta mukʼ te lokʼombaetike. Jich yuʼun la yichʼik akʼel yachʼil mantaliletik te israeletik kʼalal lokʼik talel ta Egiptoe. Jaʼ yuʼun jaʼ kʼotik ta jun nasion te jaʼnax ya schʼuunik te ley yuʼun Moisés. Te machʼatik ya stʼunbeyik skʼoplal te Bibliae, te kʼopil «ley» te lokʼem tal ta Hebreo kʼop ya yalik te jaʼ ya skʼan ya yal «ikʼel bael», «tojobtesel» o «yakʼel mantal». Te ley yuʼun te Moisés jaʼ ya xkanantayotik te israeletik swenta maba ya xyalik ta spasel muliletik sok te bintik kʼayemik ta spasel te relijionetik yuʼun te nasionetik ay ta spatxujkike. Teme ya skʼan ya yichʼik bendision yuʼun Dios te israeletike, ya skʼan ya schʼuunik te tojobtesele. Ya staik tulan wokolil teme maba ya schʼuunik spasele (kʼopona te sjun Deuteronomio 28:1, 2, 15).

7. 1) ¿Bin yan swentail te la yakʼ yachʼil mantalil te Jehová ta stojol te israeletike? 2) ¿Bin yuʼun ya kaltik ta swenta te ley jich kʼot bitʼil «jtojobteswanej»?

⁷ Jaʼukmeto ay yan swentail te bin yuʼun ya skʼan ya yichʼik yachʼil mantaliletik te israeletike. Te ley yuʼun Moisés jaʼ koltayotik te israeletik ta snaʼel te kʼalal ya xjul te Mesías, jaʼ te Jesucristo. Jaʼ-abi jaʼ te bin mukʼ skʼoplal ta swenta skʼanojel yoʼtan te Jehová. Te ley jultesbot ta yoʼtanik te maba tojil ants winiketike. Sok akʼbot snaʼik te ya xtuun yuʼunik te stojol kolel o jaʼ te chikʼbil majtʼanil te kʼax toj swenta ya stupʼ ta jkʼaxel te muliletike (Gálatas 3:19; Hebreos 10:1-10). Jaʼnix jich te ley la skanantay te familia te banti ya xchiknaj te Mesiase. Te kʼalal jul te Mesiase, te ley jaʼ la skoltay te israeletik ta snaʼel machʼa-a te Mesiase. Jaʼ yuʼun te Biblia ya yal ta swenta te ley jich kʼot te bin-utʼil «jtojobteswanej» te ikʼotik bael junuk tiempo te israeletik ta stojol te Cristoe (Gálatas 3:23, 24).

8. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya kakʼ jbatik ta tojobtesel yuʼun te bintik smelelil ya xtojobteswan te ay ta ley yuʼun Moisese?

⁸ Te j-abatotik yuʼun Dios ya xtuun kuʼuntik-euk te bintik la yal ta mantal te Jehová ta ley yuʼun te  Moisese. ¿Bin-utʼil? Jich bitʼil te bin la kalbeytik skʼoplal ta sbabial parrafo, ya skʼan ya jtejkʼan jbatik sok ya kiltik ta lek te bintik smelelil ya xtojobteswan te jaʼ tey chiknajem talel-a te leye. Manchukme maba sujbilotik ta schʼuunel te mantaliletik-abi, ya xjuʼ ya kakʼ jbatik ta tojobtesel te bintik smelelil ya xtojobteswan ya yal tey-ae. ¿Bin yuʼun? Melel jaʼ ya yakʼ jlekilaltik ta jkuxlejaltik sok te kʼalal ya kichʼtik ta mukʼ te Jehovae. Te Dios la yakʼ ta tsʼibayel jilel ta Biblia te ley yuʼun Moisés swenta ya jnoptik sok ya jtuuntestik te bintik smelelil ya xtojobteswan ay tey-ae. Ya kalbeytik bayal wokol te Jesús ta swenta te ya yakʼ jnoptik te bintik kʼax lekxan-a te bin-utʼil te ley yuʼun Moisés. Jich bitʼil ya skʼan ya jchʼam kaʼiytik te tsitsel yuʼun Jesús te jich la yal: «Awaʼiyejic te hich halbil: Ma me xawaʼiy antsiwej, ma me xawacʼ aba ta antsinel, te xchihe. Pero hoʼon ya calbeyex, machʼayuc a te ya yil ants te ya xbicʼtaj yoʼtan yuʼun, la yantsinix ta yoʼtan abi». Te ley yuʼun te Moisés komawan ta swenta te yaʼiyel antsiwej sok te machʼa ya yakʼ sbaik ta antsinele. Jaʼukmeto te Jesús la yal te ya skʼan ya jtsajtaytik te bin ya xbikʼtaj koʼtantik yuʼun sok te bintik chopol ya jnop ta koʼtantike (Mateo 5:27, 28).

9. ¿Bin yuʼun te Jehová la yakʼxan yachʼil mantaliletike?

⁹ kʼalal jaʼix Mesías-a te Jesuse, te Jehová la yakʼ yachʼil mantaliletik sok la yakʼ ta ilelxan te bintik yachʼil ta swenta te skʼanojel yoʼtane. ¿Bin yuʼun ya xtuun-abi? Melel jelonxan te bin-utʼil ya xkuxinik bael te lum yuʼun Diose. Ta yaʼbilal 33 ta jkʼajkʼaleltik, te Dios la spʼaj te nasion yuʼun Israel sok la stsa te jchʼuunjeletik yuʼun Cristo swenta ya xkʼot ta lum yuʼun.

10. 1) ¿Bin yuʼun la yichʼik akʼel yachʼil leyetik te kongregasion yuʼun jchʼuunjeletike? 2) ¿Bin yuʼun maba pajal te ley yuʼun Moisés sok te ley yuʼun Cristoe?

¹⁰ Jich bitʼil la kiltikixe, te Jehová la yakʼ te ley yuʼun Moisés swenta ya snaʼik te israeletik te bin-utʼil ya xkuxinik ta kʼinal sok te bin-utʼil ya yichʼik ta mukʼ te Diose. Ta patil te kʼalal talemix ta Balumilal-a te Jesuse, te Jehová la yakʼxan mantaliletik sok yachʼil leyetik. ¿Bin yuʼun? Melel te j-abatetik yuʼun Dios ta yorail-abi maba talemik ta jun-nax nasion jich bitʼil ta sjajchibale, talemik ta yanyantik nasion sok yanyantik-a te bin yilel skuxlejalike. Ta ora ini, te lum yuʼun Diose, jaʼikix te Israel yuʼun Dios. Jaʼik te jchʼuunjeletik yuʼun Cristo te ya xkʼotik ta kongregasion sok jaʼ ya schʼuunik spasel te yachʼil chapbilkʼop. Jaʼ jich la yakʼ ta ilel Dios te «mayuc machʼa nax tsahbil yuʼun». Jich la yakʼ ta ilel te maʼyuk machʼa jtuluk ya spʼaje, lek ya yil spisil te machʼa ya schʼuun te mantaliletik sok teme ya spas te bin leke (Hechos 10:34, 35). Te yachʼil kongregasion yuʼun te jchʼuunjeletik la schʼuunik «te ley yuʼun Cristo». Te ley-abi, maba pajal sok te ley yuʼun Moisés. ¿Bin yuʼun? Melel te ley yuʼun Cristo lokʼemik tal ta bintik smelelil ya xtojobteswan te maba tsʼibaybil ta jpejch ton, jaʼ tsʼibaybil ta yoʼtanik jujuntul te jchʼuunjeletik yuʼun Cristo. Te ley-abi, ya xtojobtesotik sok ya xkoltayotik te j-abatetik yuʼun Dios chikan te banti ayik ta nainele (Gálatas 6:2).

11. ¿Bin chaʼchajp mantalil smakojbey skʼoplal «te ley yuʼun Cristo»?

¹¹ Te Israel yuʼun Dios la sta slekilalik yuʼun «te ley yuʼun Cristo». Te kʼalal mato xyichʼ pasel-a te yachʼil chapbilkʼope. Te Jesús la yakʼ cheb mantalil te kʼax mukʼ skʼoplale. ¿Bintik-a? Te june, jaʼ te scholel skʼop Diose. Te yanxane, jaʼ te bin-utʼil ya skʼan lek ya yil sbaik te jchʼuunjeletik sok te yantike. Ta skaj te ay ta swenta spisil jchʼuunjeletik te mantalil-abi, jpisiltik ya skʼan ya jchʼuuntik chikan teme tsabilotik te ya xbootik ta chʼulchan o ya xkuxinotik jilel ta Balumilal.

12. ¿Bin yuʼun ya kaltik te scholel skʼop Dios jaʼ te bin yachʼil jajch ta pasele?

¹² Ta namey kʼinal teme ay machʼa maba Israel slumal te ya skʼan ya yichʼ ta mukʼ te Jehovae, jaʼnix ya skʼan ya xbajtʼ sle te lum yuʼun Israele (1 Reyes 8:41-43). Jaʼukmeto te Jesús la yalbey te jnopojeletik te bitʼil ta ora ini jaʼikix ya skʼan ya xbajtʼik sok ya sleik te ants winiketike (kʼopona te sjun Mateo 28:19, 20). Te kʼalal yak ta kʼaxel-a te skʼinul Pentecostés ta yaʼbilal 33 ta jkʼajkʼaleltik, te Jehová jamal la yakʼ ta ilel te ya skʼan ya scholik skʼop Dios ta  swolol Balumilal te j-abatetik yuʼune. Ta yorail-abi, ay 120 ta tul la yichʼik chʼul espiritu te jaʼik yachʼil kongregasion kʼotike. Jich jajchik ta scholel te skʼop Dios ta yantik kʼopil ta stojol te judioetik sok ta stojol jyanlumetik te ochemik ta judioil (Hechos 2:4-11). Ta patil jajchik ta scholbeyel skʼop Dios te samaritanoetike. Ta yaʼbilal 36 jajch scholbeyik skʼop Dios te machʼatik maba judioetike. Ta swenta-abi, ya yakʼ ta ilel te ya skʼan ya scholik skʼop Dios ta swolol Balumilal spisil te jchʼuunjeletike.

13, 14. 1) ¿Bin ya skʼan jpastik swenta ya jkʼotestik ta pasel te «yachʼil mandaril» la yakʼ te Jesuse? 2) ¿Bin la yakʼ jnoptik te Jesuse ta swenta te bin kʼax lek la yakʼ jilel ta ilele?

¹³ Jaʼnix jich te Jesús la yakʼ «jun yachʼil mandaril» ta swenta te bin yilel ya skʼan ya kil jbatik sok te yantike (kʼopona te sjun Juan 13:34, 35). Jich yuʼun ya skʼan lek ya kil jbatik sok te kermanotaktik ta jujun kʼajkʼal. Jaʼukmeto jaʼnix jich ya skʼan ya kakʼ jkuxlejaltik ta stojolik teme jich ya skʼan pasele. Te mantalil-abi, maba tsʼibaybil tey-a te banti ley yuʼun te Moisese (Mateo 22:39; 1 Juan 3:16).

¹⁴ Te Jesús jaʼ te machʼa kʼax lek la yakʼ ta ilel te kʼux la yaʼiy ta yoʼtan te yantike, maba stukel kʼux la yaʼiy sba. Kʼax kʼux ta yoʼtan te jnopojeletik yuʼun te la slokʼes sba ta yoʼtan swenta la yakʼ skuxlejal ta stojolik. Jaʼnix jich ya skʼan ya kakʼ jbatik ta woklajel sok ta lajel ta swenta te kermanotaktike (1 Tesalonicenses 2:8).

15, 16. 1) ¿Bin-utʼil yak ta stojobtesel Jehová te lum yuʼun ta kʼajkʼal ini? 2) ¿Bintik-a te yakotik ta yilel ta jkuxlejaltik ta ora ini?

¹⁵ Ta ora ini, te Jesús jaʼ yakʼojbey yaʼtel «te aʼbat te jun yoʼtan soc pʼij» yuʼun ya smakʼlin ta swenta skʼop Dios te jchʼuunjeletik yuʼun «ta yorahil» (Mateo 24:45-47). Ta swenta-abi, tey ochem skʼoplal-a te mantaliletik te tulanik skʼoplal ya yakʼ te Dios ta stojol te lum yuʼun kʼalal ya xjelon te bin-utʼil ya xkuxine. ¿Bintik-a te jelonem ta ora ini?

¹⁶ Ta ora ini ayotik «ta slajibal cʼahcʼal». Sok nopolme ya kiltik te tulan wokolil te maʼyuk jich kʼoem ta pasel (2 Timoteo 3:1; Marcos 13:19). Te Satanás sok te chopol espirituetik la yichʼik chʼojel lokʼel ta  chʼulchan sok yakik ta yutsʼinel te ants winiketik ta Balumilale (Apocalipsis 12:9, 12). Yakotik ta scholbeyel skʼop Dios bayal ta tul ants winiketik sok bayal ta chajp kʼopil.

17, 18. ¿Bin ya skʼan ya jpastik te kʼalal ya kichʼtik akʼel mantaliletike?

¹⁷ Te organisasion yuʼun Dios bayal koltayel ya yakʼbotik swenta jich ya xjuʼ kuʼuntik scholel te skʼop Diose. ¿Yakotikbal ta stuuntesel? Ta tsoblejetik ya kichʼtik nojptesel te bin-utʼil ya jtuuntestik ta leke. ¿Jichbal ya kiltik te talem ta stojol Jehová te mantaliletike?

¹⁸ Teme ya jkʼan ya yakʼbotik bendision te Diose, ya skʼan ya jchʼam kaʼiytik ta lek te mantaliletik ya yakʼbotik ta kongregasione. Teme ya jchʼuuntik te mantaliletik ta ora ini, jaʼnix jich ya jchʼuuntik te kʼalal ya xtal te «tulan wokolil» te kʼalal ya yichʼ lajinel te machʼatik yakʼoj sba ta stojol te Satanase (Mateo 24:21, TNM). Ta patil jaʼnix jich ya kichʼtikxan yachʼil mantaliletik swenta jich ya xkuxinotik ta yachʼil balumilal te banti maba ya x-utsʼinwanix-a te Satanase.

19, 20. 1) ¿Bin «librohetic» ya xjam ta patil? 2) ¿Bin ya xkʼot ta pasel te kʼalal ya xjam te libroetik-abi?

¹⁹ Ta namey kʼinal, te Jehová la yakʼbey te israeletik te ley yuʼun Moisés. Ta patil la yakʼbey te kongregasion yuʼun jchʼuunjeletik «te ley yuʼun Cristo». Jaʼnix jich ta yachʼil balumilal te Jehová ya yakʼbotik «librohetic» te yichʼoj yachʼil mantaliletik (kʼopona te sjun Apocalipsis 20:12). Ayniwan te libroetik-abi ya yichʼ talel mantaliletik te ya skʼan ya xjajch schʼuunik spasel te ants winiketike. ¿Binwan ya xkʼot ta pasel te kʼalal ya xjam te libroetik-abi? Kʼalal te joʼotik sok te machʼatik ya xchaʼkuxajik talele yame jnoptik te bin ya skʼan Dios te ya jpastike. Jaʼnixme jich ya sta slekilalik-euk te machʼatik ya xchaʼkuxajik talele. Jichme ta jpisiltik ya xkʼot ta koʼtantik ta lek te bin ya snop yoʼtan te Jehovae. Ta swenta te bitʼil ya xkʼotxan lek ta koʼtantik te bin ya yal te Biblia ta patile, kʼax kʼuxme ya kaʼiy jbatik sok te yantik sok talel kʼaxelme ya kichʼ jbatik ta mukʼ tey-a (Isaías 26:9). Akʼa jnop kaʼiytik te bintik yato jnoptik sok te ya jnojptestik yantik ants winik te kʼalal wentainbilotikix yuʼun-a te Ajwalil kuʼuntik jaʼ te Cristoe.

²⁰ Teme ya jchʼuuntik spasel te mantaliletik te «tsʼihbalambil» ta libroetik sok teme jun koʼtantik ta stojol Jehová te kʼalal yak ta kʼaxel-a te slajibal prueba, jaʼ ya stsʼibay te jbiiltik ta «libro scuenta cuxlejal». Jich yuʼun te kuxlejalil ta sbajtʼel kʼinal ya xjuʼ ya jtatik ta jpisiltik. Jaʼ yuʼun ya skʼan YA JTEJKʼAN JBATIK kʼoem swenta YA KILTIK te bin ya yal te Biblia, ya skʼan ya kiltik ta lek swenta ya xkʼot ta koʼtantik te bin ya skʼan ya yal sok YA JCHʼAM KAʼIYTIK ta lek te mantaliletik yuʼun Jehová te kʼalal ya jchʼuuntik spasele. Teme ya jpastik spisil-abi, ya xjuʼ kuxul ya xjilotik te kʼalal ya xkʼax te tulan wokolil sok ya jmulantikxan snopel ta swenta Dios te bayal skʼuxul yoʼtane (Eclesiastés 3:11; Romanos 11:33).