NOPA AWAʼIY te ay machʼa yak ta scholbelat te ay jtul ants te ya snaʼ ta lek kʼayoj, te bayal machʼatik naʼbil sba yuʼune sok te ayniwan junuk skʼayoj te ya amulanbeye. Yakniwan scholbelat awaʼiy te kʼalal ta yalalilto kaj smulan te kʼayoje sok bayal buelta la snopilan, jich kʼunkʼun la snop bael ta lek. Ta patil jajch sbeentay yantik lumetik yuʼun ya xkʼayojin ta kʼinetik, jich kaj ta naʼbeyel sba yuʼun bayal ants winiketik. Pero ya scholbat awaʼiy te meʼelub te ants sok te laj baele.

Smelelil te bin la scholbat awaʼiye. Jaʼnix jich te machʼa ay yaʼtel ta maestro, doktor o yan ants winik te naʼbil sba ta leke, yame xlajik bael-euk. Manchukme bayal bin la spasik te kʼalal kuxulikto-ae, yaniwan jnoptik te binwan la spasikxan te manchuk lajike.

Mel-oʼtantik sba, pero yananix xlajotik ta jpisiltik-a (Eclesiastés 9:5). Manchukme ayniwan bintik jpasojtik yuʼun ma jkʼan ya xlajotik, maba juʼem kuʼuntik jkoltayel jbatik lokʼel ta skʼab te lajel sok te meʼel mamalubele. Jaʼnix jich yame xjuʼ ya xlajotik ta jun aksidente o ta jun tulan chamel. Te Biblia ya yal te jichotik bitʼil «sahb lum te jtsʼihn nax ya xchicnaj, patil ya xchʼay bahel» (Santiago 4:14).

Ay machʼatik ya yalik te ma naʼbiluk te bin ya xkʼot ta pasel ta jkuxlejaltik sok te maʼyuk swentail te jkuxlejaltike, jaʼ yuʼun jich ya yalik: «Ochucotic ta weʼel uchʼel, como pajel ya xchamotic» (1 Corintios 15:32). Te kʼalal jich ya yalike, ¿mabal jichuk te jaʼ ay ta yoʼtanik te yananix sta yorail-a te ya xlajike? Aynanix ya sta yorail-a te ya jojkʼoybey jbatik te binwan swentail te ma bayaluk jaʼbil ya xkuxinotike, kʼaxemtoxan-a te kʼalal ayotik ta tulan wokole. ¿Banti ya xjuʼ ya jtabeytik te sujtibe?

Ay tsobol ants winiketik ya sleik koltayel ta swenta te siensiae, melel te sientifikoetik sok te doktoretik ay bintik spasojikix yuʼun ya xnajtub te jayeb kʼajkʼal kuxulotike. Jaʼnix jich ay chaʼoxtul inbestigadoretik te yakikxan ta yilel te bitʼil ya snajtubtesikxane. Manchukme ay bintik yakik ta spasel te sientifikoetike, aynanix yantik jojkʼoyeletik-a te maba tabil sujtibe, ¿bin yuʼun te ya xmeʼel mamalubotik sok te ya xlajotike? ¿Aybal bin-ora ya xjuʼ kuʼuntik stsalel te lajele? Te yantik artikuloetik jaʼ ya yalbey skʼoplal sok ya yakʼbey sujtib te jojkʼoyel ini: ¿bin yuʼun ma jaluk ya xkuxinotik?