1, 2. 1) ¿Banti pajal te balumilal ini sok jtul winik te ya yichʼ milel ta skaj smul? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo). 2) Kʼalal ya yichʼ lajinel te chopol balumilal ini, ¿bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaik te machʼatik kuxulik-a ta chʼulchan sok ta Balumilal?

NOPA awaʼiy te jtul jmilawal winik yak ta kʼaxel bael ta yutil jun karsel, jokinbil yuʼun polisiaetik te jich yakik ta aw: «¡Yak ta beel jtul winik te lajemixe!». Kuxul te winik sok jich yilel te lek aye, ¿bin yuʼun-abi te jich yakik ta awe? Jaʼ ta skaj te yichʼojix albeyel te ya yichʼ milel sok nopolix te jich ya xkʼot ta stojole. Ta swenta spisil-abi, jich kʼoem te lajemixe * (ilawil te nota).

² Te chopol balumilal ini, jich kʼoem bitʼil te winik te nopolix ya yichʼ milel. Te Biblia ya yal ta swenta te balumilal-abi te ya xchʼay bael (1 Juan 2:17). Te Jehová staoj ta nopel te kʼax nopolix ya slajin sok jichnanix ya xkʼot ta pasel-a. Jaʼukmeto ay banti jkʼaxel maba pajal te slajibal te chopol balumilal sok te slajel te jmilawal winike. Ayniwan machʼatik ya yalik te ma stojiluk la yichʼ chajpanel sok ya sleik bin ya yalik swenta maba ya yichʼ milel. Yan stukel te Jehová jaʼ tojil juez te toj sok lek te bitʼil yalojix ta jamal te ya slajin te chopol balumilale  (Deuteronomio 32:4). Te slajibal te chopol balumilal ini ma xjalajxan te bitʼil chapal yoraile. Te kʼalal jich ya xkʼot ta pasel, te machʼatik kuxulik ta chʼulchan sok ta Balumilal ya yalik te stojil bitʼil la schajpan spisil te Jehová. ¡Xjametnax kʼinal ya xbajtʼ kaʼiytik yuʼun!

3. ¿Bintik chanchajp ya xtupʼ ta jkʼaxel te kʼalal ya xtal te Ajwalinel yuʼun te Diose?

³ ¿Bintik-a te jkʼaxel ya xlaj te kʼalal ya yichʼ lajinel te chopol balumilal ini? Spisil te bintik chopol ya kiltik ta jkuxlejaltik nopolixme ya xtupʼ ta jkʼaxel. Te bin ya xkʼot ta pasele, ochem skʼoplal-euk ta swenta te «lec yachʼil cʼop yuʼun te cuentahinel yu’un Dios» (Mateo 24:14). Ta articulo ini yame kilbeytik skʼoplal chanchajp te bintik ya xtupʼ ta jkʼaxel te kʼalal ya xtal te Ajwalinel yuʼun te Diose. Te jaʼik te chopol ants winiketik, te organisasionetik te ma stojiluk te bin ya spasike, te chopolil sok te bintik ma lek ya xkʼax ta jkuxlejaltike. Te kʼalal ya kilbeytik bael skʼoplal ta jujunchajp, yame kiltik bin-utʼil ya yakʼ jwokoltik, bin ya spas te Jehová yuʼun ya schajpan sok bintik ya yakʼ ta sjelol.

4. ¿Bin-utʼil ya yakʼ jwokoltik te bin ya spasik te chopol ants winiketike?

⁴ ¿Bin-utʼil ya yakʼotik ta wokol? Te jpuk-kʼop Pablo la yal ta swenta te slajibal kʼajkʼal te «yorahil wocol» ya xkʼot. Sok la yalxan te jujun kʼajkʼal ya xbolobikxan bael te ants winiketik (2 Timoteo 3:1-5, 13). ¿Mabal jichuk te yakotik ta yilel bin-utʼil yak ta kʼoel ta pasel te albil kʼop-abi? Bayalotik ta tul kʼaxem jwokoltik ta skaj te machʼatik kʼax chopol te bin ya spasik sok te machʼatik ya yakʼik ta wokol yantik sok te ya yutsʼinik soknix ta skaj te machʼatik ya spʼajik yantik ta skaj stsʼumbalik. Ay machʼatik te jkʼaxel ma xkʼexawik ta spasel te bin chopol te jich maba ya smukik. Ay yantik te ya spʼis sbaik te ya skʼan ya skoltayik yantik, jaʼukmeto chopol te bin ya skʼan yoʼtanike. Manchukme maʼyuk bin chopol kichʼojtik pasbeyel yananix jta jwokoltik yuʼun te bin ya spasik te chopol ants winiketike. ¿Mabal jichuk te jkʼaxel maba ya jmulantik te bitʼil ay jkʼaxel ya yichʼik utsʼinel alaletik, meʼel mamaletik sok te machʼatik ma xjuʼ ya skoltay sbaike? Ay chopol ants winiketik te jich stalelik bitʼil jtiʼawal chambalametik o jich bitʼil te chopol espirituetik (Santiago 3:15). Jaʼukmeto ay bin lek ya yakʼ jmaliytik te Bibliae.

5. 1) ¿Bin yato xjuʼ spasik ta ora ini te chopol ants winiketike? 2) ¿Bin ya xkʼot ta stojol te chopol ants winiketik te ma skʼan ya sjel te stalelike?

⁵ ¿Bin ya spas te Jehová? Ta kʼajkʼal ini, te Jehová yak ta yakʼbel te chopol ants winiketik te yakuk sjel te stalelike (Isaías 55:7). Manchukme nopolix ya yichʼ lajinel te balumilal ini, te chopol ants winiketik mato yichʼojik ichʼel ta kʼop. Jaʼukmeto, ¿bin ya xkʼot ta stojol te machʼatik ma skʼan ya sjel stalelik sok te yakʼoj sbaik ta swenta te chopol balumilal ini jaʼto te kʼalal ya xtal te tulan wokolile? Te Dios yaloj ta jamal te ya slajinlan ta yolil te Balumilal (kʼopona te sjun Salmo 37:10). Bayal ants winiketik kʼayemikix ta smukel te bin chopol ya spasike sok jteb ma spisiluk buelta maba ya yichʼ tael te smulik sok maʼyuk bin ya yichʼik pasbeyel (Job 21:7, 9). Jaʼukmeto te Biblia jich ya sjultes ta koʼtantik: «Como Dios ya yil te behetic yuʼun te ants-winic, ya yil te jujujihm te yoque. Mayuc yihcʼal qʼuinal soc yaxinal lajel ta banti ya xhuʼ ya snacʼ sbahic te machʼatic chopol bin ya spasic» (Job 34:21, 22). Jich yuʼun maʼyuk machʼa ya xjuʼ ya snakʼ sba ta stojol Dios. Jaʼ ya yil spisil te bintik ya spasik te machʼatik chopolike. Te kʼalal kʼaxemix-a te Armagedone, spisil te machʼa chopolike jkʼaxel yichʼojikix lajinel-a. Maʼyukix bin-ora ya xbajtʼ kiltikxan (Salmo 37:12-15).

6. ¿Machʼatik ya xkolik jilel te kʼalal ya yichʼik lajinel te chopol ants winiketike, sok bin yuʼun jaʼ lekil yachʼil kʼop-abi?

⁶ ¿Machʼatik ya xkolik jilel kʼalal ya yichʼik lajinel te chopol ants winiketike? Te Jehová jich ya yalbotik ta jamal: «Te machʼatic manso yoʼtanic ya me yichʼic hilel  te qʼuinal soc ya me smulanic bayel lamal qʼuinal». Jich ya yalxan ta patil: «Te machʼatic toj yoʼtanic ya me yichʼic hilel te qʼuinale, sbahtel qʼuinal ya xnahinic tey a» (Salmo 37:11, 29). ¿Machʼatik-a te «manso yoʼtanic» sok te «toj yoʼtanic»? Te machʼatik manso yoʼtanik jaʼik te machʼatik pekʼel yoʼtanik te ya skʼan ya snaʼbeyik sba te Jehová sok te ya schʼuunbeyik smantal. Jaʼnix jich ya yichʼik albeyel te toj yoʼtanik, melel ya skʼan ya spasik te bin lek ya yil te Diose. Ta balumilal ini, jaʼ ayxan chopol ants winiketik te bitʼil tojil ants winiketike. Jaʼukmeto jaʼnax ya x-ayinik ants winiketik te manso sok toj yoʼtanik ta yachʼil balumilal te yaloj Dios ta jamal te ya x-ayine. Jaʼik–abi ya skʼatpʼunik ta nichimal kʼinal te Balumilale.

7. ¿Bin-utʼil ya yakʼotik ta wokol te bin ya spasik te organisasionetik te ayik ta ora-ini te ma stojiluk te bin ya spasike?

⁷ ¿Bin-utʼil ya yakʼotik ta wokol? Bayal te bin chopol ya xkʼax ta kʼajkʼal ini ma jaʼuk smul chaʼoxtul ants winiketik te ya xjuʼ ya kalbeytik sbiilike, jaʼ smul organisasionetik te ma stojiluk te bin ya spasike. Ay organisasionetik yuʼun relijionetik te ya sloʼlayik bayal ta miyon ants winiketik. Maba ya yalik ta jamal machʼa-a te Diose, bin ya xkʼot ta pasel ta pajel chaʼbej ta swenta te Balumilal sok ta stojol te ants winiketik. Jaʼnix jich ya yakʼik ta nopel te ma xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik te Biblia. Jaʼnix jich ay chopol ajwaliletik te ya yakʼbeyik guerra sok ya yutsʼinik te machʼatik yan stsʼumbalike. Te ajwaliletik-abi jkʼaxel ya stenik te machʼatik pobre sok te ma xjuʼ ya skoltay sbaike. Ta jujun kʼajkʼal ya xkʼulejubikxan sok ya stsakxan yipik, melel tsabilnax te machʼatik ya skoltayik sok ya yakʼ sbaik ta tojel ta takʼin. Jaxan te bayal mukʼul empresa te ay sbikʼtal yoʼtanik, ¿bin ya xjuʼ ya kaltik ta stojol? Maʼyuk skʼoplal ta yoʼtanik sbolobtesel sok slajinel te bintik ay ta kʼinale. Ya sloʼlayik ta jkʼaxel te ants winiketik ta smanel biluketik te jich chaʼoxtulnax machʼatik ya xkʼulejubik yuʼun. Ta melel te organisasionetik te ma stojiluk te bin ya spasik, jaʼ smulinejik bayal te bintik ya yakʼ jwokoltik ta ora-ini.

8. Ta swenta te bin ya yal te Biblia, ¿bin ya xkʼot ta swenta te organisasionetik te kuybil te ay yipike?

⁸ ¿Bin ya spas te Jehová? Te tulan wokolil ya xjajch te kʼalal te ajwaliletik ya skontrainik spisil te lotil relijionetike, te jaʼ j-antsinel ants ya yichʼik albeyel skʼoplalik ta Biblia sok ya sbiiltes Mukʼul Babilonia (Apocalipsis 17:1, 2, 16; 18:1-4). Te organisasionetik yuʼun relijionetik-abi ya yichʼik lajinel ta jkʼaxel. ¿Jaxan te yantik organisasionetik te ma stojiluk te bin ya spasike? Te Biblia ya yal te jich yilelik bitʼil «witsiltic soc te qʼuinaletic joytaybilic ta haʼ», melel lek ayik sok stsakojik ta lek yipik yilel (kʼopona te sjun Apocalipsis 6:14). Jaʼukmeto jaʼnix jich ya yal ta stojol te ajwaliletik sok yantik organisasionetik te maba ya yakʼ sbaik ta stojol te Ajwalinel yuʼun Dios te ya yichʼik lajinel ta jkʼaxel. Jich ya xkʼot ta pasel ta slajibal te tulan wokolile (Jeremías 25:31-33). Maba ya xjil ni junuk organisasion te ma stojiluk te bin ya spase.

9. ¿Bin yuʼun ya xjuʼ ya jchʼuuntik sok spisil koʼtantik te chajpanbil ya xkʼot te yachʼil balumilale?

⁹ ¿Bin ya yichʼ jelolinel-a te organisasionetik te ma stojiluk te bin ya spasike? ¿Yabal x-ayin junuk organisasion liʼ ta Balumilal te kʼalal kʼaxemix-a te Armagedone? Te Biblia jich ya yal: «Te hoʼotic yacotic ta smahliyel te bin yaloj te Diose, ha te yachʼil chʼulchan soc yachʼil bahlumilal, te banti ya xnahin te bin toj ta pasele» (2 Pedro 3:13). Te pokol chʼulchan jaʼ skʼoplal te ajwaliletik te ma stojiluk te bin ya spasike. Te pokol balumilal jaʼik te ants winiketik te wentainbilik yuʼun te ajwaliletike. ¿Bin ya yichʼik jelolinel-a te kʼalal ya yichʼik lajinele? Ta «yachʼil chʼulchan soc yachʼil bahlumilal». Te yachʼil chʼulchan jaʼ jun yachʼil ajwalinel. Jaʼ te Ajwalinel yuʼun Dios te jaʼ ay ta skʼab te Jesús sok te 144,000 ta tul ajwaliletik te ya xmantalteswanik sok. Te yachʼil balumilal  jaʼik spisil te ants winiketik te ya xwentainotik yuʼun te Ajwalinel yuʼun te Diose. Te Jesús sok te machʼatik ya xmantalteswanik ya yakʼik ta ilel ta lek stalel te Jehová te ya smulan te bin ay swentail ya yichʼ pasele (1 Corintios 14:33). Jaʼ yuʼun chajpanbil ta lek ya xkʼot te «yachʼil bahlumilal». Te winiketik te ya x-akʼbotik yaʼtelik ta Balumilal lek yoʼtanik sok ya stʼunik te tojobtesel ya x-akʼbotik yuʼun te Jesús sok te 144,000 ta tul (Salmo 45:16). Nopanax awaʼiy bin yilel ya xkʼot jkuxlejaltik kʼalal te organisasionetik te ma stojiluk te bin ya spasike ya yichʼik jelontesel ta jun organisasion te jun-nax ya yakʼ sba te maʼyuk bin-ora ya xjajch spas te bin ma stojiluke.

10. 1) ¿Bintik kʼax chopol bayal yak ta kʼaxel ta alumale? 2) ¿Bin-utʼil ya yakʼat ta wokol te jaʼat sok te afamilia te bin chopol ya yichʼ pasel?

¹⁰ ¿Bin-utʼil ya yakʼotik ta wokol? Ta kʼajkʼal ini, te ants winiketik baem ta yoʼtanik mulwej, spasel te bin ma stojiluk sok utsʼinwanej te jich yilel stalelik bitʼil jtiʼawal chambalametik. Te bintik ya xchiknaj ta telebision, Internet sok yantikxan ta swenta skʼasesel kʼajkʼal-ae ya yakʼik ta nopel te mulantik sba te muliletik-abi sok ya yakʼik ta labanel te mantaliletik yuʼun Jehová ta swenta te bin lek sok te bin ma lekuke (Isaías 5:20). Te meʼil tatiletik jaʼ ya skʼanxan te ya skanantayik te yal snichʼanik ta swenta te bin ya xjuʼ x-utsʼinotik yuʼune. Ta melel, jpisiltik te smelelil j-abatotik yuʼun Dios ya skʼan ya jpastik tulan yuʼun ya jkanantaytik te bitʼil jun ayotik soke, melel te balumilal ini maba ya yichʼ ta mukʼ te mantaliletik yuʼune.

11. ¿Bin ya yakʼ jnoptik te bitʼil la yakʼbey kastigo Jehová te Sodoma sok te Gomorra?

¹¹ ¿Bin ya spas te Jehová? Kiltik te bin la spas te Jehová kʼalal la yil spisil te bin chopol yak spasbelik-a te yajwal te Sodoma sok te Gomorra (kʼopona te 2 Pedro 2:6-8). Te Lot jaʼ jtul tojil winik te bayal kʼax swokol sok te machʼatik ay yuʼune ta skaj spisil te bin chopol ya spasik te machʼatik ay ta sjoyobalike. Te Dios la slajin te chopol ants winiketik ta spisil te kʼinal banti ayik te lumetik-abi. Jaʼukmeto jaʼnix jich la spas swenta ya xkʼot ta ejemplo ta stojol te chopol ants winiketik ta ora-ini yuʼun te bin yato xkʼot ta pasele. Jich bitʼil te Jehová la slajin te spasel mulwej ta namey kʼinal, jichnix ya spas ta jkʼajkʼaleltik te kʼalal ya slajin te chopol balumilal ini.

12. ¿Bintik ya akʼan ya apas te kʼalal maʼyukix-a te chopolile?

¹² ¿Bin ya yichʼ jelolinel-a te chopolile? Ta Nichimal Kʼinal bayal te bin kʼax mulantik sba ya jpastik. Jich bitʼil ya jkʼatpʼuntik ta nichimal kʼinal te Balumilal sok ya jpastik jnatik sok snaik te machʼatik ay kuʼuntike. Jaʼnix jich ya jmaliytik te miyonetik ta tul ants winiketik te ya xchaʼkuxajik talel sok ya jnojpteslantik ta swenta te Jehová sok ta swenta spisil te bin spasoj ta stojol te ants winiketike (Isaías 65:21, 22; Hechos 24:15). Jaʼ ya xbajtʼ ta koʼtantik spasel te bin ya yakʼbotik stseʼelil koʼtantik sok te bintik ya yakʼ ta albeyel yutsil skʼoplal te Jehová.

13. ¿Bin kʼoem ta lokʼel ta skaj te jajch yichʼ kontrainel te Jehová ta tsʼumbil kʼinal Edén?

¹³ ¿Bin-utʼil ya yakʼotik ta wokol? Ta ora ini, bayal te bin maba lek ya xkʼax ta jkuxlejaltik ta skaj te chopolil sok ta smul te organisasionetik te ma stojiluk te bin ya spasike. Jpisiltik ya yakʼotik ta wokol te guerraetik, te bitʼil maʼyuk bin lek ay kuʼuntik, te pʼajaw ta skaj jtsʼumbaltik, te chamel sok te lajele. Spisil te wokoliletik-abi, jajch ta skaj te la yichʼ kontrainel te Jehová yuʼun te Satanás, Adán sok te Eva. Jpisiltik ya xkʼax jwokoltik ta skaj te la skontrainik te Diose.

14. ¿Bin ya spas te Jehová ta swenta te bin maba lek ya xkʼax ta jkuxlejaltike?

¹⁴ ¿Bin ya spas te Jehová? Jpastik pensar ta swenta chaʼoxchajp te bin jamal yaloj  Jehová te ya spas yuʼun ya slajin te bin maba lek ya xkʼax ta jkuxlejaltik. Ya slajin ta jkʼaxel te guerraetik (kʼopona te sjun Salmo 46:8, 9). Ya slajin ta jkʼaxel spisil ta chajp chamel (Isaías 33:24). Ya stupʼ ta jkʼaxel te lajele (Isaías 25:8). Sok ma xyakʼ te ay machʼa pobre ya x-ayinixe (Salmo 72:12-16). Te Jehová ya slajin spisil te bin ya yakʼotik ta wokole. Soknix ya slajinbey yuʼel te Satanás sok te chopol espirituetik ta spasel te bin chopol (Efesios 2:2).

15. ¿Bintik-a te ma xbajtʼ ayinukix te kʼalal kʼaxemix-a te Armagedone?

¹⁵ Nopanax awaʼiy te bin yilel ya xkuxinotik te kʼalal maʼyukix guerraetik, spisil ta chajp chamel soknix te lajele. Maba ya x-ayinix ipal soldadoetik, aʼtejibaletik yuʼun milaw ni jaʼuk te bintik ya yichʼ pasel swenta ya yakʼ xjul ta yoʼtan te ants winiketik te machʼatik lajemik ta guerrae. Maba ya xtuunix kuʼuntik hospital, doktoretik, enfermeroetik, te banti ya yichʼ kʼejel te machʼatik lajemik ni jaʼuk te mukenaletike. Te bitʼil ma xbajtʼ ayinukix te machʼatik chopolike, maba puersa ya x-ayinix polisiaetik ni jaʼuk alarmaetik. Jichniwan te ma puersaix ya x-ayin puertaetik sok yabeetik. Spisil te bintik ya yakʼ te ay bin ya snaʼulan koʼtantik yame xlaj ta jkʼaxel.

16, 17. 1) ¿Bin-utʼil ya yaʼiy sbaik te machʼatik kuxul ya xjilik te kʼalal kʼaxemix-a te Armagedone? Ala junuk ejemplo. 2) ¿Bin ya skʼan ya jpastik teme ya jkʼantik te ya xkolotik jilel te kʼalal ya yichʼ lajinel te chopol balumilal ini?

¹⁶ ¿Bin-utʼil ya kaʼiy jbatik te kʼalal maʼyukix bin chopol ya xkʼax ta jkuxlejaltike? Wokol ta naʼel. Kʼax bayalix tiempo te bayal bin maba lek ya xkʼax ta jkuxlejaltik te jichniwan te ma xyakʼ kiltik te jkʼaxel ya xlujbotik sok te ma leknax kʼinal ya kaʼiytik yuʼune. Jnop kaʼiytik ta stojol te machʼatik kuxulik ta stiʼil be te banti ya xkʼax ipal karroetik, jichniwan te kʼayemikix-a ta skʼop te karroe. Te machʼatik nopol nainemik ta schʼayojibal kʼaʼpal jichniwan te kʼayemikix-a ta yaʼiybeyel stuile. Jaʼukmeto te yakuk xchʼay bael te skʼop te karroetik sok te bin ay stuile, xkuxetnax kʼinal ya yaʼiyik yuʼun. Jichnix xkuxetnax kʼinal ya kaʼiytik-euk kʼalal te Jehová ya slajin spisil te bin maba lek ya xkʼax ta jkuxlejaltike.

¹⁷ ¿Bin ya yichʼ jelolinel-a te bitʼil jkʼaxel ya xlujbotik sok te ma leknax kʼinal ya kaʼiytik ta ora ini? Te Salmo 37:11 ya yal te ya jmulantik «bayel lamal qʼuinal» ta pajel chaʼbej. ¿Mabal jichuk te ya yakʼ smukʼul koʼtantik snaʼel te jaʼ jich ya skʼan Jehová te ya xkʼot ta jtojoltike? Ta tiempo te ayotik te kʼax chujkʼultik sbae, jpastik tulan chikan te bantito kʼalal ya xjuʼ kuʼuntik swenta nopol ya kakʼ jbatik ta stojol Jehová sok te organisasion yuʼune. Kʼax mukʼ skʼoplal te bin yakotik ta smaliyel ta pajel chaʼbej. Jich yuʼun jnaʼulantik ta spisil-ora ta koʼtantik. Jpastik tulan swenta ya kiltik te melelnix-a te jich ya xkʼot ta pasel sok kalbeytik yaʼiy te yantike (1 Timoteo 4:15, 16; 1 Pedro 3:15). Teme jich ya jpastike yame xkolotik jilel te kʼalal ya yichʼ lajinel te chopol balumilal sok ya x-ayin stseʼelil koʼtantik ta sbajtʼelkʼinal.