Ochan ta banti te bintik yichʼoje

Baan ta sleojiʼbal

Te bintik ya sjojkʼoyik te machʼatik ya skʼopon te june

Te bintik ya sjojkʼoyik te machʼatik ya skʼopon te june

¿Bin yuʼun ma pajaluk te bin ya yal te sjun Mateo sok te sjun Lucas ta swenta te Jesús te kʼalal tut-to-ae?

Te bin ya yal te sjun Mateo sok te sjun Lucas ta swenta te Jesús te kʼalal tut-to-ae ma pajaluk, melel ta jujuntul yanyantik te bin mukʼ skʼoplal la skʼan la stsʼibayik ta stojol.

Te Mateo jaʼ la yalxan te bintik kʼot ta pasel te banti ochem skʼoplal te José. Ya schol kaʼiytik bin la snop te José kʼalal la yaʼiy stojol te swoloj yal te María, te wayich te banti akʼbot snaʼ yuʼun jtul chʼul-abat bin yak ta kʼoel ta pasel sok bin-utʼil la schʼuun spasel te bin albot yuʼune (Mateo 1:19-25). Te Mateo jaʼnix jich ya schol kaʼiytik te albot te José yuʼun jtul chʼul-abat te akʼa anuk bael ta Egipto sok te sfamilia sok ya yal te la schʼuun spasele. Jaʼnix jich ya yal te pasot ta mantal yuʼun jtul chʼul-abat ta yan wayich te akʼa sujtuk talel ta lum Israel sok te jich la spase soknix te nain ta Nazaret (Mateo 2:13, 14, 19-23). Ta sbabial sok schebal kapitulo yuʼun te Mateo, jukeb buelta ya xchiknaj sbiil te José, yan te sbiil te María jaʼnax chaneb buelta.

Yan stukel te sjun Lucas jaʼ la yalxan te bintik kʼot ta pasel te banti ochem skʼoplal te María. Ya yal te ulaʼtayot yuʼun te chʼul-abat Gabriel te Mariae sok te bajtʼ yil te Elisabet soknix te la yutsil kʼoptay te Jehová (Lucas 1:26-56). Jaʼnix jich ya schol kaʼiytik bin la yal te Simeón ta swenta te wokoliletik ya xkʼax yuʼun te Jesuse. Kʼalal te sjun Lucas ya scholbey skʼoplal te bin kʼax kʼalal lajchayeb yaʼbilal-a te Jesuse jaʼ ya yal te bin la yal te María ma jaʼuk te bin la yal te José. Jaʼnix jich ya yal te bayal bin kʼot sok tijot ta yoʼtan yuʼun te Mariae (Lucas 2:19, 34, 35, 48, 51). Ta sbabial sok ta schebal kapitulo yuʼun te Lucas lajchayebto buelta ya xchiknaj sbiil te María, yan te sbiil te José jaʼnax oxeb buelta. Ya jtatik ta ilel-abi te bitʼil te Mateo jaʼ bayalxan bin ya yalbey skʼoplal ta swenta te bin la spas pensar sok te bin la spas te José, yan te Lucas jaʼ ya yalbey skʼoplal te bin la spas pensar sok te bin la spas te María.

Te listaetik yuʼun tsʼumbalil te la stsʼibay te Mateo sok te Lucas ma pajalik-euk. Te Mateo jaʼ la stsʼibay sbiil te meʼil tatiletik yuʼun te José, jich ya yakʼ ta ilel ta jamal te jaʼnanix-a te Jesús te machʼa snujpʼ ya xjil ta ajwalil ta stsʼumbal te David, melel jaʼ chaʼnichʼanil kʼot yuʼun te José. ¿Bin yuʼun? Melel te José talem ta stsʼumbal te David ta swenta jtul snichʼan te jaʼ te Salomón (Mateo 1:6, 16). Yan stukel te Lucas jaʼ la stsʼibay sbiil te meʼil tatiletik yuʼun te María sok ya yakʼ ta ilel te jaʼ Jesús te machʼa snujpʼ ya yichʼ yaʼtel ta stsʼumbal te David ta «scuenta chʼichʼ-baqʼuet» (Romanos 1:3). ¿Bin yuʼun? Melel te María jaʼnix jich talem ta stsʼumbal David ta swenta yan snichʼan te Natán sbiile (Lucas 3:31). Te María jaʼ stat te Elí, ¿bin yuʼun ya yal-abi te sjun Lucas te jaʼ snichʼan Elí te Josee? Jaʼ yuʼun te bitʼil ta namey kʼinal ta junetik yuʼun ajwalil jaʼnax ya yichʼ otsesel sbiil te winiketike. Jaʼ yuʼun kʼalal te Lucas ya yal te jaʼ snichʼan Elí te José ya xkʼot ta oʼtanil te jaʼ sniale (Lucas 3:23).

Te listaetik yuʼun tsʼumbalil te la stsʼibayik te Mateo sok te Lucas ya yakʼik ta ilel ta jamal te Jesús jaʼ te Mesías te albil jilel skʼoplal ya xtale. Ta namey kʼinal kʼax naʼbil skʼoplal te talem ta stsʼumbal David te Jesús, jaʼ yuʼun ni jaʼuk te fariseoetik sok te saduseoetik juʼ la yalik te ma jichuke. Ta ora ini, te listaetik yuʼun tsʼumbalil te ay ta sjun Mateo sok Lucas mero yato xtuun kuʼuntik ta swenta schʼuunel koʼtantik sok ya yakʼ jnaʼtik te yananix skʼotes ta pasel-a te bintik yaloj ta jamal te Diose.