TE MAJEL TA YUTIL NA SOK TE TSAKEL UTSʼINEL. Jun informe yuʼun te Naciones unidas la yal te «ay jtul ta oxtul antsetik te ya yichʼ majel o tsakel utsʼinel yuʼun te machʼa nujpunem soke». Mel-oʼtantik sba te bitʼil «ta swolol Balumilal, jtul ta joʼtul antsetik ya xbajtʼ yichʼ tsakel utsʼinel o yaniwan yichʼ tsakel utsʼinel».

TE MAJTAMBA TA KAYE. Ta Estados Unidos aylaj kʼaxem ta treinta mil te tsobol jtsojb te machʼatik ya x-utsʼinwanik sok ya xmajawanik ta ora ini. Ta Latinoamérica, ayniwan jtul ta oxtul ants winiketik te ay bin chopol yichʼoj pasbeyel te banti la yichʼ majel sok utsʼinel.

TE YA YICHʼIK MILEL. Ya yichʼ alel te bitʼil ta jaʼbil 2012, jteb ma sta olil miyon ta tul ants winiketik la yichʼik milel ta swolol Balumilal, kʼaxemtoxan-a te bitʼil lajik ta skaj guerraetik. Ta Centroamérica sok ta yantik nasion ta sur yuʼun África jaʼ bayalxan te machʼatik la yichʼik milel, chaneb buelta kʼaxem-a te bitʼil la yichʼik milel ta swolol Balumilale. Ta jun-nax jaʼbil ta Centroamérica la yichʼik milel kʼaxem ta cien mil ta tul ants winiketik, ta Brasil kʼaxem ta cincuenta mil. ¿Yabal xjuʼ ya yichʼ lajinel ta jkʼaxel te bayal ta chajp utsʼinele?

¿Bin yuʼun te bayuk ay te utsʼinele? Bayal bin yuʼun, jich bitʼil te ay maba lek ya yil sbaik ta skaj te yanyantik stsʼumbalik, ta swenta takʼin, sok ta skaj te kʼalal alalikto-ae joytaybilik yuʼun te machʼatik ma lek stalelik sok te ma x-ichʼawanik ta mukʼ, ya yuchʼik trago sok ya stuuntesik droga, te maʼyuk skʼoplal ta yoʼtanik skuxlejal te yantike sok ta swenta te jich yilel te maba ya yichʼ kastigo te machʼa ya spas te bin chopole.

Ya skʼan ya jnaʼtik te ay nasionetik juʼem yuʼunik skomel te utsʼinele. Jich bitʼil, ta lum São Paulo ta Brasil, te bayal ta tul ants winiketik ayik ta kuxinel tey-ae, ilbil te yichʼoj komel ta 80% te milel ta slajunebal jaʼbil kʼaxeltoe. Manchukme jiche, ta lum-abi yak ta esmajel bayal ta chajp utsʼinel, sok ta jujun cien mil ants winiketik lajuntul ya yichʼik milel. Jich yuʼun, ¿bin ya skʼan pasel swenta ya yichʼ lajinel ta jkʼaxel te utsʼinele?

Ta melel, ya skʼan ya yichʼ tijbeyel yoʼtan te ants winiketik, melel jich ya yichʼ ilel te bin yilel te stalelik sok te bin ya snopike. Te machʼatik ya x-utsʼinwanike ya skʼan ya yijkʼitayik te toybail, te tʼutʼil oʼtan sok te bikʼtal oʼtanil swenta jich ya snopik yakʼel ta ilel kʼuxul oʼtanil, ya x-ichʼawanik ta mukʼ sok te ay skʼoplal ta yoʼtanik te yantike.

¿Bin ya xjuʼ xtijbot yoʼtan te ants winik ta sjeltayel te skuxlejale? Ilbeya skʼoplal te bin ya yakʼ ta nopel te Bibliae.

• «Yuʼun chican te cʼux ta coʼtantic te Dios teme ya jchʼuhumbetic te mandariletic yuʼune» (1 Juan 5:3).

• «Te xiʼel te Jehová, ha te spʼajel te bin chopol» (Proverbios 8:13). *

Te kʼuxul oʼtanil ta stojol Dios sok te xiʼel spasel te bin chopol ya yile, jaʼ te bintik ya stijbey yoʼtan yuʼun ya sjel skuxlejalik te machʼatik ya x-utsʼinwane,  maba ta sbauknax, jaʼto ta skʼubulil yoʼtanik ya sjelbey ta tsʼakal te stalele. Jaʼukmeto, ¿yabal xjuʼ xkʼot ta pasel-abi?

Kalbeytik skʼoplal te Álex, * te ayix diecinueve jaʼbil ay ta karsel ta Brasil ta skaj te bayal bintik chopol la spas. Kʼalal la snop te Bibliae, och ta testigo yuʼun Jehová ta yaʼbilal 2000. ¿Smelelilbal te jelonix te stalele? Te Álex bayal ya smel yoʼtan ta swenta te bintik chopol la spase. Jich ya yal: «Kʼux ta koʼtan te Jehová, melel la yakʼbon jnaʼ te la spasbonix perdon. Te ya kal wokol sok bitʼil kʼux ta koʼtan te Jehová skoltayejon ta sjeltayel te jtalele».

Jaʼnix jich te César te ay ta Brasil, ta quince jaʼbil elkʼaj ta naetik la stuuntes aʼtejibal yuʼun milaw sok ay la spojbey sbiluk te ants winiketik te banti ya stae. ¿Bin jelbot skuxlejal yuʼun? Kʼalal chukulto-ae, ulaʼtayot yuʼun te stestigotak Jehová sok jaʼnix jich la skʼan nojptesel yuʼun Bibliae. Te César ya yal: «Jaʼ sbabial buelta te la kaʼiy te ay swentail te jkuxlejale. La jnop skʼuxultayel sok sxiʼel te Jehová, jaʼ-abi ya skʼan ya yal te maba ya jpasix te bin chopol te jich ya kakʼbey smel yoʼtane. La yakʼbon kil bayal yutsil yoʼtan te jich la jkʼan te spisiluk-ora ya kalbey wokol. Te kʼuxul oʼtanil sok te xiʼel-abi la sjeltaybonik jtalel swenta lek ya xkʼoon ta lokʼel-a».

¿Bin ya yakʼ kiltik te ejemploetik-abi? Jaʼ te bitʼil te Biblia ay yuʼel yuʼun ya sjelbey skuxlejal ta skʼubulil yoʼtan te ants winiketik, ya sjelbey te bin ya snop ta yoʼtane (Efesios 4:23). Te Álex te la kalbeytik skʼoplale, ya yal: «Te bin la jnop ta Biblia la spok kʼoem te jkuxlejal, jich bitʼil sakil jaʼ te la slokʼesbon te chopol jpensare. La jkuy te maʼyuk bin-ora ya xjuʼ kuʼun spasel». Jich yuʼun te kʼalal ya jnojestik ta jpensartik te bin ya yal te Bibliae, ya jpoktik lokʼel spisil te bintik chopole. Te sKʼop Dios ay yuʼel swenta jich ya spas-abi (Efesios 5:26). Te bin ya xlokʼ-ae, jaʼ te ya xjuʼ xjajch yakʼik ta ilel lekil oʼtanil sok lamalkʼinal te ants winiketik te chopolik sok te ay sbikʼtal yoʼtanik-ae (Romanos 12:18). Sok te kʼalal ya spas ta skuxlejalik te bintik ya xtojobteswan te ay ta Biblia lamalnax ya xkʼot te skuxlejalike (Isaías 48:18).

Te testigoetik yuʼun Jehová te kʼaxem ta ocho miyon ta tul te ayik ta 239 nasionetik sok territorioetik staojik te bin-utʼil ya xjuʼ ta lajinel te utsʼinele. Manchukme yanyantik stsʼumbalik sok skuxlejalik, snopojik skʼuxultayel sok sxiʼel te Diose. Sok snopojik skʼuxultayel sbaik sok te ya xkuxinik ta lamalkʼinal jich bitʼil jun familia te jun-nax ayike (1 Pedro 4:8). Spisil-abi ya yakʼ ta ilel te ya sta yorail te maʼyukix utsʼinel ta Balumilal.

Te Biblia jamal ya yal te nopolix ya slajin Dios spisil te bintik chopol ta Balumilale. Te Jehová yaloj te ya xkʼot «yorahil ichʼel ta cʼop soc sjinel te chopol ants-winiquetique» (2 Pedro 3:5-7). Maʼyukix machʼa ya x-utsʼinwan. Jaʼukmeto ¿bin-utʼil jnaʼojtik ta lek te yuʼun-nix ya skʼan Dios slajinel te utsʼinele?

Te Biblia ya yal «te machʼa ya smulan utsʼinwanej ha ya xpʼajotic yuʼun» Jehová (Salmo 11:5). Te Jpaswanej kuʼuntik ya smulan te lamalkʼinal sok te bin toj ta pasele (Salmo 33:5; 37:28). Jaʼ-abi ya yakʼ kiltik te yuʼun-nix maba spisiluk-ora ya yakʼ ayinuk te utsʼinele.

Ta melel, nopolix te achʼ balumilal te banti ya x-ayin lamalkʼinal (Salmo 37:11; 72:14). ¿Yabal amulan snaʼbeyelxan skʼoplal yuʼun ya anaʼ bin ya skʼan ya apas swenta ya xkuxinat ta Balumilal te kʼalal maʼyukix utsʼinele?