Te Pablo baem ta yoʼtan yilel bin-utʼil ya xjuʼ x-utsʼinwan te bin ya spukbey skʼoplal te Satanás, jaʼukmeto yantik jchʼuunjeletik ta kʼajkʼalnix-abi ma la staik ta ilel stukelik. Jich bitʼil, ta Corinto ay chaʼoxtulik te jich ya yaʼiy sbaik te ma xjuʼ ya staik loʼlayel sok ya skuyik te yichʼoj yip ta lek te schʼuunel yoʼtanik te jich maba ya xyalik ta spasel te bin chopole (1 Corintios 10:12). Jaʼ yuʼun te Pablo jich la yaltiklanbey: «Pero hich te bin utʼil te chan la smombe yoʼtan ta loʼloyel te Eva, ya jxiʼ te ay wan bin utʼil ya showiytesbeyex te snopojibal awuʼunic, te hich ma junuquix awoʼtanic ta stojol Cristo» (2 Corintios 11:3).

Te bin la yal te Pablo ya yakʼ jnoptik te ya skʼan te spisiluk-ora wikʼil jsitik sok te manchuk ya xchʼay koʼtantike. Swenta maba ya yutsʼin jpensartik te bin ya spukbey skʼoplal te Satanás ya skʼan te ya jnaʼtik te ya xjuʼ ya yutsʼinotik sok ya skʼan ya jkanantay jbatik.

Ay te bin ya yichʼ pukbeyel skʼoplal te jkʼaxel jelbil skʼoplal sok te ya xloʼlaywan yuʼun yan bin ya snopik te ants winiketik sok yuʼun ay bin ya xtijbot yoʼtanik ta spasel. Te libro Propaganda and Persuasion ya yal te snitojbey sba skʼoplal «sok lotil, te bin ya yichʼ jelbeyel skʼoplal, te loʼlayel, te schʼuunel te bin ya yalik te yantik [sok] te yuʼuninel jpensartik». Te kʼalal jich ya xkʼot ta pasele, ya spasik «bintik jkʼaxel ma lekuk ta ilel, te ma stojiluk sok te ya x-utsʼinwan».

Te bin chopol ya yichʼ pukbeyel skʼoplal ya yutsʼinotik, melel ya xjuʼ te kʼunkʼun ya x-och ta jpensartik. Ya xjuʼ ya jpajaltaytik sok jun gas te ya xmilawan te ma xchiknaj ta ilel sok maʼyuk yikʼ. Te sociólogo Vance Packard ya yal te bayal bin ya stijotik ta spasel sok te «ya yakʼ te bayal bin ya jchʼuuntik te jkuyojtik te maʼyuk bin-ora jich ya jchʼuuntike». Yan pʼijil winik jaʼnix jich ya yal te  bitʼil te winiketik sok antsetik «ay tijbil yoʼtanik ta spasel te bin kʼax ilaytik sba» ta swenta te bin chopol ya yichʼ pukbeyel skʼoplal sok te yakʼoj te ya xjajch miltamba ta skaj tsʼumbalil, guerra, pʼajaw ta skaj tsʼumbalil, spʼajel yan relijion sok bayal bintikxan te jkʼaxel ma stojiluk ta pasel (Easily Led—A History of Propaganda).

Te ants winiketik ya xjuʼ ya sloʼlayotik ta swenta te bin ya spukbeyik skʼoplal, jaʼtobalix-a te Satanase. Ta sjajchibalto talel baem yoʼtan ta yilel stalel te ants winiketike. Ta skaj te ay ta skʼab swolol te balumilal, ya xjuʼ ya stuuntes biluk-a te bin ay ta balumilal yuʼun ya spukbey skʼoplal te slote (1 Juan 5:19; Juan 8:44). Smakbeyoj spensar bayal ants winiketik, jaʼ yuʼun te Biblia ya yal te sloʼlayoj «spisil te bahlumilale» (Apocalipsis 12:9; 2 Corintios 4:4). ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jkoltay jbatik ta stojol te Satanase?

Te Jesús ay bin la yakʼ ta nopel te ma tulanuk ta pasel yuʼun ya jsitintaytik te bin maba lek ya yichʼ pukbeyel skʼoplale. La yal: «Ya me anaʼbeyic sba te smelelil cʼop, soc ha ya yaqʼuex ta libre te smelelil cʼope» (Juan 8:31, 32). Jtul soldado ya skʼan ya sle banti ya x-albot te bin smelelil, melel te skontra ya spukbey skʼoplal lotil yuʼun ya sloʼlay. Jaxan te joʼotike, ¿banti ya xjuʼ ya jtatik te bin smelelile? Te Jehová yakʼojbotik te sKʼop te jaʼ te Biblia. Tey ya jtatik spisil te bin ya skoltayotik ta stsalel te bin ya spukbey skʼoplal te Satanás (2 Timoteo 3:16, 17).

Ta melel te Satanás snaʼoj-abi. Jaʼ yuʼun ya stuuntes te bin ay ta balumilal yuʼun ya schʼaytesbey yoʼtan te ants winiketik swenta maba ya skʼoponik sok maba ya snopik te Biblia. ¡Mame jichuk ya xkʼot ta atojol! (Efesios 6:11). Yame skʼan te ya xjuʼ kuʼuntik «snaʼel ta lec» bin-utʼil ay te smelelil kʼop (Efesios 3:18). Nopa awaʼiy te bin la yal te profesor Noam Chomsky: «Maʼyuk machʼa ya yotses ta jchinamtik te bin smelelile. Ya skʼan te joʼotiknix ya jtatik». Jaʼ yuʼun jaʼatnixme pasa tulan ta stael te smelelil ta swenta «yilel te bin tsʼihbabil ta Shun Dios» ta jujun kʼajkʼal (Hechos 17:11).

Ayukme ta awoʼtan te ma skʼan te Satanás te jamal ya jpastik pensar sok te ya jtsajtaytik ta lek te bin ya jpastike. ¿Bin yuʼun? Jun libro ya yal ta swenta te bin ya yichʼ pukbeyel skʼoplal te jaʼ ya xtsalawanxan kʼalal te ants winiketik maba ya snopik ta lek ta yoʼtanik te bin ya yaʼiyik stojole (Media and Society in the Twentieth Century). Jaʼ yuʼun mame xa achʼuun spisil te bin ya awichʼ albeyele (Proverbios 14:15). Tuuntesa ta lek te bin  yakʼojbat te Dios jich bitʼil te spasel pensar sok te ya x-ochat ta rason swenta jich ya achʼuun sok spisil awoʼtan te ataoj te smelelile (Proverbios 2:10-15; Romanos 12:1, 2).

Te soldadoetik te ya schʼuunik te bin ya spukbey skʼoplal te skontratakike ya xiwik sok ya xlaj yip yoʼtanik. Ta skaj te ya schʼuunik te bin ya yichʼ pukbeyel skʼoplal jaʼnix ya xjajch skontrain sbaik sok ya spit sbaik ta stojol te yantik soldadoetik. Jtul kapitan soldado yuʼun Alemania la yal te jun swentail te bin yuʼun tsalotik ta 1 Guerra Mundial jaʼ ta skaj te «chʼay kʼinal yuʼun te ants winiketik ta swenta te bin la spukbeyik skʼoplal te skontratakik, jich bitʼil jkojt chan ya schʼaybey yoʼtan jkojt tʼul». Te Satanás ay bintik jteb ma pajal sok ya stuuntes yuʼun ya sjin te bitʼil jun ayotik ta kongregasion sok yuʼun ya stsalotik. Jich bitʼil, ya xjuʼ ya sjach kʼop ta yolil te hermanoetik o te ya yakʼ xlokʼ bael ta organisasion yuʼun Jehová te machʼa utsʼinbil o te ay bin ma stojiluk la yichʼ pasbeyel ya yaʼiye.

¡Mame xa awakʼ aba ta loʼlayel! Jaʼukme ya stojobtesat te sKʼop Diose. Swenta jun ya x-ayinotik, te Biblia ya stij koʼtantik te maba ya jkom jbatik ta spasbeyel jbatik perdon sok te orauk ya jchajpantik teme ay ya xjajch kʼope (Mateo 5:23, 24; Colosenses 3:13, 14). Jaʼnix jich ya yalbotik te ma lekuk te ya jpit jbatik ta stojol te kongregasion (Proverbios 18:1, TNM). Lek te ya awil bin-utʼil ay te schʼuunel awoʼtan yuʼun jich ya ata ta ilel teme yak yutsʼinbelat te bin ya spukbey skʼoplal te Satanás. Jich bitʼil, jultesa ta awoʼtan te slajibal buelta te ilinate. Jojkʼoybeya aba: «¿Bin-utʼil la kakʼ ta ilel jtalel? ¿Jaʼbal la kakʼ ta ilel stalel te balumilal o jaʼ te stalel te Diose?» (Gálatas 5:16-26; Efesios 2:2, 3).

Teme jtul soldado maba ya smukʼulin yoʼtan te kapitan yuʼun, maba ya xjuʼ te lek ya yakʼ guerra. Te kontra ay bin ya spukbey skʼoplal yuʼun jich ya xlaj yip yoʼtan te soldadoetik sok maba ya smukʼulinix yoʼtanik te jwolwanejetik yuʼunike. Teme ay banti ya xchʼayik te jwolwanejetik yuʼunike, te skontratakik ya spasik tulan yuʼun ay bin ya yalik yuʼun, jich bitʼil ini: «Ma snujpʼuk te ya smukʼulin awoʼtanik te jwolwanejetik awuʼunik» o «¡Yakex ta ikʼel bael yuʼunik ta lajel!». Te Satanás jichnix ya spas-euk. Ya spas tulan yuʼun maba ya smukʼulin koʼtantik te machʼatik ya swentainik te lum yuʼun te Jehová.

 ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya akanantay aba? Lokʼesa aba yuʼun jun awoʼtan ya awakʼ aba ta stojol te organisasion yuʼun te Jehová sok yuʼun ya achʼuun te machʼatik yichʼojik yaʼtel ta swentainel, manchukme jmulawil winiketik (1 Tesalonicenses 5:12, 13). Mame xa awakʼ aba ta loʼlayel yuʼun te machʼatik yijkʼitayojik schʼuunel te Dios o yuʼun yantik te ya skontrainik te organisasion yuʼun te Diose, manchukme jich yilel te smelelil te bin ya yalike (2 Tesalonicenses 2:2; Tito 1:10). Chʼuuna spasel te bin albot te kerem Timoteo, junuk awoʼtan akʼa aba ta stojol te bin smelelil la awichʼ nojptesel sok mame xchʼay ta awoʼtan banti la ata (2 Timoteo 3:14, 15). ¿Mabal jichuk ya awil te ay bayal bin yuʼun ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik te j-abat te jun yoʼtan sok pʼij te jaʼ stuuntesoj Jehová ta cien jaʼbil kʼaxem yuʼun ya yakʼ jnoptik te smelelile? (Mateo 24:45-47; Hebreos 13:7, 17).

Julukme ta awoʼtan te jaʼnix jich ay ya yutsʼinotikxan ta jamal te Satanás. Ay bin-ora ya yakʼ xiwuk koʼtantik «te jaʼ jchajp te bin stuuntesoj jaʼto talel ta namey kʼinal» (Easily Led—A History of Propaganda). Jich bitʼil, te profesor Philip Taylor yuʼun Gran Bretaña la yal ta swenta te asiriaetik te la stsal skontratakik «ta swenta te la sxiwtesik sok te bayal bin chopol la spukbeyik skʼoplal». Jaʼnixme jich te Satanás yame spas tulan yuʼun ya axiʼ te winik, te nutsel, te lajel o yan binxan yuʼun ya slajinbat yip awoʼtan sok yuʼun ya awijkʼitay aba ta spasel yaʼtel te Jehová (Isaías 8:12; Jeremías 42:11; Hebreos 2:15).

¿Yabal awakʼ stsalat te Satanás ta swenta te xiwel o yabal awakʼ te ya yakʼat ta spasel mulil ta stojol Jehová? Te Jesús jich ya yal: «Ma me xaxiʼic te machʼa ya smilbeyex abaqʼuetalic, te mayuc bin ya xhuʼ ya spasbeyix xan ta patil» (Lucas 12:4). Mame ayuk bin-ora ya awal te maba ya skʼotes ta pasel Dios te bitʼil yaloj ta jamal te ya yakʼbat «te yutsil yuʼel» sok te ya skoltayat yuʼun ma stsalat te xiwel sok te jun awoʼtan ya awakʼ aba ta stojole (2 Corintios 4:7-9; 1 Pedro 3:14).

Ta melel, ayniwan bin-ora ya xiwat o ya xlaj ta jkʼaxel te yip awoʼtane. Jaʼukmeto juluk ta awoʼtan te bin albot yuʼun Jehová te Josué: «Acʼa me fuersa soc ayuc me yip awoʼtan; ma me xiwat soc ma me xpehcʼaj awoʼtan, como te Jehová te Dios awuʼun ya me sjoquinat bayuc ya xbahat» (Josué 1:9). Te kʼalal ma xwejt bin ya apas ya awaʼiy, kʼopona ta ora te Jehová sok albeya spisil te bin ya amel awoʼtan yuʼun. Yame xjuʼ ya achʼuun sok spisil awoʼtan te bitʼil «te lamal qʼuinal te ya yacʼ te Diose» ya skanantaybat awoʼtan sok apensar swenta ya xjuʼ ya apʼaj te bintik ya spukbey skʼoplal te Satanás (Filipenses 4:6, 7, 13).

¿Yabal xjul ta awoʼtan te bin la spukbey skʼoplal ta skontrainel te lum yuʼun Dios te rabsaqué te jaʼ tikunbil yuʼun te ajwalil yuʼun Asiriae? Jich kʼoem te la yal: «Maʼyuk bin ya skoltayex ta stojol te Asiria. Ni jaʼuk te Jehová te Dios awuʼunik ya xjuʼ ya skoltayex». Sok jich la yalxan sok stoybail yoʼtan: «Jaʼnix la yalbotik mantal te ya jlajintik te kʼinale». Te Jehová jich la yal ta yakʼbeyel smukʼul yoʼtan te ajwalil yuʼun Judá: «Ma xiwat yuʼun te scʼop te la awaʼiy, te la sbohlcʼoptayon a te aʼbatetic yuʼun te ajwalil yuʼun Asiria» (2 Reyes 18:22-25; 19:6). Ta patil la stikun jtul chʼul-abat te la smil 185,000 asiriaetik ta jun-nax ajkʼabal (2 Reyes 19:35).

¿Aybal awiloj jun pelikula banti ay jtul machʼa ma sta ta ilel te ya xbajtʼ yichʼ utsʼinele? ¿Awoʼtanukbal jich la awalbey: «¡Mame xa achʼuun te bin ya yalbat, yakme sloʼlaybelat!»? Jaʼnix jich nopa awaʼiy te yak yilbelotik te chʼul-abatetik sok te jich ya yalbotik: «¡Ma xa awakʼ sloʼlayat te Satanás!».

Mame xa achʼuun te bin ya spukbey skʼoplal te Satanás (Proverbios 26:24, 25). Chʼama awaʼiy te bin ya yalbat te Jehová sok akʼa smukʼulin awoʼtan ta spisil-ora (Proverbios 3:5-7). Chʼuuna spasel te bin jich ya yalbat: «Jnichʼan, ayuc me spʼijil awoʼtan, hich me yac awacʼ tseʼejinuc coʼtan» (Proverbios 27:11). Teme jich ya apas, kanantaybil ya xkʼot te apensar sok yame xjuʼ awuʼun te tsalawe.