1, 2. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya kalbeytik skʼoplal bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼtik mukʼul oʼtanil kʼalal ay machʼa ya xlaje? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo).

JTUL hermana te Susi sbiil jich la yal: «Te kʼalal laj te kale, jun jaʼbil ma xkujch ya kaʼiykotik te skʼuxule». Jtul hermano la yal te jkʼaxel kʼuxub swinkilel la yaʼiy kʼalal ta repentanax laj te yiname. Mel-oʼtantik sba te bitʼil bayal machʼatik jich ya xkʼax ta stojolike. Bayal j-abatetik yuʼun Dios maniwan smaliyojik te ay machʼa ya xlaj bael yuʼunik te kʼalal yakik ta smaliyel ya xtal te Armagedone. Teme jaʼat ay lajem bael jtul ta afamilia o awamigo o ay machʼa ya anaʼbey sba te jich yak ta kʼaxel ta stojole, jichniwan ya ajojkʼoybey aba: «¿Bin koltayel ya xjuʼ ta akʼel te kʼalal jich ya xkʼot ta pasele?».

² Ayniwan kaʼiyojtik te ya yichʼ alel te spisil wokolil ya xkʼax kuʼuntik te kʼalal ya xkʼax bael te tiempo. Jaʼukmeto, ¿jichnixbal ya xkʼot ta pasel spisil-ora? Jtul hermana te lajem smamlal jich la yal: «Jaʼ stojil ta alel ya kaʼiy te jaʼ ya xkʼax kuʼuntik jaʼ chikan te bin ya jpastik ta jtiempotik». Te bin kʼux ya kaʼiytik ta koʼtantik jich kʼoem bitʼil ejchen, teme sok skʼuxul koʼtantik ya jpoxtaytik, kʼunkʼun ya xlekub bael. Jich yuʼun, ¿bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun jich ya jkoltaytik te machʼa yak ta kʼaxel ta wokol ta skaj te ay machʼa laj yuʼune?

3, 4. ¿Bin yuʼun te ya jchʼuuntik sok spisil koʼtantik te ya xkʼot ta yoʼtan Jehová te skʼuxul ya kaʼiytik kʼalal ay machʼa ya xlaj kuʼuntike?

³ Ta melel, te banti ya jtatikxan smukʼul koʼtantik jaʼ ta stojol Jehová te jaʼ jTatik te kʼax kʼuxotik ta yoʼtan (kʼopona te 2 Corintios 1:3, 4). Te Jehová jaʼ te machʼa jkʼaxel ya yakʼ ta ilel te jich ya yaʼiy sba te bitʼil ya kaʼiy jbatik te kʼalal ayotik ta wokole. Te Dios jich jamal ya yalbey te j-abatetik yuʼune: «Hoʼon te ya jmucʼubtesbat qʼuinal yac awaʼiyic» (Isaías 51:12; Salmo 119:50, 52, 76).

⁴ «Te Tatil yuʼun cʼuxultaywanej» kuʼuntik jaʼnix jich ay lajem bael yuʼun te machʼatik kʼux la yaʼiy ta yoʼtan, jich bitʼil te Abraham, Isaac, Jacob, Moisés sok te ajwalil David (Números 12:6-8; Mateo 22:31, 32; Hechos 13:22). Te Biblia ya yal ta stojol Dios te yoʼtanukix ya sta yorail te ya schaʼkuxajtes te j-abatetik-abi (Job 14:14, 15). Te kʼalal jich ya xkʼot ta pasel, tseʼel yoʼtanik ya xkuxinik sok jkʼaxel maʼyukix schamelik-a. Juluk ta koʼtantik te jaʼnix jich te Dios la yil te laj te sNichʼan te kʼax kʼux sok jun yoʼtan ta stojol (Proverbios 8:22, 30). Mananix ya xkʼot ta koʼtantik te bitʼil jelawen skʼuxul la yaʼiy te Jehová (Juan 5:20; 10:17).

5, 6. ¿Bin-utʼil ya yakʼ smukʼul koʼtantik te Jehovae?

⁵ Ya xjuʼ ya jchʼuuntik sok spisil koʼtantik te ya skoltayotik te Jehová. Jaʼ yuʼun mame xchebetuk koʼtantik ta yalbeyel ta jamal bin-utʼil ya kaʼiy jbatik sok te bin ya yakʼotik ta tulan wokol. Kʼax lek ya kaʼiy jbatik te bitʼil ya yaʼiy ta yoʼtan te bin kʼux ya kaʼiytik sok te ya yakʼbotik te smukʼul koʼtantike. Jaʼukmeto, ¿bin-utʼil ya spas?

⁶ Jchajp te bitʼil ya yakʼ smukʼul koʼtantik te Jehová jaʼ ta swenta «te Chʼul Espíritu» (Hechos 9:31). Te Jesús la yal ta jamal ta swenta te jTatik te «ay ta chʼulchan» te jun yoʼtan ya yakʼbey schʼul espiritu «te machʼatic ya xcʼambot yuʼune» (Lucas 11:13). Te Susi te la kalbeytik skʼoplal ta sbabial parrafo jich ya yal: «Bayal buelta la jkejan jbatik ta skʼanbeyel Jehová te ya yakʼbotik smukʼul koʼtankotik. Ta jujun buelta la kilkotik te bitʼil te lamalkʼinal ya yakʼ Dios la skanantay jpensarkotik sok te koʼtankotike» (kʼopona te sjun Filipenses 4:6, 7).

7, 8. ¿Bin yuʼun ya xjuʼ ya jchʼuuntik sok spisil koʼtantik te ya yakʼ smukʼul koʼtantik te Jesuse?

⁷ Ta swenta te bin la spas sok la yal te Jesús kʼalal tal ta Balumilal la yakʼ ta ilel ta jkʼaxel te skʼuxul yoʼtan te Jehová sok te jichnix ya yaʼiy sba bitʼil ya kaʼiy jbatik te kʼalal ayotik ta wokol soknix te ya snaʼ yoʼbolil jbatik (Juan 5:19). Te Dios la stikun ta Balumilal swenta ya yakʼbey smukʼul yoʼtan «te machʼatic pichʼil yoʼtanic» sok «spisil machʼatic ayic ta mel-oʼtan» (Isaías 61:1, 2; Lucas 4:17-21). Te ants winiketik juʼ la yilik te ya xnaʼbot yoʼbolil sbaik yuʼun te Jesús, te ya xkʼot ta yoʼtan te swokolik sok te jun yoʼtan ya skʼan xkoltayotik yuʼune (Hebreos 2:17).

⁸ Kʼalal keremto-a te Jesuse, ay machʼatik ta sfamilia sok yamigotak te lajik baele. Jich yilel te bitʼil te José te jaʼ schaʼtat laj bael kʼalal aytonax 20 yaʼbilal-a te Jesuse. * Te Jesús kʼax kʼux ta yoʼtan te yantike, jich yuʼun jnop kaʼiytik te bitʼil wokol la yaʼiy stsalel te skʼuxul soknix skoltayel te smeʼ sok te yijtsʼinab yuʼun ya xkʼax yuʼunik te skʼuxul ya yaʼiyike.

9. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel Jesús te jich ya yaʼiy sba bitʼil ya yaʼiy sbaik ta yantik kʼalal laj te Lazaroe?

⁹ Te jayeb jaʼbil la schol skʼop Dios te Jesús la yakʼ ta ilel te jich ya yaʼiy sba bitʼil ya yaʼiy sbaik te yantik sok kʼot ta yoʼtan te swokolike. Jich bitʼil, kʼalal laj te yamigo Lázaro, snaʼoj te ya xbajtʼ schaʼkuxajtes. Manchukme jich-abi, kʼalal la yil  te María sok te Marta te jkʼaxel ay skʼuxul ya yaʼiyik yuʼun, la spichʼ sba yoʼtan te jich jajch ta okʼel-euk (Juan 11:33-36).

10. ¿Bin yuʼun ya jchʼuuntik sok spisil koʼtantik te yato xtijbot yoʼtan te Jesús kʼalal ya yil te ayotik ta wokole?

¹⁰ ¿Bin-utʼil ya skoltayotik snaʼel te bin la spas te Jesús ta namey kʼinale? Te Biblia jich ya yal: «Te Jesucristo stalel ay wojey, yoʼtic soc sbahtel qʼuinal» (Hebreos 13:8). Te Jesús jaʼ «te Jʼacʼ-cuxlejal» sok yaʼiyoj bin yaʼiyel te wokole, jaʼ yuʼun ya xjuʼ ya skoltay te «machʼatic ayic ta tsajel» (Hechos 3:15; Hebreos 2:10, 18). Jaʼ yuʼun ya xjuʼ ya jchʼuuntik sok spisil koʼtantik te jaʼnix jich yato xtijbot yoʼtan kʼalal ya yil te ayotik ta wokole. Ya snaʼ bin yaʼiyel skʼuxul te jwokoltik sok ya yakʼ smukʼul koʼtantik «ta yorahil te jwocoltique» (kʼopona te sjun Hebreos 4:15, 16).

11. ¿Bin textoetik yuʼun te Biblia ya yakʼbatxan smukʼul awoʼtan?

¹¹ Te bin ya yal te Biblia ta swenta slajel te Lázaro te kʼax kʼux la yaʼiy te Jesús sok yantik textoetik ya xjuʼ ya yakʼbotik smukʼul koʼtantik. Ma chajpuk ya kaʼiytik-abi, «como spisil te bintic tsʼihbabil ta nahil, scuenta jpʼijubteseltic te la yichʼ tsʼihbayel, scuenta yuʼun ay smucʼul coʼtantic ta scuenta te bin ya xcuhch cuʼuntic soc ta scuenta te yip coʼtantic ya jtahtic yuʼun te bin tsʼihbabile» (Romanos 15:4). ¿Aybal machʼa lajem bael awuʼun? Teme jiche, te textoetik ini ya xjuʼ ya yakʼbat bayal smukʼul awoʼtan:

• «Te Jehová nopol ay ta stojol te machʼatic ayic ta mel-oʼtan, soc ya scoltay te machʼatic pichʼil yoʼtanique» (Salmo 34:18, 19).

• «Te cʼalal ay bayel bintic ya xcʼopoj coʼtan yuʼun, te smucʼubtesel-oʼtanil awuʼun la yaʼbon stseʼelil coʼtan» (Salmo 94:19).

• «Ha nix te Cajwaltic Jesucristo soc te Jtatic Dios, te ha la scʼuxultayotic soc la yaʼbotic yip coʼtantic scuenta sbahtel qʼuinal soc smucʼul coʼtantic ta scuenta yutsil yoʼtan, acʼa yaʼbeyex yip awoʼtanic soc acʼa scoltayex» (2 Tesalonicenses 2:16, 17). *

12. Ala junuk te bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼbeytik ta lekxan smukʼul yoʼtanik te yantike.

¹² Spisil te machʼatik ay machʼa lajem bael yuʼunik jaʼnix jich ya xjuʼ ya staik mukʼul oʼtanil ta kongregasion (kʼopona te 1 Tesalonicenses 5:11). ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼbeytik yip sok smukʼul yoʼtanik te machʼatik ayik ta «mel-oʼtan»? (Proverbios 17:22). Juluk ta koʼtantik te jich ya yal te Biblia: «Ay yorahil chʼabal ta cʼop, ay yorahil ya xcʼopoj» (Eclesiastés 3:7). Kiltik te bin ya yalik chaʼtul hermanaetik. Jtul te Dalene sbiil te lajem smamlal, jich ya yal: «Te machʼa ayik ta mel-oʼtan ta skaj te ay machʼa lajem bael yuʼunik yoʼtan ya yalik te bin ya snopik sok te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaike. Jaʼ yuʼun te bin mukʼxan skʼoplal ya xjuʼ ya jpastike, jaʼ te ya jchʼam kaʼiytik sok te maba ya jtuchʼbeytik skʼopik». Te Junia te ay sbankil te la smil sbae, jich ya yal: «Manchukme ma xkʼot ta koʼtantik bin-nix yaʼiyel skʼuxul ya yaʼiy te machʼa lajem jtul ta sfamilia, te bin mukʼ skʼoplal jaʼ te ya jkʼantik te ya xkʼot ta koʼtantik bin yaʼiyel ya yaʼiy sba».

13. ¿Bin ma skʼan ya xchʼay ta koʼtantik?

¹³ Jaʼnix jich ya skʼan ma xchʼay ta koʼtantik te ma pajal bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik ta jujuntul sok ma pajaluk ya kakʼtik ta ilel te ay bin kʼux ya kaʼiytike. Ay jich ya xkʼot ta pasel te jaʼnax te machʼa yak ta kʼaxel ta wokol ya yaʼiy ta lek stukel te skʼuxule sok jichniwan te wokol ya yaʼiy yalbeyel te yantik bin-nix-utʼil ya yaʼiy sba. Jich ya yal te Biblia ta swenta-abi: «Te oʼtanil snaʼoj stuquel te bin cʼux ya yaʼiy, soc mayuc yan machʼa ya yaʼiybe te yutsil qʼuinal ya yaʼiye» (Proverbios 14:10). Manchukme ya yal te machʼa yak ta kʼaxel ta wokol  bin-a te ya yaʼiye, maniwan ya xkʼot ta yoʼtan te yantik bin-a te yak ta yalele.

14. ¿Binxan ya xjuʼ ya jpastik yuʼun ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtan te machʼatik ayik ta wokole?

¹⁴ Ta swenta te bin la yichʼix alele, maniwan ya jnaʼtik bin ya kalbeytik te machʼatik jkʼaxel lajem yip yoʼtanik yuʼun ay machʼa lajem yuʼunik. Manchukme jich-abi, te Biblia jich ya yal: «Te scʼop te machʼa pʼij yoʼtan ya xpoxtaywan» (Proverbios 12:18). Bayal hermanoetik ya staik bin ya xjuʼ ya yalik ta yakʼel mukʼul oʼtanil ta foyeto Cuando muere un ser querido. * Jaʼukmeto ay bin-ora jaʼ lekxan ya xkʼot ta lokʼel teme jaʼ ya jchʼuuntik spasel te tsitsel ini: «Ocʼanic me soc te machʼatic ya xʼoqʼuic» (Romanos 12:15). Jtul hermana te Gaby sbiil te lajem smamlal jich ya yal: «Kʼayemonix te ya kakʼ ta ilel bin yaʼiyel ya kaʼiy jba ta swenta te ya kokʼetay jbae. Jaʼ yuʼun ya yakʼbon smukʼul koʼtan te ya sjokinonik ta okʼel te kamigotake. Te kʼalal jich ya xkʼot ta pasele, ma jkʼaxel jtukel ya kaʼiy jba ta jwokole».

15. Teme wokol ya kaʼiytik te ay bin ya kalbeytik te machʼa yak ta kʼaxel ta wokol te kʼalal ayotik sok-ae, ¿bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtan? (Jaʼnix jich ilawil te recuadro « ¿Bin ya xjuʼ ya kaltik yuʼun ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtan te yantike?».

¹⁵ Teme wokol ya kaʼiytik te ay bin ya kalbeytik te machʼa yak ta kʼaxel ta wokol te kʼalal ayotik sok-ae, jaʼniwan kʼun ya kaʼiytik te ay bin ya jtsʼibaybeytik ta jun tarjeta, correo electrónico, mensaje ta selular o ta jun karta. Ya xjuʼ ya jtsʼibaybeytik bael jun texto yuʼun Biblia te ya yakʼ mukʼul oʼtanil, te ay bin tʼujbil ya kaltik ta stojol te machʼa lajem bael o te ay bin ya kalbeytik skʼoplal ta stojol te ma xchʼay ta koʼtantik. Te Junia jich ya yal: «Ta melel bayal ya skoltayon kʼalal ay machʼa ya yakʼbon jun tarjeta te ya yakʼbon yip koʼtan o kʼalal jtul hermana ya yikʼon yuʼun ay banti ya xbootik jtsʼinuk. Te kʼalal jich ya spasik ta jtojole ya xjul ta koʼtan te ay machʼatik kʼuxon ta yoʼtanik te ya skanantayonike».

16. ¿Bin-utʼil yan ya xjuʼ ya kakʼtik mukʼul oʼtanil?

 ¹⁶ Jaʼnix jich mero ya xtuun kʼalal ya jkʼopontik Dios ta stojol te machʼatik yakik ta kʼaxel ta wokol sok te ya jkʼopontik Dios kʼalal jokinejtik-ae. Melelnix-a te wokolniwan te ya jkʼopontik Dios te kʼalal jich ay wokole. Yaniwan xtʼom kokʼeltik sok wokolniwan ya xlokʼ jkʼoptik. Jaʼukmeto kʼalal sok spisil koʼtantik ya jkʼopontik Dios ya xjuʼ te leknax ya yaʼiy sbaik yuʼun. Te Dalene te la kalbeytik skʼoplal ta parrafo 12 jich ya xjul ta yoʼtan: «Kʼalal te hermanaetik ya xtal yakʼbonik smukʼul koʼtan ay ya jojkʼoybey teme ya xjuʼ ya skʼoponbonik Dios. Te kʼalal ya xjajch spasik, wokol ya xlokʼ skʼopik. Jaʼukmeto kʼunkʼun ya stsak yip te skʼopik te jich mero lek ya xlokʼ yuʼunik te skʼoponel Dios te ya stijbon koʼtane. Te bitʼil kʼax tulan te schʼuunel yoʼtanik, bayal skʼuxul yoʼtanik sok te bitʼil bayal jkʼoplal ta yoʼtanike ya yakʼbey yip te schʼuunel koʼtane».

17-19. ¿Bin yuʼun ma skʼan te ya jkom jbatik ta yakʼbeyel smukʼul yoʼtan te hermanoetik?

¹⁷ Jich bitʼil te ma pajaluk te bitʼil ya yaʼiy sbaik te machʼatik ay machʼa lajem bael yuʼunike, ma pajaluk te jayeb tiempo ya xkʼax te skʼuxule. Jaʼ yuʼun ma jaʼuknax ya skʼan ya jap jbatik ta yakʼel koltayel te kʼalal lajelto ta kʼaxel te wokolil te jokinbilikto-a yuʼun te sfamiliaik sok te yamigotakik. Jaʼnix jich ya skʼan te kʼalal kʼaxemix bayal u, kʼalal te yantik baemix yoʼtanik ta spasel yaʼtelik. Te Proverbios 17:17 jich ya yal: «Te machʼa jun yoʼtan sbahic, spisil ora ay scʼuxul yoʼtan, soc hich cʼohem te bin utʼil sbanquil ta yorahil wocol». Ya skʼan te ya kakʼtik mukʼul oʼtanil chikan jayeb tiempo ya skʼan te machʼa ay ta wokole (kʼopona te 1 Tesalonicenses 3:7).

¹⁸ Mame xchʼay ta koʼtantik te biluk-ora ya xjuʼ ya sujt tal te mel-oʼtane. Jaʼniwan ta skaj te ya xlokʼ yaʼbilal nujpunel, jun kʼin, jun foto, jun aʼtelil o te kʼalal ay bin ya yichʼ aʼiybeyel yikʼ, kʼalal ay bin ya yichʼ aʼiyel o ay bin yorail-a. Te machʼa ya xlaj bael te sjoye kʼax tulan-niwan ya yaʼiy te ay bin ya spas ta sbabial buelta te ma jokinbilix yuʼune, jich bitʼil te ya xbajtʼ ta mukʼul tsoblej o te Snaʼojibal slajel te Jesuse. Jtul hermano te lajem yinam jich ya yal: «La jkuy te kʼax tulan ya kaʼiy kʼalal ya xtsʼakaj yan jaʼbil jnujpunel te ma jokinejix te kiname, ta melel jichnix kʼot ta pasel-a. Jaʼukmeto bayal hermanoetik sok hermanaetik la schajpanik tut kʼin yuʼun ya jokin te machʼatik lekxan kamigoinej jba soke, swenta ma jtukeluk ya x-ayinon ta kʼajkʼal-abi».

¹⁹ Ayukme ta koʼtantik te ma jaʼuknax ya skʼan smukʼul yoʼtanik te machʼatik ayik ta wokol te kʼalal yorail ay bin ya yichʼ naʼulanel. Te Junia jich ya yal: «Jichnanix te kʼax lek ya kaʼiy jbatik kʼalal ya kichʼtik koltayel sok ya sjokinotik te yantik te kʼalal ma jaʼuk yorail te ay bin ya yichʼ naʼulanel. Te kʼalal jich ya xlokʼ ta yoʼtanik spasel te yantik ta jtojoltik, kʼax bayal skʼoplal sok ya yakʼbotik bayal smukʼul koʼtantik». Melel te ma xjuʼ te jkʼaxel ma smelix yoʼtanik kuʼuntik sok te jkʼaxel ma snaʼikix kuʼuntik te machʼa lajem yuʼunike. Jaʼukmeto bayal bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtanik (1 Juan 3:18). Te Gaby jich ya xjul ta yoʼtan: «Bayal wokol ya kalbey te Jehová, melel te ancianoetik sok skʼuxul yoʼtanik la skoltayonik sok ma jtukel la yijkʼitayonik kʼalal ayon ta tulan wokol-ae. Jich la yakʼbonik kaʼiy te spisil-ora ya speton kʼoem sok skʼuxul yoʼtan te Jehová».

20. ¿Bin yuʼun ya yakʼ smukʼul koʼtantik te bin yaloj ta jamal te Jehová te ya spase?

²⁰ Ya yakʼ smukʼul koʼtantik snaʼel te ya slajin ta sbajtʼelkʼinal te Jehová te bin kʼux ya kaʼiytik kʼalal «spisil machʼatic ayic ta muquenal» ya yaʼiyik skʼop te Cristo sok ya xchaʼkuxajik talel (Juan 5:28, 29). Te Dios yaloj ta jamal te «ya me slajin scuenta sbahtel qʼuinal te lajele» sok te «ya scusticlambe yaʼlel sitic ta spisilic» (Isaías 25:8). Kʼalal jich ya xkʼot skʼajkʼalel maba ya x-okʼotikix «soc te machʼatic ya xʼoqʼuic», jpisiltik te kuxulotik ta yorail-abi tseʼel koʼtantik «soc te machʼatic tseʼel yoʼtanic» (Romanos 12:15).