NOPA awaʼiy te yakat ta yulaʼtayel jun museo te nojel ta bintik te namey pasbilikixe. Jteb ma spisil jutatikix sok lajemikix. Ay yantik te maba tsʼakalixe. Pero ay jun te maʼyuk bin lajem yuʼune. Ta swenta te bin yilele tey ya xchiknaj ta ilel te yuʼun-nix yan-a te bitʼil pasbile. Jich ya ajojkʼoybey te machʼa yak ta scholel te bintik ay ta museo, «¿jaʼbal te bin yachʼilxan liʼ ini?». «Maʼuk» xchi, «jaʼ te bin kʼax antiguoix sok te maʼyuk bin-ora yichʼoj achʼubtesele». «¿Yuʼunbal ay banti kʼejbil-a?» xchiat ta jojkʼoyel. «Maʼuk» xchi te machʼa yak scholele, «juʼem yuʼun te tulan yikʼal jaʼal sok te tulan utsʼinele». Jaʼ yuʼun jichniwan ya anop: «¿Bin-wan pasbil-a?».

Jaʼ jich kʼoem te Biblia te bin ay ta museo. Jaʼ jun libro te kʼax antiguoix te bitʼil te yantike. Melel te ay yantik libroetik te nameyikix-euke, pero ay bayal te lajemikix ta skaj te ayix bayal jaʼbil pasbilike, te jich kʼoemik te bintik ay ta museo. Ta swenta te bintik yichʼojix naʼel sok te ilbilix ta lek skʼoplale, la yichʼix ilel te ma smeleliluk te bintik la yalik ta swenta te siensiae. Soknix ta swenta poxetike jich yilel te ya yakʼ wokoliletik, ma jaʼuk te ya xkoltaywanike. Ay bayal te libroetik-abi te ma tsʼakalikix, chʼayemikix te xejtʼelule o kʼax lajemikix.

Te Biblia ma jichuk stukel-abi. Kʼaxemix tres mil quinientos jaʼbil te chiknajeme, pero maʼyuk bin chʼayem yuʼun stukel. Manchukme ayix bayal siglo te bayal bintik chopol yichʼoj pasbeyel jich bitʼil ay yichʼoj chikʼel, makbeyel skʼoplal sok te bolobtesbil skʼoplale, pero te bintik jamal yaloje maʼyuk lajem skʼoplal stukel. Manchukme ay bayal bintik yichʼojix naʼel ta ora ini, te Biblia maba kʼaxem skʼoplal, melel ay bintik ya schol te ya yakʼ ta ilel te nailajemix-ae (ilawil te recuadro, «¿Antiguoixbal o nailajemixbal-a te bintik ya yale?»).

Manchukme jich-abi, ayniwan jich ya ajojkʼoybey aba: «¿Yuʼun-nixbal yato xtuun kuʼuntik-a te tsitsel ya yakʼ te Bibliae?». Swenta ya atabey sujtib, nopa awaʼiy te tulan wokoliletik te yak ta kʼaxel ta Balumilale. ¿Bin wokolil te kʼax xiʼbantik sbae? Jaʼniwan ya xtal ta awoʼtan te guerrae, te bintik ya yutsʼin te Balumilale, te utsʼinwaneje o te bintik ma stojiluk ta pasele. Ilbeya skʼoplal cheʼoxebuk te bintik ya yakʼ ta nopel te Bibliae, ta patil jojkʼoybey aba: «¿Jaʼbal lekxan skuxlejal-a te ants winiketik te jaʼuk ya spasik te tojobtesel-abi?».

KʼUXUK TA KOʼTANTIK TE LAMALKʼINALE

«Bayel me yutsilic te machʼatic ya yacʼ lahmajuc qʼuinal, como ha yal-snichʼnab Dios ya xcʼoht sbihilic» (Mateo 5:9). «Ta ban cʼalal ya xhuʼ awuʼunic, lamaluc me awoʼtanic soc spisil ants-winiquetic» (Romanos 12:18).

TE KʼUXULTAYWANEJ SOK TE PERDONE

«Bayel me yutsilic te machʼatic ya yaʼiyic cʼuxultaywanej, como ya me yichʼic cʼuxultayel» (Mateo 5:7). «Talel cʼaxel xawaʼbe aba awil yutsil awoʼtanic soc cʼuxultaywanej, talel cʼaxel xapasbe abahic perdón, hich te bin utʼil Dios * la spasbeyex perdón ta scuenta Cristo» (Efesios 4:32).

JUNUK AYOTIK MANCHUKME YANYANTIK JTSʼUMBALTIK

Te Dios «ta jtuhl nax winic la schicnajtes spisil ta chahp nacionetic yuʼun ya xnahinic ta swohlol bahlumilal» (Hechos 17:26). «Mayuc machʼa nax tsahbil yuʼun Dios, ta spisil nacionetic lec yoʼtan yuʼun te machʼa yichʼoj ta mucʼ soc te toj bin ya spas» (Hechos 10:34, 35).

JKANANTAYTIK TE BALUMILAL

«Te Jehová Dios la yacʼ te winic ta yohlil te tsʼumbil qʼuinal Edén scuenta yuʼun ya schahpan te lumqʼuinal soc ya scanantay» (Génesis 2:15). Te Dios ya slajin te «machʼatic ya sjinic te bahlumilale» (Apocalipsis 11:18).

TA SPʼAJEL TE BIKʼTAL-OʼTANIL SOK TE YALEL TA MULWEJE

«Tsahtaya me abahic yuʼun spisil bicʼtal-oʼtanil, como te scuxlejal te winic ma haʼuc ay scʼoblal te ay bayel bintic ay yuʼun» (Lucas 12:15). «Te antsiwej soc antsinel, spisil bin ilobtic sba, o sbicʼtal-oʼtanil, jcʼaxel ma me xatahic ta halel, como ma snuhpʼuc te machʼa chʼuhltesbilic» (Efesios 5:3).

LEKUK SPISIL TE BINTIK YA JPASTIK SOK AʼTEJUKOTIK

«Yuʼun ya jcʼancotic te lec spisil bintic ya jpascotique» (Hebreos 13:18). «Te machʼa ya snaʼ elecʼ, ma me xyaʼiyix elecʼ, acʼa aʼtejuc» (Efesios 4:28).

SKOLTAYEL TE MACHʼATIK AY SWOKOLIK

«Aʼbeyahic smucʼul yoʼtanic te machʼatic mayuc yip yoʼtanic, coltayahic te machʼatic mayuc yipic, soc cuhchuc me awuʼunic spisilic» (1 Tesalonicenses 5:14). Ya skʼan ya jkanantaytik «te meʼba alaletic soc meʼba antsetic te ay swocolic» (Santiago 1:27).

Te Biblia maba jaʼnax ya yakʼ jun lista yuʼun te mantaliletik ini, ya skʼan te ayuk skʼoplal ta koʼtantik sok te spisiluk-ora ya jtʼuntike. Te yuʼunuk bayal machʼatik ya spasike, ¿mabal jichuk te ya yakʼbey schajpajibal te tulan kʼopetik ay ta Balumilale? Ta melel, te tsitsel ya yakʼ te Bibliae bayal ya xtuun kuʼuntik ta ora ini. Pero ¿bin ya xjuʼ ya spas te Biblia ta atojole?

Te winik te kʼax pʼij kʼax ta Balumilale jich la yal: Te pʼijil oʼtanil «ya xchicnaj ta swenta te bila ya yacʼ cʼotuc ta pasele» (Mateo 11:19, XCD). ¿Mabal jichuk ya awaʼiy te yichʼoj swentail-abi? Te bin-utʼil ya xchiknaj ta ilel teme lek te jun tsitsele jaʼ te kʼalal ya jpas ta jkuxlejaltik sok te kʼalal ya kiltik te bin ya yakʼ kʼotuk ta pasele. Jaʼ yuʼun stalel te jich ya ajojkʼoybey abae: «Teme yuʼun-nix ya xtuun-a te tsitsel ya yakʼ te Bibliae, ¿mabal yakuk slekubtesbon te jkuxlejale? ¿Yuʼun-nixbal ya skoltayon ta schajpanel-a te wokolil kuʼun ta ora ini?». Kiltik junuk ejemplo.

Bayal bintik ya spas ta skuxlejal-a te Diana * ay stseʼelil yoʼtan-a sok leknax ay-a, pero oranax jelon te skuxlejale, laj te yantsil-al te jchʼielto-ae, laj skʼoplal te nujpunel yuʼune sok maʼyuk jilel stakʼin. Jich ya schol: «Ma jnaʼix machʼaon-a, laj te kantsil-ale, maʼyukix jmamlal sok maʼyukix jilel jna. Spisil la jchʼay ma jnaʼix te machʼaon-ae, maʼyukix kip-a sok maʼyukix smukʼul koʼtan-a».

Te Diana kʼot ta yoʼtan te bin ya yal te kʼopetik ini: «Lajuneb schanwinic (70) haʼbil te caʼbilalcotic; teme ay yip, ya sta chanwinic (80) haʼbil; pero ta spisil ha nax ay wocol soc aʼtel, como ora ya xcʼaxic, hich ya xwihlotcotic bahel» (Salmo 90:10).

 Swenta ya xjuʼ yuʼun te Diana ta sitintayel spisil-abi la sle skoltayel ta Biblia, bayal bintik lek lokʼ yuʼun-a te jich la spase. Jich bitʼil ya kiltik ta yantik oxebxan articulo, bayal machʼatik la staikix ta ilel te jaʼ kʼax lek ta tʼunel te tsitsel ya yakʼ te Biblia ta swenta schajpanel te wokolil staoj ta skuxlejalike. La yilikix te jaʼ jich kʼoem te Biblia te bin la kiltik ta museo ta sjajchibal te articulo ini. Maba ya spaj te libroetik te maʼyuk skʼoplal ya xjil te bintik ya yal te kʼalal ya xkʼax te jaʼbile. ¿Binwan yuʼun te ma pajaluk te Biblia sok te yantik libroetike? ¿Jaʼbal yuʼun te talem ta stojol Dios ma jaʼuk ta stojol te winiketike? (1 Tesalonicenses 2:13).

Jichniwan ya anop-euk te kʼax kom te kuxlejalile sok te nojel ta wokolile. ¿Machʼa ya ale swenta ya yakʼbat smukʼul kʼinal, koltayel sok tojobtesel te kʼalal ay bayal awokole?

Akʼa kiltik oxchajp te bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik ta jkuxlejaltik te Bibliae. Ya snojptesotik yuʼun:

1. Ma kakʼ jbatik ta wokol teme ya xjuʼe.

2. Ya kakʼbeytik schajpajibal te kʼopetike.

3. Ya jtsʼiktik te wokolil te ma xjuʼ ya jeltike.

Jaʼ te bintik ya schol te yantikxan oxeb articuloetike.