1. ¿Bin-utʼil tsʼakal ya yichʼ akʼel ta ilel te kʼuxul oʼtanile, sok bin yuʼun? (Ilawil te lokʼombaetik ta sjajchibal te articulo).

TE Jehová jaʼ te Machʼa talem ta stojol te yakʼel ta ilel ta tsʼakal te kʼuxul oʼtanile (1 Juan 4:7). Te kʼuxul oʼtanil ini lokʼem skʼoplal ta swenta te bintik smelelil ya xtojobteswan te ayik ta Biblia, sok jaʼnix jich te Biblia ya stuuntes te kʼopil agápe ta griego ta yalbeyel skʼoplal te kʼuxul oʼtanil ini. Te kʼuxul oʼtanil ini ma jaʼuknax ya kaʼiy ta koʼtantik, jaʼnix jich ya xchiknaj te kʼalal ay bin ya yichʼ pasel ta stojol yantik te maʼyuk bin ya jmaliytik sujtel yuʼune. Jun diccionario ya yal ta swenta te kʼopil agápe te «jaʼnax ya xchiknaj ta ilel ta swenta te aʼtelil te ya stijotik ta spasele». Ya yakʼ jtatik sbujtsʼ koʼtantik sok ay skʼoplal ya xkʼot jkuxlejaltik yuʼun.

2, 3. ¿Bin-utʼil te Jehová yakʼoj ta ilel ta stojol te ants winiketik te skʼuxul yoʼtan te maʼyuk bin ya skʼan sujtel yuʼun-a?

² Te Jehová la yakʼ ta ilel skʼuxul yoʼtan ta stojol te ants winiketik te kʼalal mato spasoj-a te Adán sok te Eva. La spas te Balumilal swenta sbajtʼelkʼinal ya xnainotik tey-a sok te yichʼojuk spisil te bin ya xtuun kuʼuntike, ma jaʼuknax-abi, la spas swenta ya jmulantik ta jkʼaxel te kuxlejalile. Spisil la spas yuʼun ya jta kutsil jlekiltik, ma yuʼunuk yutsil slekil stukel. Jaʼnix jich la yakʼ ta stojol te ants winiketik te ya xjuʼ xkuxinik ta sbajtʼelkʼinal ta Nichimal Kʼinal.

 ³ Patil te kʼalal kʼaxuntaybot skʼop Jehová yuʼun te Adán sok Eva, la yakʼ ta ilel te mukʼul skʼuxul yoʼtan te maʼyuk bin ya skʼan sujtel yuʼun-a. Schʼuunej sok spisil yoʼtan te ay yal snichʼnab te Adán sok Eva te kʼux ya xbajtʼ x-aʼiyotuk yuʼune, jaʼ yuʼun ay bin la spas swenta ya skoltaylan-a (Génesis 3:15; 1 Juan 4:10). Jaʼto te kʼalal la yal ta jamal te Jehová te ya yakʼ jtul Jkoltaywanej, jich la yaʼiy te yakʼojix sba ta lajel kʼoem te sNichʼane. Cuatro milniwan jaʼbil ta patil, te Jehová la yakʼ ta lajel ta stojol te ants winiketik te jip jtul sNichʼan manchukme jkʼaxel kʼux la yaʼiy (Juan 3:16). ¡Bayal wokol ya kaltik yuʼun!

4. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te manchuk jmulawilotik ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel kʼuxul oʼtanil te maʼyuk bin ya jmaliytik sujtel yuʼune?

⁴ Ta swenta te jich pasbilotik te bin yilel stalel te Diose ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel kʼuxul oʼtanil te maʼyuk bin ya jmaliytik sujtel yuʼune. Melelnix-a te ay bin-ora wokol ya kaʼiytik spasel, melel kichʼojtik jilel te mulile, jaʼukmeto ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel. Jich bitʼil, te Abel la yakʼ ta ilel te kʼux ta yoʼtan te Dios kʼalal la yakʼbey te bin lekxan ay yuʼun ta majtʼanil (Génesis 4:3, 4). Te Noé la yakʼ ta ilel te skʼuxul yoʼtan ta stojol te ants winiketik te kʼalal la scholbey yaʼiyik te skʼop Dios bayal jaʼbil manchukme ma ichʼot ta wenta (2 Pedro 2:5). Te Abraham la yakʼ ta ilel te maʼyuk bin ya spaj te skʼuxul yoʼtan ta stojol Dios kʼalal lokʼ ta yoʼtan yakʼel ta chikʼbil majtʼanil te snichʼan Isaac (Santiago 2:21). Jichnix bitʼil la spasik, te joʼotike ya jkʼan ya kakʼtik ta ilel te skʼuxul koʼtantik jaʼnix jich te kʼalal tulan ta pasele.

5. ¿Bintik-utʼil ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel te smelelil kʼuxul oʼtanile?

⁵ Te Biblia jich ya yal ta swenta te smelelil kʼuxul oʼtanil: «Ma me ta cʼopuc nax o ta sbahuc nax quetic ya caltic te cʼux ya caʼiy jbahtic, smeleliluc me te cʼux ya caʼiy jbahtic soc acʼa me chicnajuc ta caʼteltic» (1 Juan 3:18). Jaʼ-abi, ma skʼan ya yal te ma xjuʼ ya kaltik te kʼux ta koʼtantik te yantike (1 Tesalonicenses 4:18). Te bin ya skʼan ya yal jaʼ te ma spisil-ora tikʼuknax-a te ay machʼa ya kalbeytik te kʼux ta koʼtantike. Ay bin-ora te jich ya skʼan te ya kakʼtik ta ilel sok yaʼtelul. Jich bitʼil, teme jtul hermano maʼyuk lek sweʼel yuchʼel o maʼyuk skʼuʼ spakʼ ma tikʼuknax-a te ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtan (Santiago 2:15, 16). Jaʼnix jich te bitʼil kʼux ta koʼtantik te Dios sok te jpatxujktik, ma jaʼuknax ya jkʼanbeytik te Jehová te ya stikun jcholkʼopetik, jaʼnix jich ya jpastik tulan-euk yuʼun ya jcholtik skʼop Dios chikan te bantito kʼalal ya xjuʼ kuʼuntike (Mateo 9:38).

6, 7. 1) ¿Bin ya skʼan ya yal te «ma me babacʼopuc» te skʼuxul oʼtanile? 2) Ala ejemploetik yuʼun te machʼatik yakʼojik ta ilel lotil kʼuxul oʼtanil.

⁶ Te jpuk-kʼop Juan la yal te ya skʼan te «smeleliluc me te cʼux ya caʼiy jbahtic» sok «chicnajuc ta caʼteltic». Te bin ya skʼan ya yale, jaʼ te «ma me babacʼopuc» te skʼuxul koʼtantike (Romanos 12:9; 2 Corintios 6:6). Spisil-abi, jaʼ ya skʼan ya yal te ma xjuʼ te yanax kakʼtik ta ilel yilel te kʼux ta koʼtantik te yantike, te jich kʼoem te jlapojtik jun máscara. Teme ay bin ya jpastik teme ma jichuk lokʼem ta koʼtantik lotilnaxme te skʼuxul koʼtantike, yakʼelnax ta ilel ya xkʼot.

⁷ Kiltik ejemploetik yuʼun te machʼatik yakʼojik ta ilel lotil kʼuxul oʼtanil. Te Satanás jich yilel te ya skʼan ay bin lek ya sta te Eva kʼalal la skʼopon ta tsʼumbil kʼinal Edén. Jaʼukmeto, ta skaj chebal oʼtanil sok bikʼtal-oʼtanil te bin la yale (Génesis 3:4, 5). Yan machʼa jichnix stalele, jaʼ te Ahitofel te skuyoj sba ta yamigo te Davide, jaʼukmeto te kʼalal ay bin ya xjuʼ ya sta yilele la skontrain (2 Samuel 15:31). Ta ora ini, te machʼatik la yijkʼitayik schʼuunel Dios sok yantik te ma skʼanik te jun ya x-ayinotik ta kongregasion, ya yalik «tʼujbil cʼopetic» sok jkʼaxel ya yichʼik ta mukʼ yantik j-abatetik yuʼun Dios swenta jich ya schʼuunik te kʼuxik ta yoʼtanike. Jaʼukmeto ta skaj sbikʼtal yoʼtanik te jich ya spasike (Romanos 16:17, 18).

8. ¿Bin ya skʼan ya jojkʼoybey jbatik?

⁸ Jkʼaxel ma lekuk teme ay machʼa ya jloʼlaytik ta swenta te ya kakʼbeytik yil te kʼux ta koʼtantik yilele. Ya xjuʼ jloʼlaytik te ants winiketike, yan stukel te Jehová maʼuk. Te Jesús la yal te ya yichʼik «tulan  castigo» te machʼatik ay bin ya spasik ta skaj cheb-oʼtanil (Mateo 24:51). Ta melel, te j-abatotik yuʼun Jehová maʼyuk bin-ora ya jkʼantik te jcheb-oʼtan ya xkʼootik. Jaʼ yuʼun ya skʼan te jich ya jojkʼoybey jbatik: «¿Smelelilbal te skʼuxul koʼtane, te maʼyuk sbikʼtal koʼtan sok te ma xloʼlaywanon?». Ta ora ini ya kiltik baluneb bintik-utʼil ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel te ma «babacʼopuc» te skʼuxul koʼtantike o te ma jcheb-oʼtanotike.

9. ¿Bin ya jpastik teme melel kʼux ta koʼtantik te hermanoetike?

⁹ Aʼtejukotik sok spisil koʼtantik manchukme maba ya yilik yantik te bin ya jpastike. Yame skʼan te chapalukotik ta spasel ta «muquen» te bintik lek ta stojol te kermanotik te jaʼ ya skʼan ya yal te maba ya snaʼik stojol te yantike (kʼopona te sjun Mateo 6:1-4). Te Ananías sok te Safira maba jichuk la spasik, yoʼtanik te ya snaʼik te yantik te la yakʼik majtʼan takʼine. Jaʼnix jich mero maʼyuk skʼexlalik kʼalal la yalik lot ta swenta te jayeb takʼin la yakʼike. Jaʼ yuʼun akʼbotik kastigo yuʼun Jehová ta skaj te jcheb-oʼtan la yakʼ sbaike (Hechos 5:1-10). Teme melel kʼux ta koʼtantik te hermanoetike, jun koʼtantik ay bintik ya jpastik ta stojolik te maʼyuk bin ya jpastik yuʼun ya snaʼik te yantike. Ya xjuʼ ya jnopbeytik stalel te hermanoetik te ya skoltayik te Jtsojb Jwolwanejetik ta schajpanel te weʼelil ta swenta skʼop Dios. Te hermanoetik-abi, ma jaʼuk ya yakʼ sbaik ta ichʼel ta mukʼ sok maba ya yalik bin aʼtelil spasojik.

10. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya kichʼtik ta mukʼ te yantike?

¹⁰ Kichʼtik ta mukʼ te yantike (kʼopona te sjun Romanos 12:10). Te Jesús la yakʼ lekil ejemplo te kʼalal la spokbey yok te jnopojeletik yuʼune (Juan 13:3-5, 12-15). Jaʼto la yichʼbeyik ta lek swentail bin yuʼun jich la spas te Jesús kʼalal la yichʼik te chʼul espiritue (Juan 13:7). Te joʼotike ya skʼan te mero ya jpastik tulan yuʼun jichnix pekʼeluk koʼtantik bitʼil te Jesús sok te ya kichʼtik ta mukʼ te yantike. ¿Bin-utʼil? Jaʼ te kʼalal maba ya jtoy jbatik ta stojolik ta swenta te bayal jnopojtik jun, te bintik ay kuʼuntik o te aʼteliletik kichʼojtik akʼbeyel ta spasel yaʼtel Jehová (Romanos 12:3). Jaʼnix jich kʼalal ay machʼatik ya yichʼik utsil kʼoptayel ma skʼan te ya xtal sbikʼtal koʼtantik ta stojol, jaʼ ya skʼan te tseʼel koʼtantik manchukme ya jkuytik te jaʼnix jich ya skʼan te ya kichʼtik ichʼel ta mukʼ o te jaʼ snujpʼ te ya kichʼtik utsil kʼoptayel ta swenta te ay bin la jpastik-euk.

11. ¿Bin yuʼun ya skʼan te ya kutsil kʼoptaytik te yantik sok spisil koʼtantik?

¹¹ Kutsil kʼoptaytik te hermanoetik sok spisil koʼtantik. Kʼalal ya kiltik te ya xjuʼ ta pasele kutsil kʼoptaytik te yantike, melel «ya xtuhun scuenta yaʼbeyel yipic te yantic» (Efesios 4:29). Jaʼukmeto ya skʼan te lokʼemnix ta koʼtantik-a te bin ya kaltike, ma jaʼuknax yuʼun lek ya yaʼiy sba te machʼa ya kutsil kʼoptaytik. Jaʼnix jich mame kaltik te bin manix ya kaʼiytik ta koʼtantik sok mame jkom jbatik ta yakʼbeyel tsitsel te machʼa jich ya skʼane (Proverbios 29:5). Teme ay machʼa ya kutsil kʼoptaytik, jaʼukmeto ay bintik ma lek ya kaltik ta stojol te kʼalal ayotik sok yantik hermanoetik jcheb-oʼtanotikme. Te jpuk-kʼop Pablo la yakʼ ta ilel ta lek bin-utʼil ta akʼel ta ilel te smelelil kʼuxul oʼtanil. Jun buelta la yutsil kʼoptay te jchʼuunjeletik ta Corinto ta swenta te bin lek yakik ta spasele (1 Corintios 11:2). Jaʼukmeto jaʼnix jich la yakʼtiklanbey tsitsel soknix ta slekil yoʼtan jamal la yaltiklanbey te bin maba lek yakik ta spasele (1 Corintios 11:20-22).

12. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel smelelil kʼuxul oʼtanil kʼalal ay machʼatik ya kikʼtik ochel ta jnatike?

¹² Kikʼtik ochel ta jnaʼtik te yantike. Te Jehová ya spasotik ta mantal te ayuk yutsil koʼtantik ta stojol te kermanotaktike (kʼopona te sjun 1 Juan 3:17). Jaʼukmeto ya skʼan te lekuk te bin ya stij koʼtantik ta spasele. Jojkʼoybey jbatik: «¿Jaʼbal ya kikʼxan ochel ta jna te machʼatik kamigoinej jba ta lekxan sok soknix te machʼatik mukʼ skʼoplalik ya jkuy ta kongregasione? ¿Jaʼnaxbal ya kikʼ ta jna te machʼatik ya xjuʼ te ay bin ya spasik ta jtojol ta patile? ¿O yabal jle bin-utʼil ya kakʼ ta ilel slekil koʼtan ta stojol hermanoetik te maba ya jnaʼbey sba ta lek o te maʼyuk bin ya xjuʼ ya sutbonik ta sjelole?» (Lucas 14:12-14). Jnop kaʼiytik te ay jtul hermano te  ya skʼan koltayel ta skaj te ay bin maba lek la snop la spas o te ay machʼa ya kikʼtik talel ta jnatik te maʼyuk bin-ora yalojbotik wokole. Teme ay jich ya xkʼot ta jtojoltike, jpastik te bin ya yal te tsitsel ini: «Talel cʼaxel xawotses abahic ta anahic, ma me xʼaletuc awoʼtanic yuʼun», te ya skʼan ya yal te sokuk slekil koʼtantik jich ya jpastike (1 Pedro 4:9). Tseʼelme koʼtantik teme ya jtʼuntik te tsitsel ini, melel lek te bin ya stijotik ta skoltayel te yantike (Hechos 20:35).

13. 1) ¿Bin-ora ya skʼan te ma xlujbotik ta yakʼel koltayele? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jkoltaytik te machʼatik maʼyuk yip yoʼtanike?

¹³ Jkoltaytik te machʼatik maʼyuk yip yoʼtanike. Ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel te smelelil te skʼuxul koʼtantik teme ya jchʼuuntik spasel te tsitsel ini: «Coltayahic te machʼatic mayuc yipic, soc cuhchuc me awuʼunic spisilic» (1 Tesalonicenses 5:14). Ay hermanoetik te maʼyuk yip yoʼtanik-a ya stsakxan yip te schʼuunel yoʼtanik ta patil bael. Jaʼukmeto ay yantik te ya skʼan te ma xlujbotik ta skoltaylanelxan bael. Chaʼoxchajp te bintik ya xjuʼ ya jpastik ta stojolik jaʼ te ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtanik sok te Biblia, te ya kikʼtik ta scholel skʼop Dios o te ya jlokʼestik tiempo ta yaʼiyel skʼopik. Jaʼnix jich ma skʼan te ya jtsatik machʼatik ay o maʼyuk yip yoʼtanik, ya skʼan ya xjul ta koʼtantik te jpisiltik ay banti ya xchʼayotik sok ay banti te maʼuke. Jaʼnix te jpuk-kʼop Pablo la yal ta jamal te ay banti maʼyuk yip ya yaʼiy sbae (2 Corintios 12:9, 10). Jpisiltik ya jkʼantik te ya skoltayotik te kermanotaktik sok te ya yakʼbotik yip koʼtantike.

14. ¿Bin ya skʼan ya jpastik swenta spisiluk-ora lamaluk koʼtantik sok te hermanoetike?

¹⁴ Lamaluk koʼtantik ta stojol yantik. Ya skʼan ya jpastik tulan yuʼun lamaluk koʼtantik sok te hermanoetik, jaʼnix jich kʼalal jich ya kaʼiytik te yan bin kʼot ta yoʼtan te yantik ta swenta te bin la kaltike o te ay bin ma stojiluk kichʼojtik pasbeyel (kʼopona te sjun Romanos 12:17, 18). Teme ay machʼa la jta jmultik ta stojol, jkʼanbeytik perdon, jaʼukmeto ta spisilukme koʼtantik. Jaʼ lekxan te ya kaltik ta jamal te jaʼnix jich jmultike, ya xjuʼ jich ya kalbeytik: «Ya jmel koʼtan te ma lek la awaʼiy aba yuʼun te bin la jpase», ma tikʼuk-a te jich yanax kaltike: «Ya jmel koʼtan te ma lek la awaʼiy aba yuʼune». Te lamal-oʼtanile kʼax mukʼ skʼoplal, kʼaxtoxan-a ta stojol te machʼatik nujpunemike. Mame lekuk teme yanax yakʼik ta ilel ta komonsitil te kʼux ya yaʼiy sbaike, jaʼukmeto te maba ya sjuk sbaik ta kʼop te kʼalal stukel ayik, te ya yalbey sbaik bin kʼux ta aʼiyel o te aynix ya smaj sbaike.

15. ¿Bintik-utʼil ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel te smelelil te ya jpastik perdone?

¹⁵ Chapalukotik ta spasel perdon. Teme ay machʼa ay bin ma lekuk ya spas ta jtojoltik manchukme ma x-akʼbot wenta te jich la spasbotike, yame skʼan ya jpasbeytik perdon sok te ya jpastik tulan ta schʼayel ta koʼtantik te bin la spasbotike. Te j-abatetik yuʼun Dios jaʼ ya spasik ini: «Talel cʼaxel cuhchuc awuʼunic ta scuenta scʼuxul awoʼtanic» sok «acʼahic fuersa te junuc awoʼtan abahic ta scuenta te Espíritu, ta scuenta te lamal qʼuinal te ya yacʼ junajuc awoʼtanique» (Efesios 4:2, 3). Swenta smelelil te ya jpastik perdone ya skʼan ya jkomtik te bin ya jpastik pensar sok te maba ya kakʼtik ta koʼtantik te bin chopol ya kichʼtik pasbeyele (1 Corintios 13:4, 5). Teme ya jkʼej kilinbatik ya xjin te bitʼil jun ayotik  sok te hermano soknix te Jehovae (Mateo 6:14, 15). Yan te bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel te smelelil te ya jpastik perdone, jaʼ te kʼalal ya jkʼopontik Dios ta stojol te machʼatik ya sta smulik ta jtojoltike (Lucas 6:27, 28).

16. ¿Bin-utʼil ya skʼan ya kiltik te mukʼul aʼteliletik ya kichʼtik akʼbeyel ta stojol Jehová?

¹⁶ Jlebeytik yutsil slekil te yantike. Teme ay machʼa ya yichʼ mukʼ yaʼtel ta stojol Jehová, ya skʼan te jich ya yil te tey ya xjuʼ ya yakʼ ta ilel-a te melel te skʼuxul yoʼtane. ¿Bin-utʼil? Jaʼ teme ma «stuquel nax ya sle yutsil slequil», te jaʼ ya «slehbe yutsil slequil te yantique» (1 Corintios 10:24). Jich bitʼil, te akomodadoretik jaʼ nail ya x-ochik te banti ya yichʼ pasel te mukʼul tsoblejetik, jaʼ yuʼun ya xjuʼ te jich ya xtal ta yoʼtanik te ya smakik te lugaretik te lekikxan yuʼun tey ya xjilik sok te sfamiliaike. Bayal machʼatik ma jichuk ya spasik, ma jaʼuk ya smakik lugaretik te lekikxan te banti ay ta swentaik yilele. Jich ya yakʼik ta ilel te maʼyuk sbikʼtal yoʼtanik. ¿Aybal bin-utʼil ya xjuʼ ya jnopbeytik te stalelike?

17. Teme ay machʼa spasoj tulan mulil, ¿bin ya xtijbot yoʼtan ta spasel yuʼun te smelelil kʼuxul oʼtanile?

¹⁷ Kaltik ta jamal te muliletik te jmukojtike sok kijkʼitaytik spasel. Ay chaʼoxtul j-abatetik yuʼun Dios te spasojik tulan mulil ya skʼan ya smuk smulik yuʼun ma staik kʼexlal sok ma xchebaj yoʼtan yantik ta stojolike (Proverbios 28:13). Jaʼukmeto jich ya yakʼik ta ilel te maʼyuk skʼuxul yoʼtanike, melel jaʼnix ya yutsʼin sbaik sok ya yutsʼinik yantik. Ya xjuʼ te ma x-aʼtejix ta lek te chʼul espiritu ta kongregasion sok te ma xyaʼiyik lamalkʼinal tey-a (Efesios 4:30). Te smelelil kʼuxul oʼtanil ya stijbey yoʼtan te machʼa spasoj tulan mulil yuʼun ya xkʼopoj sok te ancianoetik swenta ya sta te koltayel te ya skʼane (Santiago 5:14, 15).

18. ¿Bayalbal skʼoplal te smelelil kʼuxul oʼtanile?

¹⁸ Te talelil te mukʼxan skʼoplale, jaʼ te kʼuxul oʼtanile (1 Corintios 13:13). Ya yakʼ ta naʼel te joʼotik te smelelil jnopojelotik yuʼun te Jesús te ya jnopbeytik stalel te Jehová te jaʼ Machʼa talem ta stojol te kʼuxul oʼtanile (Efesios 5:1, 2). Te Pablo la stsʼibay te tojolnax ay teme maʼyuk skʼuxul yoʼtane (1 Corintios 13:2). Jaʼ yuʼun mame jkom jbatik ta yakʼel ta ilel te skʼuxul koʼtantik, mame «ta cʼopuc nax o ta sbahuc nax quetic ya caltic te cʼux ya caʼiy jbahtic, smeleliluc me te cʼux ya caʼiy jbahtic soc acʼa me chicnajuc ta caʼteltic».