1, 2. 1) ¿Bin tulan aʼtelil akʼbot ta swenta te Salomón? 2) ¿Bin smeloj yoʼtan yuʼun te Davide?

TE Jehová la stsa te Salomón yuʼun jaʼ ya yil te templo te ya yichʼ pasel ta Jerusalén, te jaʼ jun aʼtelil te kʼax mukʼ skʼoplal yichʼoj pasele. Te na ya yichʼ pasele ya skʼan te kʼax yan ta ilel sok mero naʼbil sba «ta spahmal balumilal» ya xkʼot ta swenta te stʼujbilale. Jaʼukmeto te bin tulanxan skʼoplale jaʼ «te sna Jehová Dios» ya xkʼot (1 Crónicas 22:1, 5, 9-11).

² Te ajwalil David smukʼulinej yoʼtan te ya xkoltayot yuʼun Dios te Salomón, jaʼukmeto smeloj yoʼtan, melel keremto te Salomón sok bayal bin mato snaʼ spasel. ¿Yabal x-ayin yip yoʼtan te Salomón swenta ya skʼan ya yichʼ yaʼtel ta yilel te templo te ya yichʼ pasele? ¿Yabal xmakot ta spasel te aʼtelil te bitʼil keremto sok te bayal bin mato snaʼ spasele? Teme ya skʼan te lek ya xkʼot ta lokʼel te yaʼtele ma skʼan ya xiw sok ya skʼan ay bin ya spas–euk.

3. ¿Bin-utʼil akʼbot yil te Salomón yuʼun te David te ma xiwe?

³ Ta melel, te Salomón bayal bin la snop ta stojol stat te jaʼ te David te ma xiwe. Te kʼalal jchʼiel keremto-a la smil jaʼmal chambalametik te kʼan yutsʼinik te tuminchijetik yuʼun te state (1 Samuel 17:34, 35). Jaʼnix jich  maba xiw yoʼtan te kʼalal la stsak sba sok te najtʼil winik Goliat. Ta swenta te koltayot yuʼun te Diose, te David juʼ stsalbel sok jpʼijnax ton te soldado ini te kʼax pʼijuben ta yakʼel guerra (1 Samuel 17:45, 49, 50).

4. ¿Bin yuʼun ma skʼan ya xiw te Salomón?

⁴ Ta melel, te David jaʼ te machʼa snujpʼ te ya stijbey yoʼtan te Salomón te manchuk ya xiw swenta ya xjuʼ spas te temploe (kʼopona te 1 Crónicas 28:20). Te lajuk yakʼ sba ta tsalel te Salomón yuʼun te xiwele maniwan jajch spas te templo, te jichuk la spase jaʼ jkʼaxel ma lekxan-a te bitʼil te ma sna spasel te aʼtele.

5. ¿Bin yuʼun ya skʼan te maba ya xiw koʼtantike?

⁵ Jichnix bitʼil te Salomón, te joʼotik ya jkʼantik te ya skoltayotik te Jehová yuʼun maba ya xiwotik swenta ya xjuʼ jpasbeltik te aʼtelil yakʼoj ta jtojoltik spasele. Jaʼ yuʼun kiltik cheʼoxeb ejemploetik yuʼun namey kʼinal te la yakʼik ta ilel te ma xiw yoʼtanik. Te kʼalal yakotik ta yilel bael nopa awaʼiy bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel te maba ya xiw koʼtantik sok bin ya xjuʼ ya jpastik.

6. ¿Bin-a te yan ya awil yuʼun te maba xiw te Josee?

⁶ Jnop kaʼiytik ta swenta te maba xiw te José te kʼalal te yinam Potifar la skʼan te ya xway soke. Snaʼojnanix-a te ya sta tulan wokolil teme ya spʼaje. Jaʼukmeto jich la spas, maba la snop cheʼoxeb buelta ta spʼajel (Génesis 39:10, 12).

7. Chola bin-utʼil la yakʼ ta ilel te Rahab te maba xiwe (ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo).

⁷ Ta ora ini kiltik te ejemplo yuʼun te Rahab te kuxin ta Jericó. Kʼalal chaʼtul israeletik te yakik ta stsajtayel te kʼinal kʼotik ta sna, juʼ och xiwel sok juʼ ma la skʼan la skoltaylan. Jaʼukmeto, ta swenta te ay smukʼul yoʼtan ta stojol Jehová maba xiw ta snakʼel te winiketik sok ta skoltaylanel yuʼun muken ya xlokʼik ta anel (Josué 2:4, 5, 9, 12-16). Te Rahab schʼuunej te jaʼ te smelelil Dios te Jehová sok te ya skoltay te israeletik ta yichʼel te skʼinal Jericó. Jaʼ yuʼun ma la yakʼ sba ta tsalel yuʼun te xiwele, ma la sxiʼ te ajwalil yuʼun Jericó sok te winiketik yuʼune. Te Rahab sok te sfamilia kolik jilel ta skaj te ay bin la spas ta swenta te ma xiwe (Josué 6:22, 23).

8. ¿Bin tijbot yoʼtanik ta spasel te jnopojeletik te bitʼil la yilik te maba xiw te Jesuse?

⁸ Te jnopojeletik yuʼun te Jesús te jun yoʼtan la yakʼ sbaik jaʼnix jich la yakʼik ta ilel te maba ya xiw yoʼtanike. Ta swenta te la yilik bin-utʼil te Jesús maba xiw yoʼtan, tijbot yoʼtanik ta skʼayinbeyel stalel (Mateo 8:28-32; Juan 2:13-17; 18:3-5). Te jpuk-kʼopetik ma la schʼuunbeyik skʼop chaʼoxtul jwolwanejetik yuʼun relijion te saduseoetik sbiilik kʼalal albot yuʼunik te akʼa skom sbaik ta yalbeyel skʼoplal te Jesús (Hechos 5:17, 18, 27-29).

9. Jich bitʼil ya yal te 2 Timoteo 1:7, ¿bin-utʼil-a te maba ya xiw koʼtantike?

⁹ Te José, Rahab, Jesús sok te jpuk-kʼopetik slokʼesoj sba ta yoʼtanik ta spasel te bin leke. Maba xiw yoʼtanik ta swenta te la yakʼ smukʼul yoʼtanik ta stojol Jehová, ma ta swentauk te jkʼaxel jaʼnix smukʼulinej sba yoʼtanik. Te kʼalal ay bin ya jsitintaytik te ya skʼan ma xiw koʼtantike akʼa smukʼulin koʼtantik te Jehová, mame joʼotiknix ya smukʼulin sba koʼtantik (kʼopona te 2 Timoteo 1:7). Ta ora ini kiltik cheb te banti ya skʼan ya kakʼtik ta ilel te ma xiw koʼtantik, ta jfamiliatik sok ta kongregasion.

10. ¿Bin yuʼun ya skʼan te maba ya xiwik te achʼix keremetik te schʼuunejik Dios?

¹⁰ Te achʼix keremetik te schʼuunejik Dios bayal bin ya sitintayik te banti ya skʼan te maba ya xiwik swenta jun yoʼtan ya yakʼ sbaik ta stojol Jehová. Ya xjuʼ bayal ya xkoltayotik yuʼun te ejemplo yuʼun te Salomón, te la yakʼ ta ilel te maba xiw yoʼtan te kʼalal la sta ta nopel te ya spas te bintik lek sok te kʼalal la slajin spasel te templo. Ta melel, te meʼil tatiletik ya xjuʼ sok ya skʼan te ya stojobtesik te yal snichʼnabik. Jaʼukmeto ay bintik tulan skʼoplal te jaʼiknix te achʼix keremetik ya skʼan ya staik ta nopel (Proverbios 27:11). Ya skʼan ya staik ta nopel machʼatik ya yamigoinik, bintik ya skʼasesik kʼajkʼal-a, bin ya spasik yuʼun ma xyalik ta mulil sok bin-ora ya yichʼik jaʼ. Ya skʼan te ayuk yip yoʼtanik ta spasel te bin lek, melel jaʼ yak spasbelik te bin maba lek ya yil te Satanás te ya slaban te Dios sok te mantaliletik yuʼune.

11, 12. 1) ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel te Moisés te maba xiwe? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya stʼunik te achʼix keremetik te ejemplo yuʼun te Moisés?

 ¹¹ Jun te bin tulan skʼoplal ta stojol te achʼix keremetik jaʼ te ya skʼan staik ta nopel bin ya spasik ta pajel chaʼbej. Ay nasionetik te banti te achʼix keremetik ya yichʼik sujel yuʼun ya xbajtʼik ta universidad yuʼun jich ya staik aʼtel te lek tojbile. Ta yan nasionetik jaʼ wokol ta tael te takʼine, jaʼ yuʼun te achʼix keremetik ya skuyik te jaʼ lek te ya xbajtʼ yoʼtanik ta aʼtel yuʼun ya skoltayik te sfamiliaike. Teme jich yak ta kʼoel ta pasel ta atojol, nopa awaʼiy ta swenta te Moisés. Jich bitʼil chʼi ta sna te yantsil nichʼan faraón juʼ la sta ta nopel te tulan skʼoplal ya skʼan ya xkʼot sok te ya sta bayal skʼulejale. Ta melel, te sfamilia ta sna te ajwalil, te jpʼijubteswanejetik sok te machʼatik ya xtojobteswanik ta sna ajwalil bayal bin la sujik ta spasel. Jaʼukmeto ma la yakʼ sba ta monbeyel yoʼtan, ma och xiwel ta yoʼtan sok jaʼ la sta ta nopel te ya x-abatin ta stojol te Diose. Patil te lokʼ bael ta Egipto sok te ma la skʼan te ya xkʼot ta jkʼulej winik, te Moisés la skoltay sba ta stojol te Jehová (Hebreos 11:24-26). Te Dios la yakʼbey bendision yuʼun sok yato yakʼbeyxan bendision ta pajel chaʼbej.

¹² Kʼalal te achʼix keremetik ya stʼunik te ejemplo yuʼun te Moisés sok jaʼ ya xbajtʼ ta yoʼtanik spasbeyel yaʼtel te Dios sok jaʼ nail ya yakʼik te Ajwalinel o Wentainel yuʼune, bayal bendisionetik ya staik. Te Jehová ya skoltaylan ta stael te bin ya xtuun yuʼun te sfamiliaike. Ta sbabial siglo te kerem Timoteo la yakʼ skuxlejal ta spasel yaʼtel te Diose, te jaʼate jichnix ya xjuʼ ya apas-euk * (kʼopona te sjun Filipenses 2:19-22).

13. ¿Bin juʼ la spas jtul hermana ta swenta te la stsal te xiwele?

¹³ Kiltik te bin kʼot ta stojol jtul achʼix ta Alabama (Estados Unidos). Te achʼix ini puersa la skʼan la stsal te xiwel yuʼun ya xjuʼ ay bintik ya skʼan ya spas ta abatinel ta stojol Jehová. Jich ya yal: «Jichnix jtalel-a te ya xkʼexawone. Kʼax wokol ya kaʼiy-a te ay machʼatik ya jkʼopon ta sNail Tsobleje. Jaʼ wokolxan ya kaʼiy te ya xlokʼon ta scholel skʼop Dios, melel ma xjuʼ ya kaʼiy te ya jkʼojkʼoy naetik te ma jnaʼbey sba te yajwale». Ta swenta te koltayot yuʼun te smeʼ stat sok yantik hermanoetik juʼ och ta precursora regular. Jich ya yalxan: «Te balumilal te ay ta skʼab te Satanás ya yal te jaʼ lekxan ta jkuxlejaltik te ya xbootik ta universidad, te kʼax naʼbil jbatik ya xkʼootik, te ya jtatik bayal takʼin sok te bayal jbiluktike. Jaʼukmeto maʼyuk bayal te machʼatik jich ya xjuʼ staike. Jteb ma spisil te ants winiketik jaʼnax ya staik mel-oʼtan sok wokolil yuʼun. Te joʼone tseʼel koʼtan sok ay skʼoplal jkuxlejal ya kaʼiy ta swenta te yakon ta abatinel ta stojol te Jehová».

14. ¿Bin-ora ya skʼan te maba ya xiwik te meʼil tatiletike?

¹⁴ Jaʼnix jich te meʼil tatiletik te schʼuunejik Dios ya skʼan te maba ya xiwike. Jich bitʼil, bayalniwan buelta ya xkʼanbotik yuʼun spatronik te yakuk x-aʼtejikxan bayal ora te kʼalal schapojikix te ya spasik te yichʼel ta mukʼ Dios ta sjunal na, te ya xlokʼik ta scholel skʼop Dios o te ya xbajtʼik ta tsoblejetik. Ya skʼan te maba ya xiwik ta yalulanbel te spatronik te maba ya x-aʼtejikxan bayal ora. Te kʼalal jich ya spasike, lekil ejemplo ya yakʼbeyik yil te yal snichʼanike. Jaʼnix jich ayniwan jtul tatil ay bin ma xyakʼ ya spas te yal snichʼnab te ya yakʼbey spas stukel te yal snichʼnabik te yantik hermanoetike. ¿Bin ya spas te tatil teme ya xjojkʼoybotik yuʼun te hermanoetik bin yuʼun te ay bin ma xyakʼ spas te yal snichʼane? Ya skʼan te maba ya xiw ta yalel bin yuʼun, jaʼukmeto ya skʼan stojiluk ya schol.

15. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ xkoltayotik te meʼil tatiletik yuʼun te Salmo 37:25 sok Hebreos 13:5?

¹⁵ Te meʼil tatiletik ya yakʼik ta ilel te maba ya xiwik kʼalal ya skoltayik te yal snichʼnabik swenta ay bin ya skʼan ya spasik ta stojol Dios sok te kʼalal ya skoltayik ta skʼotesel ta pasel. Ayniwan meʼil tatiletik te ma skʼan ya stijbeyik yoʼtan te yal snichʼnabik yuʼun ya yakʼ skuxlejalik ta abatinel ta precursor, te ya xbajtʼik te banti ya skʼanik koltayel ta scholel skʼop Dios, te ya xbajtʼik ta Betel o ta aʼtel ta spasel sNail Tsoblej o sNail mukʼul tsoblej. Jichniwan ya spasik ta skaj te ya sxiʼik te maba ya xkanantayotik yuʼun te yal snichʼnabik te kʼalal ya xmeʼel  mamalubik. Jaʼukmeto teme pʼijik te meʼil tatiletik ya yakʼik ta ilel te maba ya xiwik sok ya yakʼ schʼuunel yoʼtanik ta stojol te Jehová te ya skʼotes ta pasel te bin yaloj ta jamal (kʼopona te sjun Salmo 37:25; Hebreos 13:5). Kʼalal te meʼil tatiletik ya yakʼik ta ilel te lekil ejemplo ini ya skoltayik te yal snichʼnabik yuʼun maba ya xiwik sok ya yakʼ smukʼul yoʼtanik ta stojol Jehová (1 Samuel 1:27, 28; 2 Timoteo 3:14, 15).

16. 1) ¿Bin spasojik chaʼoxtul meʼil tatiletik ta skoltayel te yal snichʼnabik yuʼun ay bintik ya skʼan ya spasik ta abatinel ta stojol te Diose? 2) ¿Bintik lekilal staojik te alnichʼanetik ta swenta ini?

¹⁶ Kiltik te ejemplo yuʼun jtul hermano sok te yinam te ayik ta Estados Unidos te la skoltayik te yal snichʼnabik yuʼun ay bin ya skʼanik spasel ta abatinel ta stojol te Diose. Te tatile jich ya yal: «Kʼalal mato xkʼopojik sok mato xbeenik te kal jnichʼnabkotik ya kalbeykotikix-a bintik tʼujbil ya jtatik te kʼalal ya x-aʼtejotik ta precursor sok te ya xkoltaywanotik ta kongregasion. Ta ora ini jich snopoj ya skʼan ya spasik. Te spasel tulan ta skʼotesel ta pasel te bin ya skʼanike ya xkoltayotik ta spʼajel te bin mulantik sba ya yakʼ ta balumilal te Satanás sok te jaʼuk ya xbajtʼ ta yoʼtanik spasel te bin tulanxan skʼoplale te jaʼ te yaʼtel Jehová». Yan hermano te ay chaʼtul snichʼan jich la stsʼibay: «Bayal meʼil tatiletik ya slajinik tiempo, takʼin sok yipik ta skoltayel te yal snichʼnabik yuʼun ya xbajtʼ ta yoʼtanik te nop jun, tajimal o yan binxan te ya skʼasesik kʼajkʼal-a. Jaʼukmeto jaʼ bayalxan skʼoplal te ya jkoltaytik te alnichʼanetik swenta ya spasik te bin yamigo Jehová ya xkʼotik yuʼun. Yakʼojbotik bayal sbujtsʼ koʼtantik te ya kilkotik te ay bayal bintik ya skʼan ya spasik te kal jnichʼnabkotik sok te ayik ta stael te bin ya skʼanike». Ya xjuʼ ya jchʼuuntik sok spisil koʼtantik te ya x-akʼbotik bendision yuʼun te Dios te meʼil tatiletik te ya skoltayik te yal snichʼnabik yuʼun ay bin ya skʼan ya spasik ta abatinel ta stojol te Jehová sok te ya skoltayik ta staele.

17. Ala bintik ma skʼan ya xiwotik ta spasel ta kongregasion.

¹⁷ Jaʼnix jich ya skʼan te maba ya jxiʼtik spasel aʼteliletik ta kongregasion. Jich bitʼil, te ancianoetik ya skʼan ya yichʼik ta kʼop te machʼa spasoj tulan mulil sok skoltayel te machʼatik ya staik tulan chamel. Ay ancianoetik te ya yulaʼtayik karsel yuʼun ya yakʼik nojptesel yuʼun Biblia o yuʼun ya spasik tsoblejetik. Jaʼnix jich ta ora ini te hermanaetik te ma nujpunemik bayalxan bin ya xjuʼ ya spasik ta abatinel ta stojol te Jehová. Ya xjuʼ x-aʼtejik  ta precursor, ya xjuʼ xbajtʼik te banti ya skʼanik koltayel ta scholel skʼop Dios, te ya xkoltaywanik ta Departamento Local de Diseño y Construcción sok te ya snojesik jun solicitud yuʼun ya xbajtʼik ta Pʼijubtesel ta swenta te Machʼatik yaʼtelinejik scholel skʼop Dios. Ay machʼatik ya xjuʼ x-ikʼotik yuʼun ya xbajtʼik ta Pʼijubtesel yuʼun sKʼop Dios ta Galaad.

18. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya yakʼik ta ilel te hermanaetik te ayix yaʼbilalik te maba ya xiwike?

¹⁸ Jpisiltik kʼux ta koʼtantik te hermanaetik te ayix yaʼbilalik sok ya kaltik wokol te ayik ta koliltike. Melelnix-a te ay chaʼoxtulik te ma xjuʼ te jichnix yipal ya x-aʼtejik bitʼil ta namey talel ta stojol te Diose, jaʼukmeto yato xjuʼ ya yakʼik ta ilel te maba ya xiw yoʼtanik sok ya xjuʼ xkoltaywanik ta kongregasion (kʼopona te sjun Tito 2:3-5). Jich bitʼil, teme ya xkʼanbotik yuʼun te ancianoetik te kʼopojukik sok jtul hermana te pekʼelto yaʼbilal ta swenta te ya skʼan te stojiluk o lekuk ta ilel te bitʼil ya slap te skʼuʼ spakʼe, ya skʼan te ma xiwik ta kʼop sok. Ta melel, maba ya yutik te hermana te pekʼelto yaʼbilale, ya stijbeyik yoʼtan ta snopel bin-utʼil ya xjuʼ ya yutsʼin yantik te bin yilel ya slap te skʼuʼ spakʼe (1 Timoteo 2:9, 10). Bayal ya skoltay te kongregasion te skʼuxul yoʼtanik sok te ay skʼoplal ta yoʼtan yantik te hermanaetik te ayix yaʼbilalike.

19. 1) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya yakʼik ta ilel te hermanoetik te yichʼojik jaʼ te maba ya xiwike? 2) ¿Bin-utʼil ya xkoltayotik yuʼun te Filipenses 2:13 sok 4:13 te hermanoetik te yichʼojik jaʼ?

¹⁹ Jaʼnix jich te winiketik te yichʼojikix jaʼ ya skʼan te maba ya xiwik sok te ay bin ya skʼan ya spasik. Bayal bin lek ya sta te kongregasionetik kʼalal ya skʼan ya yichʼik aʼteliletik te tulan skʼoplalike (1 Timoteo 3:1). Jaʼukmeto ay machʼatik xchebetniwan yoʼtanik ta yichʼel aʼteliletik ta kongregasion. ¿Bin yuʼun? Jichniwan ya yaʼiy sbaik te ma snujpʼuk te ya x-ochik ta siervo ministerial o ta anciano ta skaj te ay bin ma lekuk la spasik ta namey. O yaniwan skuyik te ma snaʼik spasel te aʼtelile. Teme jich ya awaʼiy aba, te Jehová ya xjuʼ ya skoltayat (kʼopona te sjun Filipenses 2:13; 4:13). Juluk ta awoʼtan te ejemplo yuʼun te Moisés te jaʼnix jich ya skuy te ma xjuʼ yuʼun spasbel te aʼtelil akʼbot yuʼun te Diose (Éxodo 3:11). Jaʼukmeto, te Jehová la skoltay ta stsalel te xiwel sok ta spasel te aʼtelil la yakʼbeye. Jaʼ yuʼun teme ya akʼan ya atsal te axiwele kʼanbeya sok spisil awoʼtan te ya skoltayat te Jehová sok kʼopona ta jujun kʼajkʼal te Biblia. Jaʼnix jich ya skoltayat teme ya anopilan ta awoʼtan te ejemplo yuʼun j-abatetik ta namey kʼinal te la yakʼik ta ilel te maba xiw yoʼtanike. Jaʼnix jich sok spekʼelil awoʼtan ya xjuʼ ya akʼanbey te yakuk snojptesat te ancianoetik sok japa aba yuʼun ya apas biluk aʼtelil ya skʼan pasele. Yame jtijbeytik yoʼtan spisil te hermanoetik te yichʼojik jaʼ te manchuk ya xiwik sok te tulanuk ya x-aʼtejik ta kongregasion.

20, 21. 1) ¿Bin la yalbey ta jamal te David te Salomone? 2) ¿Bin ya xjuʼ ya jchʼuuntik sok spisil koʼtantik?

²⁰ Te ajwalil David la sjultesbey ta yoʼtan te Salomón te ya xkoltayot yuʼun te Jehová jaʼto te kʼalal ya xlaj ta juʼel te templo (1 Crónicas 28:20). Ta melel, te Salomón la snopilan ta yoʼtan te bin albot yuʼun te state sok la spas tulan swenta maba ya xmakot ta aʼtel te bitʼil keremto sok te mato ayuk bin ya snaʼ spasel ta leke. La yakʼ ta ilel te maba xiw sok ay bintik la spas. Ta swenta te koltayel yuʼun te Jehová la slajin spasel te templo ta jukeb jaʼbil sok olil.

²¹ Te Jehová la skoltay te Salomón, jaʼnixme jich ya xjuʼ ya skoltayotik-euk yuʼun maba ya xiwotik sok te ya xjuʼ jpasbel kaʼteltik te ay ta jwentatik ta jfamiliatik sok ta kongregasion (Isaías 41:10, 13). Teme maba ya xiwotik ta abatinel ta stojol Jehová ya xjuʼ ya jchʼuuntik te ya yakʼbotik bendision ta ora ini sok ta pajel chaʼbej. Jaʼ yuʼun jpastik jich bitʼil la yal te David: «Acʼa fuersa soc [...] pasa te aʼtele».