1-3. 1) ¿Bin ay ta swentaik spasel te achʼix keremetik, sok bin ya xjuʼ ya jpajtik-a? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo). 2) ¿Bin ya xjuʼ ya spasik te achʼix keremetik swenta lek te bin ya staik ta nopele?

NOPA awaʼiy te jal ya xbeenat ta autobus yuʼun ya xkʼoat te banti ikʼbilat te bayal skʼoplale. Kʼalal ya xkʼoat ta terminal, jichniwan ya awaʼiy aba te ma xa anaʼ bin ya apas, melel ya awil te nojel ta ants winiketik sok ta autobus. Pero te bitʼil ya anaʼ ta lek banti ya xbaat, jaʼ ya atsak te autobus te ya yikʼat bael tey-a. Ta melel, maba ya xmoat ta autobus te ya yikʼat bael ta yan lugar.

² Te kuxlejalile jich kʼoem te ay banti ya xbaate, te achʼix keremetik jich kʼoemik bitʼil te ants winiketik te ayik ta terminal yuʼun autobus. Jich bitʼil bayal bin ya skʼan ya staik ta nopel ta skuxlejalik, ayniwan ya yaʼiyik te ma snaʼik bin lek ya spasik. Pero teme ya snaʼik ta lek te bin ya skʼan ya spas ta skuxlejalik, maba tulan ya yaʼiyik stael ta nopel te bin lek ya spasik.

³ Te articulo ini ya stijbey yoʼtan te achʼix keremetik te jaʼuk ya xbajtʼ ta yoʼtanik spasel te bin ya smulan te Jehová yuʼun jich lek ya x-ilotik yuʼun-a. Jaʼ-abi, smakoj te ya yichʼik ta wenta ta spisil te bin ya spasik, jich bitʼil kʼalal ya staik ta nopel teme ya snopikxan jun, bin aʼtelil ya stsakik, teme ya xnujpunik sok teme ya sta yal snichʼnabik. Jaʼnix jich ya skʼan ya yal te ya spasik tulan yuʼun ya staik aʼteliletik ta stojol Jehová. Te achʼix keremetik te ya xbajtʼ ta yoʼtanik spasbeyel  yaʼtel te Jehová ya xjuʼ ya schʼuunik sok spisil yoʼtanik te ya x-akʼbotik bendision yuʼun sok te lek ya xkʼotik ta lokʼel ta skuxlejalik (kʼopona te sjun Proverbios 16:3).

4. ¿Bin ya kiltik ta articulo ini?

⁴ Kʼax lek te ya ata ta nopel te ay bintik ya akʼan ya apas ta stojol Jehová. ¿Bin yuʼun? Yame kiltik oxchajp bin yuʼun ta articulo ini. Te chaʼchajp te ya kiltik ta naile ya yakʼbat awil te ya awamigoinxan ta lek te Jehová kʼalal yakat ta spasel tulan ta stael aʼteliletik ta stojole. Te yoxebale ya yakʼbat awil te bayal bin lek ya ata teme ta awachʼixil o ta akeremil ya awakʼ ta awoʼtan te ay bintik ya akʼan ya apas ta stojol Jehová.

5. Ala te bin sbabial ya skʼan ya awakʼ ta awoʼtan te ay bin ya apas ta stojol Jehová.

⁵ Te sbabial bin yuʼun ya skʼan ya awakʼ ta awoʼtan te ay bin ya apas ta stojol Jehová jaʼ te jich ya awalbey wokol yuʼun te skʼuxul yoʼtan sok spisil te bin lek spasoj ta atojol. Jtul j-abat yuʼun Dios jich la stsʼibay: «Lec te ya xhalbotat awutsilal, Jehová». Sok la yalxan: «Como la awaʼbon tseʼel coʼtan ta scuenta te aʼteliletic awuʼun, Jehová; soc yutsil coʼtan ya xcʼayojinon yuʼun te yaʼtel acʼab» (Salmo 92:1, 4). Achʼix kerem, nopa awaʼiy spisil te bin yakʼojbat te Jehová, jich bitʼil akuxlejal, te ya anaʼbey sba sok te ya anaʼ te smelelil kʼop, te Biblia, te kongregasion sok yakʼojbat amaliy te ya xkuxinat ta Nichimal Kʼinal ta sbajtʼelkʼinal ta pajel chaʼbej. Teme jaʼ nail ya awakʼ ta akuxlejal spasel te yaʼtel te Jehová, ma jaʼuknax ya awakʼbey yil te ya awalbey wokole, ya awamigoinxan ta lek-euk.

6. 1) ¿Bin ya xkʼot ta lokʼel te kʼalal ay bin ya akʼan ya apas ta stojol Jehová? 2) ¿Bintik ya xjuʼ ya yakʼ ta yoʼtanik spasel te alaletik?

⁶ Te schebal bin yuʼune, jaʼ te kʼalal ya apas tulan ta stael te bin ya akʼan ya apas ta stojol Jehová, ay bintik lek ya apas te ya sta ta ilel. Jaʼnix jich ya awamigoinxan ta lek te Jehová. Te Pablo jich la yal ta jamal: «Ma yuʼunuc te ma tojuc yoʼtan te Dios, te ya schʼay ta yoʼtan te awaʼtelic soc te scʼuxul awoʼtanic te la awaqʼuic ta ilel ta scuenta sbihil» (Hebreos 6:10). Ma xjuʼ te ay machʼa ya yal te alalto yuʼun ya snop bin ya xjuʼ ya spas ta stojol Jehová. Kiltik cheʼoxeb ejemploetik. Aytonax 10 yaʼbilal-a te Christine kʼalal la sta ta nopel te spisil-ora ya skʼopon te bin kʼaxem ta skuxlejal hermanoetik te jun yoʼtan yakʼoj sbaik ta stojol Dios. Te kʼalal mato yichʼojuk jaʼ-a te Toby sok aytonax 12 yaʼbilal-a, la snop ta yoʼtan te nail ya xlaj ta kʼoponel yuʼun spajkal te Bibliae. Te Maxim aytonax 11 yaʼbilal-a kʼalal la yichʼ jaʼ, te yijtsʼin achʼix 10 yaʼbilal. Tey-abi schebalik jajchik ta aʼtel yuʼun ya skʼan ya xbajtʼik ta Betel. Swenta ma xchʼay ta yoʼtanik la slapʼik jun solicitud yuʼun Betel ta spajkʼul te snaike. Jaxan te jaʼate, ¿mabal jaʼuk lek te ya awakʼ ta awoʼtan te ay bin ya akʼan ya apas ta stojol te Jehová sok te ya xjajch apas tulan swenta ya ata? (Kʼopona te sjun Filipenses 1:10, 11).

7, 8. 1) ¿Bin yuʼun ya kaltik te ma wokoluk ya ata ta nopel bin ya apas ta akuxlejal teme ay ta awoʼtan te bin ya akʼane? 2) ¿Bin yuʼun la sta ta nopel te ma xbajtʼ ta universidad jtul achʼix?

⁷ Kiltik te yoxebal bin yuʼun ya skʼan ay bin ya apas ta stojol Jehová. Jich bitʼil achʼix keremat-to ya skʼan ya ata ta nopel bin carrera ya atsa, banti ya x-aʼtejat sok bayalxan bintik-a. Te stsael bin ya apas ta akuxlejal jich kʼoem te ya atsa bin beil ya atʼun kʼalal ya xkʼoat te banti ya sta sba beetik. Teme ya anaʼ ta lek banti yakat ta bael, oranax ya anaʼ bin beil ya atʼun bael. Jaʼnixme jich, teme ay ta awoʼtan bin ya akʼan ya apas ta akuxlejal, ma wokoluk ya awaʼiy stsael bin ya apas. Te Proverbios 21:5 ya yal: «Te bintic chahpambil te nopbil ta lec, ya yacʼ te ay bintic ya yichʼ tahel a». Teme maba ya awakʼ kʼaxuk bayal tiempo yuʼun ya achap sok yuʼun ya anaʼ ta jamal bin ya apas ta akuxlejal, oranax ya atabey yutsil slekil. Jich la spas jtul achʼix te Damaris sbiil kʼalal ay bin ya skʼan ya sta ta nopel te tulan skʼoplal.

⁸ Te Damaris laj yoʼtan ta snopel jun te puersa kʼanbil yuʼun te ajwalile, kʼax lek skalifikasion lokʼ, jaʼ yuʼun albot te ya x-akʼbot sbeca  yuʼun ya snop Derecho ta universidad. Pero la sta ta nopel te ya x-och ta aʼtel ta banco te ma xmakot ta jkʼaxel yuʼun. ¿Bin yuʼun? Jich la yal: «Spisil-ora kakʼoj ta koʼtan te ya jkʼan ya x-ochon ta precursora. Jaʼ yuʼun ya skʼan ya jle kaʼtel te ma jkʼaxeluk ya smakone. Te lajuk jnop Derecho ta universidad ya jpas ganar bayal takʼin pero ma xjuʼ te jtebnax ya aʼtejon te jichuke». Ta ora ini ayix veinte jaʼbil yochel ta precursora te Damaris. ¿Yabal yal te ma lekuk te bin la sta ta nopel te kʼalal jchʼiel achʼixto-ae? Maʼuk. Jich ya yal: «Ta banco ya jokin ta aʼtel bayal lisensiadoetik, te ya spasik te bin ya jpas te lajuk jnop Derecho. Pero bayalik ta tul ma smulanbeyik yutsil te yaʼtelike. Jich bitʼil ochon ta precursora, ma jichuk ya kaʼiy jba jtukel sok jmulanej te jayeb jaʼbil tseʼel koʼtan abatinemon ta stojol Jehová».

9. ¿Bin yuʼun snujpʼ te ya kutsil kʼoptaytik te achʼix keremetike?

⁹ Ta kongregasionetik ta swolol Balumilal ay bayal ta mil achʼix keremetik te snujpʼ te ya kutsil kʼoptaytik, melel sok spisil yoʼtanik yakik ta abatinel ta stojol Jehová sok jaʼ baem ta yoʼtanik stael aʼteliletik ta stojol. Ta melel, ya smulanbeyik yutsil skuxlejalik. Pero jaʼnix jich ya snopik stʼunel te tojobtesel yuʼun te Jehová ta spisil te bin ya spasik, jich bitʼil ta swenta te snopel jun, te aʼtel sok te familia. Te ajwalil Salomón la stsitsotik te jkʼaxel akʼa smukʼulin koʼtantik te Jehová. Soknix la yal: «Ta spisil te bintic yac apas, naʼa me te Jehová, ha ya stojobtesbat te behetic awuʼun» (Proverbios 3:5, 6). Kʼax bayal skʼoplal ta yoʼtan Jehová te achʼix keremetik te ya x-abatinik ta stojol. Kʼux ta yoʼtan, jaʼ yuʼun ya skanantay, ya stojobtes sok ya yakʼbey bendision.

10. 1) ¿Bin yuʼun ya skʼan bayalukxan skʼoplal ta akuxlejal scholel te skʼop Diose? 2) ¿Bin ya skoltayat yuʼun lek ya xkʼot ta lokʼel te kʼalal ya acholbey skʼoplal te Jehová?

¹⁰ Teme jtul achʼix kerem ya skʼan te jaʼ ya xbajtʼ ta yoʼtan spasel te bin ya smulan te Jehová ya skʼan te bayaluk skʼoplal ya yil te scholel skʼop Dios. Te Jesucristo la yakʼ ta naʼel te ya skʼan oranax ya yichʼ pasel te scholel te skʼop Diose, jich la yal: «Ya scʼan te nahil ya yichʼ halel te lec yachʼil cʼop ta spisil nacionetic» (Marcos 13:10). Jich bitʼil ya awil, jaʼ ya skʼan te nail ayuk ta akuxlejal scholel te skʼop Diose. Jaʼ yuʼun, ¿aybal ataoj ta nopel te ya xlokʼatxan ta scholel skʼop Dios o te ya x-ochat ta precursor? Pero, ¿bin ya xjuʼ ya apas teme maba ya amulanbey yutsil te scholel skʼop Diose? ¿Bin ya skoltayat yuʼun lek ya xkʼot ta lokʼel te kʼalal ya acholbey skʼoplal te Jehová? Pasa te chaʼchajp ini: chajpana aba ta lek sok mame xa akom aba ta yalbeyel yaʼiy yantik te bin anopoje. Chajpniwan ya awaʼiy aba kʼalal ya awil te bayal yutsil ya awaʼiy ta scholel te skʼop Diose.

11, 12. 1) ¿Bin ya xjuʼ ya spasik te achʼix keremetik swenta chapal ayik ta scholel skʼop Dios? 2) ¿Bin la spas jtul kerem kʼalal la yil te ya xjuʼ ya scholbey skʼoplal Jehová ta eskuela?

¹¹ Te bin ya xjuʼ ya apas ta sjajchibal, jaʼ te ya achajpan aba ta lek yuʼun ya awakʼbey sujtib jojkʼoyeletik te yaniwan spasbat te ajoʼtak ta eskuela, jich bitʼil bin yuʼun te ya achʼuun te Diose. Te pajina jw.org yichʼoj articuloetik te ya skoltay te achʼix keremetik ta yakʼbeyel sujtib jojkʼoyeletik te ya xpasbotike. Ochan ta seccion: ENSEÑANZAS BÍBLICAS > JÓVENES > PONLO POR ESCRITO. Tey ya ata jun oja te banti ya xjuʼ ya atsʼibay te sujtib ya xjuʼ ya awakʼe, jich yichʼoj sbiil: «¿Qué razones tengo para creer en Dios?». Ta oja-abi ay oxeb textoetik te ya xjuʼ ya atuuntes ta yakʼel sujtib, jaʼ te Hebreos 3:4, Romanos 1:20 sok te Salmo 139:14. Ta seccion te kalbeltikto skʼoplal ya xjuʼ ya ata yantikxan hoja te ya xjuʼ ya skoltayat ta yakʼbeyel sujtib yantik jojkʼoyeletik te ya awichʼ pasbeyele (kʼopona te 1 Pedro 3:15).

¹² Kʼalal ya xjuʼ ta pasel ya awile, albeya te ajoʼtak ta clase te ochukik ta pajina jw.org. Jich la spas te Luca kʼalal ta sclase yakik ta yalbeyel skʼoplal chaʼoxchajp relijion. Te Luca la  yil te ay bintik ma jichuk ya yal ta swenta te testigoetik yuʼun Jehová te libro te yakik ta yilele. Manchukme ay jtebuk xiwel ya yaʼiy, la skʼanbey permiso te smaestra yuʼun ya yal bin yuʼun ma jichuk te bin ya yal te libro. La yal ta stojol spisil te sjoʼtak ta clase te bin schʼuunej yoʼtan sok la yakʼbey yilik te pajina kuʼuntik ta Internet. Te maestra la yakʼbey ta starea te jnopjunetik te akʼa yilik te video Te bin-utʼil ya akoltay aba te ma puersauk ya xmajawanate te ay ta pajina kuʼuntik ta seccion lokʼombaetik ta pisarron. Te Luca mero tseʼel yoʼtan, melel la yalbey skʼoplal Jehová te sjoʼtak ta clase.

13. ¿Bin yuʼun ma skʼan ya xchebaj awoʼtan teme ay bin ya smakat ya awaʼiy?

¹³ ¿Jaxan teme ay bin ya smakat ya awaʼiy te kʼalal yakat ta spasel tulan ta stael aʼteliletik ta stojol Jehová? Mame xchebaj awoʼtan, pasamexan tulan ta stael te bin ya akʼane (2 Timoteo 4:2). Jich la spas te Katharina. Kʼalal 17 yaʼbilal-a, la snop te ya scholbey yaʼiy skʼop Dios spisil te sjoʼtak ta aʼtel. Bayal bolkʼoptayot yuʼun jtul sjoy, pero maba la yakʼ sba ta chebajtesbeyel yoʼtan. Te Hans te jaʼ sjoy ta aʼtel la smulan te bitʼil la yakʼ ta ilel stalel te Katharina. Jaʼ yuʼun jajch skʼopon te junetik kuʼuntik, la yichʼ nojptesel ta Biblia sok la yichʼ jaʼ. Te Katharina bajtʼ ta nainel ta yan lugar, jaʼ yuʼun ma la snaʼ stojol te bin la spas te Hans. Trece jaʼbil ta patil, te kʼalal ay ta sNail Tsoblej sok te sfamilia chamnax yoʼtan yuʼun kʼalal la yil te jaʼ te Hans te machʼa ya yakʼ te discurso. Spisil ini kʼot ta pasel ta skaj te ma la skom sba ta scholbeyel yaʼiy skʼop Dios te sjoʼtak ta aʼtel.

14, 15. 1) ¿Bin ya skʼan ayuk ta awoʼtan kʼalal ya awichʼ tenele? 2) ¿Bin ya xjuʼ ya apas swenta ya asitintay te tenel yuʼun te yantike?

¹⁴ Liʼ kʼalal te articulo ini la stijbatix awoʼtan te yakuk awakʼ akuxlejal ta spasel te bin ya smulan te Jehová sok te ya awakʼ ta awoʼtan te ay bintik ya akʼan ya apas ta stojol. Te yantik achʼix keremetik te pajal awaʼbilal sok jichniwan te jaʼnax baem yoʼtanik ta paxial o ta skʼasesel kʼajkʼal sok yaniwan yalbatik te jichnix ya apas-euk. Pero, yame sta yorail te ya awakʼ ta ilel teme ta melel ya akʼan ya ata te bintik anopoj ya apase. Mame xa awakʼ schʼaybat awoʼtan te bin ya yalbat apas te yantike. Mame xchʼay ta awoʼtan te ejemplo yuʼun te terminal yuʼun te autobus. Ta melel maʼyuk machʼa jich ya spas te ya xmo ta jun autobus ta skajnax te ya  yil te kʼax tseʼel yoʼtanik te machʼatik tey ayik ta bael-ae.

¹⁵ Ayme bintik ya xjuʼ ya apas yuʼun ya asitintay te tenel yuʼun te yantik achʼix keremetik te pajal awaʼbilal soke. Jich bitʼil, mame xbaat o mame xa apas te bin ya xjuʼ ya sujat ta mulile (Proverbios 22:3). Sok nopame bin wokoliletik ya ata teme ya apas te bintik chopole (Gálatas 6:7). Jaʼnix jich yame skoltayat teme ya awakʼ aba ta koltayel yuʼun yantik. Teme pekʼel awoʼtan, yame amulan te kʼalal ya yakʼbat tsitsel te ameʼ atat o yantik hermanoetik te yijuben ta lek schʼuunel yoʼtanik (kʼopona te 1 Pedro 5:5, 6).

16. ¿Bin-utʼil ya yakʼ kiltik te bin kʼax ta stojol te Cristhop te tulan skʼoplal te pekʼeluk koʼtantike?

¹⁶ Kilbeytik skʼoplal jtul kerem te Christoph sbiil te la yakʼ ta ilel spekʼelil yoʼtan sok la smulan te tsitsel akʼbote. Ta patil te la yichʼ jaʼ, jajch ta bael ta gimnasio. Tey-a, ikʼot yuʼun yantik keremetik te yakuk x-och ta equipo yuʼunik. Te Christoph la yalbey yaʼiy jtul anciano, albot yuʼun te hermano te yakuk snop ta lek teme ma x-utsʼinbot yoʼtan yuʼun, yaniwan x-och smulan tsaltamba. Manchuk jich-abi te Cristhop och ta equipo. Ta patil bael la sta ta ilel te ya yaʼiyik majaw sok te ya xjuʼ ya sta wokol yuʼun. La yalbey yaʼiy bayal ta tul ancianoetik, spisilik la yakʼik tsitsel ta swenta te Biblia. Jich ya yal te Christoph: «Te Jehová la stikun ta jtojol hermanoetik yuʼun ya yakʼbonik lekil tsitsel. Manchukme wokol la kaʼiy yichʼel ta wenta te skʼope, pero la sta skʼajkʼal te la jchʼuune». Jaxan te jaʼate, ¿pekʼelbal awoʼtan, yabal achʼuun teme ya awichʼ akʼbeyel tsitsele?

17, 18. 1) ¿Bin-utʼil ya skʼan Jehová te ya yaʼiy sbaik te achʼix keremetike? 2) ¿Bin ya xjuʼ ya apas swenta maba ya amel awoʼtan yuʼun te bin ya ata ta nopel ta ora ini te achʼix keremate?

¹⁷ Te Jehová ya skʼan te tseʼeluk awoʼtane, melel jich ya yalbat: «Jcolel al-nichʼanat, tseʼeluc awoʼtan ta yorahil te jcolel al-nichʼanate» (Eclesiastés 11:9). Ta articulo ini la jnoptikix te ya skoltayat te jaʼuk tulanxan skʼoplal ta akuxlejal stael aʼteliletik ta stojol Jehová sok te ya awichʼ ta wenta ta spisil te bin ya apase. Teme maba ya amaliy xkʼax tiempo yuʼun jich ya apas, jaʼ oranax ya awil bin-utʼil ya skoltayat, ya skanantayat sok ya yakʼbat bendision te Jehová. Nopa awaʼiy spisil te lekil tsitsel yakʼojbat ta Biblia sok chʼuuname spasel te tsitsel ini: «Naʼa me te Jpaswanej awuʼun ta yorahil te jcolel al-nichʼanat» (Eclesiastés 12:1).

¹⁸ Mame spisiluk-ora achʼix keremat, te kʼalal ya awaʼiye ayix awaʼbilal-a. Mel-oʼtantik sba te ay bayal machʼatik kʼalal ayix yaʼbilalik-ae ma lek ya yilik te bin la staik ta nopel kʼalal achʼix keremikto-ae, o ya smel yoʼtanik ta skaj te maʼyuk bin la yakʼ ta yoʼtanik spasel. Pero te achʼix keremetik te jaʼ ya xbajtʼ ta yoʼtanik stael aʼteliletik ta stojol Jehová ayme sbujtsʼkʼinal ya yaʼiy kʼalal ya xtoy yaʼbilalik. Jich ya yaʼiy sba ta ora ini te Mirjana. Kʼalal jchʼiel achʼix-a mero lek ya xtajin, jaʼ yuʼun ikʼot ta tajimal ta Juegos Olímpicos de Invierno. Pero jaʼ lek la yil te ya x-abatin ta spisil-ora ta stojol Dios. Kʼaxemix ta treinta jaʼbil te jich kʼot ta stojole sok yakto ta abatinel ta spisil-ora ta stojol Jehová sok te smamlal. Te hermana ya yal te machʼatik ya skʼanik te ya yichʼik naʼbeyel sba ta bayuk, te ayuk skʼoplalik ta stojol yantik sok te ayuk skʼulejalik maba ya staik stseʼelil yoʼtanik ta smelelil. Jaʼnix jich la yal te jaʼ lekxan te ya x-abatinotik ta stojol te Diose sok te ya jkoltaytik te yantik ta snaʼbeyel sba te Jehová.

19. ¿Bin lekilal ya ata teme ya awakʼ ta awoʼtan stael aʼteliletik ta stojol Dios?

¹⁹ Te achʼix keremetik te ya x-abatinik ta stojol Dios snujpʼ te ya kutsil kʼoptaytik, melel yakʼoj skuxlejalik ta abatinel ta stojol Jehová manchukme ya sitintayik wokol. Ya spasik tulan ta staelxan aʼteliletik ta stojol Dios, bayal skʼoplal ta skuxlejalik te scholel skʼop Dios sok ya spasik tulan yuʼun ma xchʼaybot yoʼtanik yuʼun te balumilale. Jich yuʼun achʼix kerem, chʼuuname sok spisil awoʼtan te ma tojoluk te yakat ta yakʼbeyel yipale, te kʼuxat ta yoʼtan te hermanoetik sok te lek akʼoplal ta stojolik. Teme ya awichʼ ta wenta te Jehová ta spisil te bin ya apase, lekme ya xkʼoat ta lokʼel.