TE CHʼUUNEL OʼTANIL kʼax bayal yip. Manchukme te Satanás ya skʼan ya slajin te bitʼil kamigoinej jbatik sok te Jehovae, te chʼuunel oʼtanile jaʼ ya skoltayotik ta stupʼel «spisil scʼahcʼal yaʼtejib a te machʼa chopole» (Efes. 6:16). Te chʼuunel oʼtanil jaʼnix jich ya skoltayotik ta stsʼikel wokoliletik te pajal smukʼul sok witsetik. Te Jesús jich la yalbey te jnopojeletik yuʼune: «Te hichuc smucʼul schʼuhunel awoʼtanic te bin utʼil jpʼij sbacʼ mostaza, ya xhuʼ yac awalbeyic haʼi wits ini: Jeltaya awawil, lum xbahate, teme yac awute, ya sjeltay yawil» (Mat. 17:20). Te chʼuunel oʼtanil ya yakʼbey yip te jun ayotik sok te Jehovae, jaʼ yuʼun ya skʼan ya kilbeytik sujtib te jojkʼoyeletik ini: ¿Bin-a te chʼuunel oʼtanile? ¿Bin yilel koʼtantik ya skʼan swenta ya kakʼtik ta ilel-a? ¿Bin-utʼil ya kakʼtik tulanubuk te schʼuunel koʼtantike? Sok ¿machʼa ta stojol ya skʼan ya kakʼ schʼuunel koʼtantik? (Rom. 4:3).

Te chʼuunel oʼtanil ma jaʼuknax schʼuunel o snopel te jaʼ smelelil te bin ya yakʼ ta nopel te Bibliae, melel te Biblia ya yal te jaʼnix jich te chopol espirituetik ya schʼuunik te ay Dios sok ya xnijkʼ yoʼtanik yuʼun (Sant. 2:19). Jich yuʼun, ¿bin-a te chʼuunel oʼtanile?

Kʼalal te Biblia ya yal bin-a te chʼuunel oʼtanile, ya yal te ay cheb swentaile. Sbabial, ya yal «te schʼuhunel-oʼtanil, ha te ya jnaʼtic te ya me xcʼoht ta pasel te bin yacotic ta smahliyel» (Heb. 11:1a). Teme ay schʼuunel koʼtantike, ya jchʼuuntik te jaʼ smelelil spisil te bin ya yal te Jehová sok te ya xkʼot ta pasele. Te Dios jich la yalbey te israeletike: «Teme ya xhuʼ slajimbeyel scʼoblal te bin jchapoj soc te cʼahcʼalel soc te ahcʼabal, te mayuc cʼahcʼal o ahcʼabal ta yorahil, hich ya xhuʼ slajimbeyel scʼoblal te chapbil-cʼop cuʼun soc te caʼbat David» (Jer. 33:20, 21). ¿Aybal jnopojtik te ma xlokʼ o ma xmal te kʼajkʼal te maʼyukix sakal kʼinal sok ajkʼabale? Ta melel maʼyuk jich ya jnoptik. Teme schʼuunej koʼtantik te ya xlokʼ sok ya xmal bael te kʼajkʼale, ¿yabal skʼan xchebet koʼtantik yuʼun teme ya skʼotes ta pasel te bin yaloj te Machʼa jich la schajpan te ya xlokʼ sok ya xmal te kʼajkʼale? Maʼuk (Is. 55:10, 11; Mat. 5:18).

Schebal, te chʼuunel oʼtanil «ha te jnaʼojtic te smelelil te bin ma chicanuc ta ilele», jaʼ-abi ya skʼan ya yal te ay prueba kuʼuntik te smelelil te bin ma chikanuk ta ilele (Heb. 11:1b). Kiltik jun ejemplo. Jnoptik te ay jtul chʼin kerem ya sjojkʼoybotik bin-utʼil ya jnaʼtik te aynix-a te ikʼe. Manchukme maʼyuk bin-ora kilojtik bin yilel te ikʼe, maba wokol ya kaʼiytik yakʼbeyel snaʼ te chʼin kerem bitʼil ya jnaʼtik te aynix-a te ikʼe, jich bitʼil te ya kichʼtik te ikʼe, te bin ya stije sok yantikxan bin ya spas. Te kʼalal kʼoemix ta yoʼtan-a te chʼin kerem ta swenta te pruebaetik ini, ya schʼuun te aynix-a te bin ma sta ta ilele. Pajal sok te chʼuunel oʼtanile, yichʼoj yip ta swenta te pruebaetik te chikanik ta ilele (Rom. 1:20).

Te chʼuunel oʼtanile yichʼoj yip ta pruebaetik, jaʼ yuʼun swenta ay schʼuunel koʼtantik, nail ya skʼan ya jnoptik te smelelil kʼope (1 Tim. 2:4). Pero ma tikʼuk-a. Te jpuk-kʼop Pablo la stsʼibay te ya xchiknaj ta ilel ta koʼtantik te chʼuunel oʼtanile (Rom. 10:10). Ma tikʼuk-a te ya jchʼuuntik te smelelil kʼope, jaʼnix jich ya skʼan ayuk skʼoplal ta koʼtantik. Teme jich ya jpastik, ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel schʼuunel koʼtantik, jaʼ te ya jpas ta jkuxlejaltik te smelelil kʼope (Sant. 2: 20). Te machʼa maʼyuk skʼoplal ta yoʼtan te smelelil kʼope, yaniwan spʼaj te pruebaetik teme ma skʼan ya yijkitay te bin schʼuunej o ya sle bin-utʼil ya spas te bin chopol ya skʼan yoʼtane (2 Ped. 3:3, 4; Jud. 18). Jaʼ yuʼun te machʼatik la yilik te milagroetik la spas te Jesús, maba spisil la yakʼik ta ilel schʼuunel yoʼtanik (Núm. 14:11; Juan 12:37). Te chʼul espiritu yuʼun Dios jaʼnax ya yakʼ chʼiuk schʼuunel yoʼtan te machʼatik ya smulanik te smelelil kʼop sok ya spʼajik te lote (Gál. 5:22; 2 Tes. 2:10, 11).

Ta spisil te j-abatetik yuʼun Dios ta namey kʼinal, te ajwalil David jaʼ jtul te la yakʼ ta ilel te tulan schʼuunel yoʼtan (Heb. 11:32, 33). Pero ma jichuk spisil te sfamiliae. Jun ejemplo jaʼ te Eliab te sbankile, la yakʼ ta ilel te maʼyuk schʼuunel yoʼtan kʼalal la yut te David kʼalal la skʼan snaʼxan te bolkʼoptayel yuʼun te Goliate (1 Sam. 17:26-28). Maʼyuk jtuluk ants winik ya x-ayin sok schʼuunel yoʼtan sok ma xjuʼ ya skʼasesbot yuʼun te smeʼ state. Jich yuʼun te schʼuunel yoʼtan te David la sta ta swenta te lek yiloj sba sok te Diose.

Ta Salmo 27, te David la yal bin-utʼil la stsak yip te schʼuunel yoʼtane (bersikulo 1). Te David la snopilan ta yoʼtan te bintik kʼax ta skuxlejal sok te bintik la spasbey Jehová te skontratake (bersikulo 2 sok 3). Bayal skʼoplal ta yoʼtan-a te nailpakʼ templo (bersikulo 4) sok tey la yichʼ ta mukʼ te Dios sok te yantik israeletik (bersikulo 6). La sle sok spisil yoʼtan te tojobtesel yuʼun Jehová ta swenta te orasion (bersikulo 7 sok 8). Jaʼnix jich la skʼan te ya x-akʼbot yil yuʼun Jehová te beetik yuʼune (bersikulo 11). Te David bayal skʼoplal ta yoʼtan te chʼuunel oʼtanil, jaʼ yuʼun la sjojkʼoybey sba binwan yilel skuxlejal te manchuk ay schʼuunel yoʼtane (bersikulo 13).

Ya xjuʼ jich tulan schʼuunel koʼtantik bitʼil te David teme ya jnopbeytik te spensar sok te bin kʼayem ta spasel te ya yalbey skʼoplal te Salmo 27. Te chʼuunel oʼtanil yichʼoj yip ta swenta te smelelil kʼope, jaʼ yuʼun teme bayal ya jnoptik te sKʼop Dios sok te publikasionetik, bayalxan ya xchʼi te schʼuunel koʼtantik te jaʼ sit te chʼul espiritue (Sal. 1:2, 3). Kʼalal ya jpastik estudiar jlokʼestik tiempo ta snopilanel ta koʼtantik, melel jich ya xlokʼ tal ta koʼtantik yalel wokol. Te kʼalal bayalxan ya kalbeytik wokol te Jehová, ya jkʼan ya kakʼtikxan ta ilel te schʼuunel koʼtantik kʼalal ya kichʼtik ta mukʼ ta tsoblejetik sok te ya kalbeytik yantik te bin yakotik ta smaliyele (Heb. 10:23-25). Jaʼnix jich ya kakʼtik ta ilel schʼuunel koʼtantik kʼalal ma jkom jbatik ta skʼoponel Dios (Luc. 18:1-8). Jaʼ yuʼun, mame jkom jbatik ta skʼoponel ta spisil-ora te Jehová, melel jnaʼojtik ta lek te ay jkʼoplaltik ta yoʼtane (1 Tes. 5:17; 1 Ped. 5:7). Te schʼuunel koʼtantik ay bin ya stijotik ta spasel, te bintik ya jpastik ya yakʼbeyxan yip te schʼuunel koʼtantike (Sant. 2:22).

Ta ajkʼabal te nopol ya xlajix-a te Jesuse, jich la yalbey te jnopojeletik yuʼune: «Yac achʼuhunic te  Diose, chʼuhunawonic ec» (Juan 14:1). Ya skʼan ya kakʼ schʼuunel koʼtantik ta stojol te Jesús, ma jaʼuknax ta stojol te Jehová. ¿Bin-utʼil? Kiltik oxeb bitʼil ta pasel.

Sbabial, kiltik te stojol kolel jich bitʼil jun majtʼanil te la yakʼbotik ta tulutul te Diose. Te jpuk-kʼop Pablo jich la yal: «Ya xcuxajon ta scuenta schʼuhunel coʼtan ta stojol te Snichʼan Dios, te cʼuxon ta yoʼtan soc te la yacʼ sba ta jcuenta» (Gál. 2:20). Teme ay schʼuunel koʼtantik ta stojol te Jesús, ya jnaʼtik ta lek te jaʼ ta jtojoltik te la yichʼ akʼel te stojol kolele, te jich ya xjuʼ ya spas perdon jmultik te Diose, ya yakʼ jmaliytik jun kuxlejalil sbajtelkʼinal sok ya yakʼ jnaʼtik te kʼax kʼuxotik ta yoʼtane (Rom. 8:32, 38, 39; Efes. 1:7). Jaʼme ya skoltayotik ta skomel te bin ma lek ya jnoptik ta jtojoltike (2 Tes. 2:16, 17).

Schebal, noptsajukotik ta stojol te Jehová ta orasion ta swenta te la yakʼ sba ta lajel ta jtojoltik te Jesuse. Ta swenta te stojol kolel, ya xjuʼ ya jkʼopontik te Jehová sok smukʼul koʼtantik «scuenta yuʼun ya jtahtic cʼuxultayel soc yuʼel te ya scoltayotic ta yorahil te jwocoltique» (Heb. 4:15, 16; 10:19-22). Te skʼoponel Diose ya skoltayotik swenta ma xyalotik ta mulil (Luc. 22:40).

Yoxebal, jchʼuunbeytik smantal te Jesuse. Te jpuk-kʼop Juan jich la stsʼibay: «Te machʼa ya schʼuhun te Nichʼanil ay scuxlejal sbahtel qʼuinal; yan te machʼa ma scʼan ya schʼuhun te Nichʼanil, ma ba ya yil te cuxlejal stuquel, ha ayix ta stojol te yilimba Dios» (Juan 3:36). Te Juan la yal te maba pajal te chʼuunel oʼtanil sok te skʼaxuntayel mantale. Jaʼ yuʼun kʼalal ya jchʼuunbeytik smantal te Jesús, ya kakʼtik ta ilel schʼuunel koʼtantik ta stojol. Ya jchʼuunbeytik te smantal kʼalal ya jchʼuuntik spasel «te ley yuʼun Cristo», jaʼ spisil te bintik la yakʼ ta nopel sok la yal ta mantal (Gál. 6:2). Jaʼnix jich ya jchʼuunbeytik smantal kʼalal ya jchʼuuntik te tojobtesel ya yakʼbotik ta swenta «te aʼbat te jun yoʼtan soc pʼij» (Mat. 24:45). Teme ya jpastik te bin ya yalbotik ta mantal te Jesuse, ya skoltayotik ta stsʼikel te wokolil ya xkʼax ta jkuxlejaltike (Mat. 7:24, 25).

Ta jun buelta, jtul winik jich la yalbey te Jesús: «Ya jchʼuhun; coltayawon te banti mayuc schʼuhunel coʼtan» (Mar. 9:24). Te winik ini ay schʼuunel yoʼtan-a, pero ta swenta te spekʼelil yoʼtan la skʼanxan schʼuunel yoʼtan. Jich bitʼil te winik ini, jpisiltik ay bin-ora ya xtuun kuʼuntik bayal schʼuunel koʼtantik. Sok jpisiltik ya xjuʼ ya kakʼbeytik stsakxan yip. Jich bitʼil la jnoptikixe, ya stsakxan yip kʼalal ya jnoptik te sKʼop Dios sok ya jnopilan ta koʼtantik te bin ya jkʼopontike, jaʼ ya yakʼ te bayalxan skʼoplal ta koʼtantik spisil te bin ya yakʼbotik te Jehová. Te schʼuunel koʼtantik jaʼnix jich ya stsakxan yip kʼalal jun-nax ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová sok te kermanotaktik, kʼalal ya kakʼbeytik snaʼ yantik te bin yakotik ta smaliyel sok te ma jkom jbatik ta skʼoponel spisil-ora te Diose. Teme ya jpastik spisil te bin la kiltikixe, ya yichʼxan yip te schʼuunel koʼtantik sok ya jtatik te mukʼul majtʼanil: jaʼ te ya x-ayinotik ta skʼuxul yoʼtan te Diose (Jud. 20, 21).