1, 2. ¿Bin ya stij koʼtantik ta spasel te Hebreos 13:4?

JPISILTIK ya jkʼantik te ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová. Snujpʼ te jich ya jpastik ta stojole sok yaloj ta jamal te ya yichʼotik ta mukʼ-euk teme jich ya jpastike (1 Sam. 2:30; Prov. 3:9; Apoc. 4:11). Jaʼnix jich ya skʼan te ya kichʼtik ta mukʼ te yantik ants winiketik, jich bitʼil te machʼatik mukʼ yaʼtelike (Rom. 12:10; 13:7). Pero ay yan bin ya skʼan te ichʼbilukxan ta mukʼ kuʼuntike, jaʼ te nujpunele.

² Te jpuk-kʼop Pablo jich la stsʼibay: «Apisilic ichʼbiluc me ta mucʼ awuʼunic te nuhpunel, ma socuc mulil te yac awicʼ abahique» (Heb. 13:4). Te bin la stsʼibay te Pablo ma yaleluknax. Yak ta spasel ta mantal te j-abatetik yuʼun Dios te ichʼbiluk ta mukʼ yuʼunik te nujpunele. ¿Jichbal ya kichʼtik ta mukʼ te nujpunel, kʼaxtoxan-a te nujpunel kuʼuntike?

3. ¿Bin tsitsel la yakʼ te Jesús ta swenta te nujpunele? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te artikulo).

³ Teme mukʼ skʼoplal ya kiltik te nujpunel sok teme ichʼbil ta mukʼ kuʼuntike, yakotikme ta stʼunel te ejemplo yuʼun te Jesuse. Kʼalal jojkʼoybot yuʼun te fariseoetik ta swenta te slajinbeyel sjunal te nujpunele, te Jesús la yalbey skʼoplal te bin la yal te Jehová ta swenta te sbabial nujpunele: «Ha scuentahil te winic ya yihquitay hilel te smeʼstat, ya yicʼ sba soc te yihname, jun sbaqʼuetal ya xcʼoht ta schebalic». Sok la yalxan:  «Te bin junax la yacʼ te Diose, ma me ayuc machʼa ya yacʼ te ya sjat sbahic» (kʼopona Marcos 10:2-12; Gén. 2:24).

4. ¿Bin-a te skʼanojel yoʼtan Jehová ta swenta te nujpunele?

⁴ Jich bitʼil la kiltikixe, te Jesús snaʼoj ta lek te jaʼ la schiknajtes Jehová te nujpunel sok la yal ta jamal te maʼyuk bin-ora ya skʼan ya yijkʼitay sbaike. Te Jehová maba la yalbey te Adán sok te Eva te ya xjuʼ ya slajinbeyik skʼoplal te nujpunel yuʼunike. Jaʼ la skʼan te junuknax ya «xcʼoht ta schebalic» ta spisil skuxlejalik.

5. ¿Bin ya xkʼot ta stojol te nujpunel te kʼalal ay machʼa ya xlaje?

⁵ Jnaʼojtik ta lek te bayal bin jelon te kʼalal la skʼaxuntay mantal te Adane. Jun te bin jelone, jaʼ te och tal te lajele, jaʼ-abi la yutsʼin te nujpunele. Jich la yal te jpuk-kʼop Pablo kʼalal la scholbey yaʼiy te jchʼuunjeletik te ma skʼan ya stʼunikix te Ley yuʼun Moisés. La yal te kʼalal ay machʼa ya xlaje, ya xlaj skʼoplal te nujpunel sok te ya xjuʼ xchaʼnujpun te machʼa kuxul ya xjile (Rom. 7:1-3).

6. ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te Ley yuʼun Moisés te bayal skʼoplal ta yoʼtan Dios te nujpunele?

⁶ Ta Ley yuʼun Jehová te la yakʼbey te lum Israele, ay chaʼoxchajp bin ya yal ta swenta te nujpunele. Kiltik jchajpuk. Te Ley maba la skom te ay chaʼoxtul yinam te winike, jaʼ-abi jich kʼayemikix ta spasel-a te kʼalal mato xyakʼ-a te Dios te Ley ta stojol te lum Israele. Te bin la spas te Jehová jaʼ te la spejkʼanbey yip te bin kʼayemikix ta spasel-ae swenta maba ya yichʼ utsʼinel te antse. Jich bitʼil teme ay jtul israel-winik te ya xnujpun sok jtul ants te mosoinbil, teme ta patil ya yikʼ yan ants, ya skʼan te yato yakʼbey te bin ya xtuun yuʼun te sba yinam jich bitʼil weʼelil, skʼuʼ spakʼ sok te ya xway soke. Te Dios la yalbey ta mantal te winik te ya skoltay sok te skanantay te yiname (Éx. 21:9, 10). Te joʼotike maba ya jtʼuntikix te Ley-abi, pero tey ya jtatik ta ilel-a te bayal skʼoplal ta yoʼtan Dios te nujpunele. Jaʼ-abi ya skoltayotik te mukʼuk skʼoplal ya kiltik-euk jich te bin-utʼil ya yile.

7, 8. 1) Ta Deuteronomio 24:1, ¿bin la yal te Ley te ya xjuʼ ta pasele? 2) ¿Bin yilel ya yil Jehová te slajinbeyel sjunal te nujpunele?

⁷ ¿Bin ya yal te Ley ta swenta te slajinbeyel sjunal te nujpunele? Manchukme bayal skʼoplal ta yoʼtan Dios te nujpunele, te Ley la yal te ya xjuʼ ya slajinbeyik sjunal te nujpunel yuʼun te israeletike (kʼopona Deuteronomio 24:1). Te winik ya xjuʼ ya slajinbey sjunal te snujpunel teme «ay bin chopol la stahbe» te yiname. ¿Binwan-a te chopol ya stabeye? Te Ley maba ya yal. Pero ayniwan bin kʼexlaltik sba o tulan mulil, ma jaʼuk te bin maʼyuk lek skʼoplale (Deut. 23:14). Mel-oʼtantik sba te bitʼil ta skʼajkʼalel te Jesús bayal judioetik biluknax swentail ya slajinbeyik sjunal te nujpunel yuʼunike (Mat. 19:3). Ta melel, maba ya jkʼantik te pajalotik soke.

⁸ Ta skʼajkʼalel te j-alwanej Malaquías, te winiketik kʼayemik-a te ya slajinbeyik sjunal te snujpunelik sok te sba yinamike, yuʼun-niwan ya xnujpunik sok jtul jchʼiel ants te maba yichʼoj ta mukʼ te Diose. Te Malaquías la yal te bin ya snop Jehová ta swenta-abi. Jich la stsʼibay: «Como ya jpʼaj te ya yihquitay sbahic» (Mal. 2:14-16). Jaʼ-abi, pajal sok te bin ya yal te sKʼop te Dios ta swenta te sbabial nujpunele, te winik «ya yicʼ sba soc te yiname, jun nax sbaqʼuetalic ya xcʼot» (Gén. 2:24, XCD). Te Jesús la yakʼ ta ilel te la skoltaybey skʼoplal te bin ya snop te sTate, melel jich la yal: «Te bin junax la yacʼ te Diose, ma me ayuc machʼa ya sjat» (Mat. 19:6).

9. ¿Bin-utʼil ya skʼan ya xkʼot ta koʼtantik te bin la yal te Jesús ta Marcos 10:11, 12?

⁹ Ayniwan machʼa jich ya sjojkʼoybey sba: «¿Yabal xjuʼ te ya slajinbey sjunal te nujpunel yuʼun te j-abat yuʼun Jehová sok te ya xchaʼnujpune?». Te Jesús la yal ta jamal te bin ya snop ta swenta te slajinbeyel sjunal te nujpunele: «Machʼayuc a te ya yihquitay hilel yihnam soc ya yicʼ yan ants, yac me ta antsiwej ta stojol te yihname. Soc te ants teme ya yihquitay hilel smamalal soc ya xʼicʼot yuʼun yan winic, yac yacʼbel sba ta antsinel» (Mar. 10:11, 12;  Luc. 16:18). Chikan ta ilel te ya yichʼ ta mukʼ Jesús te nujpunele, jaʼ yuʼun la skʼan te jichuknix ya yilik te yantike. Te machʼa biluknax bin yuʼun ya slajinbey sjunal te nujpunel yuʼun te ya xnujpun sok yan, yakme ta antsiwej o antsinel. ¿Bin yuʼun? Melel ta sit te Dios maba lajem skʼoplal te nujpunel yuʼun ta skajnax te la slajinbey sjunal te nujpunel yuʼune. Ta sit te Jehová «jun nax sbaqʼuetalic» kʼoemikto. Jaʼnix jich te Jesús la yal teme ay jtul winik te ya yijkʼitay yinam te ma yakʼoj sba ta antsinel, ya yakʼ ta antsinel te yiname. ¿Bin yuʼun? Melel ta yorail tal-abi, te ijkʼitaybil ants ya xjuʼ te sujbil ya yaʼiy sba yuʼun ya xchaʼnujpun swenta ya yichʼ akʼbeyel te bin ya xtuun yuʼune. Teme jich ya spas yak yakʼbel sba ta antsinel.

10. ¿Bin ya xjuʼ ya slajinbey sjunal te nujpunel yuʼun te j-abat yuʼun Jehová sok te ya xjuʼ xchaʼnujpune?

¹⁰ Te Jesús la yal te ay jun swentail bin yuʼun ya xjuʼ ta lajinbeyel sjunal te nujpunele. Jich la yal: «Hoʼon ya calbeyex, spisil machʼa ya yihquitay hilel yihnam, teme ma ta scuentahuc yajmul, soc teme ya xnuhpun soc yan ants, yac me ta antsiwej abi» (Mat. 19:9). Jichnix la yal te Jesús te kʼalal nojpteswan ta wits (Mat. 5:31, 32). Ta jujun buelta, la yalbey skʼoplal te «yajmul» o mulwej (ta griego kʼop jaʼ pornéia). Te kʼopil-abi smakoj spisil ta chajp mulil jich bitʼil antsiwej o antsinel, te ya schon sbaik, te ya sjokin sbaik ta wayel te machʼatik maba nujpunemik ta schebalik, te machʼa sjoy sba ta antsil o winikil te ya sjokin sbaik ta wayel sok te machʼatik ya skuch sbaik sok chambalametik. Jnop kaʼiytik te ay jtul winik te nujpunem te ya spas junuk mulil te la yichʼix albeyel skʼoplale. Te yinam ay sderecho ta stael ta nopel teme ya slajinbey o maʼuk te sjunal nujpunel yuʼune. Teme ya slajinbey te sjunal nujpunel yuʼune, ta sit te Dios laj skʼoplal te nujpunel yuʼune.

11. ¿Bin yuʼun ya xjuʼ ya sta ta nopel jtul j-abat yuʼun Jehová te maba ya slajinbey sjunal te nujpunel yuʼun manchukme ya yal te Biblia te ya xjuʼ ya spase?

¹¹ Te Jesús maba la yal te sujbil ta slajinbey sjunal te snujpunel te mamlalil o inamil te ma jaʼuk la yaʼiy antsiwej, antsinel o yan mulil te pajal soke (pornéia). Kaltik jun ejemplo, jtul ants yaniwan sta ta nopel te maba ya slajinbey sjunal te snujpunel manchukme la yaʼiy antsiwej te smamlale. Kʼuxtoniwan ta yoʼtan te ya spasbey perdon yuʼun sok te ya spas tulan sok te smamlal ta slekubtesel te nujpunel yuʼunike. Teme ya jnop kaʼiytik ta leke, teme ya slajinbey sjunal te snujpunel sok teme maba ya  xchaʼnujpune, yame sta cheʼoxeb wokolil. ¿Yabal xjuʼ swentainbel sba ta stukel sok yabal xkʼax yuʼun te ma xjokinot ta wayel yuʼun te smamlale? ¿Jaxan teme stukel ya yaʼiy sbae? Teme ay yal snichʼnabik, ¿mabal wokoluk ya yaʼiy schʼitesel ta swenta te smelelil kʼope? (1 Cor. 7:14). Teme ya slajinbey sjunal te nujpunel yuʼun te inamil o mamlalil te maʼyuk smule ya xbajtʼ sitintay wokoliletik.

12, 13. 1) ¿Bin kʼot ta pasel ta nujpunel yuʼun te Oseas? 2) ¿Bin yuʼun te Oseas la yikʼ yinaminxan te Gomer? 3) ¿Bin ya yakʼ jnoptik ini ta swenta te nujpunele?

¹² Te j-alwanej Oseas ay bin kʼax ta stojol te bayal bin ya yakʼ jnoptik ta swenta te bin yilel ya yil Dios te nujpunele. La yichʼ albeyel yuʼun Jehová te ya xnujpun sok jtul ants te Gomer sbiil. Te yiname ya xkʼot ta «jʼantsinel ants» sok ya yalatay alaletik «te ayic ta scuenta mulil». Te Oseas ayin jtul skerem nichʼan sok te Gomer (Os. 1:2, 3). Patil te Gomer la sta jtul yantsil-al sok jtul skerem-al te yuʼun-niwan yan winik. Manchukme bayal buelta la yakʼ sba ta antsinel, te Oseas maba la yijkʼitay. Ta patil bael, te Gomer la yijkʼitay jilel te Oseas, och ta mosoil ants. Jaʼukmeto te Oseas la schaʼman (Os. 3:1, 2). Te Jehová la stuuntes te bin kʼot ta pasel ini yuʼun ya yakʼ ta ilel te bayal buelta la spasbey perdon te lum Israel te kʼalal ma jun yoʼtan la yakʼ sbaik sok te la schʼuunik lotil diosetik. ¿Bin ya yakʼ jnoptik?

¹³ Jich bitʼil la kiltikixe, teme ay jtul j-abat yuʼun Jehová te ya yaʼiy antsiwej, antsinel o yan mulil te pajal soke, te mamlalil o inamil te maʼyuk smul ay bin ya skʼan ya sta ta nopel. Te Jesús la yal ta swenta te machʼa ma jaʼuk la yaʼiy antsiwej o antsinel te ya xjuʼ ya slajinbey sjunal te snujpunel sok te libre ya xjil yuʼun ya xchaʼnujpun. Jaʼukmeto ya xjuʼ ya spasbey perdon. Maba chopol teme jich ya spase. Te Biblia ya yal ta swenta te Oseas te la schaʼyikʼxan bael ta sna te Gomer. Teyto-abi maba ya skʼan te ya sjokinix ta wayel yan winik. Te Oseas maba la sjokin ta wayel jun tiempo te Gomer (Os. 3:3, nota, nwt-E). Pero snujpʼ ta nopel te la sjokin ta wayel ta patil. Jaʼ-abi, jaʼ seña kʼot te bitʼil te Jehová la schaʼyikʼxan ta stojol te lum yuʼune sok te la schaʼchap skʼopik (Os. 1:11; 3:3-5). Te bin ya yakʼ jnoptik jaʼ teme la sta ta nopel te machʼa maʼyuk smul te maba ya slajinbey sjunal te nujpunel yuʼune, kʼalal ya xlokʼ ta yoʼtan te ya schaʼta sba sok te machʼa la spas mulile ya yakʼ ta naʼel te la spasbeyix perdon (1 Cor. 7:3, 5). Jich maba ya xjuʼ ya slajinbeyix sjunal-a te snujpunelike. Ta yorail-abi ta schebalik yame spasik tulan te jichuk ya yilik te nujpunel yuʼunik te bitʼil ya yil te Jehová.

14. Jich bitʼil ya yal ta 1 Corintios 7:10, 11, ¿bin ya xjuʼ xkʼot ta stojol chaʼoxtul te machʼatik nujpunemike?

¹⁴ Ta jpisiltik te j-abatotik yuʼun Jehová yame skʼan ya jpastik tulan ta yichʼel ta mukʼ te nujpunel jich bitʼil ya spas te Jehová sok te Jesús. Jaʼukmeto ay chaʼoxtul te ma jichuk ya spasik ta skaj te jmulawilotike (Rom. 7:18-23). Jaʼ yuʼun ma chajpuknax ya kaʼiytik te ay chaʼoxtul te machʼatik nujpunemik ta sbabial siglo te ay la staik tulan wokolile. Te Pablo jich la stsʼibay: «Te ants ma me xyihquitay smamalal». Pero aynix machʼatik jich la spasik (kʼopona 1 Corintios 7:10, 11).

15, 16. 1) Te kʼalal ya xjajch kʼop yuʼunik te machʼatik nujpunemike, ¿bin ya skʼan ya spasik sok bin yuʼun? 2) ¿Jichnixbal ya skʼan ya spasik teme maba schʼuunej Jehová te machʼa nujpunemik soke?

¹⁵ Te Pablo maba la yal bin swentail te la yijkʼitay sbaike. Pero ya jnaʼtik te ma jaʼuk ta skaj te la yaʼiy antsiwej te winike, melel te jichuke te inamil juʼ yuʼun slajinbeyel sjunal te nujpunel yuʼunik sok libre ay yuʼun ya xchaʼnujpun. Te Pablo la stsʼibay ta swenta te ants te yijkʼitayoj sba sok te smamlal te manchuk ya xchaʼnujpun o te yakuk slekubtesbey sba yoʼtanik. Ta sit te Diose, jun-nax sbakʼetalikto. Te Pablo la yakʼbey tsitsel te machʼatik ma ta skajuk antsiwej, antsinel o yan mulil te pajal soke te yijkʼitayoj sbaik te yakuk slekubtesbey sba yoʼtanik manchukme tulan kʼop staojik. Ta schebalik ya xjuʼ ya skʼanbeyik koltayel te ansianoetik. Te ansianoetik ma jtuluknax machʼa lekxan ya yilik, schebalik ya yakʼbeyik tsitsel te lokʼem ta Biblia.

¹⁶ Jaʼniwan tulanxan te kʼalal jtul j-abat yuʼun Jehová nujpunem sok jtul te machʼa maba schʼuunej te Jehová. ¿Yabal xjuʼ yijkʼitay sbaik te kʼalal ya  xjajch kʼop yuʼunike? Jich bitʼil la kiltikixe, te Biblia ya yal te jaʼnax ya xjuʼ ta lajinbeyel sjunal te nujpunel teme ay machʼa la yaʼiy antsiwej, antsinel o yan mulil te pajal soke, pero maba ya yal stukel bin yuʼun ay machʼa ya xjuʼ ya yijkʼitay te machʼa nujpunem soke. Te Pablo jich la stsʼibay: «Teme ay jtuhl ants te ma ba schʼuhunej Dios te smamalal, pero teme jun yoʼtan cuxul soc, ma me schʼay [o, yijkʼitay] hilel» (1 Cor. 7:12, 13). Te tojobtesel ini yato xtuun ta kʼajkʼal ini.

17, 18. ¿Bin yuʼun te ay chaʼoxtul j-abatetik yuʼun Jehová te maba ya yijkʼitay sbaik manchukme ya staik tulan wokolil ta snujpunelik?

¹⁷ Yame skʼan ya jnaʼtik te aynix chaʼoxtul mamlaliletik te maba schʼuunejik Jehová te yakʼojik ta ilel te maba «jun yoʼtan cuxul soc» te yiname. Te winiketik-abi jichniwan te jkʼaxel ya yutsʼin te yinamik te ya sta ta ilel te ants te ya xjuʼ ya stsakot ta chamel yuʼun sok te ya x-akʼot ta lajel yuʼune. Maniwan ya skʼan ya yakʼbey te bin ya xtuun yuʼun te yinam soknix te sfamiliae o jkʼaxel ya xmakot ta yichʼel ta mukʼ te Jehová. Teme jich ya xkʼot ta pasel-abi, ay chaʼoxtul ermanaetik staojik ta ilel te chikan bin ya x-albotik yuʼun te smamlalik jamal ta ilel te maba «jun yoʼtan cuxul soc», soknix te puersa ya skʼan ya yijkʼitayik jilel te smamlalike. Pero ay yantik ermanaetik te ma jichuk staojik ta nopel manchukme jich ya xkʼax ta stojolik. Kujchem yuʼunik sok spasojik tulan ta slekubtesel te snujpunelike. ¿Bin yuʼun?

¹⁸ Te machʼatik ya yijkʼitay sbaike, maba lajem skʼoplal te snujpunelike sok yame sitintayik te wokoliletik la kaltikixe. Te jpuk-kʼop Pablo la yal te ay yan swentail te manchuk ya yijkʼitay sbaike. Jich la stsʼibay: «Como te smamalal te ma ba schʼuhunej Dios chʼultesbil ya xcʼoht ta scuenta te yihname, soc ha nix hich te ants te ma ba schʼuhunej Dios, chʼultesbil ya xcʼoht ta scuenta te smamalal. Te manchuque, bohloben scʼoblal te awal-anichʼnabic, pero yoʼtic chʼuhltesbilic» (1 Cor. 7:14). Bayal j-abatetik yuʼun Jehová te nujpunemik sok te machʼatik maba Testigoik te la staik ta nopel te maba ya yijkʼitayik manchukme ya xkʼax tulan swokolik, staojik stseʼelil yoʼtanik yuʼun te kujch yuʼunik te swokolike, kʼaxemto-a yuʼun te la schʼuun Jehová ta patil te sjoyike (kʼopona 1 Corintios 7:16; 1 Ped. 3:1, 2).

19. ¿Bin yuʼun ay bayal nujpuneletik te leknax ya yil sbaik ta kongregasionetike?

¹⁹ Te Jesús la yalbey skʼoplal te slajinbeyel sjunal te nujpunele, te jpuk-kʼop Pablo la yakʼ tsitsel te lokʼem tal ta yoʼtan Dios ta swenta te machʼa ya yijkʼitay sbaik jilele. Ta schebalik jaʼ la skʼanik te yakuk yichʼik ta mukʼ te nujpunel te j-abatetik yuʼun te Jehová. Ta kʼajkʼal ini, ta kongregasionetik ta swolol Balumilal bayal nujpunel te leknax ya yil sbaike. Ayniwan jich ta jkongregasiontik te tseʼelnax yoʼtanik te machʼatik nujpunemike, te winik jun yoʼtan ta stojol te yinam sok kʼux ta yoʼtan, te antse kʼux ta yoʼtan sok ya yichʼ ta mukʼ te smamlale. Ta spisil-abi ya yakʼ ta ilel te ya xjuʼ te mukʼ skʼoplal ya kiltik te nujpunel sok te yakuk kichʼtik ta mukʼe. Tseʼelnax koʼtantik yuʼun te bayal miyon ta tul mamlaliletik sok inamiletik te yakʼojik ta ilel te yuʼun-nix smelelil-a te bin ya yal te sKʼop Diose: «Ha scuentahil te ya yihquitay hilel smeʼstat te winique, ya yicʼ sba soc te yihnam, junax baqʼuet ya xcʼohtic ta schebalic» (Efes. 5:31, 33).