1, 2. ¿Bin yuʼun ya skʼan te ya jtsajtay jbatik ta lek te j-abatotik yuʼun Dios ta ora ini? (Ilawil te lokʼombaetik ta sjajchibal te articulo).

BAYAL doktoretik sok enfermeraetik ya spoxtayik te machʼatik yichʼojik bol chamel te ya spuk sbae, melel yoʼtan ya skoltayik. Pero, teme ma skʼan te ya yichʼbeyik jilel te schamelike ya skʼan te ya stsajtay sbaik ta leke. Jaʼnixme jich ta ora ini bayal j-abatotik yuʼun Dios jokinejtik ta nainel sok ya x-aʼtejotik sok te machʼatik jkʼaxel ma pajaluk stalelik sok te Diose. Teme ma jkʼantik te ya jnopbeytik te stalelike yame skʼan te ya jtsajtay jbatike.

² Ta slajibal kʼajkʼal ini, te ants winiketik ma xyichʼik ta mukʼ te leyetik yuʼun Dios ta swenta te bin lek sok te bin ma lekuke. Ta schebal karta ta stojol te Timoteo te jpuk-kʼop Pablo la yal bin yilel stalel te ants winiketik te namal ayik ta stojol Dios ta slajibal kʼajkʼal. Ya xtoyxan bael te schopol talelik te kʼalal ya xnoptsajxan talel te slajibal te bintik chopol ta Balumilal (kʼopona te 2 Timoteo 3:1-5, 13). Ta melel, manchukme maba ya jmulantik-abi, yame xjuʼ xjajch jkʼayinbeytik stalel, skʼop sok spensar te machʼatik ayik ta joyobaltike (Proverbios 13:20). Jaʼ yuʼun ta articulo ini ya kiltik ta jamal te maba pajal jtaleltik te j-abatotik yuʼun Dios sok te machʼatik maʼuk ta slajibal kʼajkʼal ini. Jaʼnix jich ya kiltik bin ya xjuʼ ya jpastik swenta maba ya jnopbeytik te schopol  talelik soknix bin ya xjuʼ ya jpastik swenta ya jkoltaytik yantik ta snaʼbeyel sba te Diose.

3. ¿Machʼatik-a te ya yakʼik ta ilel te taleliletik ya yal ta 2 Timoteo 3:2-5?

³ Jich bitʼil la kiltikixe, te jpuk-kʼop Pablo la yal te «ya xtal yorahil wocol» ta slajibal kʼajkʼal. Ta patil, la yalbey skʼoplal 18 ta chajp chopol taleliletik te ya yakʼik ta ilel te ants winiketik ta kʼajkʼal ini. Ta Romanos 1:29-31 ay jun lista te jteb ma pajaluk soke, pero te lista ay ta karta ta stojol Timoteo yichʼoj kʼopetik te maba ya jtatikxan ta Escrituras Griegas Cristianas. Ta lista ini, jichme jajch yal te Pablo: «Ay machʼatic te...». Te kʼalal jich la yale, lame yalbey skʼoplal winiketik sok antsetik, melel jun pajal ya xjuʼ ya yakʼik ta ilel chopol taleliletik. Pero mame spisiluk jich stalelik ta ora ini. Te j-abatetik yuʼun Dios yanme stalel stukelik (kʼopona te sjun Malaquías 3:18).

4. ¿Bin yilel ya awil te machʼatik stukelnax mukʼ ya skuy sbaike?

⁴ Te kʼalal laj yalbel skʼoplal te Pablo te machʼatik jaʼnix kʼux ya yaʼiy sbaik sok te machʼatik xbikʼet ta yoʼtanik takʼin, jaʼnix jich la yal te ay machʼatik ya stoybey sba skʼoplalik sok te stukelnax mukʼ ya skuy sbaik. Te machʼatik jich stalelik ya stoy sbaik yuʼun te bin ya snaʼik spasel ta lek, stʼujbilalik, stakʼinik o te stsʼumbalik sok yoʼtanik te kʼax lek ya x-ilotik yuʼun te yantike sok te ya x-ichʼotik ta mukʼ yuʼunik jich bitʼil jun dios. Jtul winik te pʼijuben ta lek la yal te jich stalel te jtoyba ants winik: «Ay tut skajtijib chikʼbil majtʼanil ta yoʼtan te banti jaʼnix ya skejan sba ta stojol». Ay machʼatik ya yalik te jkʼaxel ma lek ta ilel te toybail te jaʼnix jich-euk te jtoybaetik ma smulanik kʼalal ya yilik te ay machʼa yan ya yakʼ ta ilel stoybail.

5. ¿Bin kʼoem ta stojol chaʼoxtul j-abatetik yuʼun Dios te jun yoʼtan yakʼoj sbaik ta stojole?

⁵ Ta melel, jkʼaxel ma lek ya yil Jehová te toybaile. Te Biblia ya yal te ya yilay «te machʼa chican ta sit-yelaw te stoyoj sbae» (Proverbios 6:16, 17, XCD). Te toybaile namal ya yakʼotik ta stojol te Diose (Salmo 10:4). Jaʼ jun talelil yuʼun te Pukuj (1 Timoteo 3:6). Mel-oʼtantik sba te ay j-abatetik yuʼun Dios te jun yoʼtan yakʼoj sbaik ta stojol te la yakʼik ta ilel toybail. Jich la spas te Uzías te jaʼ jtul ajwalil ta Judá te bayal jaʼbil jun yoʼtan yakʼoj sba ta stojol Dios, jaʼukmeto te Biblia jich ya yal ta stojol: «Cʼalal la sta yip, la stoy sba, hich la sta jinel yuʼun. Ma junuc yoʼtan ta stojol Jehová te Dios yuʼun, ha och bahel ta templo yuʼun Jehová ta schiqʼuel pom ta scajtajib ta chiqʼuel pom». Ta patil bael jaʼnix jich te ajwalil Ezequías la stoy sba, pero la sjel ta ora te stalele (2 Crónicas 26:16; 32:25, 26).

6. 1) ¿Bin ay yuʼun te David te ya xjuʼ ya stoy sba yuʼune? 2) ¿Bin koltayot yuʼun te David swenta maba chʼay spekʼelil yoʼtan?

⁶ Ay machʼatik ya xjajch stoy sbaik yuʼun te stʼujbilalik, naʼbil sbaik ta lek, ya snaʼik kʼayoj, ay yip sbakʼetalik o lek skʼoplalik yuʼun te yantike. Te Davide ay yuʼun spisil-abi, pero spisil-ora pekʼel yoʼtan la yakʼ sba. Jich bitʼil, kʼalal la smil te Goliat albot yuʼun te Saúl te ya xjuʼ xnujpun sok te yantsil nichʼan. Pero te David jich la yalbey: «¿Machʼahon a, soc bin a te jcuxlejal o te machʼatic ay yuʼun te jtat ta Israel, te ha snihal ajwalil ya xcʼohon?» (1 Samuel 18:18). ¿Bin koltayot yuʼun te David swenta maba chʼay spekʼelil yoʼtan? Jaʼ te ay ta yoʼtan te jaʼ akʼbil yuʼun Dios spisil te taleliletik yuʼun, te bin ya snaʼ spasel ta lek sok te yaʼtel, melel te Jehová la spejkʼan sba ta stojol sok la yichʼ ta wenta (Salmo 113:5-8). Kʼoem ta yoʼtan te spisil te bin lek ay yuʼune jaʼ akʼbil yuʼun te Jehová (paja sok te 1 Corintios 4:7).

7. ¿Bin ya skoltayotik swenta pekʼel koʼtantik-a?

⁷ Ta ora ini, te j-abatotik yuʼun Jehová ya jpastik tulan yuʼun jichnix pekʼel koʼtantik bitʼil te Davide. Chajp ya kaʼiytik te pekʼel yoʼtan te Jehová, melel jaʼ Ajwalil yuʼun spisil te bintik pastiklanbil ta Balumilal sok ta chʼulchan (Salmo 18:35). Ya kichʼtik ta mukʼ te tsitsel ya yakʼbotik te Diose: «Lapahic te cʼuxultaywanej, lequil-oʼtanil, peqʼuel-oʼtanil, manso-oʼtanil, soc acʼa cuhchuc  awuʼunic» (Colosenses 3:12). Jaʼnix jich jnaʼojtik te «mayuc sbicʼtal yoʼtan, ma stoy sba» te machʼa ay skʼuxul yoʼtane (1 Corintios 13:4). Ya xjul ta koʼtantik te ay mamlaliletik ya xjuʼ ya schʼuunik te smelelil kʼop ta swenta te bin ya spas te yinamik, ma jaʼuk ta swenta skʼopik, jaʼnixme jich ay machʼatik ya xjuʼ xtijbot yoʼtanik ta snaʼbeyel sba te Jehová kʼalal ya yilik te pekʼel koʼtantik te j-abatotik yuʼune (1 Pedro 3:1).

8. 1) ¿Bin-utʼil ya yilik chaʼoxtul te skʼaxuntaybeyel smantal te meʼil tatiletike? 2) ¿Bin mantalil ya yakʼ te Biblia ta stojol te alnichʼanetike?

⁸ Te Pablo jaʼnix jich la yal bin yilel ya yil sbaik te ants winiketik ta slajibal kʼajkʼal. Jich bitʼil, la yal te ya skʼaxuntaybeyik smantal smeʼ statik te alnichʼanetike. Ta kʼajkʼal ini, te libroetik, pelikulaetik sok te bin ya xkʼax ta telebision ya yakʼ ta ilel te stalelnanix-a te jich ya spasik te alnichʼanetik sok te malaj chopoluk ta skʼopike. Pero te bin smelelile, jaʼ te ya xjin te yutil na kʼalal ay machʼa ya skʼaxuntay mantal te jaʼ te banti ya yichʼ yip te bitʼil ayotik ta kuxinele. Jichnix kʼoem ta yoʼtan te ants winiketik ta namey tale. Ta Grecia ta namey kʼinal teme ay jtul winik ya smaj te smeʼ state ya yichʼ pojbeyel spisil sderecho ta slumal. Ta ley yuʼun te romanoetik ya yal te kʼax chopol te smajel te meʼil tatiletik te jichlaj kʼoem bitʼil milaw. Te Escrituras Hebreas soknix te Escrituras Griegas Cristianas ya spas ta mantal te alnichʼanetik te akʼa yichʼik ta mukʼ te smeʼ statike (Éxodo 20:12; Efesios 6:1-3).

9. ¿Bin ya xkoltayotik yuʼun te achʼix keremetik ta schʼuunbeyel smantal te smeʼ statike?

⁹ ¿Bin ya xjuʼ ya spasik te alnichʼanetik swenta maba ya skʼaxuntayik mantal jich bitʼil te yantike? Jaʼ te ma xchʼay ta yoʼtanik spisil te bin lek spasoj te smeʼ statik ta stojolike. Jaʼnix jich teme ya xkʼot ta yoʼtanik te jich ya skʼan te jTatik Jehová te ya schʼuunik mantale, yame snaʼik yalel wokol yuʼun. Kʼalal te achʼix keremetik lek skʼoplal ya yalbeyik te smeʼ statik ta stojol yantik ya stijbeyik yoʼtan yantik achʼix keremetik te jichuknix ya spasik-euke. Melelnix-a te wokol ya yaʼiyik schʼuunbeyel sok spisil yoʼtanik smantal te smeʼ statik teme maba kʼux aʼiybilik yuʼunike. Yan stukel teme kʼux aʼiybilik ta oʼtanil, yame xtijbot yoʼtanik ta schʼuunbeyel smantal te smeʼ statik manchukme ay baeltik wokol ya yaʼiyik. Jtul kerem te jaʼ Testigo te Austin sbiil jich ya yal: «Ta melel ay ya yikʼbon koʼtan spasel te bintik chopole, pero maba kʼax tulan ta pasel te mantaliletik yuʼun te jmeʼ jtate, ya yalbonik bin swentail sok spisil-ora leknax ya xkʼopojotik. Spisil-abi, la skoltayon ta schʼuunel mantal. Spisil-ora la jta ta ilel te ya smel yoʼtanik ta jtojol, jaʼ la stijbon koʼtan ta spasel te bin ya smulanike».

10, 11. 1) ¿Bin chopol taleliletik ya yakʼik ta ilel te machʼatik ma kʼuxuk ta yoʼtanik te yantike? 2) ¿Bantito kʼalal kʼux ta yoʼtan te spatxujkik te smelelil j-abatetik yuʼun te Diose?

¹⁰ Te Pablo la yalbey skʼoplal yan chopol taleliletik te ya yakʼik ta ilel te ay machʼatik ma kʼux ta yoʼtanik te yantike. Kʼalal lajeltonax yalbel-a te ay machʼatik «ya scʼaxuntaybeyic smandar smeʼstatic» la yal te jaʼnix jich ma snaʼik yalel wokol, melel jich stalel te machʼatik maba ya yalik wokol yuʼun te bin lek ya spasik te yantik ta stojolike. Jaʼnix jich bayal machʼatik chopolik o ma junuk yoʼtanik sok maʼyuk perdon ta yoʼtanik, te jaʼ ya skʼan ya yal te ma spasik tulan yuʼun ayukik ta lamalkʼinal sok te yantike. Jaʼ jbolkʼoptaywanejetik sok j-akʼawetik ta kʼabal, melel ya yalik ta stojol yantik soknix ta stojol Dios te bin kʼux ta aʼiyel sok te jkʼaxel chopol skʼoplale. Jaʼnix jich jleawetik ta kʼop, melel ay bin ya yalik ta stojol yantik yuʼun ya sjinbeyik skʼoplal. *

¹¹ Te machʼatik ya yichʼik ta mukʼ te Jehová kʼux ta yoʼtanik ta smelelil te yantik, jkʼaxel ma pajalukik sok te machʼatik ma xyakʼik ta ilel te kʼux ta yoʼtan te spatxujkike. Te j-abatetik yuʼun Dios  jichnanix stalelik yakʼojik ta ilel. Te Jesús la yal te jaʼ tulanxan skʼoplal ta ley yuʼun Moisés te jaʼ nail kʼux ya kaʼiy ta koʼtantik te Jehová, ta patil te jpatxujktike. Te skʼuxultayel te jpatxujktike, jaʼ jchajp te bitʼil ya yichʼ akʼel ta ilel te kʼuxul oʼtanil agápe (Mateo 22:38, 39). Jaʼnix jich la yal te ya yichʼik naʼbeyel sba te smelelil j-abatetik yuʼun Dios ta swenta te talel kʼaxel kʼux ya yaʼiy sbaik (kʼopona te sjun Juan 13:34, 35). Ma jaʼuknax-abi, kʼux ya yaʼiy ta yoʼtanik te skontratakike (Mateo 5:43, 44).

12. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel Jesús te kʼux ta yoʼtan te ants winiketike?

¹² Te Jesús la yakʼ ta ilel te mero kʼux ta yoʼtan te ants winiketike. La sbeentay bayal puebloetik ta spukbeyel skʼoplal te lek yachʼil kʼop yuʼun te Wentainel yuʼun te Diose. La slekubtes tsʼoʼsitetik, koxoetik, jkʼaʼel chameletik sok jkojkʼchikinetik sok ay machʼatik la schaʼkuxajtes (Lucas 7:22). Jaʼnix jich la yakʼ skuxlejal ta stojol spisil te ants winiketik, manchukme bayal la yichʼ pʼajel. Chikan ta ilel ta jamal te la yakʼ ta ilel te stalel te sTate. Ta ora ini te testigoetik yuʼun Jehová ta swolol Balumilal ya skʼayinbeyik stalel te Jesús sok kʼux ta yoʼtanik te spatxujkike.

13. ¿Bin-niwan ya xlokʼ-a teme ya kakʼtik ta ilel kʼuxul oʼtanil?

¹³ Te kʼuxul oʼtanil ya kakʼtik ta ilel ya xjuʼ ya stijbey yoʼtan te ants winiketik ta snaʼbeyel sba te jTatik te ay ta chʼulchan. Jich bitʼil, jtul winik ta Tailandia kʼot ta jun mukʼuk tsoblej yuʼun oxeb kʼajkʼal, tijbot yoʼtan kʼalal la yil te kʼux ya yaʼiy sbaik te hermanoetike. Te kʼalal sujt bael ta sna, la skʼan te ya yichʼ nojptesel ta Biblia cheb buelta ta semana. La scholbey yaʼiy skʼop Dios spisil te jayeb machʼatik ay yuʼune, jaʼnax wakeb u skʼaxel-a te mukʼul tsobleje la yichʼ akʼbeyel te ya skʼopon Biblia ta sbabial buelta ta sNail Tsoblej. Teme ya jkʼan ya jnaʼtik teme yakotik ta yakʼbeyel yil skʼuxul koʼtantik te yantike, akʼa jojkʼoybey jbatik ini: «¿Yabal jpas tulan ta skoltayel te jfamilia, yantik ta kongregasion sok ta scholel skʼop Dios? ¿Jichbal ya kil te yantik bitʼil ya yil te Jehová?».

14, 15. 1) ¿Bin taleliletik yuʼun chambalam bayal machʼatik ya yakʼik ta ilel? 2) ¿Bin-utʼil sjeloj stalelik chaʼoxtul ants winiketik?

¹⁴ Ta slajibal kʼajkʼal ini albil te ya yakʼik ta ilel te ants winiketik yantik chopol taleliletik te ya skʼan te maba ya jokintik yuʼune. Jich bitʼil, bayal te  machʼatik ma snaʼbeyik sba te Dios ya yakʼik ta ilel te ilaybil yuʼunik te bintik lek. Yantik Bibliaetik jich ya skʼasesik «ya spʼajik te bin leke» o «ya skontrainik te bin leke». Te ants winiketik-abi ya yakʼik ta ilel te ma skom sbaik sok te jaʼ j-utsʼinwanejetik. Sok ay machʼatik ma snaʼik stsajtayel sbaik. Jaʼik-abi ma snaʼ skombel sbaik sok ma staik ta nopel te ya yutsʼinik te yantik ta swenta te bin ya spasike.

¹⁵ Ta ora ini yakme ta kʼoel ta pasel jun albilkʼop te kʼax tʼujbil te ya yal te bayal machʼatik jich stalelik bitʼil chambalam ya sjel stalelik ta patil (kʼopona te sjun Isaías 11:6, 7). Te albilkʼope ya yal te jun ya x-ayinik te jaʼmal chambalametik bitʼil te jaʼmal tsʼiʼ sok te tsajal choj sok te manso chambalametik bitʼil te tuminchij sok te alal wakaxe. Bayukme ya x-ayin te lamalkʼinale, melel «ya xnaʼbot sba te Jehová ta spahmal qʼuinal» (Isaías 11:9). Te chambalametik maʼyuk spʼijilik ta snaʼbeyel sba te Jehová, jich yuʼun te albilkʼop jaʼme skʼoplal te ants winiketik te ya sjel stalelike.

16. ¿Bin-utʼil te Biblia skoltayoj chaʼoxtul ants winiketik ta sjeltayel te stalelike?

¹⁶ Ay bayal machʼatik te jich stalelik ta namey bitʼil jaʼmal tsʼiʼ, pero ta ora ini ma xyutsʼinikix te spatxujkike. Ta seccion «La Biblia les cambió la vida» te ay ta jw.org, yame xjuʼ ya jkʼopontik bin-utʼil sjeltayoj stalelik chaʼoxtulik. Te machʼatik la snaʼbeyikix sba te Jehová sok ya x-abatinikix ta stojol ma jichukik bitʼil te machʼatik sjel te stojil yakik ta schʼuunel Dios yilel, pero ya smuk ta yoʼtanik te ay yuʼel. Ya yalik te ya yichʼik ta mukʼ te Diose pero chikan ta ilel ta stalelik te ma jichuke. Ay chaʼoxtul j-abatetik yuʼun Jehová te mero j-utsʼinwanejetik ta namey la slapikix «te yachʼil cuxlejal, te hich pasbil te bin utʼil ay te Diose, te toj bin ya spas soc te chʼultesbil ta smelelil» (Efesios 4:23, 24). Kʼalal te ants winiketik ya xjajch snaʼbeyik sba te Diose ya xkʼot ta yoʼtanik te ya skʼan ya schʼuunbeyik te smantale. Jich ya xtijbot yoʼtanik ta sjeltayel te bin schʼuunejik, te spensarik sok te bin kʼayemik ta spasele. Ma kʼunuk ta yijkʼitayel te chopol kuxlejalile, pero ya xjuʼ, melel spisil te machʼatik ya skʼan ya spasbeyik skʼanojel yoʼtan te Dios ya xkoltayotik yuʼun te chʼul espiritu.

17. ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun maba ya jkʼayinbeytik te chopol taleliletik yuʼun te ants winiketik ta joyobaltike?

¹⁷ Kʼunkʼun yak ta chiknajelxan ta ilel machʼa j-abat yuʼun Jehová sok machʼa maʼuk. Te jayeb machʼatik ya x-abatinotik ta stojol Jehová ya skʼan ya jtsajtay jbatik yuʼun maba ya jkʼayinbeytik stalel te machʼatik ayik ta joyobaltike. Koʼtantik ya jchʼuuntik te tsitsel ya yakʼbotik te Jehová te jkʼaxel mame jokintik te machʼatik jich stalelik bitʼil ya yal te 2 Timoteo 3:2-5. Ma xjuʼ te jkʼaxel ma jokinlantike, melel ayniwan machʼatik te jich stalelik te ya jokintik ta aʼtel, ta eskuela o ta nainel. Pero te bin ya xjuʼ ta pasele, jaʼ te ma jichuk ya jpastik pensar bitʼil stukelik sok te ma jpajbeytik te stalelike. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jpastik? Yame skʼan te ya stsakxan yip te bitʼil jun ayotik sok te Jehová ta swenta skʼoponel te Biblia sok yamigoinel te machʼatik staojik ta nopel te ya x-abatinik ta stojole.

18. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jkoltaytik ta jkʼoptik sok ta jtaleltik te yantik ta swenta skʼop Dios?

¹⁸ Jaʼnixme jich ya skʼan ya jpastik tulan ta skoltayel te ants winiketik ta swenta skʼop Dios. Akʼame jletik bin-utʼil ya xjuʼ ya jcholtik skʼop Dios sok jkʼanbeytik te Jehová te ya skoltayotik ta yalel te bin lek kʼalal yorail ta alele. Akʼame kalbeytik yaʼiyik te ants winiketik te testigootik yuʼun Jehová, jich jaʼ ya yichʼik ta mukʼ te Dios yuʼun te lek te jtaleltike, mame jaʼuk te joʼotike. Kichʼojtik nojptesel «te yacuc xhil cuʼuntic spisil bintic chopol soc bintic mulantic sba ta pasel ta bahlumilal, te tsahtaybiluc coʼtantic ya xʼayinotic ta ora ini, te tojuc ya xʼayinotic soc te ayuc ta coʼtantic spisil ora te Diose» (Tito 2:11-14). Teme ya jkʼayinbeytik stalel te Jehová sok ya jchʼuunbeytik te skʼope, yame yilik te ants winiketik sok ayniwan chaʼoxtuluk jich ya yalik yuʼun: «Acʼa jtʼunatcotic bahel te haʼexe, como la jcaʼiycotic te sjoquinejex te Diose» (Zacarías 8:23).