1. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel te la snaʼ yalel wokol jtul samaritano-winik te lekubtesot yuʼun te Jesús?

TE LAJUNTUL winiketik te tsakbilik ta kʼaʼel chamel, ma snaʼix bin ya spasik yuʼun-a. Yaʼiyojbeyik skʼoplal te Jesús te Lekil Maestro te ya xjuʼ yuʼun slekubtesel biluk chamelil, jaʼ yuʼun sok spisil yoʼtan schʼuunejik te ya xjuʼ xlekubtesotik-euke. Jun buelta la yilik ta namal jich la yalbeyik ta aw: «¡Jesús, Maestro, cʼuxultayawotcotic!». Te Jesús la yaʼiy te bin kʼanbote jich la slekubteslan. Ta melel, bayal la yalik wokol ta yoʼtanik ta spisilik yuʼun te lekubtesotike. Jaʼukmeto, jtulnax machʼa la yakʼbey yil te la yalbey wokole. * Te winik-abi te jaʼ samaritano, tijbot yoʼtan ta yalbeyel yutsil skʼoplal Dios ta tulan (Luc. 17:12-19).

2, 3. 1) ¿Binwan ya xjuʼ ya smakotik ta yakʼel ta ilel te ya kaltik wokole? 2) ¿Bin ya xbajtʼ kiltik ta artikulo ini?

² Jich bitʼil te winik-abi, ya jkʼan kalbeytik wokol te machʼatik ay bin lek ya spasik ta jtojoltik. Pero ayniwan ya xchʼay ta koʼtantik yalel o yakʼel ta ilel wokol.

³ Ta artikulo ini ya kiltik bin yuʼun tulan skʼoplal te ya jnaʼtik yalel wokol. Jaʼnix jich ya kiltik ejemploetik te ayik ta Biblia yuʼun te machʼatik la yakʼik ta ilel te la snaʼik yalel wokol sok yantik te ma jichuk la spasike. Patil ya kiltik bintik-utʼil ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel te ya kaltik wokole.

4, 5. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya kakʼtik ta ilel te ya jnaʼtik yalel wokole?

⁴ Te Jehová ya yakʼ kiltik te ya snaʼ yalel wokol. Jich bitʼil kʼalal ya smajtʼantes te machʼatik ya spasik te bin ya smulane (2 Sam. 22:21; Sal. 13:6; Mat. 10:40, 41). Te Biblia jich ya yalbotik ta mantal: «Nopbeyahic yoʼtan te Diose, te bin utʼil yal-snichʼanex te bayel cʼuxex ta yoʼtane» (Efes. 5:1). Jich yuʼun, tulan skʼoplal te ya kakʼtik ta ilel te ya jnaʼtik yalel wokol, jun swentail te bin yuʼune jaʼ te ya jkʼantik te jichukotik bitʼil te Jehová.

⁵ Yanxan te bin yuʼun tulan skʼoplale, ya xjuʼ ya jcholtik sok te ejemplo ini. Te yalel wokol pajal sok jun lekil weʼelil, jaʼ bujtsʼanxan-a te kʼalal ay machʼa ya kikʼtik ta weʼele. Kʼalal ay machʼa ya yalbotik wokol ya yakʼ stseʼelil koʼtantik. Yan teme joʼotik ya kaltik wokol ya kakʼbeytik stseʼelil yoʼtan te yantike. ¿Bin yuʼun? Melel ya staik ta ilel te ay skʼoplal kʼot ta koʼtantik te la spasik tulan yuʼun ya skoltayotik o ay bin la yakʼbotik te ya xtuun kuʼuntike. Te bin lek ya xlokʼ-ae, jaʼ te ya kamigoinxan jbatik ta leke.

6. ¿Banti pajal sok te yalel wokol te jpʼij mansana te pasbil ta oro?

⁶ Te bintik ya kaltik ta yalel wokol kʼax bayal skʼoplal. Te Biblia jich ya yal: «Te cʼop ya yichʼ halel ta mero yorahil, hich cʼohem te bin utʼil manzana pasbil ta oro te chʼalbil ta plata» (Prov. 25:11). ¿Mabal jichuk te kʼax tʼujbil ta ilel jpʼij mansana te pasbil ta oro sok te chʼalbil ta platae? Jich, kʼax tʼujbil sok bayalniwan stojol. ¿Bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik teme ay jich ya kichʼ akʼel jmajtʼantike? Pajalniwan sok te kʼopetik ya jtuuntestik ta yalel wokol, kʼax bayal skʼoplal. Jichnix te bitʼil bayal tiempo ya jkʼejtik ta lek jpʼij mansana te pasbil ta oro, jichniwan ya xkʼot ta stojol te machʼatik ya kalbeytik wokole maʼyukniwan bin-ora ya xchʼay ta yoʼtan te bin ya kalbeytike.

7. 1) Ta swenta te bin ya yal Salmo 27:4, ¿bin-utʼil la yal wokol te David? 2) ¿Bin-utʼil la yalik wokol te stsʼumbal Asaf?

⁷ Te David jaʼ jtul j-abat yuʼun Dios te la snaʼ yalel wokol (kʼopona Salmo 27:4). La yakʼ ta ilel sok yaʼtel ta kʼax mukʼ skʼoplal la yil te abatinel ta stojol Jehová. Jaʼ yuʼun, la yakʼ bayal takʼin swenta ya yichʼ pasel te temploe. Te yantike jaʼik te stsʼumbal Asaf. La stsʼibayik salmoetik o kʼayojetik ta stojol Dios ta yalel wokol. Ta jun salmo te la stsʼibayike, la yalbeyik wokol te Jehová sok la yalbeyik yutsilal yuʼun te «jchahp aʼteliletic» spasoje (Sal. 75:1). Chikan ta ilel bitʼil te David sok te stsʼumbal Asaf lokʼ ta yoʼtanik yakʼel ta ilel ta stojol Jehová te kʼax mukʼ skʼoplal ta yoʼtanik te bendisionetik akʼbilike. Jaxan te joʼotike, ¿bin-utʼil ya xjuʼ ya jtʼunbeytik stalelik?

8, 9. 1) ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel te jpuk-kʼop Pablo te mukʼ skʼoplal la yil te yermanotake? 2) ¿Bin lek kʼot ta lokʼel-a?

⁸ Te jpuk-kʼop Pablo kʼax mukʼ skʼoplal la yil te yermanotake, jich la yakʼ ta ilel ta swenta te bintik la yal ta stojolike. Jich bitʼil, spisil-ora la yalbey wokol Dios ta stojolik. Jaʼnix jich ta kartaetik te la stsʼibay ta stojolike la yal te kʼax kʼux ta yoʼtan te yermanotake. Kiltik jun ejemplo. Ta Romanos 16:1-15 la yalbey sbiil 27 ta tul jchʼuunjeletik. La yalbey skʼoplal te Priscila sok Aquila te «cʼan yacʼ scuxlejalic» ta stojol sok la yalbey skʼoplal te Febe te «bayel machʼatic scoltaylanej» te jaʼnix jich koltayot-euk te Pabloe. Jaʼ yuʼun la yutsilkʼoptay te yermanotak te kʼux ta yoʼtan ta skaj te yakik ta spasel te bin leke.

⁹ Te Pablo snaʼoj-a te maba tojik te yermanotake. Manchukme jich-abi, ta slajibal karta ta stojol te jchʼuunjeletik ta Roma jaʼ la yalbey skʼoplal te lekil taleliletik yuʼunike. Jaʼ yuʼun kʼalal la yichʼ kʼoponel te karta ta kongregasione, te ermanoetik-abi bayalniwan stseʼelil yoʼtanik yuʼun te bintik la yal te Pablo ta stojolike. Ta melel la yamigoinxan sbaik ta lek. Jaxan te joʼotike, ¿spisilbal-ora ya kalbeytik wokol te ermanoetik ta kongregasion ta swenta te bin ya yalik sok te bin ya spasike?

10. ¿Bin ya xjuʼ ya jnoptik ta swenta te Jesús te bitʼil ya yutsilkʼoptay te jnopojeletik yuʼune?

¹⁰ Ta swenta te bintik la yal te Jesús ta stojol cheʼoxeb kongregasionetik ta Asia Menor, la yakʼ ta ilel te mukʼ skʼoplal ta yoʼtan te bintik tulan yakik ta spasel te jnopojeletik yuʼune. Kʼalal kʼopoj ta stojol te kongregasion ta Tiatira jich kaj yal ini: «Ya jnaʼ bin yilel awaʼtel, te scʼuxul awoʼtan, schʼuhunel awoʼtan, te yac awacʼ aba ta aʼbatinel, te slamalil awoʼtan, soc te cʼax hich awaʼtel a te bin utʼil ta shahchibal» (Apoc. 2:19). Ma jaʼuknax la yalbey skʼoplal te toyemxan te yaʼtelike, jaʼnix jich la yutsilkʼoptay ta swenta te taleliletik te tijbot yoʼtanik ta spasel te aʼtelile. Melelnix-a te ay la stsits chaʼoxtul ermanoetik ta kongregasion-abi, pero te kʼalal kaj sok te kʼalal laj yoʼtan ta kʼope, la stuuntes kʼopetik te ya yakʼ mukʼul oʼtanil (Apoc. 2:25-28). Te bitʼil jaʼ jolol yuʼun spisil kongregasionetik te Jesús, yichʼoj mukʼ yaʼtel ta stojolik. Jaʼ yuʼun maba sujbil ta yalel wokol yuʼun te bin ya jpastik ta stojole. Manchukme jich-abi, ya yal yutsil jkʼoplaltik. Ta melel jaʼ kʼax lekil ejemplo ta stojol te ansianoetike.

11. Jich bitʼil ya yal Hebreos 12:16, ¿bin yilel la yil te Esaú te bintik chʼultesbile?

¹¹ Mel-oʼtantik sba te bitʼil bayal ants winiketik te ya yalbey skʼoplal te Biblia ma la snaʼik yalel wokol. Kilbeytik skʼoplal te Esaú. Manchukme yichʼojik ta mukʼ Jehová te smeʼ state, maba la yichʼ ta mukʼ stukel te Diose o  te bintik chʼultesbile (kʼopona Hebreos 12:16). ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel-abi? Ta oranax la schonbey yijtsʼin te ba-alalil yuʼun ta swentanax jun plato weʼelil (Gén. 25:30-34). Ta patil la smel yoʼtan yuʼun te bin la spase sok maba la smulan te bitʼil maba la yichʼ akʼbeyel te bendision te ay ta swenta yichʼel te bitʼil jaʼ ba-alale. Pero ma snujpʼuk te ya xkʼopoj yuʼune, melel maba la yakʼ ta ilel te mukʼ skʼoplal te bin ay yuʼun-ae.

12, 13. 1) ¿Bin-utʼil la yakʼik ta ilel te israeletik te maba la yalik wokol? 2) ¿Bin la staik yuʼun?

¹² Te israeletik bayal rason yuʼunik swenta ya yalik wokol. Te Jehová la stikun lajunchajp wokoliletik ta stojol te Egipto swenta ya xlokʼ ta mosoinel te lum yuʼune. Ta patil, la yichʼik koltayel te kʼalal la slajin te soldadoetik yuʼun Egipto ta mar Rojo. Kʼax bayal stseʼelil yoʼtanik yuʼun, jaʼ yuʼun la skʼayojtayik te Dios ta yalbeyel wokol. Pero, ¿jichbal la yalik wokol ta spisil-ora?

¹³ Te kʼalal la staikxan wokolile, chʼay ta yoʼtanik spisil te bin la spas te Dios ta stojolike sok maba la yalikix wokol (Sal. 106:7). Te Biblia ya yal te «spisil te pueblo yuʼun te snichʼnab Israel hahch stijic ta cʼop te Moisés soc Aarón», jich kʼoem te jaʼ ta stojol Jehová te bin la spasike (Éx. 16:2, 8). Ta melel, ma lek ilbilikix yuʼun te Jehová, jaʼ yuʼun la yalbey spisil te machʼatik jich la spasik te ya xlajik ta jochol takin kʼinal, te jaʼnax kuxul ya xjilik te Josué sok te Caleb (Núm. 14:22-24; 26:65). Kiltik bin ya xjuʼ ya jpastik swenta ma jtʼuntik te chopol ejemploetik ini sok te jaʼuk ya jtʼuntik te lekil ejemploetike.

14, 15. 1) ¿Bin-utʼil ya yalbey sbaik wokol te machʼatik nujpunemike? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya snojptes te yal snichʼnab te meʼil tatiletik ta yalel wokol?

¹⁴ Ta jfamiliatik. Spisil ya staik lekilal ta jun familia te kʼalal spisilik ya snaʼik yalel wokole. Te kʼalal talel kʼaxel ya yalbey sbaik wokol te machʼatik nujpunemike, junxan ya yaʼiy sbaik sok ma tulan ya yaʼiyik te ya spasbey sbaik perdon te banti ya xchʼayike. Te winik te ay skʼoplal ta yoʼtan te yiname ma jaʼuknax ya yil te bin lek ya yal o ya spase, jaʼnix jich «ya yalbe yutsil scʼoblal» (Prov. 31:10, 28). Te ants te pʼij yoʼtan, ya yakʼbey snaʼ te smamlal spisil te bintik lek ya xpasbot swenta lek ya yaʼiy sba yuʼun.

¹⁵ Meʼil tatiletik, ¿bin-utʼil ya xjuʼ ya anojptes te awal anichʼnabik ta yalel wokol? Julukme ta awoʼtan te jaʼme ya stʼunik spasel te bin ya awalik sok te bin ya apasike. Jaʼ yuʼun,  akʼbeyaik yil lekil ejemplo ta yalel wokol kʼalal ay bin ya spasik ta atojolike. Jaʼnix jich, nojpteslanaik ta yalel wokol kʼalal ay bin lek ya yichʼik pasbeyele. Koltaylanaik ta yichʼbeyel swentail te ya xlokʼ tal ta koʼtantik te yalel wokole sok te bayal ya xjuʼ xkoltaywanik ta swenta te bin ya yalike. Jaʼ jich ya yakʼ kiltik jtul ermana te Clary sbiil te jich la yal: «Kʼalal 32 yaʼbilal-a te jmamae, stukel kaj schʼites oxtul yalatak. Kʼalal jich kʼot kaʼbilale och jnopilan te bintik wokolil kʼax ta stojole. Jaʼ yuʼun la kalbey te kʼax mukʼ skʼoplal ta koʼtan te bin la spas ta jtojoltik swenta ya schʼitesotik. Mato jaluk, la yalbon te spisil-ora ay ta yoʼtan te kʼopetik la kalbeye, te ya snopilan ta yoʼtan sok te ya x-akʼbot stseʼelil yoʼtane».

16. Cholbeya skʼoplal jun ejemplo te ya yakʼ ta ilel te ya sta yip yoʼtan te ermanoetik te kʼalal ya kaltik wokole.

¹⁶ Ta jkongregasiontik. Kʼalal ya kalbeytik wokol te ermanoetike ya kakʼbeytik yip yoʼtanik. Kiltik te bin kʼax ta stojol jtul ansiano te 28 yaʼbilal te Jorge sbiile. Ta skaj te tsakot ta tulan chamel ma bajtʼ jun u ta tsoblejetik. Pero te kʼalal jajch ta bael yan buelta maba juʼ yuʼun yakʼel diskursoetik. Jich ya yal: «Ma xtuunon ya kaʼiy jba ta skaj te maʼyuk bin ya xjuʼ ya jpas sok te ma xjuʼ ya jkoltay te kongregasione. Pero ta jun buelta, jtul ermano jich la yalbon ta slajibal tsoblej: “Ya jkʼan ya kalbat wokol yuʼun te lekil ejemplo awakʼojbey te jfamiliae. Kʼax bayal jmulanojtik te diskursoetik awakʼoj te jayeb jaʼbil kʼaxemixe. Yakʼojbotik yip schʼuunel koʼtantik”. Te bin la yalbone la stijbon koʼtan, jaʼ yuʼun ochon ta okʼel. Jaʼ la skoltayon la kaʼiy te bin la yalbonike».

17. ¿Bin-utʼil ya kalbeytik wokol te Jehová yuʼun te slekil yoʼtane jich bitʼil ya yalbotik ta mantal te Colosenses 3:15?

¹⁷ Ta stojol te Dios te ay slekil yoʼtan. Te Jehová ya yakʼbotik bayal weʼelil ta swenta te skʼope. Ya kichʼtik bayal informasion ta tsoblejetik, rebistaetik sok ta Internet te ya skoltayotike. ¿Mabal jichuk te ay jmulanojtik jun diskurso, jun artikulo o jun programa yuʼun te kanal JW Broadcasting sok te ay la skoltayotik la kaʼiytike? Jich yuʼun, ¿bin-utʼil ya kalbeytik wokol te Jehová yuʼun te majtʼaniletik yakʼojbotike? (Kʼopona Colosenses 3:15). Jun te bitʼil ya jpastike, jaʼ te spisil-ora ya kalbeytik wokol kʼalal ya jkʼopontike (Sant. 1:17).

18. ¿Bintik-utʼil ya kakʼtik ta ilel te mukʼ skʼoplal ya kiltik te sNail Tsoblej kuʼuntike?

¹⁸ Te yan bitʼil ya kalbeytik wokol te Jehovae, jaʼ te kʼalal lek kusbil sok te lekuk ta ilel kuʼuntik te banti ya jtsob jbatik ta yichʼel ta mukʼe. Jaʼ yuʼun spisil-ora ya x-aʼtejotik  ta skusel sok ta yakʼbeyel mantenimiento te sNail Tsoblej kuʼuntike. Jaʼnix jich te machʼatik ya stuuntesik te aparato yuʼun audio sok bideo ta kongregasion ya skanantayik ta lek. Kʼalal ya yichʼ kanantayel ta lek te banti ya jtsob jbatike ya xjalajxan sok maba bayal ya yichʼ aʼtel ta slekubtesel. Kʼalal jich ya yichʼ pasele, bayalxan takʼin ay kuʼuntik swenta ya yichʼxan pasel sok schaʼpasel yantik sNail Tsoblej ta swolol Balumilal.

19. ¿Bin ya jnoptik yuʼun te bin kʼax ta stojol jtul superintendente yuʼun sirkuito sok te yiname?

¹⁹ Ta stojol te machʼatik tulan ya x-aʼtejik ta jtojoltik. Te yalel wokole, ya xjuʼ ya skoltay te machʼatik ayik ta tulan wokole. Kiltik bin kʼax ta stojol jtul superintendente yuʼun sirkuito sok te yiname. Ta jun buelta te kʼalal laj yoʼtanik ta scholel skʼop Dios ta yorail tulan sik, kʼax lujben sujtik bael ta snaik. Kʼax tulan-a te sik te jich bajtʼ ta wayel te ermana sok te sueter slapoj-ae. Ta yan kʼajkʼal, la yalbey te smamlal te ma xjuʼix yuʼun ya yaʼiy te ulaʼtaywaneje. Ta kʼajkʼalnix-abi, la yichʼ tikunbeyel jun karta yuʼun Betel. Ta karta-abi la yichʼ utsilkʼoptayel te ermana yuʼun te yaʼtel sok te bitʼil kujchem yuʼune sok te snaʼojik te wokol te yanyantik-a te banti ya xbajtʼik ta jujun semanae. Te ermanoe jich ya yal: «Tijbot yoʼtan yuʼun te bin la yichʼ albeyel ta kartae, jich maʼyuk bin-ora la yalix-a te ya yijkʼitay te aʼtelil yuʼun sirkuitoe. Kʼalal ay ya xkʼax ta jol te ya jkʼan ya kijkʼitay te aʼtelil ini, te kinam jaʼ ya yalbonix te ma skʼan ya kijkʼitay te aʼtelile». Te ermanoetik-abi aʼtejik jteb ma sta cuarenta jaʼbil ta superintendente yuʼun sirkuito.

20. ¿Bin ya skʼan ya jpastik tulan spasel ta jujun kʼajkʼal sok bin yuʼun?

²⁰ Akʼa jpastik tulan jujun kʼajkʼal ta yakʼel ta ilel te ya jnaʼtik yalel wokole. Te bintik ya kaltik sok te bintik ya jpastik te lokʼem ta koʼtantike, ya xjuʼ xkoltayot te machʼa yak spasbel tulan ta spasel bin lek ta chopol balumilal ini te ma snaʼ yalel wokole. Jaʼnix jich te kʼalal ya kaltik wokol, ya xjuʼ ya kamigointikxan ta lek te yantik te ya xjalaj ta spisil-orae. Pero te bin kʼax mukʼxan skʼoplale, jaʼ te yakotik ta stʼunbeyel te slekil yoʼtan te jTatik Jehová sok te ya snaʼ yalel wokole.