«¿BIN awilel? ¿Lekbal ayat?».

Ayniwan machʼa jich apatojbey yoʼtan, tulan-niwan la atsakbey skʼab sok laniwan apet. Manchukme yanyantik te kostumbreetik ta jujun lugar sok ma pajaluk te bin ya yichʼ alel ta spatbeyel yoʼtan te yantike, pajalniwan te bin yuʼun jich ya jpastike. Ta melel, teme maba ya jpatbeytik yoʼtan o maba ya jakʼtik te ay machʼa ya spat koʼtantik ayniwan machʼa maba lek ya yil o ya skuyik te maʼyuk skʼoplal ta koʼtantik te yantike.

Pero ay machʼatik wokol ya yaʼiyik spatbeyel yoʼtan te yantike. Ay machʼatik ya xkʼexawik ta kʼop o ma snaʼik bin ya yalik, jaʼ yuʼun wokol ya yaʼiyik spatbeyel yoʼtan te yantike. Ay yantik te wokol ya yaʼiyik spatbeyel yoʼtan te machʼatik yan yilel skuxlejalik, stsʼumbalik o jkʼulej ya yilik. Pero, chikan teme chaʼoxpʼalnax kʼopil ya kaltik ta stojol yantik ya xjuʼ ya jtijbeytik yoʼtan.

Jojkʼoybeya aba: «¿Bin ya xlokʼ-a teme ya jpatbey yoʼtan te yantike? ¿Aybal bin ya yal te Biblia ta swenta te pat-oʼtanile?».

«Mayuc machʼa nax tsahbil yuʼun Dios» (Hechos 10:34). Jich la yal te jpuk-kʼop Pedro kʼalal kʼot ta swenta yikʼel ochel ta kongregasion te Cornelio te jaʼ sbabial machʼa yan slumal oche. Ta patil bael la stsʼibay te jaʼ ya skʼan Dios «te yacuc suhtes yoʼtanic spisilic» (2 Pedro 3:9). Kʼalal ya kaʼiytik stojol te textoetik-abi, jaʼniwan ora ya xtal ta koʼtantik te machʼatik yakik ta yichʼel nojptesel ta Biblia. Pero te Pedro jichnix la yal-euk ta stojol te jchʼuunjeletike: «Ichʼahic ta mucʼ spisil yantic. Cʼux me xawaʼiy ta awoʼtanic te awermanotac» (1 Pedro 2:17). Chikan ta ilel te kʼax lek te ya jpatbeytik yoʼtan te yantik, chikan banti talemik, bin stsʼumbalik o bin yilel skuxlejalike. Jich ya kakʼtik ta ilel te ichʼbil ta mukʼ kuʼuntik te yantik sok te kʼux ta koʼtantike.

Te jpuk-kʼop Pablo jich la yalbey te jchʼuunjeletike: «Talel cʼaxel xawicʼ abahic, hich te bin utʼil la yicʼotic te Cristo» (Romanos 15:7). Te Pablo kʼax lek skʼoplal la yalbey te hermanoetik te mukʼubtesbot kʼinal yaʼiy yuʼune. Ta ora ini tulanxan skʼoplal te ya kakʼbeytik yip yoʼtan te hermanoetik, melel te Satanás yakʼojbey yipal ta yutsʼinel ta ban kʼalal te lum yuʼun te Diose (Colosenses 4:11; Apocalipsis 12:12, 17).

Te Biblia ya yal te ma jaʼuknax ya jpatbeytik yoʼtan yantik yuʼun lek ya yaʼiy sbaik, melel ya yal te ay bintikxan lek ya xlokʼ yuʼun-a. Kiltik cheʼoxeb ejemploetik.

Te kʼalal mato yakʼoj Jehová te skuxlejal sNichʼan ta schʼujtʼ te María, la stikun jtul chʼul-abat ta stojol. Jich la yalbey yaʼiy: «¡Ya jpatbat awoʼtan, haʼat te cʼuxultaybilat yuʼun Dios! Sjoquinejat te Cajwaltic». Te María ma xkʼot ta yoʼtan bin yuʼun yak ta jukel ta kʼop yuʼun te chʼul-abat, jaʼ yuʼun ma snaʼ te bin ya spase. Kʼalal jich la sta ta ilel te chʼul-abat, jich la yalbey: «Ma xiwat, María, bayel yutsil yoʼtan awuʼun te Diose». Jaʼnix jich la scholbey yaʼiy te jaʼ skʼanojel yoʼtan Jehová te jaʼ ya yayintes te Mesías. Te María leknax la yaʼiy sba yuʼun, jaʼ yuʼun la skʼan skʼotes ta pasel te skʼanojel yoʼtan te Diose, jich la yal: «Yaʼbaton te Cajwaltic Dios; acʼa spasbon hich te bin utʼil la awal» (Lucas 1:26-38).

Te bitʼil tikunot tal yuʼun Jehová te chʼul-abat, jaʼ mukʼul majtʼanil kʼot ta stojol. Pero ma la yal te la spejkʼan sba kʼalal kʼopoj sok te María te jaʼ jmulawile, melel te bin nail la spase jaʼ te la spatbey yoʼtane. ¿Bin ya yakʼ jnoptik? Te ya skʼan chapalukotik yuʼun ya jpatbeytik yoʼtan te yantik sok te ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtanike. Manchukme maʼyuk bayal bin ya kalbeytik, ya xjuʼ ya jkoltaytik sok ya kakʼbeytik yilik te bayal skʼoplal kuʼuntik ta lum yuʼun te Jehová.

Te Pablo tsobol hermanoetik la snaʼbey sba ta kongregasionetik ta Asia Menor sok ta Europa. Ta kartaetik te la stsʼibay bayal machʼatik la yalbey sbiil te la spatbey yoʼtan. Jich chikan ta ilel ta kapitulo 16 yuʼun te karta ta stojol te romanoetik. Tey ya yalbey sbiil jtul hermana sok jich la yal ta stojol «te quermanatic Febe» sok jich la spas ta mantal te hermanoetik: «Icʼbonic me ta scuenta  te Cajwaltic, hich te bin utʼil ay ta pasel yuʼun te machʼatic chʼuhltesbilic, soc coltayahic ta bin ya xtuhun yuʼun». Jaʼnix jich la yal: «Halbon xcoltanuc te Priscila soc te Aquila [...]. Ma jtuqueluc ya calbe wocol, ha nix hich ya yalbeyic wocol spisil te iglesia yuʼun te jyanlumetique». Jaʼnix jich la spatbey yoʼtan chaʼoxtul hermanoetik te maʼyuk bayal albil skʼoplalik ta Biblia. Jich bitʼil, leknax bin la yal ta stojol te Epeneto sok la yalbey sbiil te Trifena sok Trifosa, hermanaetik te mero ya x-aʼtejik ta stojol Dios. Ya jtatik ta ilel te maba xchebet yoʼtan te Pablo ta spatbeyel yoʼtan te yermanotak (Romanos 16:1-16).

Nopa awaʼiy bin-nax yutsil la yaʼiyik te jchʼuunjeletik-abi kʼalal la snaʼik te ayik ta yoʼtan te Pablo. Ta melel, kʼux-xan la yaʼiy ta yoʼtanik te Pablo sok te yantik hermanoetike. Jaʼnix jich kʼalal la yaʼiyik stojol yantik hermanoetik te ay machʼatik patbotik yoʼtan yuʼun te Pablo la sta yip yoʼtanik yuʼun sok koltayotik te tulanuk te schʼuunel yoʼtanike. Yuʼun-nix jich-a, kʼalal ya jpatbeytik yoʼtan te yantik sok spisil koʼtantik sok ya kalbeytik yaʼiyik bintik lek ya spasik, ya stsakxan yip te bitʼil kamigoinej jbatike sok jun-nax ya xkʼootik sok te hermanoetik.

Kʼalal te Pablo ko ta barko ta Puteoli sok jajch ta bael ta Roma kʼot ta tael ta be yuʼun te hermanoetike. Kʼalal la yil te yakik ta talel ta stojol «la yalbe wocol Dios yuʼun soc mucʼub qʼuinal la yaʼiy yuʼun» (Hechos 28:13-15). Ayniwan ma xjuʼ xbajtʼ jpatbeytik yoʼtan te hermanoetik te jaʼnax ya xtseʼejinotik jtebuk sok o te jaʼnax ya kakʼbeytik yil jkʼabtik ta namal. Manchukme maʼyuk bayal skʼoplal yilel te jich ya jpastike ya xjuʼ ya kakʼbeytik yip yoʼtan te yantike, jich bitʼil te machʼatik pichʼil yoʼtanik o smeloj yoʼtanik.

Kiltik bin la spas te jnopojel Santiago. Ta namey ay jchʼuunjeletik te jich kʼoem te yakik ta antsiwej sok yakʼoj sbaik ta antsinel ta skaj te jun ayik sok te balumilal, jaʼ yuʼun te Santiago la yakʼtiklanbey tulan tsitsel (Santiago 4:4). Pero kiltik bin nail la yal ta karta te la stsʼibay ta stojolike:

«Santiago, yaʼbat te Dios soc te Cajwaltic Jesucristo, ya jpatbeyex awoʼtanic te lajchaychahp stsʼumbal Israel te puhquemex ta bayuc» (Santiago 1:1). Ta melel kʼalal jich la spatbey yoʼtan Santiago te hermanoetik ma wokoluk la yaʼiyik schʼuunel te tsitsele, melel chikan ta skʼop te ma stoy sba ta stojolike. ¿Bin ya jnoptik yuʼun? Te kʼalal sok spekʼelil koʼtantik ya jpatbeytik yoʼtan te yantike ya xjuʼ ya schajpanbey yoʼtanik yuʼun ma wokoluk ya yaʼiyik te kʼalal ay bin tulan ya kalbeytik skʼoplale.

Swenta ya stijbey yoʼtan te yantik te ya jpatbeytik yoʼtanike, ma puersauk te bayal bin ya kaltik, te bin tulan skʼoplale jaʼ te lokʼemuk ta koʼtantik sok te ya jpastik sok skʼuxul koʼtantike, manchukme ya jkuytik te maʼyuk machʼa ya yile (Mateo 22:39). Jun buelta jtul hermana ta Irlanda kʼot ta sNail Tsoblej te kʼalal jtebxanix ya skʼan ya xjajch-a te tsobleje. Animaltik och bael, jtul hermano te la yil la sut sit sok tseʼel yoʼtan jich la yalbey: «¿Bin awilel? Mero lek te talate». Te hermana ma la sjakʼ, jaʼnax la sjujkan sba.

Cheʼoxeb semana ta patil, te hermana la yalbey te hermano te yak ta kʼaxel tulan wokol ta sfamilia-a. Jich la yalbey: «Kʼax jmeloj koʼtan ta mal kʼajkʼal-abi te kʼan ma talukonix ta tsoblej. Ma mero xjul ta koʼtan te bin la yichʼ alel ta tsobleje, pero ya xjul ta koʼtan stukel te la apatbon koʼtane. Kʼax lek la kaʼiy jba yuʼun. Wokolawal».

Te hermano ma snaʼoj-a te mero la skoltay te hermana yuʼun te la spatbey yoʼtan, manchukme chaʼoxpʼalnax kʼop la yalbey. Jich ya yal: «Kʼalal la yalbon kaʼiy te la sta smukʼul yoʼtan yuʼun te la jpatbey yoʼtane, tseʼel koʼtan la kaʼiy te jich la jpase. Mero lek la kaʼiy jba yuʼun».

Te ajwalil Salomón jich la stsʼibay: «Acʼa bahel ta haʼ te pan awuʼun, bayel cʼahcʼal ta patil ya me ata yan buelta» (Eclesiastés 11:1). Teme ya jpatbeytik yoʼtan te yantik, pero kʼaxtoxan-a te hermanoetike, jpisiltikme ya sta yip koʼtantik. Jaʼ yuʼun, mame ayuk bin-ora ya xchʼay ta koʼtantik te ay bayal bin lek ya xlokʼ kʼalal ya jpatbeytik yoʼtan te yantike.