1. ¿Bin yuʼun toyolxan jkʼoplaltik ta stojol te chambalametike?

TE Jehová ay bin la yakʼbotik te toyolxan jkʼoplaltik yuʼun ta stojol te chambalametike, jaʼ te ay snopjibal kuʼuntike. Te Adán sok te Eva jich pasotik yuʼun te Diose. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik? Melel te kʼalal la skʼaxuntaybeyik smantal te Diose, la snakʼ sbaik. Tey chikan ta ilel te ay snopjibal yuʼunike, melel ay bin albot yoʼtanik yuʼun.

2. ¿Bin yuʼun jteb ma pajaluk te snopjibal kuʼuntik sok te stimonal jun barko? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo).

² Te machʼatik maʼyuk bin ya x-albot yoʼtanik ta skaj te ma lek spʼijubtesojike, ya xjuʼ ya jpajbeytik skʼoplal sok jun barko te ay ta mar te yak ta tijel sok jun timón o bolante te tsʼilajem. Teme maba ilbil teme lek ay te stimonal te barko kʼalal ya x-och bael ta mar, ya xjuʼ ya sta wokol. Te tulan ikʼ sok te yip te mar ya xjuʼ oranax ya sjelbey sbe te barko o te yan banti ya yikʼ bael. Teme lek ay te stimonal te barko te kapitan ya xjuʼ ya stij bael banti ya skʼan ya xbajtʼe. Te snopjibal kuʼuntik ya xjuʼ ya jpajtik sok jun timón, melel jaʼ ya yakʼ jnaʼtik bin lek sok bin ma lekuk swenta ya stojobtesotik ta jkuxlejaltik. Swenta lek ya stojobtesotik te snopjibal kuʼuntike ya skʼan te pʼijubtesbil ta leke.

3. ¿Bin ya xjuʼ xkʼot ta pasel teme maba pʼijubtesbil ta lek te snopjibal kuʼuntike?

³ Kʼalal maba pʼijubtesbil ta lek te snopjibal kuʼuntik, maba ya yakʼ jnaʼtik teme ay bin chopol yakotik ta spasel sok te ma skʼan ya jpastike  (1 Timoteo 4:1, 2). Yatoniwan yakʼ jchʼuuntik «te lec te bin ma lecuc» (Isaías 5:20). Te Jesús jich la yalbey te jnopojeletik yuʼune: «Ya me sta yorahil te ya scuyic te yac spasbelic yaʼtel Dios te machʼatic ya smilex» (Juan 16:2). Jich skuyojik te machʼatik la smilik te jnopojel Esteban, jaʼnix jich skuyojik te machʼatik jichnix spasojik tal ta jtiempotik (Hechos 6:8, 12; 7:54-60). Te machʼatik ay srelijion te ya yaʼiyik miltamba sok te ya yalik ta jamal te ya x-abatinik ta stojol Dios, ta melel yakik ta skʼaxuntayel te leyetik yuʼun te Diose (Éxodo 20:13). Mero chikan ta ilel te loʼlaybilik yuʼun te snopjibal yuʼunike, melel maʼyuk bin ya x-albot yoʼtanik yuʼun.

4. ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun maba ya sloʼlayotik te snopjibal kuʼuntike?

⁴ ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun maba ya sloʼlayotik te snopjibal kuʼuntike? Te bin ya jtatik ta sKʼop Dios ya xtuun «scuenta nohptesel, tsitsel, tojobtesel soc yaqʼuel ta nopel bin stojil ta pasel» (2 Timoteo 3:16). Jich yuʼun, teme ya jkʼantik te pajaluk te snopjibal kuʼuntik sok te bin ya snop te Jehová sok te ya stojobtesotik ta lek, yame skʼan te ya kaʼtelintik snopel te Biblia, te ya jnaʼulantik te bin ya yal sok te ya jpastik ta jkuxlejaltik te bin ya yakʼ jnoptike. Ta ora ini, kiltik bin-utʼil ya skoltayotik te leyetik sok spisil te tojobtesel ya yakʼ te Jehová swenta pʼijuben ya xkʼot te snopjibal kuʼuntik ta yakʼel jnaʼtik bin lek sok bin ma lekuk ta pasele.

5, 6. ¿Bin lekilal ya jtatik kʼalal ya jchʼuuntik te leyetik yuʼun te Diose?

⁵ Swenta ya xtuun kuʼuntik ta lek te leyetik yuʼun te Dios ma tikʼuk-a te ya jkʼopontik o te ya jnaʼbeytik skʼoplale. Ya skʼan te kʼuxuk ya kaʼiytik ta koʼtantik sok te ichʼbiluk ta mukʼ kuʼuntike. Te sKʼop Dios jich ya yal: «Ihlayahic te bin chopol, cʼux me xawaʼiy ta awoʼtanic te bin lec» (Amós 5:15). Jchajp te bin ya skoltayotik, jaʼ te jich ya xkʼot jpensartik bitʼil spensar te Jehová. Jnop kaʼiytik te ayix tiempo te ma mero ya x-och jwayeltike. Te doktor ya yalbotik te ya skʼan ya jtsajtaytik te bin ya jweʼtik, te ya skʼan ya jpastik ejercicio sok te ay bin ya jeltik ta jkuxlejaltik te kʼayemotik ta spasele. Kʼalal ya kiltik te ya xlekubotik yuʼun te bin la yalbotike, ¿mabal jichuk te mukʼ skʼoplal ya xkʼot ta koʼtantik te doktor sok te bin ya yalbotike?

⁶ Jaʼnixme jich te Jpaswanej kuʼuntik yakʼojbotik leyetik, teme ya jchʼuuntik maba ya jtatik wokol sok ya slekubtes jkuxlejaltik. Jich bitʼil, jnop kaʼiytik bin lek ya jtatik kʼalal ya jchʼuuntik te bin ya yal te Biblia te manchuk ya jpastik lot, ya xloʼlaywanotik, ya x-elkʼajotik, ya xyalotik ta mulil, ya x-utsʼinwanotik sok te manchuk ya jmulantik te yaʼtel te chopol espirituetik (kʼopona te sjun Proverbios 6:16-19; Apocalipsis 21:8). Kʼalal ya kiltik te lek ya xkʼot jkuxlejaltik kʼalal ya jchʼuunbeytik skʼop te Jehová, kʼux-xan ya kaʼiytik sok ichʼbilxan ta mukʼ kuʼuntik ya xkʼot soknix te mantaliletik yuʼune.

7. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te skʼoponel te Biblia sok snopilanel ta koʼtantik te bin kʼoemik ta pasel ta nameye?

⁷ Ma puersauk te ya jpastik bin ma lekuk sok te ya kaʼiybeytik swokolil yuʼun ya jnoptik bin lek ta pasel. Kʼalal ya jkʼopontik ta Biblia te bin ma lekuk la spasik chaʼoxtul ants winiketik ta namey kʼinal sok ya jnopilan ta koʼtantik, ya yakʼ jnoptik te manchuk ya jpastik-euke. Ta Proverbios 1:5 ya yal: «Ya me yaʼiy te machʼa ay spʼijil yoʼtan, ay bin ya snaʼ xan yuʼun». Te machʼa ya yakʼ jnaʼtikxan jaʼ te Diose, maʼyuk machʼa lekxan ya xnojpteswan bitʼil stukel. Jich bitʼil, jnop kaʼiytik spisil te wokolil la sta te David ta skaj te la skʼaxuntaybey smantal te Jehová kʼalal la spas mulil sok te Betsabé (2 Samuel 12:7-14). Kʼalal ya jkʼopontik te bin la spas te David ya xjuʼ jich ya jojkʼoybey jbatik: «¿Bin juʼ la spas te David yuʼun ma la sta swokol te jichuke? Te yakuk jta sujel ta mulil, ¿bin ya jpas? ¿Yabal x-anon bitʼil la spas te José o ya xyalon ta mulil jich bitʼil te Davide?» (Génesis 39:11-15). Teme ya jnopilan ta koʼtantik spisil te  wokolil ya jtatik kʼalal ya jpastik mulil, ya kilaytikxan te bin chopole.

8, 9. 1) ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te snopjibal kuʼuntike? 2) ¿Bin yilel ya xkʼot te snopjibal kuʼuntik teme jaʼ ya jtʼuntik te tojobtesel ya yakʼ te Dios?

⁸ Ta melel, jpisiltik maba ya jpastik te bin ya yilay te Diose. Jaʼukmeto, ayme bin ya jsitintaytik ta jkuxlejaltik te maʼyuk jun ley ta Biblia te ya yalbotik ta jamal bin ya skʼan ya jpastik. Teme jiche, ¿bin-utʼil ya jnaʼtik te bin ya skʼan Jehová te ya jpastike? Teme pʼijubtesbil ta lek yuʼun te Biblia te snopjibal kuʼuntik lek te bin ya jtatik ta nopel spasele.

⁹ Kʼuxotik ta yoʼtan te Jehová, jaʼ yuʼun yakʼojbotik tojobteseletik ta Biblia swenta ya stojobtes te snopjibal kuʼuntik ta snaʼel te bin lek sok te bin ma lekuk. Jich ya yalbotik te Jehová: «Hoʼon Jehovahon, te Dioson awuʼun, te ya caʼbat anop te bin lec ya xcʼohat yuʼun, te ya jtojobtesat ta be te banti ya scʼan yac atʼun bahele» (Isaías 48:17, 18). Kʼalal ya jnopilan ta koʼtantik te tojobteseletik ini sok te ya kakʼtik te ya xkʼot ta koʼtantik, yakotikme ta stojobtesel sok ta spʼijubtesel te snopjibal kuʼuntik yuʼun ya yakʼ jnaʼtik bin lek ta pasel. Teme jich ya jpastik, lek te bin ya jtatik ta nopel spasele.

10. 1) ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te tojobtesel ya yakʼbotik te Jehová? 2) ¿Bin-utʼil la stuuntes Jesús te tojobteseletik ta Biblia?

¹⁰ Te Jehová yakʼojbotik leyetik te ya yal ta jamal bin ya jpastik, pero jaʼnix jich yakʼojbotik tojobteseletik te ya skoltayotik ta stael ta nopel bin lek ya jpastik. Kʼalal ya kichʼbeytik swentail te tojobteseletik ya yakʼe, ya xkʼot ta koʼtantik bin ya snop sok banti stsakoj yip te leyetik. Te Jesús jichnix la stojobtes te jnopojeletik yuʼun, la yakʼbey snopik te aynanix bin ya xkʼot ta lokʼel ta swenta te bin ya spasik o ta swenta te bin yilel stalelik. Jich bitʼil, teme ay machʼa ay slab yoʼtan, la yal te ya xjuʼ x-ikʼbot yoʼtan ta yakʼel majaw sok teme ay machʼa ya xbikʼtaj yoʼtan yuʼun ants la yal te ya xjuʼ ya yaʼiy antsiwej (Mateo 5:21, 22, 27, 28). Teme ya kakʼ jbatik ta tojobtesel yuʼun te bin ya snop te Jehová, jich pʼijuben ta lek ya xkʼot te snopjibal kuʼuntik sok jich ya kakʼtik ta ichʼel ta mukʼ-a te Dios ta swenta te bin lek ya jtatik ta nopel spasele (1 Corintios 10:31).

11. ¿Bin yuʼun ya kaltik te ma pajaluk te snopjibal kuʼuntike?

¹¹ ¿Yabal skʼan ya yal-abi te pajal te bin ya skʼan ya jtatik ta nopel jpisiltike? Maʼuk. Ya xjuʼ te jich ya xkʼot ta pasel te ay chaʼtul hermanoetik te pʼijubtesbil ta lek yuʼun te Biblia te snopjibal yuʼunik pero ma pajaluk te bin ya staik ta nopel spasele. Kalbeytik skʼoplal te yuchʼel trago. Te Biblia ya yal ta jamal te ma lekuk te ay machʼa ya xyakub o te bayal ya yuchʼ, jaʼukmeto ya yal te ma chopoluk te ay machʼa ya yuchʼ jtebuk (Proverbios 20:1; 1 Timoteo 3:8). Pero te kʼalal ya jtatik ta nopel teme ya kuchʼtik o maʼuke, ¿jaʼnaxbal ya skʼan ya jnoptik te ma skʼan te bayal ya kuchʼtike? Ta melel maʼuk. Ma jaʼuknax ya skʼan ya jpastik te bin lek ya kaʼiy jbatik yuʼun, ya skʼan ya kichʼtik ta wenta te bin ya x-albot yoʼtanik yuʼun te yantike.

12. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te bin ya yal Romanos 14:21 ta yichʼel ta wenta te bin ya x-albot yoʼtanik yuʼun te yantike?

¹² Te jpuk-kʼop Pablo la yakʼ ta nopel te ya skʼan te ya kichʼtik ta wenta te bin ya x-albot yoʼtanik yuʼun te yantike, jich la yal: «Ha lec te ma ba ya sweʼ tiʼbal o te ma ba ya yuchʼ vino, o biluc a te ya yacʼ scʼohchin sba te awermano» (Romanos 14:21). Teme jtul hermano ma xyuchʼ trago ta skaj te ay bin ya x-albot yoʼtan yuʼun, ¿mabal jichuk te maba ya kuchʼtik manchukme jich ya skʼan koʼtantik swenta jich te hermano ma skʼojchin sba-a? Ta melel, jich ya jpastik. Ay bayal hermanoetik te kʼalal mato ochemik ta Testigo bayal ya yuchʼik-a te tragoe, jaʼukmeto ta ora ini yakʼoj ta yoʼtanik te jkʼaxel maba ya yuchʼikix. Ta melel, ma jkʼantik te jaʼ jmultik ya xkʼot te ya xjajch yuchʼik trago yan buelta te hermanoetik-abi sok te ya staik bayal wokol yuʼun (1 Corintios 6:9, 10). Jich yuʼun teme ay ya japbeytik yuchʼ jtebuk trago jtul hermano pero ma skʼan, maba ya kakʼbeytik  yil te kʼux ta koʼtantik teme ya jsujtik ta yuchʼele.

13. ¿Bin la spas te Timoteo yuʼun maba ya spʼajik te lek yachʼil kʼop te yantik ants winiketike?

¹³ Kiltik te ejemplo la yakʼ te Timoteo. Te kʼalal ayniwan 20 yaʼbilal-a la yichʼ pasbeyel circuncisión te jaʼ operasion te mero kʼuxe, jich la spas yuʼun ma skʼojchin sbaik-a te judioetik te ya xbajtʼ scholbey skʼop Dios. Jich la snopbey stalel te jpuk-kʼop Pablo (Hechos 16:3; 1 Corintios 9:19-23). ¿Jaxan te joʼotike? ¿Yabal jpastik tulan yuʼun jaʼ ya jpastik te bin lek ya yaʼiy sbaik yuʼun te yantike?

14, 15. 1) ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya xmukʼubotik ta stojol Dios? 2) ¿Bin yilel jtaleltik ta stojol yantik teme mukʼubenotik ta stojol te Diose?

¹⁴ Jpisiltik te j-abatotik yuʼun te Dios jich koʼtantik te «acʼa hiluc cuʼuntic te bintic shahchibal ay ta nopbeyel scʼoblal Cristo» sok te «behbehucotic me ta mucʼubel bahel» ta stojol Dios (Hebreos 6:1). Pero mame jichuknax ya xkʼot ta pasel, manchukme ayix bayal jaʼbil te ochemotik ta j-abat yuʼun Dios. Ya skʼan te ma jkom jbatik ta spasel tulan. Swenta ya xmukʼubotik ta stojol Dios, ya skʼan te ma jkom jbatik ta snaʼbeyelxan skʼoplal te sKʼop Dios sok te ayukxan jpʼijiltik. Jaʼ yuʼun ya skʼan ya jkʼopontik ta jujun kʼajkʼal te Biblia (Salmo 1:1-3). ¿Jichbal ya jpastik te joʼotike? Kʼalal jich ya jpastik yame xkʼotxan ta koʼtantik te leyetik sok te tojobteseletik ya yakʼbotik te Diose.

¹⁵ Te ley te tulanxan skʼoplal ya skʼan ya stʼunik te j-abatetik yuʼun Dios, jaʼ te kʼuxuk ya yaʼiy sbaike. Te Jesús jich ya yalbey te machʼatik ya stʼunike: «Hich ya snaʼic spisil ants-winiquetic te haʼex jnopojelex cuʼun teme talel cʼaxel cʼux yac awaʼiy aba ta awoʼtanique» (Juan 13:35). Te yijtsʼin te Jesús jaʼ te Santiago la yal ta swenta te kʼuxul oʼtanil te jaʼ «te Ley te toyol ay» (Santiago 2:8). Te Pablo jich la yal: «Te scʼohtesel ta pasel te Ley, ha te scʼuxul-oʼtanile» (Romanos 13:10). Snujpʼ te bayal skʼoplal ya yalbey te Biblia te kʼuxul oʼtanil, melel «jaʼ Jcʼuxul-oʼtanil stuquel te Diose» (1 Juan 4:8; XCD). Te Jehová ma jaʼuknax ya yaʼiy ta yoʼtan te kʼuxul oʼtanile, ya yakʼ ta ilel. Te Juan jich la stsʼibay: «Hich la yacʼ ta ilel te cʼuxotic ta yoʼtan te Dios, ha te la sticon tal ta bahlumilal te hip jtuhl Snichʼan scuenta yuʼun ya xcuxajotic ta scuenta» (1 Juan 4:9). Jich yuʼun, kʼalal ya kakʼtik ta ilel te kʼux ta koʼtantik te Jehová, te Jesús, te hermanoetik sok te yantik ants winiketik, ya xchiknaj ta ilel te mukʼotikix ta stojol Dios (Mateo 22:37-39).

16. Kʼalal ya xmukʼubotik ta stojol Dios, ¿bin yuʼun jaʼ tulanxan skʼoplal ya kiltik te tojobteseletik yuʼun te Dios te bitʼil te leyetike?

 ¹⁶ Te leyetik maba ya xtuun kuʼuntik ta spisil te bin ya jpastik ta jkuxlejaltik, yan stukel te tojobtesel ya yakʼbotik te Jehová ya xtuun kuʼuntik ta spisil te bin ya jpastik ta jkuxlejaltik. Jaʼ yuʼun te kʼalal ya xmukʼubotik ta stojol Dios, ayxan skʼoplal ya kiltik stʼunel te tojobteseletik ya yakʼbotik te Dios ta Biblia. Ya xjuʼ ya jpajaltaytik sok te bin ya xkʼot ta stojol te alaletike. Kʼalal tutikto-a ma xkʼot ta yoʼtanik bin yuʼun ma lekuk ta jokinel te machʼatik chopol stalelik, jaʼ yuʼun te smeʼ statik ya yalbeyik ta jamal ta swenta mantaliletik bin ya skʼan sok bin ma skʼan ya spasik yuʼun ma staik wokol-a (1 Corintios 15:33). Pero kʼalal ya xmukʼubik, kʼunkʼun ta stukeliknix ya snopik stʼunel te snopjibal yuʼun te Jehová sok stsael ta lek machʼa ya yamigoinike (kʼopona te 1 Corintios 13:11; 14:20). Jaʼnixme jich te joʼotike, kʼalal ya jpastik tulan ta stʼunel te bin ya snop te Jehová, te snopjibal kuʼuntik kʼunkʼun ya xtojob sok lekxan ya stojobtesotik ta jkuxlejaltik.

17. ¿Bin yuʼun ya kaltik te ay bayal koltayel ta jtojoltik yuʼun ya jtatik ta nopel spasel te bin ya smulan te Jehová?

¹⁷ Ay bayal koltayel ta jtojoltik yuʼun ya jtatik ta nopel spasel te bin ya smulan te Jehová, melel te leyetik sok te tojobteseletik ayik ta Biblia ya skoltay te j-abat yuʼun Dios te «chapal ya xcʼoht yuʼun spasel spisil lequil aʼteliletic» (2 Timoteo 3:16, 17). Pero swenta ya jnaʼtik «bin ya scʼan yoʼtan» te Jehová yame skʼan te ya jpastik tulan ta snaʼel (Efesios 5:17). Yame skʼan te ya jtuuntestik ta lek te aʼtejibaletik te kichʼojtik akʼbeyel, jich bitʼil te Índice de las publicaciones Watch Tower, te Sleojibal temaetik yuʼun stestigotak Jehová, te programa Watchtower Library, te BIBLIOTECA TA INTERNET Watchtower sok te aplicación JW Library. Kʼalal ya jtuuntestik te aʼtejibaletik ini, ya jta jlekilaltik ta snopel sKʼop Dios ta jtukeltik sok ta jfamiliatik.

18. ¿Bin ya xkʼot ta pasel kʼalal ya jchʼuuntik spasel te leyetik sok ya jtʼuntik te tojobteseletik yuʼun te Diose?

¹⁸ Kʼalal ya jtʼuntik te leyetik sok te be ya yakʼ kiltik te Jehová ta Biblia, yananix xlekub-a te jkuxlejaltike. Te Salmo 119:97-100 jich ya yal: «¡Mero cʼux ta coʼtan te ley awuʼun! Sjunal cʼahcʼal ya jnaʼulan. Te mandariletic awuʼun la yaqʼuic te cʼax hich ay spʼijil coʼtan a te bin utʼil te jcontratac, como spisil ora sjoquinejonic. Cʼax hich ya jnaʼ a te bin utʼil spisil te jnohpteswanejetic cuʼun, como ya jnaʼulan te testigo-cʼop awuʼune. Cʼax hich ya jnaʼ a te bin utʼil te mamaletic, como jchʼuhunej spasel te mandariletic awuʼune». Teme ya jlokʼestik tiempo ta snopilanel ta koʼtantik te leyetik sok te ya xkʼot ta koʼtantik te snopjibal yuʼun te Jehová yame jtatikxan jpʼijiltik sok ya jnaʼtikxan stsajtayel ta lek te bin ya jpastike. Teme jich ya jkʼaytestik te snopjibal kuʼuntik yame «jtahtic cʼohel te stalel te Cristo» (Efesios 4:13).