1. Te kʼalal mato xyichʼik jaʼ te yal snichʼnabik te meʼil tatiletik, ¿bin-a te yoʼtanuk ya skʼan ya snaʼike?

JTUL hermana te Blossom Brandt sbiil ya yal te bin kʼot ta pasel te kʼalal la snop te ya yichʼ jaʼ: «Ta bayal u la kalulanbey yaʼiyik te jmeʼ jtat te ya jkʼan ya kichʼ jaʼ, bayal buelta la sjukonik ta kʼop ta swenta-abi. Te bin ya skʼanike, jaʼ te ya xkʼot ta koʼtan te ma biluknax te bin ya jkʼan ya jpas. Ta 31 yuʼun diciembre 1934 kʼot skʼajkʼalel te la jpas te bin kʼax tulan skʼoplal ta jkuxlejal». Ta ora ini, te meʼil tatiletik jaʼnix jich ya skʼan ya skoltayik te yal snichʼnabik ta stael ta nopel spasel te bin leke. Yame xjuʼ xjin te schʼuunel yoʼtan te yal snichʼnabik teme ta patilto ya yakʼik te ya yichʼik jaʼe (Santiago 4:17). Pero jichnix bitʼil snujpʼ te ya spasike, te kʼalal mato xyichʼik jaʼ te yal snichʼnabik yoʼtan ya snaʼik teme chapal ayik yuʼun ya spasik spisil te bin ay ta swenta te machʼatik ya x-ochik ta jnopojel yuʼun te Cristo.

2. 1) ¿Bin-a te ma lekuk staojik ta ilel chaʼoxtul superintendenteetik yuʼun circuito? 2) ¿Bin ya kiltik ta articulo ini?

² Ay chaʼoxtul superintendenteetik yuʼun circuito smeloj yoʼtanik  ta skaj te ay ya snaʼbeyik sba achʼix keremetik te ayniwan 20 yaʼbilalik te chʼiemik ta familiaetik te Testigoetik, jaʼukmeto ma yichʼojik jaʼ. Jteb ma spisiluk te achʼix keremetik-abi ya xkʼotik ta tsoblejetik, ya xlokʼik ta scholel skʼop Dios sok ya skuy sbaik ta testigo yuʼun Jehová. Pero ay bin ya xkomotik yuʼun ta yakʼel sbaik ta stojol Jehová sok ta yichʼel jaʼ. ¿Binwan yuʼun? Ay jaʼ te meʼil tatiletik ya skuyik te mato chapalik te yal snichʼnabik ta yichʼel jaʼ. Ta articulo ini ya kiltik chanchajp te bin ya xjuʼ ya smel yoʼtanik yuʼun te meʼil tatiletik te jich ay ma stijbeyik yoʼtan te yal snichʼnabik ta yichʼel jaʼ.

3. ¿Bin la smel yoʼtanik yuʼun te smeʼ stat te Blossom?

³ Ya xkʼot ta koʼtantik bin yuʼun te smeʼ stat te hermana Blossom la smel yoʼtanik teme yanix xkʼot ta yoʼtan-a bin swentail te ichʼ-jaʼ sok bin yuʼun te kʼax tulan skʼoplale. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya snaʼik te meʼil tatiletik teme chapal ayix te yal snichʼanik ta yakʼel skuxlejal ta stojol te Jehová?

4. ¿Bin-utʼil ya xkoltayotik te meʼil tatiletik yuʼun te mantalil ay ta Mateo 28:19, 20?

⁴ (Kʼopona te sjun Mateo 28:19, 20). Jich bitʼil la kiltik ta yan articulo, te Biblia ma xyal te ay yaʼbilal te ichʼ-jaʼe. Manchukme jich-abi, lek te ya snopilan te meʼil tatiletik te bin ya skʼan ya yal te yotsesel jnopojeletik. Kʼalal te Mateo 28:19 ya yal «otsesahic ta jnopojel» te xchie, ta kʼopil griego ya skʼan ya yal te ay machʼatik ya yichʼik nojptesel yuʼun ya xkʼotik ta jnopojel yuʼun jtul ants winik. Te jnopojel yuʼun Cristo jaʼ te machʼa ya snop sok te ya xkʼot ta yoʼtan te bin la yakʼ ta nopel te Jesús sok te ya skʼan ya schʼuunbey skʼop. Jich yuʼun te meʼil tatiletik, jaʼ ya skʼan ya xbajtʼ ta yoʼtanik spʼijubtesel te yal snichʼnabik ta stojol Dios jaʼto talel te kʼalal alalikto yuʼun ya skoltayik swenta ya yichʼik jaʼ sok te ya x-ochik ta jnopojel yuʼun te Cristo. Ta melel, te tut alaletik mato tsʼakaluk ay yuʼunik te bin ya yichʼ kʼanel yuʼun ya yichʼik jaʼ, pero te Biblia ya yakʼ kiltik te ay tut achʼix keremetik te kʼot ta yoʼtanik te sKʼop Dios sok te bayal skʼoplal kʼot ta yoʼtanik, manchukme alalikto.

5, 6. 1) Te bin ya yal te Biblia ta stojol te Timoteo, ¿bin ya yakʼ jnoptik ta swenta te la yichʼ jaʼe? 2) ¿Bin-utʼil lekxan ya xjuʼ ya skoltayik te yal snichʼnabik te meʼil tatiletike?

⁵ Te jnopojel Timoteo la sta ta nopel te ya x-abatin ta stojol Jehová te kʼalal keremto-a. Te jpuk-kʼop Pablo la yal te jajch snaʼbey skʼoplal te sJun Dios te Timoteo ta yalalilto. Te Timoteo jaʼ koltayot yuʼun te smeʼ sok te schuchuʼ meʼel te ayuk skʼoplal ta yoʼtan te sJun Dios, melel te state ma j-abatuk yuʼun Jehová stukel. Ta swenta te koltayel akʼbot la yichʼ yip te schʼuunel yoʼtan (2 Timoteo 1:5; 3:14, 15). Te kʼalal 20 yaʼbilal-a chapal ayix ta yichʼel tulan aʼteliletik ta kongregasion (Hechos 16:1-3).

⁶ Ta melel, maʼyuk chaʼtul alaletik te pajalike. Maba pajal yaʼbilal te ya xjajch snaʼik kʼinal ta lek. Ay tut achʼix keremetik ya xkʼot ta yoʼtanik te smelelil kʼop, ya xjajch snopik ta lek te bin ya spasik sok yoʼtanuk ya yichʼikix jaʼ. Ay yantik te ya xjalajikxan jtebuk ta yichʼel jaʼ, melel maba chapal ya yaʼiy sbaik. Te meʼil tatiletik te jich kʼoem ta yoʼtanik maba ya stenik te yal snichʼnabik yuʼun ya yichʼik jaʼ, ya skoltayik jich bitʼil ya skʼan ta jujuntul. Tseʼelnax yoʼtanik te kʼalal ya yilik te ya yichʼik ta mukʼ te yal snichʼnabik te bin ya yal te sjun Proverbios 27:11 (kʼopona). Pero mame skʼan ya xchʼay ta yoʼtanik te jaʼ ya skʼan ya xbajtʼ ta yoʼtanik skoltayel te yal snichʼnabik yuʼun ya x-ochik ta jnopojel yuʼun te Cristo. Jich yuʼun, lek te ya sjojkʼoybey sbaik: «¿Kʼoembal ta yoʼtan te smelelil kʼop te kal jnichʼan te jich ya xjuʼ ya yakʼ sbaix ta stojol Dios sok te ya yichʼ jaʼ?».

7. ¿Yabal skʼan te tsʼakal ya jnaʼbeytik swentail te jujunchajp nojptesel yuʼun te Biblia yuʼun ya kichʼtik jaʼ? Cholbeya skʼoplal.

⁷ Jich bitʼil stalelnanix-a te ya spasik, te meʼil tatiletik ya yakʼbeyik snop te smelelil kʼop te yal snichʼnabik swenta ya xkʼot ta yoʼtanik ta lek. Ta swenta te bin ya snopik te alaletik ya staik ta nopel te ya yakʼ sbaik ta stojol Jehová. Pero mame skʼan ya yal te ya skʼan te tsʼakal ya snaʼbeyik swentail te jujunchajp nojptesel yuʼun te Biblia yuʼun ya yichʼik jaʼ. Ta melel, spisil jnopojel yuʼun te Cristo ya skʼan te ma skom sba ta snopel te smelelil kʼop manchukme yichʼojix jaʼ (kʼopona te sjun Colosenses 1:9, 10). Jich yuʼun, ¿bantito kʼalal ya skʼan ya jnaʼbeytik swentail te smelelil kʼop yuʼun ya kichʼtik jaʼ?

8, 9. ¿Bin kʼot ta stojol jtul jkanan karsel ta Filipos sok bin ya jnoptik yuʼun?

⁸ Te bin kʼot ta stojol jun familia ta sbabial siglo yame skoltayotik ta stabeyel sujtib (Hechos 16:25-33). Ta jaʼbil 50 talel te kʼalal schebal buelta la sbeentay lumetik te jpuk-kʼop Pablo la yulaʼtay te lum Filipos. Te Pablo sok te Silas la yichʼik tsakel sok otsesel ta karsel, la yichʼik lebeyel smulik. Ta ajkʼabal-abi, kʼax tulan nijkʼel te la syukʼilan te karsel, jam yuʼun te ochibaletike. Te jkanan karsel la skuy te lokʼik bael ta anel te jchukeletike, jaʼ yuʼun jtebxanix kʼan smil sba. Pero te Pablo la skom te manchuk jich ya spas. Te Pablo sok te Silas la scholbeyik skʼop Dios te jkanan karsel sok te sfamilia. Bayal skʼoplal kʼot ta yoʼtanik te bin la snopik ta stojol Jesús te la yakʼ sbaik ta yichʼel jaʼ ta oranax. ¿Bin ya yakʼ jnoptik te bin kʼaxe?

⁹ Te jkanan karsel aʼtejniwan ta nail ta soldado yuʼun Roma sok maniwan ya snaʼbey swentail te sJun Dios. Jaʼ yuʼun, swenta ya x-och ta j-abat yuʼun Dios ya skʼan ya snop te bintik nail ya skʼan nopel ta swenta sKʼop Dios, te ya xkʼot ta yoʼtan bin smakoj te ya x-och ta j-abat yuʼun Jehová sok te ya skʼan sok spisil yoʼtan te ya schʼuun spasel ta skuxlejal te bin la yakʼ ta nopel te Jesuse. Maba jalaj ta snopel te bintik nail ya skʼan nopel ta swenta sKʼop Dios sok mukʼ skʼoplal kʼot ta yoʼtan, jaʼ yuʼun la skʼan yichʼ jaʼ. Pero bitʼil stalelnanix te ya xkʼot ta pasel, maba la skom sba ta snopelxan te smelelil kʼop te kʼalal yichʼojix jaʼ-ae. Jich yuʼun, ¿bin ya xjuʼ ya spasik te meʼil tatiletik teme ya x-albotik yuʼun te yal snichʼanik te ya skʼan ya yichʼ jaʼ yuʼun kʼux ta yoʼtan te Jehová sok te ya skʼan ya schʼuunbey te skʼope? Ya xjuʼ ya yalbeyik te akʼa kʼopojuk sok te ancianoetik yuʼun jaʼ ya yilik teme yakix ta spasel ta skuxlejal te bin ya yichʼ kʼanel yuʼun ya yichʼ jaʼ. * Jichnix bitʼil ya spasik te yantik jnopojeletik, te alnichʼanil maba ya xkejchaj ta snaʼbeyel swentail te skʼanojel yoʼtan te Dios ta sbajtʼelkʼinal (Romanos 11:33, 34).

10, 11. 1) ¿Bin ya skuyik chaʼoxtul meʼil tatiletik? 2) ¿Bin ya skʼan te tulanukxan skʼoplal ta yoʼtanik te meʼil tatiletike?

¹⁰ Ay chaʼoxtul meʼil tatiletik te ya skuyik te jaʼ lek te nailuk ya slokʼes scarrera te yal snichʼanik sok te ya sta lek yaʼtel, te patilto ya yichʼ jaʼ. Jichniwan te ma ta schopolil yoʼtanik te jich ya snopike. Pero, ¿jichbal ya skoltayik te yal snichʼanik te tseʼeluk yoʼtanik ta smelelile? Te bin tulanxan skʼoplal, ¿jichbal ya yakʼ ta nopel te Biblia te ya skʼan pasele? ¿Bin ya skʼan te Jehová te ya jpastik ta jkuxlejaltik? (Kʼopona te sjun Eclesiastés 12:1).

¹¹ Yame skʼan ya xjul ta koʼtantik ini, te balumilal sok spisil te bin ay yuʼune skontrainej te bin ya skʼan sok te bin ya snop te Jehová  (Santiago 4:7, 8; 1 Juan 2:15-17; 5:19). ¿Bin ya xkanantayot ta lek yuʼun te alaletik ta stojol te Satanás, te balumilal yuʼun sok te snopjibal yuʼune? Jaʼ te ya yamigoin ta lek te Diose. Teme jaʼ bayalxan skʼoplal ta yoʼtan te meʼil tatiletik staelxan biluketik, te alnichʼan yaniwan skuy te jaʼ bayalxan skʼoplal te bintik swenta balumilal, ma jaʼuk te ya yamigoin te Jehová. Ta melel, ni jtuluk meʼil tatil te jaʼ Testigo ya skʼan te ya yichʼ ta wenta te bin ya snop te balumilal te yal snichʼan te kʼux ta yoʼtan kʼalal ay bin ya sta ta nopel te ya spas. Ta melel, jaʼnax ay stseʼelil koʼtantik teme jaʼ nail ya kakʼtik ta jkuxlejaltik te Jehová (kʼopona te sjun Salmo 1:2, 3).

12. ¿Bin yuʼun ay meʼil tatiletik te ya yalbeyik te yal snichʼnabik te mato xyichʼik jaʼe?

¹² Jtul hermana la yalbey te yantsil-al te mato xyichʼ jaʼ. ¿Bin yuʼun? Jaʼnix te hermana la yal: «Ya jkʼex yalel te jich la kalbey te kantsil-al ta skaj te ya jxiʼ te ya xlokʼesot ta kongregasion». Jich bitʼil te hermana ini, ay chaʼoxtul meʼil tatiletik te ya skuyik te jaʼ lek te jaʼto ya yichʼ jaʼ te yal snichʼanik te kʼalal ya snaʼix kʼinal ta lek-a (Génesis 8:21; Proverbios 22:15). Yaniwan yalik te ma xjuʼ xlokʼesot ta kongregasion te yal snichʼanik teme mato yichʼojuk jaʼe. Pero jaʼnax yak sloʼlaybel sbaik teme jich ya snopike. ¿Bin yuʼun? (Santiago 1:22).

13. Teme ay machʼa mato yichʼojuk jaʼ, ¿yabal skʼan ya yal te ma x-ichʼot ta kʼop yuʼun te Jehová? Chola kaʼiytik.

¹³ Ay rason yuʼun te meʼil tatiletik te ya skʼanik te ya yakʼ sba ta stojol Jehová te yal snichʼanik sok te ya yichʼ jaʼ te kʼalal ya snaʼix kʼinal ta lek-a. Pero te bin ma stojiluk ta nopel jaʼ te ya skuyik te ma x-ichʼot ta kʼop yuʼun te Jehová te yal snichʼanik teme mato yichʼojuk jaʼe. Ta melel, te yal snichʼanik ay yaʼtel kʼot ta stojol Jehová jaʼto tal te kʼalal la snaʼ te bin lek sok te bin ma lek ta pasel (kʼopona te sjun Santiago 4:17). Jaʼ yuʼun te lekil meʼil tatiletik ya spasik tulan yuʼun ya yakʼbeyik yil lekil ejemplo te yal snichʼanike, ma jaʼuk te ya skomik te ya yichʼ jaʼ. Ya spasik tulan yuʼun ya yakʼbeyik snop ta yalalilto te bin lek sok te bin ma lek ta pasel ya yil te Jehová (Lucas 6:40). Jaʼ te bin ya xkanantayot ta lek yuʼun, melel ya xtijbot yoʼtan yuʼun ta spasel ta skuxlejal te mantaliletik yuʼun te Jehová (Isaías 35:8).

14. ¿Bin-utʼil te ancianoetik ya xjuʼ ya skoltayik te meʼil tatiletike?

¹⁴ Te ancianoetik ya xjuʼ ya skoltayik te meʼil tatiletike. ¿Bin-utʼil? Jaʼ te kʼalal ya yalbeyik lek skʼoplal te aʼteliletik ya xjuʼ ta pasel ta stojol te Jehová. Jtul hermana ya xjul ta yoʼtan te kʼalal wakeb yaʼbilal-a, kʼoponot 15 minuto yuʼun te hermano Russell ta swenta te bin snopoj ya spas ta stojol Jehová. Te hermana ini, kʼaxemniwan ta sesenta jaʼbil abatin ta precursora. Jaʼ ini ya yakʼ jnaʼtik bin lekilal ya xlokʼ-a te kʼalal ay machʼa ya yakʼ yip koʼtantik sok te ya yalbotik lekil kʼopetik (Proverbios 25:11). Jaʼnix jich te ancianoetik ya xjuʼ ya skʼanbeyik te meʼil tatiletik sok te yal snichʼnabik te yakuk xkoltaywanik ta aʼtel ta sNail Tsoblej, chikan jayeb yaʼbilal te alaletik sok bantito kʼalal ya xjuʼ yuʼunik.

15. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya stijbeyik yoʼtan te achʼix keremetik te yantik hermanoetike?

¹⁵ ¿Bin-utʼil ya xjuʼ xkoltaywanik te yantik hermanoetike? Jaʼ te mukʼuk skʼoplal ya yilik te achʼix keremetike. Jchajp te bin ya xjuʼ ya spasike, jaʼ te ya xbajtʼ yoʼtanik ta yilel bin-utʼil yak ta chiknajel te yak ta mukʼubel te schʼuunel yoʼtanike. Jich bitʼil, ¿aybal jtuluk achʼix kerem te la yakʼ skomentario te chajpanbil ta lek yuʼune? ¿Aybal bin la skʼases ta tsoblej ta olil semana? ¿Labal stsal te tsajel la sta yuʼun te schʼuunel yoʼtane? ¿Labal schol  skʼop Dios ta eskuela? Teme jiche, kakʼbeytik snaʼ te lek te bin la spas, pero sokukme spisil koʼtantik. Jpastik tulan yuʼun ya xkʼayotik ta skʼoponel te achʼix keremetik te kʼalal mato xjajch te tsoblej sok te kʼalal lajix-ae. Te kʼalal jich ya jpastike ya yaʼiyik te ayik «ta mucʼul tsoblej» (Salmo 35:18).

16, 17. 1) ¿Bin yuʼun te tulan skʼoplal te ya yichʼik jaʼ te alnichʼanetike? 2) ¿Bin ya xjuʼ x-akʼbot stseʼelil yoʼtanik yuʼun te meʼil tatiletike? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo).

¹⁶ Jun aʼtelil te tulanxan skʼoplal te ya spas te meʼil tatiletik te ya x-abatinik ta stojol Dios, jaʼ te ya schʼitesik te yal snichʼnabik «ta scuenta te tojobtesel soc te tsitsel» yuʼun te Jehová (Efesios 6:4; Salmo 127:3). Te israel-alaletik ayinik ta jun pueblo te yakʼoj sba ta stojol Jehová. Yan stukel te alaletik ta ora ini maʼuk, manchukme j-abatetik yuʼun Dios te smeʼ statike. Jaʼnix jich manchukme kʼux ta yoʼtanik Jehová sok te smelelil kʼop te meʼil tatiletike, ma xjuʼ ya yakʼbeyik yoʼtanik te yal snichʼnabik. Kʼalalto tal ya x-ayin jtul alal ya skʼan te jaʼ ya xbajtʼ ta yoʼtanik te meʼil tatiletik skoltayel yuʼun ya x-och ta jnopojel yuʼun te Cristo, ya yakʼ sba ta stojol Dios sok te ya yichʼ jaʼ. Jaʼme te bin tulanxan skʼoplal ya skʼan ya spasik te meʼil tatiletike. ¿Bin yuʼun? Jaʼ yuʼun te jaʼnax ya xkol jilel ta tulan wokolil te yak ta noptsajel talel teme ya yakʼ sba ta stojol Dios, ya yichʼ jaʼ sok teme jun yoʼtan ya x-abatin ta stojol te Diose (Mateo 24:13).

¹⁷ Ta sbabial parrafo la kalbeytik skʼoplal te hermana Blossom Brandt. Kʼalal la yalbey yaʼiy smeʼ stat te yoʼtanuk ya yichʼ jaʼ, la skʼan snaʼik stojol ta lek teme chapal ay ta spasel te bin tulanxan skʼoplal ta skuxlejal. Kʼalal la yilik te chapal aye, la skoltayik. Ta j-ajkʼabal te mato xyichʼ jaʼ-a ay bin kʼax tʼujbil la spas te state. Te hermana jich la yal: «La yalbotik te akʼa jkejan jbatik ta jpisiltik, ta patil la skʼopon Dios. La yalbey Jehová te kʼax tseʼel yoʼtan yuʼun te la sta ta nopel te tut achʼix yuʼun te ya yakʼ skuxlejal ta stojol». Kʼalal kʼaxemix sesenta jaʼbil te jich kʼot ta pasele jich la yal te hermana: «Ya kal ta jamal te maʼyuk bin-ora ya xchʼay ta koʼtan te bin la spas te jtat te jayeb kʼajkʼal kuxulon». Meʼil tatiletik, yame jkʼantik te apisilik tseʼeluk awoʼtanik sok te lek ya awaʼiy abaik kʼalal ya awilik te ya yakʼ sbaik ta stojol Jehová te awal anichʼnabik sok te ya yichʼik jaʼ.