1, 2. 1) ¿Bin-utʼil ya kaʼiy jbatik yuʼun te ejemplo ya yakʼik te hermanoetik te ma xlujbik ta scholel skʼop Dios te banti ma skʼan schʼam yaʼiyik te ants winiketike? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo). 2) ¿Bin la yal te Jesús ta swenta te scholel skʼop Dios «ta slumal»? (Ilawil te nota).

TE HERMANO Sergio sok te yinam Olinda te nainemik ta Estados Unidos ya x-aʼtejik ta precursor, kʼaxemix ta 80 yaʼbilalik. Jich bitʼil kʼux yakanik, wokol ya xbeenik yuʼun. Manchukme jiche, ta las siete ta sakubel kʼinal ya xbajtʼik te banti ya xkʼax bayal ants winiketik ta mukʼul lum yuʼunik, nopol ya yakʼ sbaik ta jun terminal yuʼun autobus sok ya xkaj sjapbeyik junetik te lokʼemik ta Biblia te ants winiketike. Bayalix jaʼbil te jich ya spasike. Maʼyuk bayal machʼa ya smulan te bin ya spasik, pero ma skom sbaik stukelik, ya xtseʼejinik sok te machʼatik ya x-ilotik yuʼun. Kʼalal ya sta olil kʼajkʼal, kʼunkʼun ya xbeenik sujtel bael ta snaik. Kʼalal ya sakub ta yan kʼajkʼal jichnix ya spasik, ta las siete tey ayikix yan buelta-a. Te hermanoetik ini ya scholik skʼop Dios tey-a sjunal jaʼbil wakeb kʼajkʼal ta jujun semana.

² Ta swolol Balumilal jichnix ay hermanoetik te bayalix jaʼbil jun yoʼtan yakik ta scholel skʼop Dios te banti chaʼoxtulnax machʼatik  ya schʼuunik te smelelil kʼope. Teme jich akʼoplal te jaʼate, kʼax lek awaʼtel melel maba lujbenat. * Te ejemplo awuʼun ya stijbey yoʼtan yantik j-abatetik yuʼun Dios, jichnix-euk te machʼatik ayix bayal jaʼbil yakik ta scholel skʼop Dios. Jich bitʼil, ay chaʼoxtul superintendenteetik yuʼun circuito jich yalojik: «Kʼalal ya jokin ta scholel skʼop Dios te hermanoetik te jich stalelik ya yakʼbon yip koʼtan te ejemplo yuʼunike», «ya stijbon koʼtan yuʼun ma jkom jba ta scholel skʼop Dios te bitʼil jun yoʼtanik te hermanoetik» sok «jkʼaxel ya stijbon koʼtan te ejemplo yuʼunike».

3. ¿Bin oxeb jojkʼoyeletik ya kilbeytik skʼoplal, sok bin yuʼun?

³ Ta articulo ini, ya kilbeytik skʼoplal oxeb jojkʼoyeletik: ¿Bin ya xjuʼ ya schebajtes koʼtantik? ¿Bin-utʼil ya xjuʼ sitinotik? ¿Bin ya skoltayotik swenta spisil-ora ya sitinotik? Te kʼalal ya jtabeytik sujtib te jojkʼoyeletik ya stij koʼtantik ta sjuʼtesel te aʼtelil la yal ta mantal te Jesuse.

4. 1) ¿Bin-utʼil la yaʼiy sba te Pablo ta skaj te jteb ma spisiluk te judioetik ma la skʼan schʼuunik te Cristoe? 2) ¿Bin yuʼun jich la yaʼiy sba?

⁴ Yaniwan xchebaj koʼtantik teme ta jterritoriotik jteb ma spisil te ants winiketik ma skʼan ya schʼam yaʼiyik te skʼop Diose. Teme ay jich kʼaxem ta atojol, ya xkʼot ta awoʼtan bin-utʼil la yaʼiy sba te jpuk-kʼop Pablo. Te jayeb tiempo abatin ta stojol Jehová te treintaniwan jaʼbil, la skoltay bayal ants winiketik yuʼun ya schʼuunik te Cristo (Hechos 14:21; 2 Corintios 3:2, 3). Pero maʼyuk tsobol judioetik la skʼanik koltayel yuʼun te Pablo ta schʼuunel te Cristo. Ta melel, jteb ma spisiluk te judioetik la spʼajik te Pablo sok ay chaʼoxtul te la snutsike (Hechos 14:19; 17:1, 4, 5, 13). Te Pablo la yal ta jamal te utsʼinbot yoʼtan yuʼun stalel te judioetike. La yal: «Bayel ya jmel coʼtan soc spisil ora ay bin cʼux ya caʼiy ta coʼtan» (Romanos 9:1-3). ¿Bin yuʼun te jich la yaʼiy sbae? Jaʼ ta skaj te bayal skʼoplal ta yoʼtan te scholel skʼop Dios sok kʼux ta yoʼtan te ants winiketike. Bayal skʼoplal ta yoʼtan Pablo te judioetike, jaʼ yuʼun kʼux la yaʼiy kʼalal la yil te ma skʼanik naʼbeyel yoʼbolil sbaik yuʼun te Diose.

5. 1) ¿Bin ya stij koʼtantik ta scholel skʼop Dios? 2) ¿Bin yuʼun stalelnanix-a te ay ya xchebaj koʼtantike?

⁵ Jichnix bitʼil te Pablo ya jcholtik skʼop Dios ta skaj te bayal skʼoplal ta koʼtantik te ants winiketike (Mateo 22:39; 1 Corintios 11:1). Jtaojtik ta ilel te abatinel ta stojol Jehová jaʼ te bin lekxan ya xjuʼ ya jpastik ta jkuxlejaltik. Jaʼ yuʼun ya jkʼantik te yakuk snaʼik te ants winiketik ta jlumaltik te bayal bin lek maba yakik ta smulanel ta skuxlejalik. Jaʼ yuʼun ma jkom jbatik ta yalbeyel yaʼiyik te bin smelelil ta stojol Jehová sok te skʼanojel yoʼtan ta stojol te ants winiketike. Te bin ya kakʼbeytik snaʼike, jich kʼoem bitʼil majtʼanil te ya kakʼbeytik sok ya kalbeytik te yakuk stsakike. Jaʼ yuʼun kʼalal ya spʼajik, stalel te ma lek ya kaʼiy jbatik yuʼun jich bitʼil la yaʼiy sba te Pablo. ¿Bin yuʼun? Ma yuʼunuk ma tulanuk schʼuunel koʼtantik, jaʼ ta skaj te bayal skʼoplal ta koʼtantik te scholel skʼop Dios sok kʼux ta koʼtantik te ants winiketike. Jaʼ yuʼun ma jkom jbatik ta scholel skʼop Dios manchukme ay ya xchebaj koʼtantik. Te hermana Elena te ayix 25 jaʼbil yochel ta precursora jich ya yal: «Wokol ya kaʼiy scholel te skʼop Diose, pero jnaʼoj te maʼyuk yan aʼtelil te lekxane». ¿Mabal jichuk te tsobolotik jichnix ya kaʼiy jbatike?

6. ¿Bin ya kilbeytik skʼoplal?

⁶ Chikan bin yilel stalel te ants winiketik te banti ya jcholtik skʼop Dios, jpisiltik ya xjuʼ ya sitinotik. ¿Bin yuʼun jich ya jnaʼtik ta jamal? Swenta ya kakʼbeytik sujtib te jojkʼoyele, yame kiltik cheb lokʼombakʼop te banti la yal te  Jesús te bayal skʼoplal te ya sitinotik (Mateo 13:23). Ta sbabial jaʼ ya kilbeytik skʼoplal te lokʼombakʼop yuʼun schʼoxal o, yakʼul tsʼusub.

7. 1) ¿Machʼa-a te jkanantsʼusubil, te schʼoxal tsʼusub sok spisil te skʼab? 2) ¿Bin jojkʼoyel ya skʼan te ya jnaʼbeytik sujtibe?

⁷ (Kʼopona te sjun Juan 15:1-5, 8). Kʼalal te Jesús la yal «hoʼon te smelelil chʼoxalon tsʼusub» la yakʼ ta naʼel te jaʼnix skʼoplale, jaʼnix jich la yal te jaʼ «jcanan-tsʼusubil» te sTate sok te «spisil scʼab» te schʼoxal tsʼusub jaʼik te jnopojeletik. Ta patil, jich la yalbey te jpuk-kʼopetik yuʼune: «Ha ya xʼichʼot ta mucʼ Jtat yuʼun teme bayel ya sitinex, hich ya xchicnaj a te ha jnopojelex cuʼun». * Jich yuʼun, ¿bin ya skʼan ya yal te ya sitinotike? Ta lokʼombakʼop ini te Jesús ma la yal bin-a te sit ya kakʼtike, pero ay bin mukʼ skʼoplal la yal te ya skoltayotik ta snaʼel bin-a.

8. 1) ¿Bin yuʼun ya jnaʼtik te ma jaʼuk te yotsesel jnopojeletik te sit ya kakʼtike? 2) ¿Tulanbal ta pasel te bin ya skʼanbotik te Jehovae?

⁸ Te Jesús jich la yal ta stojol te sTate: «Spisil scʼab te ay ta jtojol te ma ba ya yacʼ sit, ya setʼ loqʼuel». Te bin ya skʼan ya yal, jaʼ te ya skʼan ya sitinotik swenta jich ya yilotik bitʼil j-abatotik yuʼun te Jehová (Mateo 13:23; 21:43). Jich yuʼun te sit ya skʼan ya kakʼtik te ya yal te lokʼombakʼop ini, ma jaʼuk te ya kotsestik jnopojeletike (Mateo 28:19). ¿Bin yuʼun maʼuk? Melel te jaʼuk yotsesel jnopojeletik, te hermanoetik te ya scholik skʼop Dios banti ma skʼanik te ants winiketik jich kʼoemik bitʼil te skʼab tsʼusubil la yal te Jesús te ma xtuunik te jichuke. Pero mananix jichuk-a, melel ma xjuʼ ya jsujtik te ants winiketik yuʼun ya schʼuunik te smelelil kʼope. Jaʼnix jich, kʼuxotik ta yoʼtan te Jehová sok maʼyuk bin-ora ya spʼajotik teme ay bin ma xjuʼ kuʼuntik spasel ta skaj te yuʼun-nix ma xjuʼ kuʼuntik-a. Ma skʼanbotik te bin ma xjuʼ kuʼuntik spasele (Deuteronomio 30:11-14).

9. 1) ¿Bin aʼtelil ya skʼan ya jpastik yuʼun ya sitinotik? 2) ¿Bin lokʼombakʼop ya kilbeytik skʼoplal, sok bin yuʼun?

⁹ Jich yuʼun, ¿bin-a te sit ya skʼan ya kakʼtike? Ta melel, jaʼ te bin ya xjuʼ ya jpastik jpisiltik. ¿Bin aʼtelil yaloj ta mantal Jehová te ya jpastik te j-abatotik yuʼune? Jaʼ te ya jcholbeytik yaʼiy te ants winiketik te lek yachʼil kʼop yuʼun te Wentainel yuʼune (Mateo 24:14). * Jich ya yakʼ ta ilel ta jamal te lokʼombakʼop yuʼun te jtsʼunbajel winik te la yal te Jesús. Yame kilbeytik skʼoplal.

10. 1) Ta lokʼombakʼop yuʼun te jtsʼunbajel winik, ¿bin-a te tsʼunubil sok te lume? 2) ¿Bin yilel sit ya yakʼ te trigo?

¹⁰ (Kʼopona te sjun Lucas 8:5-8, 11-15). Ta lokʼombakʼop yuʼun te jtsʼunbajel winik, te tsʼunubil jaʼ «te scʼop Diose» o jaʼ te lek yachʼil kʼop yuʼun te Wentainel yuʼun Dios. Te lum jaʼ skʼoplal te yoʼtan te ants winiketike. Te tsʼunubil te kʼot ta lekil lum ipaj sok chʼi jich bitʼil te trigo. Ta patil sitin, 100 ta pʼij sbakʼ la yakʼ. Pero, ¿bin yilel sit ya yakʼ te trigo? ¿Yabal yakʼ tut trigoetik? Maʼuk, sbakʼ ya yakʼ, ta patil ya xchʼi sok ya xlokʼ yan trigoetik. Ta lokʼombakʼop ini jpʼijnax sbakʼ te tsʼunubil ya yakʼ 100 ta pʼij sbakʼ. ¿Bin ya yakʼ jnaʼtik te lokʼombakʼop ini ta swenta te kaʼteltik ta scholel skʼop Dios?

11. 1) ¿Bin ya yakʼ jnaʼtik te lokʼombakʼop yuʼun te jtsʼunbajel winik ta swenta te kaʼteltik ta scholel skʼop Dios? 2) ¿Bin-utʼil ya sitin kuʼuntik achʼ tsʼunubil kʼoem yuʼun te Wentainel yuʼun te Diose?

¹¹ Jnop kaʼiytik te ayix tal cheʼoxeb jaʼbil la kichʼtik akʼbeyel jnoptik te smelelil kʼop yuʼun jmeʼ jtatik o yan Testigo yuʼun Jehová. Ta melel, tseʼel yoʼtanik te la jchʼuuntik te smelelil kʼope. Ya xjuʼ ya kaltik te la stsʼunik te tsʼunubil ta lekil lum. Te sbakʼ tsʼunubil chʼi, mukʼub sok la sta yorail te sitine. Pero, ¿bin yilel sit la yakʼ? Jpejt teʼ ya yakʼ sbakʼ, maba yachʼil  teʼetik, jaʼnix jich te joʼotik ya kakʼtik achʼ tsʼunubil kʼoem yuʼun te Wentainel yuʼun te Dios, ma jaʼuk achʼ jnopojeletik. * Jich ya xkʼot ta pasel kʼalal ya jpukbeytik skʼoplal te Wentainel yuʼun te Diose. Ta jujun buelta te ya jpukbeytik skʼoplal te Wentainel-abi, chikan te bin-utʼil ya jpastik, jich kʼoem te jaʼnix stsʼumbal te sbakʼ tsʼunubil la yichʼ tsʼunel ta koʼtantik te yakotik ta spukel ta lumkʼinal (Lucas 6:45; 8:1). Te lokʼombakʼop yuʼun te jtsʼunbajel winik ya yakʼ jnoptik te ya sitinotik ta spisil-ora teme ma jkom jbatik ta scholel skʼop Dios.

12. 1) ¿Bin ya yakʼ jnoptik te lokʼombakʼop yuʼun te schʼoxal tsʼusub sok te jtsʼunbajel winike? 2) ¿Bin yaʼiyel ya awaʼiy aba yuʼun?

¹² ¿Bin ya yakʼ jnoptik te lokʼombakʼop yuʼun te schʼoxal tsʼusub sok te jtsʼunbajel winike? Jaʼ te ma jaʼuk ya sitinotik teme ya smulanik skʼop Dios te ants winiketike, jaʼ ya sitinotik kʼoem teme jun koʼtantik ya x-aʼtejotik ta stojol Jehová. Te Pablo jich la yakʼ ta naʼel, melel jich la yal: «Jujutuhl ya xʼaʼbot yichʼ stojol, ha chican bin yilel yaʼtelic» (1 Corintios 3:8). Chikan ta ilel te ya kichʼtik tojel yuʼun te kaʼteltik, ma jaʼuk yuʼun te bin ya xlokʼ kuʼuntike. Te hermana Matilda te ayix 20 jaʼbil yochel ta precursora ya yal: «Tseʼel koʼtan te ya jnaʼ te ya smajtʼantesotik te Jehová yuʼun te ya kakʼbeytik yipale».

13, 14. Ta swenta te bin ya yal te Romanos 10:1, 2, ¿bin yuʼun te Pablo ma la skom sba ta scholbeyel skʼop Dios te machʼatik ma skʼanike?

¹³ ¿Bin ya skoltayotik swenta spisil-ora ya sitinotik? La kiltikix bin-utʼil la yaʼiy sba te Pablo ta skaj te jteb ma spisiluk te judioetik la spʼajik te lek yachʼil kʼop yuʼun te Wentainel yuʼun te Diose. Pero maʼyuk bin-ora la skom sba ta skoltayel. Ta karta te la stsʼibay ta patil bael ta stojol te jchʼuunjeletik ta Roma la yakʼ ta naʼel bin-a te yoʼtanuk ya staik te judioetike. La yal: «Te bin ya scʼan coʼtan soc te yacon ta scʼoponel Dios yuʼun, ha te yacuc xcol te Israel. Hoʼon testigohon yuʼunic te bin utʼil ay yip yoʼtanic ta schʼuhunel Dios, pero ma hichuc te bin utʼil ay te bin smelelil ay ta naʼele»  (Romanos 10:1, 2). ¿Bin yuʼun te Pablo ma la skom sba ta scholbeyel yaʼiyik skʼop Dios?

¹⁴ Ta sbabial, la yal te jaʼ te bin ya skʼan yoʼtan, ya skʼan ya yal-abi te ya scholbey yaʼiy skʼop Dios te judioetik yuʼun yoʼtanuk te ay machʼatik ya sta skolelik (Romanos 11:13, 14). Ta schebal, la yal te ya skʼopon Dios swenta ayuk judioetik te ya schʼuunik te lek yachʼil kʼope. Ta yoxebal, jich la yal: «Ay yip yoʼtanic ta schʼuhunel Dios». Te Pablo jaʼ ya yilbey slekil talel te ants winiketike. Snaʼoj te ya xjuʼ xkʼotik ta lekil j-abatetik yuʼun Dios te machʼatik ay yip yoʼtanik ta schʼuunel teme stojil ya schʼuunike.

15. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jtʼuntik te ejemplo yuʼun te Pablo? Ala kaʼiytik bin ya spasik chaʼoxtul hermanoetik.

¹⁵ ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jtʼuntik te ejemplo yuʼun te Pablo? Ta sbabial, jpastik tulan yuʼun spisiluk-ora jich koʼtantik te ya jtatik te machʼatik «tsahbilic te ya yichʼ scuxlejalic sbahtel qʼuinal». Ta schebal, jkʼanbeytik sok spisil koʼtantik te Jehová te yakuk sjambey yoʼtan te machʼatik lek yoʼtanike (Hechos 13:48; 16:14). Te Silvana te nopol ya staix 30 jaʼbil yochel ta precursora jich ya yal: «Te kʼalal mato jtij-a te tiʼ naile, ya jkʼopon te Jehová yuʼun ya skoltayon te lekuk jtalel ya kakʼ ta ilel». Jaʼnix jich, jkʼanbeytik te Dios te yakuk stojobtesotik bael te chʼul-abatetik ta stojol te machʼatik lek yoʼtanik (Mateo 10:11-13; Apocalipsis 14:6). Te hermano Robert te kʼaxemix ta 30 jaʼbil yochel ta precursor ya yal: «Bayal yutsil te ya jkoltaytik ta aʼtel te chʼul-abatetik te ya snaʼik bin yak ta kʼaxel ta skuxlejal te ants winiketike». Ta yoxebal, jpastik tulan yuʼun ya kiltik te slekil talel te ants winiketike. Jtul anciano te Carl sbiil te kʼaxemix ta 50 jaʼbil te la yichʼ jaʼ ya yal: «Ya jle kil bin ya yakʼbon jnaʼ teme lek yoʼtan te machʼa ya jcholbey skʼop Dios, jich bitʼil teme ya stseʼejin, teme leknax sit yelaw ya yakʼ ta ilel o teme ay bin ya sjojkʼoy sok slekil yoʼtan». Teme jich ya jpastike, spisil-ora ya sitinotik jich bitʼil te Pablo.

16, 17. 1) ¿Bin ya yakʼ jnoptik te bin ya yal te Eclesiastés 11:6? 2) Ala junuk ejemplo te ya yakʼ kiltik bin-utʼil te machʼatik ya yilik te ya jcholtik skʼop Dios ya xtijbot yoʼtanik yuʼun.

¹⁶ Manchukme jich yilel te ma schʼuunik te ants winiketik te skʼop Dios ya jcholbeytik yaʼiyike, mame skʼan ya jkuytik te maʼyuk bin ya xlokʼ kʼalal ya jtsʼuntik kʼoem te tsʼunubile (kʼopona te sjun Eclesiastés 11:6). Melelnix-a te bayal machʼatik ma skʼan ya schʼam yaʼiyik, pero ya yilik bin yilel te jtaleltike. Ya yilik te leknax ya jchajpan jbatik, te lek jtaleltik sok te spisil-ora ay stseʼelil koʼtantike. Ta skaj te lek jtaleltik ya xjuʼ jich ya xkʼot ta pasel te ya xjelon te bin ya snopik o te bin ya yalik ta jtojoltike. Jich la staik ta ilel te Sergio sok te Olinda te la kalbeytik skʼoplal ta sbabial parrafo.

¹⁷ Te Sergio jich ya yal: «Ta skaj te la stsakotik chamel, jun tiempo ma bootik te banti kʼayemotik ta scholel skʼop Dios. Kʼalal chaʼbootik, te ants winiketik la sjojkʼoybotik bin yuʼun maba kʼoemotik sok la yalbotik te la kichʼtik naʼel yuʼunike». Te Olinda tseʼel yoʼtan jich ya yal: «Te machʼatik ya stijik autobus jajch spat koʼtantik sok ay chaʼoxtul te jich la yalbotik kʼalalto ta sjuktajibik: “Mero lek awaʼtelik”. Jaʼnix jich ya skʼanbotik revistaetik». Jun kʼajkʼal, te Sergio sok te Olinda ay bin chajpnax kʼot ta stojolik te ma smaliyojike. Jtul winik te yak ta beel tal, la stejkʼan sba ta stsʼeel te yakʼojibal ta ilel junetik, kʼebanbotik jtom nichim sok albotik bayal wokol yuʼun te aʼtelil ya spasike.

18. ¿Bin yuʼun alokʼesoj aba ta awoʼtan te «spisil ora» ya sitinat?

¹⁸ Te Biblia jich ya yal: «Ma xawaʼbe scux yoʼtan te acʼabe». Ta melel, teme ma jkom jbatik ta stsʼunel kʼoem te tsʼunubil yuʼun te Wentainel yuʼun te Dios, yakotikme ta skoltayel te aʼtelil ta yakʼel «testigo-cʼop ta stojol spisil nacionetic» (Mateo 24:14). Pero te bin tulanxan skʼoplal jaʼ te kʼax tseʼel koʼtantik ya kaʼiy jbatik ta skaj te lek ya yilotik te Jehová, melel kʼux ta yoʼtan spisil te machʼatik «spisil ora ya yaqʼuic sit».