1. ¿Bin yuʼun ay j-abatetik yuʼun Dios te wokol ya yaʼiyik te ya snopik te sKʼop Diose?

TA KʼAJKʼAL ini kʼax tulan ta tael te bintik ya xtuun kuʼuntike. Bayal ta tul ermanoetik sjunal kʼajkʼal ya x-aʼtejik yuʼun jaʼnax ya staik te bin ya xtuun yuʼun te sfamiliaike. Ay yantik te kʼax namal te banti ya x-aʼtejik, jich yuʼun bayal tiempo ya xkʼax yuʼunik te ya xtal xbajtʼ ta yaʼtelik ta jujun kʼajkʼal. Jaʼnix jich ay machʼatik kʼax tulan ta pasel te yaʼtelike. Ta skaj te kʼax lujben ya xjilik ta jujun kʼajkʼal te ermanoetik-abi, ma xjuʼix yuʼun ya yaʼiyik te ya snopik te sKʼop Diose.

2. ¿Ta jayeb ora ya alokʼes tiempo ta spasel estudiar te jaʼate?

² Ta melel, ya skʼan ya jlokʼestik tiempo ta snopel te sKʼop Dios sok te junetik ya slokʼes te organisasion, pero ya skʼan te smelelil ya jnoptike. Teme jich ya jpastike, ya kamigointik ta lek te Jehová sok ya jtatik te jkuxlejaltik ta sbajtʼelkʼinal (1 Tim. 4:15, 16). Ay ermanoetik te sab ya xjajchik swenta ya spasik estudiar, kʼalal chʼabal-a te kʼinale sok te leknax kʼinal ya yaʼiyik, melel la skux yoʼtanik ta lek. Ay yantik ta ajkʼabal ya sleik jun lugar banti lamalnax kʼinal swenta ya spasik estudiar te sKʼop Dios sok ya snopilan ta yoʼtanik te bin ya snopike.

3, 4. ¿Bin yichʼoj jelontesel ta swenta te junetik sok informasion te ya yichʼ lokʼesel sok bin yuʼun?

³ Jpisiltik jnaʼojtik te tulan skʼoplal te ya jlokʼestik tiempo ta spasel estudiar. Pero ¿bin-a te ya skʼan ya jpastik estudiar? Yaniwan kaltik te bayal te bin ya xjuʼ ya jkʼopontik sok wokolniwan ya kaʼiytik te ya kiltik o te ya jkʼopontik spisil te weʼelil ya schajpan Dios ta jtojoltike. Ay ermanoetik te ya xjuʼ yuʼunik, pero ay yantik te ma xjuʼ yuʼunike. Te Kuerpo Gobernante snaʼoj ta lek, jaʼ yuʼun mato jaluk te la sta ta nopel te ya xpejkʼaj te jayeb  informasion ya xlokʼ ta jun sok ta elektroniko.

⁴ Jun ejemplo jaʼ te ma yakalix ta lokʼel te Anuario de los testigos de Jehová, melel ya xjuʼ ya jtatik bayal tʼujbil eksperiensiaetik ta pajina yuʼun Internet, jw.org^® sok ta programa ta jujun u yuʼun te JW Broadcasting^®. Jaʼnix jich, ta sjunal jaʼbil jaʼxanix oxeb ya xlokʼ Te J-ilkʼinal ta toyol te ya yichʼ pukel, jichnix-euk te rebista ¡Wikʼame asit! Spisil te bin la yichʼ jelontesele, ma jaʼuk yuʼun te ayxan jtiempotik ta spasel te bin ya jkʼantike. La yichʼ jelontesel swenta jaʼ ya xbajtʼ koʼtantik ta spasel te «bin lec» o te bin tulanxan skʼoplale (Filip. 1:10). Ta ora ini, kiltik bin mukʼxan skʼoplal ya skʼan ya kakʼ ta jkuxlejaltik sok bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya xtuun kuʼuntik ta lek te snopel te sKʼop Diose.

5, 6. ¿Bintik ya skʼan ya jnoptik ta lek?

⁵ ¿Bin-a te mukʼxan skʼoplal ya skʼan ya kiltike? Jaʼ te ya jlokʼestik tiempo ta jujun kʼajkʼal ta snopel te sKʼop Diose. Ta ora ini te programa yuʼun skʼoponel te Biblia ta jujun semana ta kongregasion, maba yichʼojix tal bayal kapituloetik yuʼun ya jkʼopontik. Jich yuʼun ayxan jtiempotik swenta ya jnopilan ta koʼtantik te bin ya jkʼopontik sok te ya jlebeytikxan skʼoplal. Ma jaʼuknax ya skʼan ya jkʼopontik te kapituloetik akʼbil tale, ya skʼan ya jpastik tulan te ya stij koʼtantik te bin ya yal te Biblia sok te ya skoltayotik yuʼun ya xnoptsajotikxan ta stojol te Jehovae (Sal. 19:14).

⁶ ¿Bintikxan ya skʼan ya jnoptik ta lek? Ya skʼan ya jchajpan jbatik sok te artikuloetik yuʼun Te J-ilkʼinal ta toyol te ya yichʼ nopel. Jaʼnix jich ya skʼan ya jchajpan jbatik sok te Snopel skʼop Dios ta kongregasion sok spisil te bin ya jnoptik ta tsoblej ta olil semana. Soknix ya skʼan ya jkʼopontik spisil te rebistaetik Te J-ilkʼinal ta toyol sok te ¡Wikʼame asit!

7. Teme ma xjuʼ ya jkʼopontik o ya kiltik spisil te bin ya xlokʼ ta pajina ta Internet sok ta JW Broadcasting, ¿yabal skʼan ya xchebaj koʼtantik?

⁷ Pero ayniwan machʼa jich ya snop: «Ee ma xjuʼ kuʼun ya kaʼiy te ya jkʼopon sok ya kil spisil te bin ya xlokʼ ta pajina ta Internet sok ta kanal JW Broadcasting, melel lom bayal». Jnop kaʼiytik te ejemplo ini. Teme bayal ta chajp weʼelil ya yichʼ akʼel ta jun mesa, te ants winiketik ma xjuʼ ya spasik prueba spisil, jaʼnax ya stsaik chaʼoxchajpuk. Jaʼ jich ya xkʼot ta jtojoltik, jich yuʼun mame xchebaj koʼtantik teme ma xjuʼ ya jkʼopontik o ya kiltik spisil te bintik ya xlokʼ ta formato elektronikoe. Jpastik tulan ta skʼoponel sok yilel te ban kʼalal ya xjuʼ kuʼuntike. Pero, ¿bintik smakojbey skʼoplal te ya jpastik estudiar sok bin ya xjuʼ ya jpastik swenta ya skoltayotik ta lek te estudioe?

8. 1) ¿Bintik ya skʼan ya jpastik kʼalal ya jchajpan jbatik sok te Estudio yuʼun Te J-ilkʼinal ta toyol? 2) ¿Bin-utʼil ya skoltayotik teme jich ya jpastike?

⁸ Spasel estudiar, ma jaʼuknax te sbabanax ya jkʼopontik te junetike sok te ya jpastik markar. Ya skʼan te ya kakʼ koʼtantik tey-a yuʼun ay bin ya jnoptik jilel. Kiltik bin-utʼil ya xjuʼ te jich ya jpastik kʼalal ya jchajpan jbatik sok te Estudio yuʼun Te J-ilkʼinal ta toyol. Ta sbabial, kiltik te sjajchibal te artikulo te banti ya yal: «¿Bin ya xbajtʼ kilbeytik skʼoplal?». Ta patil kilbeytik skʼoplal te titulo, subtituloetik sok te jojkʼoyeletik yuʼun repaso. Ta patilxan, lekukme akʼa jkʼopontik spisil te parrafoetik sok teyuk ay koʼtantik-a. Ta jujun parrafo jletik banti ay te punto te mukʼxan skʼoplale. Jteb ma spisiluk-ora ya jtatik ta sjajchibal te parrafo, jaʼ ya yakʼ ta naʼel te bin ya scholbey skʼoplal te parrafoe. Te kʼalal yakotik ta skʼoponel te artikulo, kiltik bin-utʼil te jujun parrafo ya scholbey skʼoplal te subtitulo sok bin-utʼil snitojbey sba skʼoplal sok te tema o te bin ya yalbey skʼoplal sjunal te artikuloe. Jtsʼibaytik te kʼopetik te ma  xkʼot ta koʼtantik sok te bintik ya jkʼan ya kilbeytikxan skʼoplale.

9. 1) ¿Bin yuʼun ya skʼan ya kiltik ta lek spisil te tekstoetik kʼalal ya jchajpan jbatik sok Te J-ilkʼinal ta toyol, sok bin-utʼil ya skʼan ya jpastik? 2) Jich bitʼil ya yal te Josué 1:8, ¿binxan yan ya skʼan ya jpastik kʼalal ya jkʼopontik te tekstoetike?

⁹ Te Estudio yuʼun Te J-ilkʼinal ta toyol jaʼ snopel te Bibliae. Jaʼ yuʼun ya skʼan ya kiltik ta lek spisil te tekstoetike, jaʼ kʼaxtoxan-a te tekstoetik te ya yichʼ kʼoponel kʼalal ya jnoptik te artikulo ta kongregasion. Kiltik ta lek bin-utʼil te kʼopetik te mukʼxan skʼoplal ta tekstoetik ya yakʼbey stsak yip te bin ya yal te parrafoe. Jaʼnix jich, kakʼbeytik stiempoil ta snopilanel ta koʼtantik te tekstoetik sok bin-utʼil ya xjuʼ ya jpas ta jkuxlejaltik (kʼopona Josué 1:8).

10. Jich bitʼil ya yal Hebreos 5:14, ¿bin yuʼun te meʼil tatiletik ya skʼan ya stuuntesik te yichʼel ta mukʼ Dios ta sjunal na yuʼun ya snojptesik te yal snichʼnabik ta spasel estudiar sok inbestigar?

¹⁰ Ta ora ini kalbeytik skʼoplal te yichʼel ta mukʼ Dios ta sjunal na. Stalelnanix-a te ya skʼan te meʼil tatiletik te ya smulan te yal snichʼanik te bitʼil ya stsob sbaik ta familia ta yichʼel ta mukʼ Dios ta jujun semanae. Manchukme ya skʼan te schapojik te meʼil tatiletik bin ya yilbeyik skʼoplal, ma puersauk te jujun semana ay bin ya spasik te bayal aʼtel yichʼoj o te kʼax mulantik sbae. Melelnix-a te ya xjuʼ ya yilik te programa ta jujun u yuʼun te JW Broadcasting o te ay bin yan ya spasik, jich bitʼil spasel te arka yuʼun Noé sok te alaletike. Pero jaʼnix jich tulan skʼoplal te ya yakʼbeyik snop te yal snichʼnabik te ya spasik estudiare. Te alaletik ya skʼan ya snopik schajpanel te bin ya yichʼ nopel ta tsoblejetik o spasel inbestigar jun tema te la sta swokolik yuʼun ta eskuela o te la yaʼiybeyik skʼoplale (kʼopona Hebreos 5:14). Teme ya slokʼesik tiempo ta snaik ta spasel inbestigar jun tema te lokʼem ta Biblia, te alaletike ya xkoltayotik swenta ma xchʼay yoʼtanik ta tsoblejetik sok ta mukʼul tsoblejetik, te banti maʼyuk bayal bideoetik ya yichʼ ilel. Pero swenta ya snaʼ te meʼil tatiletik te jayeb tiempo ya skʼan ya xjalajik ta estudio sok te alaletike, ya skʼan ya yichʼik ta wenta jayeb yaʼbilalik o bin yilel stalelike.

11. ¿Bin yuʼun tulan skʼoplal te ya kakʼbeytik snop te estudiante kuʼuntik te ya snopik ta skʼubulil te Bibliae?

¹¹ Te estudiante kuʼuntik ya skʼan te ya snopik spasel estudiar. Ta sjajchibal tikʼ ya kaʼiytik te ya spasik markar te libro o foyeto te ya jnoptik soke, o te bin ya kiltik ta tsoblejetike. Pero tulan skʼoplal te ya kakʼbeytik snopik bin-utʼil ya xjuʼ ya spasik inbestigar ta stukelik sok te ya xkʼubikxan ta snopel te sKʼop Dios. Teme jich ya jpastike, kʼalal ya sta swokolik, maba tojik ta sleel koltayel ta stojol yantik ta kongregasion, jaʼnix ta stukelik ya snaʼik sleel sok stael koltayel ta junetik kuʼuntik te ya xkoltayotik yuʼune.

12. ¿Bin ya jkʼantik te ya xlokʼ kuʼuntik-a te kʼalal ya jpastik estudiare?

¹² Teme maba ya jmulantik spasel estudiar, yaniwan jnoptik te maʼyuk bin-ora ya xjajch jmulantike. Pero ya xjuʼ ya jmulantik. Kiltik bin-utʼil. Ta sjajchibal ya xjuʼ te jtebnax tiempo ya jpastik estudiar, ta patil bael kʼunkʼun ya jtoybeytik stiempoil. Jaʼnix jich, ya skʼan te ayuk bin jnopojtik te ya xlokʼ kuʼuntik-a te estudioe. Melelnix-a, te bin mukʼxan skʼoplal ya jkʼantik te ya xlokʼ kuʼuntike, jaʼ te ya kamigointikxan ta lek te Jehovae. Pero te bin oranax ya xlokʼ kuʼuntik ta swenta te estudio, jaʼ te ya jnoptik yakʼbeyel sujtib te bin la kichʼtik jojkʼoybeyel o sleel informasion ta swenta jun wokolil te jtaojtike.

13. 1) ¿Bin ya xjuʼ ya spas jtul achʼix kerem swenta ya skoltaybey skʼoplal ta eskuela te bintik schʼuuneje? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya apas te bin ya yal Colosenses 4:6?

¹³ Kiltik jun ejemplo. Teme achʼix keremat te ayat ta eskuela, spisilniwan te ajoʼtak ya schʼuunik te evolución. Ya akʼan ya akoltaybey skʼoplal te bin ya yakʼ ta nopel te Bibliae, pero maba chapal ya awaʼiy aba. Jaʼ yuʼun ya skʼan ya apas inbestigar te tema ini. Ya xjuʼ te cheb bin ya akʼan ya xlokʼ awuʼun-a. Jun, jaʼ te ya schʼuunxan awoʼtan te jaʼ la spas Dios spisil te bintik aye. Te yane, jaʼ te ya xpʼijubatxan ta skoltaybey skʼoplal te bin smelelil ya yakʼ ta nopel te Bibliae (Rom. 1:20; 1 Ped. 3:15). Te bin nail ya skʼan ya apase, jaʼ te ya ajojkʼoybey aba bin yuʼun ya schʼuunik te evolución te ajoʼtak ta klase. Ta patil, ya xjuʼ ya apas inbestigar ta lek te bin ya yal te junetik kuʼuntike. Te kʼalal jich ya apase, yame ata ta ilel te ma kʼax wokoluk te ya akoltaybey skʼoplal te bin achʼuuneje. Jteb ma spisil te machʼatik ya schʼuunik te evolución, jaʼ jich ya schʼuunik ta skajnax te ay machʼa ichʼbil ta mukʼ yuʼunik yaloj te jaʼ smelelile. Pero kʼalal ataojix jun o chebuk punto te mukʼ skʼoplal, ya xjuʼ ya awakʼbey lek sujtib te machʼatik ay bintik ya sjojkʼoyik te ya skʼan ya snaʼbeyik sujtib ta smelelile (kʼopona Colosenses 4:6).

14-16. 1) ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik swenta ya jnaʼbeytik skʼoplal ta lek jun libro yuʼun te Biblia te ma jnaʼbeytik sba ta leke? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te tekstoetik te ayik ta parrafo 16 ta snaʼbeyelxan skʼoplal ta lek te libro yuʼun Amós? (Ilawil-euk te rekuadro « Jnaʼbeytik sba ta lek te machʼatik albil skʼoplalik ta Biblia»).

¹⁴ Jnop kaʼiytik te ya xbajtʼ yichʼ nopel ta jun tsoblej junuk libro yuʼun te Biblia te ya jtatik ta Oseas kʼalal ta Malaquías. Maniwan ya jnaʼbeytik sba ta lek te libro ya xbajtʼ kiltike. Te bin nail ya skʼan ya jpastike, jaʼ te ya jkʼan ya jnaʼtik ta lek te bin la stsʼibay te j-alwaneje. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jpastik?

¹⁵ Te bin nail ya skʼan ya jpastike, jaʼ te ya jojkʼoybey jbatik bin ya jnaʼtik ta stojol te machʼa la stsʼibay te libroe, jich bitʼil machʼanix-a, banti kuxin sok bin aʼtelil ya spas-a. Teme jich ya jpastike, ya skoltayotik ta snaʼel bin yuʼun ay la stuuntes chaʼoxchajp kʼopetik o ejemploetik ta libro la stsʼibaye. Kʼalal yakalotik ta skʼoponele, ya skʼan ya jletik kʼopetik te ya yakʼ ta naʼel bin yilel stalel te machʼa la stsʼibay te libroe.

¹⁶ Ta patil, kiltik bin-ora la yichʼ tsʼibayel te libroe. Swenta ya xjuʼ ya jnaʼtik, ya xjuʼ ya jtuuntestik te «Tabla de los libros de la Biblia» te ya xchiknaj ta sjajchibal te Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras (con referencias). Jaʼnix jich, ya xjuʼ ya kiltik te lista yuʼun te j-alwanejetik sok ajwaliletik te ay ta seksion 3 yuʼun te foyeto Guía para el estudio de la Palabra de Dios parte 3-A sok 3-B. Jich bitʼil yichʼoj albilkʼopetik te libroe, ya skʼan ya jpastik inbestigar bin yilel-a te kuxlejalil kʼalal la yichʼ tsʼibayele. Ya xjuʼ ya jpastik inbestigar bintik chopol talelil o mulil ay ta swenta stojobtesel te j-alwanej soknix machʼatik pajal kuxinik soke. Swenta ya jnaʼbeytik ta lek skʼoplal, ya skʼan ya kiltik bin ya yal yan  libroetik yuʼun te Biblia. Jun ejemplo, teme ya jkʼan ya jnaʼtik ta lek bin yak ta kʼaxel ta skʼajkʼalel te j-alwanej Amós, ya xjuʼ ya jkʼopontik te bersikuloetik yuʼun te 2 Reyes sok 2 Crónicas te ya xchiknaj ta referensia marginal yuʼun te Amós 1:1. Jaʼnix jich ya skoltayotik teme ya jkʼopontik te libro yuʼun Oseas te jich yilel te kuxin-euk ta skʼajkʼalel te Amós. Teme jich ya jpastike, ya jnaʼtikxan ta lek bin yilel-a te kuxinel ta skʼajkʼalel te Amós (2 Rey. 14:25-28; 2 Crón. 26:1-15; Os. 1:1-11; Amós 1:1).

17, 18. Cholbeya skʼoplal bin-utʼil ya skoltayotik yuʼun ya jmulantik skʼoponel te Biblia te ya kiltik ta lek te bintik maʼyuk lek skʼoplal yilele. Albeya skʼoplal te ejemploetik ay ta parrafo o yan ejemplo.

¹⁷ Kʼalal ya jkʼopontik te Biblia ya skʼan te ya yikʼ koʼtantik yuʼun ya kichʼbeytik swentail ta lek. Jich bitʼil, jnop kaʼiytik te yakalotik ta skʼoponel te kapitulo 12 yuʼun te j-alwanej Zacarías te ya yalbey skʼoplal te slajel te Mesías (Zac. 12:10). Kʼalal ya xkʼootik ta bersikulo 12 ya kiltik te ya yal te ya yokʼetay sba te sfamilia te Natán te kʼalal ya xlaj te Mesiase. Mame jichuknax ya xjil kuʼuntik, jichuk ya jojkʼoybey jbatik: «¿Bin yuʼun ya yichʼ albeyel skʼoplal te sna o sfamilia te Natán te banti albil skʼoplal te Mesiase? ¿Banti ya xjuʼ ya jtaxan informasion?». Jich yuʼun ya xjajch jpastik inbestigar. Jun referensia marginal ya stikunotik ta yilel 2 Samuel 5:14, te banti ya yal te jaʼ jtul snichʼan David te Natane. Te yan referensia, jaʼ te Lucas 3:31, te ya yakʼ ta ilel te talem ta stsʼumbal Natán te Jesuse, melel tey talem stsʼumbal-a te María (ilawil Te J-ilkʼinal ta toyol yuʼun agosto 2017, pajina 32, parrafo 4). ¿Mabal jichuk te kʼax tʼujbil te bintik la jtatik ta ilele? Jnaʼojtikix-a te la yichʼ albeyel skʼoplal te ya xtal ta stsʼumbal David te Jesuse (Mat. 22:42). Pero kʼaxem ta veinte ta jtul te snichʼan te Davide. Jich yuʼun kʼalal ya kilbeytik skʼoplal ta lek spisil ini, ya xkʼot ta koʼtantik bin yuʼun la yal te Zacarías te ya smel yoʼtan o ya  x-okʼ te sfamilia te Natán kʼalal ya xlaj te Mesiase.

¹⁸ Kiltik yan ejemplo. Te sbabial kapitulo yuʼun te Lucas ya yalbey skʼoplal jtul chʼul-abat te Gabriel sbiil te la yulaʼtay te María, te chʼul-abate jich la yalbey ta swenta te alal ya x-ayine: «Mucʼ scʼoblal ya xcʼoht, soc ya xʼaʼbot sbihilin Snichʼan te Machʼa ay ta toyol. Te Cajwaltic Dios ya me yaʼbe sjelolin ta ajwalil te David te state. Sbahtel qʼuinal ay ta ajwalil yuʼun te patil al-nichʼanetic yuʼun Jacob; mayuc slajibal te cuentahinel yuʼune» (Luc. 1:32, 33). Jaʼniwan ya xbajtʼ ta koʼtantik yilbeyel skʼoplal te bin la yal ta sjajchibal te chʼul-abat kʼalal la yal te jaʼ «Snichʼan te Machʼa ay ta toyol» sbiil ya xkʼot te Jesuse. Pero te Gabriel jaʼnix jich la yal te ya x-och ta ajwalil te Jesuse. Jich yuʼun ya xjuʼ ya jnoptik binwan kʼot ta yoʼtan te María kʼalal jich albot yuʼun te chʼul-abate. ¿Labal skuy te jaʼ ya sjelolin ta ajwalil te Herodes o machʼauk-a te ay ta ajwalil-a te Jesuse? ¿Labal snop te María te jaʼ ya x-och ta ajwalil ants sok te ya xkuxin ta palasio te sfamiliae? Te Biblia maʼyuk banti ya yakʼ ta naʼel te jich la yalbey te chʼul-abate. Jaʼnix jich maʼyuk banti ya yal te ay la skʼan mukʼ yaʼtel ta Wentainel yuʼun Dios jich bitʼil la skʼanik te chaʼtul jnopojeletik yuʼun te Jesuse (Mat. 20:20-23). Jaʼ meine, ya yakʼ ta ilel te kʼax pekʼel yoʼtan te Mariae.

19, 20. Jich bitʼil ya yal Santiago 1:22-25 sok 4:8, ¿bin ya jkʼantik te ya xlokʼ kuʼuntik kʼalal ya jpastik estudiare?

¹⁹ Juluk ta koʼtantik te jaʼ mukʼxan skʼoplal te ya xnoptsajotikxan ta stojol te Jehová te kʼalal ya jnoptik te sKʼop Dios sok te junetik ay kuʼuntike. Pero jaʼnix jich ya jkʼantik te ya skoltayotik ta snaʼel bin yilel jtaleltik sok bin ya skʼan ya jel ta jkuxlejaltik swenta lek ya yilotik-a te Diose (kʼopona Santiago 1:22-25; 4:8). Jaʼ yuʼun, jujun buelta te ya jpastik estudiare, tulan skʼoplal te ya jkʼanbeytik schʼul espiritu te Jehová. Jaʼnix jich, tulan skʼoplal te ya jkʼanbeytik te yakuk skoltayotik swenta ya xtuun kuʼuntik ta lek te estudioe sok te jichuk ya kil jbatik te bitʼil ya yilotik stukele.

²⁰ Jich yuʼun, jpisiltik jichukotik te bitʼil te j-abat yuʼun Dios te ya yalbey skʼoplal te Salmo 1:2, 3 te ya yal: «Ya smulan te ley yuʼun Jehová, soc ya snaʼulan ta cʼahcʼal ahcʼabal. [...] Lec ya xcʼoht spisil bintic ya spas».