1. ¿Bintik cheb jchʼuunejtik ta lek?

TE Jehová kʼux ta yoʼtan te j-abatetik yuʼune. Spisil-ora jich spasoj sok spisil-ora ya spas. Jaʼnix jich kʼux ta yoʼtan te bin toj ta pasele (Sal. 33:5). Jaʼ yuʼun, ay cheb te bin jchʼuunejtik ta leke. Sbabial, kʼux ya yaʼiy kʼalal ay bin ma stojiluk ya yichʼ pasbeyel te j-abatetik yuʼune. Schebal, ya xbajtʼ schajpan spisil te bintik ma stojiluk ya yichʼ pasele. Ta sbabial artikulo yuʼun te serie ini, * la kiltik te bitʼil te Ley akʼbotik yuʼun Dios te lum Israel, talem ta swenta kʼuxul oʼtanil sok ya yakʼ ta pasel te bin toje, jaʼnix jich ta stojol te meʼbaetike (Deut. 10:18). Te Ley ini ya yakʼ ta ilel te bayal skʼoplal ya yil Dios te machʼatik ya x-ichʼot ta mukʼ yuʼune.

2. ¿Bin jojkʼoyeletik ya kilbeytik skʼoplal?

² Te Ley yuʼun Moisés laj skʼoplal ta jaʼbil 33 kʼalal jajch te sbabial kongregasione. Jich yuʼun, ¿yabal skʼan ya yal te maʼyukix ley ta stojol te jchʼuunjeletik te talem ta swenta kʼuxul oʼtanil sok te ya yakʼ ta pasel te bin toje? Maʼuk, melel te jchʼuunjeletike ayix yachʼil ley yuʼunik-a. Ta artikulo ini, nail ya kiltik bin-a te yachʼil leye, ta patil ya kilbeytik sujtib te jojkʼoyeletik ini: ¿Bin yuʼun ya kaltik te talem ta swenta kʼuxul oʼtanil te ley ini? ¿Bin yuʼun ya xjuʼ ya kaltik te ya yakʼ ta pasel te bin toje? Jich bitʼil ya yal te ley ini, ¿bin-utʼil ya skʼan ya xwentainwanik te machʼatik akʼbil yaʼtelike?

3. ¿Bintik smakoj «te ley yuʼun Cristo» te ya yalbey skʼoplal Gálatas 6:2?

³ (Kʼopona Gálatas 6:2). Te jchʼuunjeletik jaʼ ya schʼuunik «te ley yuʼun Cristo». Te Jesús ma la stsʼibay jilel bayal leyetik ta stojol te jnopojeletik yuʼune, pero la yalbey te bintik ya spasike,  mantaliletik sok tojobteseletik. «Te ley yuʼun Cristo» smakoj spisil te bintik la yakʼ ta nopel te Jesuse. Swenta ya xkʼotxan lek ta koʼtantik kakʼbeytik sujtib cheʼoxeb jojkʼoyeletik ta swenta-abi.

4, 5. 1) ¿Bin-utʼil nojpteswan te Jesuse? 2) ¿Bin-ora nojpteswan?

⁴ ¿Bin-utʼil la snojptes ants winiketik te Jesuse? Sbabial, ta swenta te bin la yale. Spisil te bin la yale ay yip, melel jaʼ la yalbey skʼoplal te smelelil kʼop ta swenta te Diose, te bin-nix swentail-a te kuxlejalile sok te jaʼnax ya xjuʼ ya slajinbey swokol te ants winiketik te Wentainel yuʼun te Diose (Luc. 24:19). Te Jesús jaʼnix jich nojpteswan sok te ejemplo yuʼune. Ta swenta te bitʼil kuxine, la yakʼbey yil te jnopojeletik yuʼun te bin lek ta pasele (Juan 13:15).

⁵ ¿Bin-ora nojpteswan te Jesuse? Jaʼ te kʼalal la schol skʼop Dios liʼ ta Balumilal (Mat. 4:23). Jaʼnix jich la snojptes te jnopojeletik yuʼun te kʼalal chaʼkuxajelto-ae. Jich bitʼil te kʼalal chiknaj ta stojol kʼaxemniwan ta quinientos ta tul jnopojeletik te la spas ta mantal te yakuk yotsesik jnopojeletike (Mat. 28:19, 20; 1 Cor. 15:6). Jich bitʼil te jaʼ Jolol yuʼun te kongregasion, lato snojpteslan te jnopojeletik yuʼun kʼalal sujtix bael ta chʼulchan-ae. Jich bitʼil ta jaʼbil 96, ta swenta te jpuk-kʼop Juan la yakʼbey smukʼul kʼinal sok tsitsel te machʼatik tsabilik yuʼun ya xbajtʼik ta chʼulchane (Col. 1:18; Apoc. 1:1).

6, 7. 1) ¿Banti tsʼibaybil jilel te bin la yakʼ ta nopel te Jesuse? 2) ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya jchʼuuntik spasel te ley yuʼun te Cristoe?

⁶ ¿Banti tsʼibaybil jilel te bin la yakʼ ta nopel te Jesuse? Te chaneb Ebanjelioetik bayal bin ya schol ta swenta te bin la yal sok la spas liʼ ta Balumilale. Te Eskrituras Griegas Kristianas ya skoltayotik ta snopelxan te bin yilel spensar te Jesuse, melel te machʼatik la stsʼibayike, jaʼ akʼbot snaʼik yuʼun te chʼul espiritu sok yichʼojbeyik te «spʼijil yoʼtan te Cristo» (1 Cor. 2:16).

⁷ Te bintik ya yakʼ jnoptik: Te bin la yakʼ ta nopel te Jesuse ya xtuun kuʼuntik ta spisil bin ya jpastik. Jaʼ yuʼun te ley yuʼun Cristo ya xtuun kuʼuntik ta jnatik, ta kaʼteltik o ta eskuela sok ta kongregasion. Ya jnoptik ta swenta te ley ini kʼalal ya jkʼopontik sok ya jnopilan ta koʼtantik te Eskrituras Griegas. Ya jchʼuuntik kʼalal ya jpastik te bin ya yale, te mantale sok te tojobtesel ya jtatik tey-ae. Kʼalal ya jchʼuuntik spasel te ley yuʼun te Cristoe, jaʼme yakotik ta  schʼuunbeyel skʼop te Jehová te jkʼuxul oʼtanil Dios kuʼuntike, melel jaʼ talem ta stojol spisil te bintik la yakʼ ta nopel te Jesuse (Juan 8:28).

8. ¿Banti stsakoj yip te ley yuʼun te Cristoe?

⁸ Te machʼatik nainemik ta jwol na te pasbil ta lek sok te tulan yiptajibe jun yoʼtan ya yaʼiy sbaik. Jaʼnix jich ya yaʼiy sbaik te machʼatik ya schʼuunik te lekil ley te tulan yiptajibe. Ta melel, te ley yuʼun Cristo mero lek te banti stsakoj yipe, jaʼ te ta kʼuxul oʼtanile. ¿Bin yuʼun te jich ya kaltike?

9, 10. 1) ¿Bintik ejemplo ya yakʼ ta ilel te spisil te bin la spas te Jesús la spas ta swenta skʼuxul yoʼtan? 2) ¿Bin-utʼil ya jtʼuntik te ejemplo yuʼune?

⁹ Sbabial, spisil te bin la spas te Jesús la spas ta swenta skʼuxul yoʼtan. Te bitʼil la snaʼbey yoʼbolil sba te ants winiketike, jaʼ tijbot yoʼtan ta snojptesel, slekubtesel te jchameletik, smakʼlinel sok schaʼkuxajtesel te ants winiketike, jich chiknaj ta ilel te skʼuxul yoʼtane (Mat. 14:14; 15:32-38; Mar. 6:34; Luc. 7:11-15). Manchukme la slajin bayal stiempo sok yip ta spasel spisil ini, te bin la skʼane, jaʼ te mukʼxan skʼoplal ya yil te bin ya xtuun yuʼun te yantike. Te bin mukʼxan skʼoplale, jaʼ te la yakʼ ta ilel te smukʼul skʼuxul yoʼtan kʼalal la yakʼ skuxlejal ta stojol te yantike (Juan 15:13).

¹⁰ Te bintik ya yakʼ jnoptik: Ya xjuʼ ya jtʼunbeytik stalel te Jesús kʼalal jaʼ mukʼxan skʼoplal ya kiltik te bin ya xtuun yuʼun te yantike, jaʼnix jich kʼalal ya jnaʼbeytik yoʼbolil sba te ants winiketik ta jterritoriotik. Kʼalal ya jnaʼbeytik yoʼbolil sbaik sok jaʼ ya stij koʼtantik ta scholbeyel skʼop Dios sok ta snojptesel te yantike, yakotik ta schʼuunel te ley yuʼun Cristo.

11, 12. 1) ¿Bin yuʼun ya jnaʼtik te bayal jkʼoplaltik ta yoʼtan te Diose? 2) ¿Bin-utʼil ya jnopbeytik skʼuxul yoʼtan te Jehovae?

¹¹ Schebal, te Jesús la yakʼ ta ilel te skʼuxul yoʼtan te sTate. Kʼalal la schol skʼop Dios ta Balumilal, la yakʼ ta ilel te jayebto skʼoplal ta yoʼtan Jehová te j-abatetik yuʼune. Jich bitʼil, la yakʼ ta nopel te jujuntulotik ay jkʼoplaltik ta yoʼtan te jTatik ta chʼulchane (Mat. 10:31). Jaʼnix jich, la yakʼ ta naʼel te jaʼ ya skʼan Jehová te ya sujtes yoʼtanik te tuminchijetik te chʼayemike sok te ya sujtik tal ta kongregasion (Luc. 15:7, 10). Sok la yal te la yakʼ ta ilel te kʼuxotik ta yoʼtan te Dios kʼalal la yakʼ te skuxlejal sNichʼan swenta jkoleltik (Juan 3:16).

¹² Te bintik ya yakʼ jnoptik: ¿Bin-utʼil ya jnopbeytik skʼuxul yoʼtan te Jehovae? (Efes. 5:1, 2). Jaʼ te kʼalal ya jnoptik te bayal skʼoplalik te kermanotaktike sok kʼalal tseʼel koʼtantik ta stojol te machʼatik ya sujtik ta stojol Jehová (Sal. 119:176). Ya xchiknaj ta ilel te kʼux ya kaʼiy te kermanotaktik teme ay bin ya jpastik ta stojolike, jich bitʼil te ya jkoltaytik kʼalal ya xtuun yuʼunike (1 Juan 3:17). Kʼalal ay skʼuxul koʼtantik ta stojol te yantike, yakotik ta schʼuunel te ley yuʼun Cristo.

13, 14. 1) ¿Bin mantal tsʼibaybil ta Juan 13:34, 35, sok bin yuʼun te yachʼile? 2) ¿Bin-utʼil ya jchʼuuntik spasel te yachʼil mantale?

¹³ Yoxebal, te Jesús la yalbey ta mantal te jnopojeletik yuʼun te jichuknix akʼa yakʼik ta ilel skʼuxul yoʼtanik bitʼil la yakʼ ta ilel stukele (kʼopona Juan 13:34, 35). Te mantalil ini yachʼil, melel maba ochem ta Ley te la yichʼ akʼbeyel yuʼun Dios te israeletike. Te Jesús la yal te kʼuxuk ta koʼtantik te kermanotaktik jich bitʼil te kʼux la yaʼiyotike. Ya skʼan kʼuxuk ta koʼtantik kʼaxemto-a te bitʼil kʼux ya kaʼiy jbatike te ya xlokʼ ta koʼtantik yakʼel jkuxlejaltik ta stojolik jich bitʼil la spas te Jesuse.

¹⁴ Te bintik ya yakʼ jnoptik: ¿Bin-utʼil ya jchʼuuntik spasel te yachʼil mantale? Jaʼ te kʼalal ya jpastik tulan ta skoltayel te kermanotaktike. Kʼax mukʼ skʼoplal te ya kakʼ jkuxlejaltik ta stojolik, pero ma jaʼuknax ya jkʼantik spasel-abi. Jaʼnix jich ya jpastik te bintik ma tulan ta pasele. Jich bitʼil ya xjuʼ xkʼax kikʼtik jtul ermano te ayix yaʼbilal swenta ya xkʼot ta tsoblejetik, te ya  kijkʼitaytik te bin ya jmulantik spasel swenta lekuk yoʼtan kuʼuntik jtul kermanotik o te ya jtuuntestik cheʼoxebuk kʼajkʼal ta skoltayel te ermanoetik te ayik ta wokol ta skaj te tulan yikʼal jaʼal, nijkʼel o yan wokolil. Teme jich ya jpastike, yakotik ta schʼuunel te ley yuʼun Cristo, jich ya xkoltaywanotik swenta spisil jaytul ayik ta kongregasion kanantaybil ya yaʼiy sbaik.

15-17. 1) ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te bin la spas te Jesús te ay ta yoʼtan spasel te bin toje? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ jnopbeytik stalel te Jesuse?

¹⁵ Kʼalal te Biblia ya yalbey skʼoplal te bin toj ta pasele, jaʼ yak ta yalbeyel skʼoplal te ya jpastik te bin ya yal te Dios te lek ta pasele sok te ma tsabiluknax machʼa ya jpastik ta stojole. ¿Bin yuʼun ya kaltik te ya yakʼ ta pasel te bin toj te ley yuʼun Cristoe?

¹⁶ Sbabial, kiltik bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te bin la spas te Jesús te ay ta yoʼtan spasel te bin toje. Ta yorail-abi, te jwolwanejetik yuʼun te relijion judio ya spʼajik te machʼatik ma pʼijubtesbilik ta lek sok te machʼatik yan snasionike, jaʼnix jich maba ya yichʼik ta mukʼ te antsetike. Yan stukel te Jesuse stojil bin la spas ta stojol spisilik sok maʼyuk machʼa la stsa. Maba la spʼaj te machʼatik yan snasionik te la yakʼ schʼuunel yoʼtanik ta stojol (Mat. 8:5-10, 13). Ma la stsa machʼa ya scholbey skʼop Dios, chikan teme jkʼulej o pobre pajal la yiltiklan (Mat. 11:5; Luc. 19:2, 9). Maʼyuk bin-ora la spʼaj te antsetike sok ma tulan la skʼoponlan. Lek yoʼtan sok la yichʼ ta mukʼ te antsetike, jaʼnix jich la spas ta stojol te machʼatik pʼajbilike (Luc. 7:37-39, 44-50).

¹⁷ Te bintik ya yakʼ jnoptik: Ya xjuʼ ya jtʼunbeytik stalel Jesús kʼalal ma xtsaawanotik sok ya jcholbeytik skʼop Dios spisil te machʼatik ya schʼam yaʼiyike, chikan teme jkʼulej o pobre sok chikan teme ay o maʼyuk srelijione. Te ermano winiketike ya stʼunbeyik stalel kʼalal ya yichʼik ta mukʼ te antsetike. Kʼalal jich ya jpastik yakotik ta schʼuunel spasel te ley yuʼun Cristoe.

18, 19. ¿Bin la yakʼ ta nopel te Jesús ta swenta te bin toj ta pasele, sok bintik ya yakʼ jnoptik?

¹⁸ Schebal, kiltik te bin la yal te Jesús ta swenta te bin stojil ta pasele. La snojpteslan te jnopojeletik yuʼun ta swenta te tojobteseletik te ya xkoltayotik swenta stojiluk ya yilik te yantike. Jnop kaʼiytik te bin la yakʼ ta nopel Jesús ta swenta te bitʼil ya skʼan ya kiltik te yantike (Mat. 7:12). Jpisiltik jaʼ ya jkʼantik te stojiluk te bin ya kichʼtik pasbeyele, jaʼ yuʼun ya skʼan stojiluk te bin ya jpastik ta stojol te yantike. ¿Binwan ya xlokʼ-a teme jich ya jpastike? Te yantike ya xtijbot yoʼtanik ta spasel te bin lek ta jtojoltike. Pero, ¿jaxan teme ay bin ma stojiluk la kichʼtik pasbeyele? Te Jesús jaʼnix jich la snojptes te jnopojeletik te ya skʼan ya smukʼulin yoʼtanik te Jehová, te jaʼ ya schajpan spisil te bintik ma stojiluk ya yichʼik pasbeyel te machʼatik «cʼahcʼal ahcʼabal ya xhalbot wocol yuʼune» (Luc. 18:6, 7). Te kʼopetik-abi, ya xkʼot ta pasel ta smelelil. Te Dios kuʼuntik te kʼax toj stukele, yiloj ta lek te jwokoltik te bitʼil slajibal kʼajkʼal ayotike sok snaʼoj te bin kʼajkʼalil ya schajpan spisil te bin ma stojiluk ya kichʼtik pasbeyele (2 Tes. 1:6).

¹⁹ Te bintik ya yakʼ jnoptik: Teme jaʼ ya jtʼuntik spasel te tojobteseletik la yakʼ ta nopel te Jesuse, jaʼ ya jpastik te bin toj ta pasel ta stojol te yantike. Teme ay bin ma stojiluk kichʼojtik pasbeyel ta chopol balumilal ini, ya yakʼ smukʼul koʼtantik te jaʼ ya xbajtʼ schajpan Jehová te bin ma stojiluk kichʼojtik pasbeyele.

20, 21. 1) ¿Bin-utʼil ya skʼan ya yilik yantik te machʼatik ya xwentainwanike? 2) ¿Bin-utʼil ya yakʼik ta ilel te mamalaliletik te kʼuxul oʼtanil la yakʼ ta ilel te Jesuse? 3) ¿Bin-utʼil ya skʼan ya swentain yal snichʼnabik te meʼil tatiletike?

²⁰ Jich bitʼil la kilbeytikix skʼoplal, te ley yuʼun Cristo talem ta swenta kʼuxul oʼtanil. Jaʼ yuʼun,  jich bitʼil ya yal te ley ini, te machʼatik akʼbil yaʼtelik ta wentainwanej, ya skʼan ayuk slekil sok yutsil yoʼtanik ta stojol te yantike. Ya skʼan ya xjul ta yoʼtanik te jich ya skʼan Cristo te ya kakʼtik ta ilel skʼuxul koʼtantik ta spisil te bin ya jpastike.

²¹ Ta familia. Te mamalaliletik ya skʼan kʼux ta yoʼtan te yinamik «hich te bin utʼil cʼux ta yoʼtan Cristo» te kongregasion (Efes. 5:25, 28, 29). Ya stʼunbeyik te skʼuxul yoʼtan kʼalal jaʼ nail ya yakʼik te bin ya xtuun yuʼun sok te bin ya skʼan te yinamike. Ay chaʼoxtul winiketik te tulan ya yaʼiyik yakʼel ta ilel te kʼuxul oʼtanil ini, jaʼniwan yuʼun te chʼiik ta jun familia te banti maʼyuk kʼuxul oʼtanil sok te banti ma lek bintik ya yichʼ pasel ta stojol yantik. Manchukme tulan ya yaʼiyik yijkʼitayel te kostumbre-abi, ya skʼan ya sjeltay te stalelik swenta jich ya schʼuunik spasel-a te ley yuʼun Cristoe. Te mamalaliletik te ya yakʼik ta ilel te kʼuxul oʼtanil la yakʼ ta ilel te Jesuse ya yichʼik ichʼel ta mukʼ yuʼun te yinamike. Te meʼil tatiletik te kʼux ta yoʼtan te yal snichʼanike, ma xyutsʼinbey yoʼtan te yal snichʼanik ta swenta te bin ya yalik o ya spasike (Efes. 4:31). Te bin ya spasike, jaʼ te ya yakʼbey yilik skʼuxul yoʼtanik sok te lek ya yilik yuʼun jich kanantaybil ya yaʼiy sbaik-a. Jich kʼux ya x-aʼiyotik yuʼun te yal snichʼnabike sok ya yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojolik.

22. Jich bitʼil ya yal 1 Pedro 5:1-3, ¿machʼa yuʼun te tuminchijetike sok bin-utʼil ya skʼan kanantayel?

²² Ta kongregasion. Te ansianoetike ma skʼan ya xchʼay ta yoʼtanik te ma jaʼuk yuʼunik te tuminchijetike (Juan 10:16; kʼopona 1 Pedro 5:1-3). Kʼalal te Biblia ya yal «te tuminchijetic yuʼun Dios» sok «te machʼatic ayic ta acuentahic» te xchie, ya xjultesbot ta yoʼtanik te jaʼ yuʼun te Jehovae. Jaʼ ya skʼan te sokuk yutsil yoʼtanik ya skanantayik te tuminchijetike (1 Tes. 2:7, 8). Te ansianoetik te jich ya xkanantaywanike lek ya yichʼik ilel yuʼun te Jehová, jaʼnix jich kʼux ya x-aʼiyotik sok ya x-ichʼotik ta mukʼ yuʼun te ermanoetike.

23, 24. 1) ¿Bin ay ta swentaik spasel te ansianoetik kʼalal ay machʼa ya spas tulan mulil ta kongregasion? 2) Te kʼalal jich ya xkʼot ta pasele ¿bin ya yilbeyik skʼoplal ta lek te ansianoetike?

 ²³ Ta Ley te la yichʼ akʼbeyel yuʼun Dios te israeletike, te juesetik sok te ansianoetik ya skanantaybeyik schʼuunel yoʼtan te yantike, ya schajpanik tulan kʼopetik sok te machʼatik ya yaʼiyik milaw. Pero ta ley yuʼun Cristo, yan-nix-a te yaʼtel te ansianoetike. Kʼalal ay machʼa ya spas tulan mulil ta kongregasion, te ansianoetike jaʼnax ya yilbeyik skʼoplal te bin ya xjuʼ ya spas swenta ya skanantaybeyik te schʼuunel yoʼtane. Snaʼojik te jaʼ ay ta swenta te ajwaliletik ta balumilal te ya schajpanik te kʼopetik sok te machʼatik ya yaʼiyik milawe. Sok te jaʼ ay ta swentaik skʼanel multa o te ya x-otseswanik ta karsel (Rom. 13:1-4).

²⁴ Jich yuʼun, ¿bin ya spasik te ansianoetik kʼalal ya yichʼ pasel jun tulan mulil? Ya stuuntesik te Biblia yuʼun ya yilik ta lek te bin kʼot ta pasel sok te bin ya staik ta nopel spasele. Ma xchʼay ta yoʼtanik te talem ta swenta kʼuxul oʼtanil te ley yuʼun Cristoe. Te talelil ini ya xtijbot yoʼtanik ta yilel bin-utʼil ya skoltayik te machʼa ay la sta swokol ta kongregasion ta skaj te mulil la yichʼ pasele. Jaʼnix jich, te kʼuxul oʼtanile ya xtijbot yoʼtanik ta yilel ta lek teme sutojix yoʼtan te machʼa la spas mulil sok teme ya xjuʼ ta koltayel yuʼun ya yamigoin yan buelta te Diose.

25. ¿Bin ya yalbey skʼoplal te yan artikuloe?

²⁵ Ta melel, ya kaltik bayal wokol te jaʼ ya jtʼuntik te ley yuʼun Cristoe. Kʼalal ya jpastik tulan ta schʼuunele, ya jkoltaytik te jaytul ayik ta kongregasion yuʼun kʼux aʼiybil ya yaʼiy sbaik, ay skʼoplal sok te kanantaybil ya yaʼiy sbaik ta tulutule. Ayotik ta jun balumilal te banti bejbe yak ta bolobel te ants winiketike (2 Tim. 3:13). Jaʼ yuʼun, ya skʼan ya jtsajtay jbatik. ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te kongregasion te stojil yoʼtan Dios kʼalal ay ya yichʼ chajpanel te yutsʼinel alaletike? Te yan artikulo ya yakʼbey sujtib te jojkʼoyel ini.