1. ¿Bin jultesel oʼtanil la yakʼ te Pablo ta stojol te jchʼuunjeletik yuʼun Colosas? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo).

TE Pablo jich yilel te la stsʼibay te karta ta stojol te Colosas kʼalal sbabial buelta la yichʼ chukel ta Roma, jaʼniwan ta jaʼbil 60 o 61. Ta karta-abi la yaltiklanbey te kʼax tulan skʼoplal te ya staik te «snopojibal ta scuenta espíritu», te jaʼ ya skʼan ya yal te jichuknix ya spasik pensar bitʼil te Jehová (Colosenses 1:9). Jaʼnix jich la yakʼ te jultesel oʼtanil ini: «Hich ya calbeyex scuenta yuʼun mayuc machʼa ya sloʼloyex ta scuenta tʼujbil cʼopetic te ya xloʼloywane». Sok jich la yalxan: «Tsahtaya me abahic te manchuc ayuc machʼa ya sloʼloyex ta scuenta biluc nax cʼopil te mayuc scuentahil, te bintic ay ta nopel yuʼun ants-winiquetic soc te bintic stalel ay ta naʼel ta scuenta nax bahlumilal, te ma haʼuc yuʼun te Cristo» (Colosenses 2:4, 8). Ta patil la scholbey yaʼiyik chaʼoxchajp te bin ma lek ya snop te balumilal sok bin yuʼun te jmulawil ants winiketik ya xjuʼ x-ikʼbot yoʼtanik te snopjibal yuʼun te balumilale. Jich bitʼil, te balumilal ya xjuʼ ay machʼa ya yakʼbey skuy te jaʼ pʼijxan ta stojol te yantike o te jaʼ lekxane. Jich yuʼun te Pablo la stsʼibaybey bael te karta ini yuʼun ya skoltaylan ta spʼajel te snopjibal yuʼun te balumilal sok yan bintik chopol ta pasele (Colosenses 2:16, 17, 23).

2. ¿Bin yuʼun ya kilbeytik skʼoplal joʼchajp bin ya snop te balumilale?

² Te ants winiketik te pajal snopjibalik sok te balumilal maba ya yichʼik ta wenta te mantaliletik yuʼun te Jehová. Te bin ya spasike ya  xjuʼ te kʼunkʼun ya slajinbey yip te schʼuunel koʼtantike. Jpisiltik ya xjuʼ ya yutsʼinotik te snopjibal yuʼun te balumilale, melel ya xchiknaj ta ilel ta telebision, ta Internet, ta banti ya x-aʼtejotik sok ta eskuela. Ta articulo ini ya kiltik bin ya xjuʼ ya jpastik swenta maba ya sjin jpensartik te snopjibal yuʼun te balumilale. Ya kiltik joʼchajp bin ya snop te balumilal sok bin-utʼil ya xjuʼ ya jpʼajtik.

3. ¿Bin ya snopik bayal ants winiketik, sok bin yuʼun?

³ «Ma puersauk ya jchʼuun te ay Dios yuʼun lek jtalel-a». Ta bayal nasionetik bayal ants winiketik ya yalik te ma schʼuunik te ay Diose. Maniwan yilojik ta lek teme yuʼun-nix ay-a te Diose, jaʼukmeto ya x-ikʼbot yoʼtanik te libre ya x-ayinik ta spasel te bin ya skʼan yoʼtanike (kʼopona te sjun Salmo 10:4). Ay yantik ya skuyik te jaʼ ay spʼijilik kʼalal ya yalik te ma puersa ya skʼan ya schʼuunik te ay Dios yuʼun lek stalelik ya yakʼik ta ilel-a.

4. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼbeytik x-och ta rason te machʼatik ya yalik te maʼyuk Jpaswanej yuʼun spisil te bin aye?

⁴ ¿Snujpʼbal ta chʼuunel te maʼyuk Jpaswanej yuʼun spisil te bintik aye? Teme ya jpastik tulan ta sleel te sujtib ta ciencia, maniwan ya jnaʼtikix bin ya jchʼuuntik ta swenta te bayal bintik ya yakʼ ta nopele. Jaʼukmeto ma wokoluk ta tabeyel te sujtibe. Jich bitʼil jun na ay machʼa spasoj, spisil te bintik kuxajtik ay machʼa spasoj-euk. Jnop kaʼiytik ini, kʼalal ay ya jtatik ejchʼen ta jkʼabtik jaʼnix kʼunkʼun ya schaʼlekubtes sba, yan stukel te na ma xjuʼ te jaʼnix ya slekubtes sba teme ay bin ya xjin yuʼune. ¿Machʼa-a te jich la schajpan te bakʼete? Te Biblia jich ya yalbotik: «Como spisil nahetic ay machʼa pasot yuʼun, pero ha Dios te la spas spisil bintic ay» (Hebreos 3:4).

5. ¿Melelnixbal-a te ya yalik te ma puersauk te ya jchʼuuntik te ay Dios yuʼun ya jnaʼtik bin lek sok bin ma lek ta pasele?

⁵ ¿Melelnixbal-a te ya yalik te ma puersauk te ya jchʼuuntik te ay Dios yuʼun ya jnaʼtik bin lek sok bin ma lek ta pasele? Te Biblia ya yal ta jamal ta stojol te machʼatik maba ya schʼuunik te ay Dios te ya xjuʼ ay bintik lek ya spasike (Romanos 2:14, 15). Yaniwan xjuʼ ya yichʼik ta mukʼ te smeʼ statik sok te kʼux ya yaʼiy ta yoʼtanike. Jaʼukmeto, teme maba ya schʼuunik te jaʼ Jpaswanej kuʼuntik te Jehová sok te jaʼ derecho yuʼun yalel te bin lek sok te bin ma lek ta pasele, maniwan lekuk te bin ya staik ta nopel spasele (Isaías 33:22). Bayal machʼatik te ay skʼoplal ta yoʼtanik te bin toj ta pasel, kʼalal ya yilik bin-utʼil ay te balumilale ya xkʼot ta yoʼtanik te ya jkʼantik te tojobtesel yuʼun te Diose (kʼopona te sjun Jeremías 10:23). Jaʼ yuʼun ya skʼan te jkʼaxel ma jpastik pensar te ma puersauk te ya jchʼuuntik te ay Dios sok te ma puersa ya jpastik te bin ya yalbotik swenta lek te bin ya jpastik ta jkuxlejaltike (Salmo 146:3).

6. ¿Bin ya yalik bayal ants winiketik ta swenta te relijion?

⁶ «Ma puersauk te ay jrelijion yuʼun tseʼel koʼtan-a». Jaʼ ini ya yikʼbey yoʼtan te machʼatik ya skuyik te chʼajiltik sba te relijion sok te ma xtuun ta jkʼaxele. Jaʼnix jich bayal relijionetik ya snamajtesik ta stojol Dios te ants winiketik, melel ya yakʼbeyik snop te ya yakʼbey kastigo ta infierno te machʼatik chopolik, ya sujik ta yakʼel takʼin sok ya schʼik sbaik ta politika. Jaʼ yuʼun maba yan ya kaʼiytik te jujun kʼajkʼal yak ta moel yajtalul te machʼatik ya yalik te ma puersauk te ay srelijionik yuʼun tseʼel yoʼtanik-a. Yaniwan yalik te ya schʼuunik te ay Dios, jaʼukmeto ma skʼan ya x-ochik ta jun relijion.

7. ¿Bin yuʼun ya yakʼ stseʼelil koʼtantik te smelelil relijione?

⁷ ¿Melelnixbal-a te ya xjuʼ te tseʼel koʼtantik ya xkuxinotik teme maʼyuk jrelijiontike? Teme maʼyuk lotil relijion ya xjuʼ tseʼel koʼtantik. Jaʼukmeto maʼyuk bin-ora tseʼel koʼtantik ta smelelil teme maba ya kamigointik te Jehová «te Dios te tseʼel yoʼtane» (1 Timoteo 1:11, TNM). Spisil te bin ya spas te Jehová jaʼ ta swenta yutsil slekil te yantike. Te j-abatotik yuʼune tseʼel koʼtantik, melel jaʼ baem ta koʼtantik skoltayel te jpatxujktike (Hechos 20:35). Te smelelil relijion ya skoltayotik yuʼun tseʼel koʼtantik ta jfamiliatik. ¿Bin  yuʼun? Melel ya skoltayotik ta yichʼel ta mukʼ te joytik sok te ma jloʼlaytik, ya skoltayotik ta stojobtesel ta lek te alnichʼanetik sok te kʼuxuk ya kaʼiytik ta melel te jfamiliatike. Jaʼnix jich te smelelil relijion ya skoltay te lum yuʼun te Jehová ta swolol balumilal yuʼun pajal ya x-aʼtejik ta lamalkʼinal sok te talel kʼaxel kʼux ya yaʼiy sbaik ta jujun kongregasionetik (kʼopona te sjun Isaías 65:13, 14).

8. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te Lucas 11:28 yuʼun ya xkʼot ta koʼtantik bin ya yakʼ stseʼelil koʼtantik ta melel?

⁸ ¿Jaxan te ya yalik te ya xjuʼ te tseʼel koʼtantik ya xkuxinotik manchukme maba ya x-abatinotik ta stojol te Diose? Jnop kaʼiytik bin ya yakʼbotik stseʼelil koʼtantik. Ay machʼatik lek ya yaʼiy sbaik kʼalal ya xtajinik o ay bin ya skʼasesik kʼajkʼal-a sok te kʼalal ya xlokʼ scarreraik. Ay machʼatik lek ya yaʼiy sbaik kʼalal ya skanantayik te sfamiliaik sok te yamigotakike. Manchukme lek ya kaʼiy jbatik yuʼun spisil-abi, ay bin ya xjuʼ ya yakʼbotik stseʼelil koʼtantik ta sbajtʼelkʼinal. Te joʼotike ma jichukotik bitʼil te chambalametik, melel ya xjuʼ ya jnaʼbeytik sba te Jpaswanej kuʼuntik sok ya xjuʼ te jun koʼtan ya x-abatinotik ta stojole. Jaʼ-abi ya yakʼ stseʼelil koʼtantik, melel jich la spasotik te Jehová (kʼopona te sjun Lucas 11:28). Jaʼ yuʼun ya yakʼ stseʼelil koʼtantik sok ya yakʼ yip koʼtantik te ya jtsob jbatik sok te kermanotaktik ta yichʼel ta mukʼ te Jehová (Salmo 133:1). Jaʼnix jich ya yakʼbotik stseʼelil koʼtantik te jun ayotik sok te hermanoetik, te maʼyuk yabakul jkuxlejaltik sok te ay bin kʼax tʼujbil yakotik ta smaliyele.

9. 1) ¿Bin ya snopik bayal ants winiketik ta balumilal ta swenta te ay machʼa ya sjokinik ta wayele? 2) ¿Bin yuʼun ya yal te Biblia te ma xjuʼ te ay machʼa ya sjokin ta wayel jtul ants o winik teme maba nujpunem soke?

⁹ «Maba muliluk teme jtul ants o winik ya sjokin ta wayel te machʼa ma nujpunem soke». Ayniwan machʼa ya yal te ya skʼan ya jmulanbeytik yutsil te kuxlejalil sok te ma skʼan te chopol ya kiltik teme jtul ants o winik ya sjokin ta wayel te machʼa ma nujpunem soke. Jaʼukmeto te Biblia jamal ya yal te ma xjuʼ te jich ya yichʼ pasele, jaʼ yuʼun te j-abatotik yuʼun Dios ya skʼan te jkʼaxel ya jpʼajtik * (kʼopona te 1 Tesalonicenses 4:3-8). Jich bitʼil jaʼ la spasotik te Jehová jaʼ derecho yuʼun yalel bin ya xjuʼ sok bin ma xjuʼ ya jpastike. Te Jehová jaʼnax yakʼoj permiso te jtul winik ya sjokin ta wayel jtul ants teme nujpunem soke. Te Dios ya yakʼ mantaliletik ta jtojoltik yuʼun kʼuxotik ta yoʼtan sok ya snaʼ te lek ya xkʼootik ta lokʼel yuʼune. Kʼalal te familiaetik ya schʼuunik spasel, talel kʼaxel kʼux ya yaʼiy sbaik sok ya yichʼ sbaik ta mukʼ soknix kanantaybil ya yaʼiy sbaik. Te Jehová ya yakʼbey kastigo te machʼatik yoloj ya skʼaxuntayik te leyetik yuʼune (Hebreos 13:4).

10. ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik te j-abatotik yuʼun Dios swenta maba ya xyalotik ta mulil?

¹⁰ Te Biblia jamal ya yakʼ jnoptik bin ya skʼan pasel yuʼun ma xyalotik ta mulil. Jun te bin tulan skʼoplal ya skʼan pasele, jaʼ te ya jkom jsitik yuʼun ma biluknax bin ya kiltik. Te Jesús jich la yal: «Machʼayuc a te ya yil ants te ya xbicʼtaj yoʼtan yuʼun, la yantsinix ta yoʼtan abi. Ha yuʼun teme ha ya yaʼbat ale amul te awaʼel-sit, loqʼuesa, chʼoja bahel» (Mateo 5:28, 29). Jaʼ yuʼun te j-abatetik yuʼun Dios ma xyilik pornografía sok ma xyaʼiyik musika te ilobtik sba te bin ya yale. Te jpuk-kʼop Pablo jich la yal: «Ha yuʼun acʼa chamuc te bintic scuenta bahlumilal te ay ta awoʼtanic: ha te antsiwej soc antsinel» (Colosenses 3:5). Jaʼnix jich ya skʼan te ya jkomtik te bin ya jnoptik sok te bin ya kaltike (Efesios 5:3-5).

11. ¿Bin yuʼun ya xjuʼ x-ikʼbot yoʼtanik chaʼoxtul j-abatetik yuʼun Dios ta stael jun carrera?

¹¹ «Teme ya xbajtʼ koʼtantik ta stael jun carrera, jich ya jtatik stseʼelil koʼtantik-a».  Bayal machʼatik ya yalbotik te jaʼ lek te ya xbajtʼ koʼtantik ta stael jun carrera. Yaniwan yalbotik te jich lek ya kichʼtik ilel yuʼun te yantike, ya kichʼtik ichʼel ta mukʼ sok ya jta jtakʼintik-a. Jaʼ-abi baem ta yoʼtanik bayal ants winiketik, jaʼ yuʼun chaʼoxtul j-abatetik yuʼun Dios ya xjuʼ te jich ya x-och snopik-euke.

12. ¿Yanixbal yakʼ stseʼelil koʼtantik-a te jun carrerae?

¹² ¿Melelbal te ya yakʼbotik stseʼelil koʼtantik jun carrera te tulan jkʼoplaltik sok ichʼbilotik ta mukʼ ya xkʼootik yuʼune? Maʼuk. Juluk ta koʼtantik bin la spas te Satanás, te yoʼtanuk ya swentain te yantik sok te ya x-ichʼot ta mukʼe. Melelnix-a te la sta jtebuk te bin ya skʼane, jaʼukmeto ilinem, maba tseʼel yoʼtan (Mateo 4:8, 9; Apocalipsis 12:12). Ta melel ma xjuʼ te jkʼaxel tseʼel koʼtantik ya kaʼiy jbatik te kʼalal lokʼix kuʼuntik jun carrera. Mananix spaj ta jkʼaxel te tseʼel-oʼtanil ya kaʼiytik kʼalal ay machʼa ya jkoltaytik ta snaʼbeyel sba te Dios sok te bin ya yal te Biblia yuʼun ya xjuʼ xkuxin ta sbajtʼelkʼinal. Jaʼnix jich te balumilal ini te jaʼ baem ta yoʼtan te aʼtele ya stij koʼtantik yuʼun toyolxan ya jkʼan ya jkuy jbatik ta stojol te yantike. Jaʼukmeto tojolnax spisil-abi, jich kʼoem te jaʼ yakotik ta snutsel te ikʼe (Eclesiastés 4:4).

13. 1) ¿Bin yilel ya skʼan ya kiltik te kaʼteltike? 2) Ta swenta te bin la stsʼibay te Pablo ta stojol te Tesalónica, ¿bin akʼbot stseʼelil yoʼtan ta smelelil?

¹³ Melelnix-a te jpisiltik ya skʼan ya jletik te bin ya xtuun kuʼuntik ta jujun kʼajkʼal sok manix chopoluk te jaʼ ya jpastik te aʼtelil ya jmulantike. Jaʼukmeto ma jaʼuk ya skʼan te tulanxan skʼoplal ta jkuxlejaltik te aʼtele. Te Jesús jich la yal: «Mayuc machʼa ya xhuʼ ya yacʼ sba ta aʼbatinel yuʼun cheb ajwaliletic; como ya me yihlay te jtuhle soc cʼux ta yoʼtan te yane, o jun yoʼtan ta stojol te jtuhle, soc ya spʼaj te yane. Ha nix hich, ma xhuʼ yac awacʼ abahic ta aʼbatinel yuʼun Dios soc yuʼun te cʼuhlejalile» (Mateo 6:24). Kʼalal jaʼ tulanxan skʼoplal ta jkuxlejaltik te abatinel ta stojol Jehová sok yakʼbeyel snop yantik te bin ya yal te sKʼope, tseʼel koʼtantik ta melel. Te jpuk-kʼop Pablo jich la yaʼiy ta skuxlejal. Te kʼalal kerem-ae jaʼ bajtʼ ta yoʼtan jun carrera te bayal bin ya sta yuʼune. Jaʼukmeto te bin akʼbot stseʼelil yoʼtan ta melel jaʼ te bajtʼ ta yoʼtan scholel skʼop Dios sok yotsesel jnopojeletik soknix yilel te ya sjel skuxlejalik te ants winiketik kʼalal ya yaʼiyik te sKʼop te Jehová (kʼopona te 1 Tesalonicenses 2:13, 19, 20). Ta melel maʼyuk bin ya yakʼbeyxan sbujtsʼ te jkuxlejaltike.

14. ¿Bin yuʼun ya xjuʼ x-ikʼbot yoʼtan bayal ants winiketik snopel te ya xjuʼ ya schajpanik te swokolike?

¹⁴ «Te ants winiketik ya xjuʼ jaʼnix ya schajpanik te swokolike». Bayal machʼatik ya xjuʼ  x-ikʼbotik yoʼtanik te jich ya snopik, melel teme jichnix-ae jich yilel te ma puersauk te ya xkoltayotik yuʼun te Dios sok te ya xjuʼ ya spasik spisil te bin ya skʼanike. Jaʼnix jich, ya xjuʼ ta chʼuunel yilel, melel ay machʼatik ya yalik te pejkʼajemix te guerraetik, te utsʼinel, te chameletik sok te pobreile. Jun informe jich la yal: «Yak ta lekubel te balumilal, melel te ants winiketik staojik ta nopel te ya skʼan ya slekubtesik te balumilale». ¿Melelnixbal-a ini? ¿Yakixbal ta juʼel yuʼun te ants winiketik schajpanel te wokoliletik te bayalix tiempo aye? Akʼa kiltik.

15. ¿Bin ya yakʼ jnaʼtik te kʼax tulan te wokoliletik yuʼun te ants winiketike?

¹⁵ Te guerraetik. Ta cheb mukʼul guerraetik te kʼax ta swolol balumilal, ayniwan 60 miyon ta tul lajik. Kʼax chikan ta ilel te jaʼto talel te kʼalal laj te 2 Guerra Mundial te ants winiketik ma juʼem yuʼunik skomel te guerrae. Ta jaʼbil 2015, la sta 65 miyon yajtalul te machʼatik lokʼemik ta slumalik ta skaj guerra o nutsel. Jich tabil ta ilel te jaʼnax ta jaʼbil-abi, 12,4 miyon ta tul puersa la yijkʼitayik te snaike. Te utsʼinel. Ay chaʼoxchajp utsʼinel te yak ta pejkʼajel, jaʼukmeto ay utsʼinel te yak ta chiknajelxan ta ilel jich bitʼil te utsʼinwanej ta Internet, te majaw ta yutil na sok te terrorismo. Jaʼnix jich, ay bayal machʼatik ya yalik te jujun kʼajkʼal bayalxan bin ma stojiluk ya yichʼ pasel. Kʼax chikan ta ilel te ma xjuʼ ya slajin te ants winiketik te bintik chopole. Te chameletik. Ay chaʼoxchajp chamel te la yichʼix tael spoxil. Jaʼukmeto jun informe ta jaʼbil 2013 la yakʼ ta naʼel te jujun jaʼbil 9 miyon ta tul ants winiketik te mato staojik 60 yaʼbilalik ya xlajik ta skaj chamel te ya xjajch ta spulmonik, ta yoʼtanik, te ya xtejkʼaj ta beel chʼichʼ ta schinamik sok te ya xtʼom schialul, te cáncer sok te asukar. Te pobreil. Te Banco Mundial la yakʼ ta naʼel te ayik 280 miyon ta tul te machʼatik jkʼaxel pobreik ta África ta jaʼbil 1990, jaʼukmeto ta 2012 mo yajtalul ta 330 miyon ta tul.

16. 1) ¿Bin yuʼun te mukʼul chonbajel sok manbajel soknix te politika ma xjuʼ ya schajpanik te wokoliletik yuʼun te ants winiketike? 2) ¿Bin ya yal te Salmos sok te Isaías te ya skʼotes ta pasel te Wentainel yuʼun te Diose?

¹⁶ Maba yan ya kiltik te bin yak ta kʼoel ta pasele. Te machʼatik ya swentainik te mukʼul chonbajel sok manbajel soknix te politika, jaʼ jbikʼtal-oʼtanetik te ma xjuʼ ya slajinik te guerra, te utsʼinel, te chameletik sok te pobreile. Jaʼnax te Wentainel yuʼun Dios ya xjuʼ ya slajin. Kiltik bin ya spas te Jehová ta stojol te ants winiketike. Te guerraetik. Te Wentainel yuʼun Dios ya slajin te bin ya sjach te guerraetik te jaʼ te bikʼtal-oʼtanil, te bin ma stojiluk ta pasel, te stoybail te nasionetik sok te lotil relijion, jaʼnix jich ya slajin te Satanás (Salmo 46:8, 9). Te utsʼinel. Te Wentainel yuʼun Dios yak ta spasel te bin ma xjuʼ ya spas ni jtuluk ajwalil, jaʼ te yakʼbeyel snop te ants winiketik te kʼuxuk ya yaʼiy sbaik sok te lekuk ya yil sbaike (Isaías 11:9). Te chameletik. Te Jehová nopolme ya slajinix spisil ta chajp chamel sok ya yakʼ te lek ya x-ayinik ta jkʼaxel spisil te ants winiketike (Isaías 35:5, 6). Te pobreil. Te Jehová jkʼaxel ya slajin te pobreil sok ya yakʼbey te bintik ya xtuun yuʼun te j-abatetik yuʼun ta skuxlejalik sok te lek ayinukik ta stojol, jaʼ-abi bayalxan skʼoplal te bitʼil te biluketik sok te takʼine (Salmo 72:12, 13).

17. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jpʼajtik te snopjibal yuʼun te balumilale?

¹⁷ Kʼalal ay bin ya kaʼiytik te ya snop te balumilal te ya skontrain te schʼuunel koʼtantike, ya skʼan ya jle kiltik bin ya yal te Biblia ta swenta-abi sok te ya jkʼanbeytik koltayel jtul hermano o hermana te yijuben ta lek schʼuunel yoʼtan. Jnop kaʼiytik bin yuʼun ya yikʼbey yoʼtan te ants winiketik te jich ya snopike, bin yuʼun lotil sok bin-utʼil ya xjuʼ ya awakʼbey yil yantik te manix jichuk-ae. Yame xjuʼ ya jkanantay jbatik jpisiltik yuʼun ma xyutsʼinotik te snopjibal yuʼun te balumilal teme ya jchʼuuntik te tsitsel la yakʼ te jpuk-kʼop Pablo ta stojol te colosaetik te jich la yale: «Pʼijanic me bin utʼil ya xʼayinex soc te machʼatic ma ba schʼuhunejic te Cristo [...] scuenta yuʼun yac anaʼic bin utʼil yac ajacʼbeyic scʼopic ta jujutuhl» (Colosenses 4:5, 6).