Pero ta nail ya jcholbeyex te bin yuʼun ochon ta abatinel ta stojol Jehová ta tiempo completo.

Ayinon ta 1942, ta jun isla ta Curazao. Te jpapa ayin ta Surinam, pero bajt ta aʼtel ta Curazao. Te kʼalal mato ayinemon-ae, la yichʼ jaʼ. Jaʼ sbabial Testigo kʼot ta Curazao. a Te joʼtulotik ya stsobotik te jpapa ta jujun semana ta snopel te Biblia, manchukme aynix ma jkʼantik-a. Kʼalal 14 kaʼbilal-a, te jpapa la yalbotik te ya xbootik ta Surinam yuʼun jich ya xjuʼ ya skanantay te smama te ayix yaʼbilal.

Ta Surinam, la kamigoin jchʼiel keremetik te ya x-abatinik ta stojol Jehová sok sbujtsʼ yoʼtanik. Jteb ma pajal kaʼbilaltik sok ochemik ta precursor regular. Kʼax tseʼel yoʼtanik ya yalik te bin kʼax yuʼunik ta scholel skʼop Dios. Kʼalal ya xlaj te tsoblejetik, ya jmulantik yalel ta swenta te Biblia; ay baeltik ya jpastik ta ajkʼabal kʼalal chikanikxan ta ilel te ekʼetike. La skoltayon te kamigotak, jaʼ yuʼun la jpas ta jkuxlejal te skʼanojel yoʼtan te Jehová. Jich yuʼun la kichʼ jaʼ kʼalal 16 kaʼbilal-a, sok kʼalal 18 kaʼbilal-a ochon ta precursor regular.

Te kʼalal ayon ta precursor, bayal bintik la jnop spasel te la skoltayon ta spasel te kaʼtel ta tiempo completo. Jun te bin la jnope, jaʼ te yakuk jnojpteslan te hermanoetik. Te kʼalal ochon ta precursor la skoltayon jtul misionero te Willem van Seijl sbiil. Jaʼ la snojpteson ta spasel te aʼteliletik ta congregación. Melel ta yorail-abi ma jnaʼoj-a te bayal ya skoltayon te bintik ya yakʼbon jnope. Jun jaʼbil ta patil ochon ta precursor especial, sok ta patil la yakʼbonik jwentain te grupoetik te ayik ta  selva yuʼun Surinam. ¡Bayal skʼoplal ta koʼtan te bitʼil la snojpteson te hermanoetike! Jaʼ yuʼun jpasoj tulan ta stʼunbeyel te stalelik ta slokʼesel jtiempo ta spʼijubtesel te yantike. b

Te schebal te bin la yakʼbon jnop jaʼ te junuk koʼtantik sok te bintik ay kuʼuntik. Te kʼalal ya xjajch te ue, te joʼone sok te yan precursor especial ya kiltik te bin ya xtuun kuʼuntik ta jujun kʼajkʼal. Jich yuʼun ta jchebaltik ay jtul te machʼa ya xbajt sman te bin ya xtuun kuʼuntike. Ya skʼan te ya jnaʼtik stuuntesel te jtakʼintik sok te jweʼeltik yuʼun jich ya xkʼax kuʼuntik-a te ue. Melel teme ya xlaj te bin ay kuʼuntik tey ta banti ayotike, wokol ya kiltik te ay machʼa ya skoltayotik. Te bitʼil kʼalalto ta jkeremil la jnop te ya skʼan jun koʼtan sok te bin ay kuʼune, jaʼ la skoltayon yuʼun jaʼuk ya xbajt ta koʼtan te abatinel ta stojol te Jehová.

Te yoxebal te bin la jnope, jaʼ te jaʼ lek te ya jnojptestik te ants winiketik ta swenta te Biblia ta skʼopiknix. Kʼalal chʼion talel la jnop kʼop ta holandés, inglés, papiamento sok surinamés (jaʼnix jich naʼbil sba bitʼil sranan), te jaʼ jun kʼopil te ya stuuntesik ta Surinam. Pero tey ta selva la kil te jaʼ lek ya yaʼiyxan-a te ants winiketik teme ya jcholbeytik te skʼop Dios ta kʼopil te ya xkʼopojike. Kʼax wokol la kaʼiy snopel te kʼopil saramacano. Pero la jpas tulan. Sok ay bin lek lokʼ-a, jaʼ te la skoltayon yuʼun ya jnojptes bayal ta tul ants winiketik ta snopel te smelelil kʼop.

Kʼalal yakon ta snopel-a te kʼope aynix banti chʼayon-a sok te la jta kʼexlal yuʼun. Jich bitʼil ta jun buelta la jojkʼoybey jtul ants te jaʼ estudiante te ya xkʼopoj ta saramacano te bin-utʼil ya yaʼiy sba, melel kʼux-a te schʼujte. Pero te bin la jojkʼoybeye, jaʼ teme swoloj yale. Ma la smulan ta jkʼaxel te bin la jojkʼoybey. Manchukme aynix te banti chʼayon, la jpas tulan ta snopel te bitʼil ya xkʼopoj te ants winiketike.

Ta 1970 ochon ta superintendente yuʼun circuito. Ta jaʼbilnix-abi tey ta grupoetik ta selva la jkʼases jun discurso te sbiil «Visitando la central mundial de los testigos de Jehová». Yuʼun ya xjuʼ ya xbootik ta lugaretik-abi, te joʼon sok te yantik hermanoetik ya xbeenotik ta cayuco ta mukʼul jaʼetik. Ya kichʼtik bael jun generador yuʼun luz, jun tanque yuʼun gasolina, lamparaetik sok te bin ya xtuun kuʼuntik. Te kʼalal ya xkʼootike, ya jkuchtik bael ta lugar-abi spisil te bin ya xtuun kuʼuntik yuʼun ya jkʼasestik te discursoe. Te bin la jmulanxan te kʼalal jich la jpase, jaʼ te ya yalik wokol yuʼun te ants winiketik ta swenta te discursoe. Kʼax tseʼel koʼtan ya kaʼiy jba te la jkoltaylan ta snaʼbeyel sba te Jehová sok te organización yuʼune. Spisil te bin wokol kiloj spasel ma spaj te bendicionetik ya kichʼtik kʼalal ya x-aʼtejotik ta stojol te Jehová.

Jnaʼoj-a te bayal bin ya xjuʼ ya jpas teme ma nujpunemone, pero yananix jkʼan-a te ay machʼa ya xnujpunon soke. Jaʼ yuʼun jajch jkʼanbey te Jehová te yakuk skoltayon ta stael kinam yuʼun ya sjokinon ta abatinel ta selva sok te yakuk smulan te banti ayon ta abatinele. Jun jaʼbil ta patil la jnaʼbey sba te Ethel, jtul precursora especial te bayal ya smulan scholel skʼop Dios. Te kʼalal jchʼielto-ae, te Ethel la skʼan la skʼayinbey stalel te jpuk-kʼop Pablo, te la spas tulan ta scholel skʼop Dios. Nujpunotik ta septiembre ta 1971 sok jun ayotik ta aʼtel ta circuito.

Te Ethel maba wokol la yaʼiy te ya x-abatin tey ta selva, melel te kʼalal chʼi talel maʼyuk bayal bintik ay yuʼun-a. Jich bitʼil kʼalal ya xbootik ta jun congregación te namale, maba bayal te bin ya kichʼtik baele. Ya jsakʼ jkʼuʼ jpakʼtik sok ya x-atinotik ta mukʼul jaʼ. Kʼayotik ta sweʼel te bin ya yakʼbotik te hermanoetik, chikan teme iguana, piraña o jaʼ chikan te bin ya stsakike. Kʼalal maʼyuk te jplatotik ya xweʼotik ta yabinal loʼbal. Sok te kʼalal maʼyuk te jcucharatik ya xweʼotik ta jkʼabtik. Te Ethel sok te joʼone, kilojtik teme ya jpastik tulan ta abatinel ta stojol te Jehová, jaʼ skoltayojotik sok smukʼulinojxan koʼtantik te Jehová (Ecl. 4:12). ¡Maʼyuk yan aʼtelil te ya yakʼbotik stseʼelil koʼtantik!

Te bin la kal ta sjajchibal kʼot ta pasel te kʼalal sujtotik te ban kʼootike. Te kʼalal te cayuco och te banti bayal yip te jaʼe, kʼub ochel pero lokʼ ta ora. Pero kichʼojtik jchalecotik sok maba yalotik ochel ta jaʼ. Pero noj ta jaʼ stukel te cayucoe. Jaʼ yuʼun la jojchobtestik te ban kichʼojtik bael te jweʼeltik yuʼun ya jlokʼestik-a te jaʼe.

Te bitʼil maʼyukix bin ya jweʼtik, la jletik chay te kʼalal yakotik ta bael ta jaʼ-ae. Pero maʼyuk la jtatik. Jaʼ yuʼun la jkʼopontik  Jehová sok la jkʼanbeytik te yakuk yakʼbotik jweʼeltik. Te kʼalal laj koʼtantik ta spasel te oracione, jtul hermano la schʼoj koel te stsakojibal chay sok la stsak kojt te tikʼ weʼotik-a.

Ayix joʼeb jaʼbil-a te ayotik jich bitʼil circuito pero la jtatik jun bendición te ma jmaliyojtik-a: jaʼ te ya x-ayin jtul alal kuʼuntik. Kʼax tseʼel koʼtan-a te kʼalal la kaʼiy stojole, pero ma jnaʼoj-a te bin ya xjuʼ ya xjelon ta jkuxlejaltik. Te Ethel sok te joʼon yato jkʼantik te ya x-abatinotik ta tiempo completo. Ta 1976 ayin te sbabial jnichʼan, jaʼ te Ethniël, sok cheb jaʼbil sok olil ta patil ayin te Giovanni.

Te bitʼil ya skʼanikxan bayal koltayel tey ta Surinam, ta yorail-abi te sucursal la yalbon te yato xjilon ta koltaywanej jich bitʼil circuito. Kʼalal chʼinikto-a te alaletike, jaʼ ya kulaʼtay te circuitoetik te banti maʼyuk bayal congregacionetik tey-a. Jaʼ yuʼun cheb semana ya x-abatinon jich bitʼil circuito pero te yantik chebxan semana jich bitʼil precursor ta jcongregaciontik. Te Ethel sok te alaletik ya sjokinonik bael kʼalal ya kulaʼtay te congregacionetik te nopol ayike. Pero te kʼalal ya xboon ta mukʼul tsoblej o ya xboon ta ulaʼtaywanej ta selva, jtukel ya xboon.

Yuʼun ya xjuʼ kuʼun spasel-a te aʼteliletik kichʼoje, ya skʼan te ya jchajpan jba ta lek. Jaʼ yuʼun la jpas tulan te ta jujun semana ya jpastik te yichʼel ta mukʼ Dios ta sjunal na. Pero te kʼalal ya xboon ta yulaʼtayel te congregacionetik ta selva, te Ethel jaʼ ya spas sok te chʼin keremetik te yichʼel ta mukʼ Diose. Ya jpastik tulan yuʼun ta sjunal familia ya jletik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, ya kaʼiytik tajimal o ya xbootik ta paxial te banti ma kʼax namaluke. Jteb ma spisiluk-ora ma xwayon ta ora ta ajkʼabal yuʼun ya jchajpan spisil te aʼteliletik kichʼoje. Te Ethel jaʼ te lekil inamil te ya yalbey skʼoplal te Proverbios 31:15. Melel sab ya xjajch yuʼun pajalnax ya jkʼopontik te texto yuʼun jujun kʼajkʼal sok pajalnax ya x-uchʼotik sok te keremetik te kʼalal mato baemik ta escuela-a. Ya kal bayal wokol yuʼun te bitʼil leknax stalel te kinam sok te spisil-ora skoltayejon ta skʼotesel ta pasel spisil te aʼteliletik yakʼojbon te Jehovae.

 Te Ethel sok te joʼon ya jpastik tulan yuʼun ya jnojptestik te kal jnichʼnabtik yuʼun kʼuxuk ta yoʼtanik te Jehová sok te yakuk x-abatinik ta stojole. Jaʼ ya jkʼantik te yakuk x-abatinik ta tiempo completo, pero ya jkʼantik te jaʼukik ya xlokʼ ta yoʼtanik spasel, ma yuʼunuk te joʼotike ya kalbeytike. Spisil-ora ya kalbeytik skʼoplal te stseʼelil koʼtantik ya yakʼbotik te abatinel ta tiempo completo. Jaʼnix jich ya kaltik te wokolil jtaojtik, pero jaʼ ya kalbeytikxan skʼoplal te bin-utʼil skoltayojotik te Jehová sok te bin-utʼil ya yakʼbey bendición te jfamiliatik. Jaʼnix jich, ya jpastik tulan yuʼun jaʼuk ya skʼasesik tiempo sok te hermanoetik te jaʼ nail yakʼoj ta skuxlejalik te Jehová.

Ta swentanax te koltayel yuʼun te Jehová, spisil-ora ay kuʼuntik te bin ya xtuun kuʼuntike. Pero jaʼ la jpas te bin ay ta jwenta spasele. Te bin kʼax ta jkuxlejal te kʼalal mato ayuk kinam-a sok te kʼaxon ta precursor especial la snojpteson te ya skʼan ya jkanantay ta lek te jtakʼine. Manchukme aynix ya jpastik tulan, ay ma jtatik te bin ya xtuun kuʼuntike. Pero schʼuunoj koʼtan te jaʼ la skoltayotik te Jehová ta yorail-abi. Jich bitʼil te kʼalal kʼax jun guerra ta Surinam ta slajibal te 1980 sok ta sjajchibal te 1990. Aynix wokol ya kiltik te ya jtatik te bin ya xtuun kuʼuntike. Pero te Jehová spisil-ora la skanantayotik (Mat. 6:32).

Te Jehová maʼyuk bin-ora yijkitayojotik sok yakʼbeyojotik stseʼelil koʼtantik. Jaʼ jun mukʼul bendición te kal jnichʼnabtik, sok jaʼ jun mukʼul majtanil te juʼ la jnojptestik ta swenta te Jehová. Yakʼbeyojotik bayal stseʼelil koʼtantik te abatinemik ta tiempo completo te Ethniël sok te Giovanni yichʼojik pʼijubtesel sok ta ora ini ayik ta abatinel ta sucursal ta Surinam sok te yinamike.

Te Ethel sok te joʼon ayix kaʼbilaltik, pero yakotikto ta abatinel ta stojol te Jehová jich bitʼil precursor especial. Kʼax bayal kaʼteltik te ma yakʼojbon tiempo yuʼun ya jnop nuxel. Pero maʼyuk bin ya sujtes koʼtan yuʼun. Te kʼalal ya xjajch jnop te bintik jpasoj te kʼalal jchʼielonto-ae ya jnop te jaʼ kʼax lek te la jpas ta jkuxlejal: te abatinel ta stojol te Jehová ta tiempo completo.