1. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya yutsʼin jtaleltik te sbikʼtal yoʼtan te ants winiketike?

TULAN ta pasel ta jkuxlejaltik te bin ya jnoptik ta sKʼop Dios. ¿Bin yuʼun? Chajp swentail jaʼ te bitʼil ta «slajibal cʼahcʼal» ayotike kʼax tulan te ayuk kuʼuntik spisil-ora te pekʼel-oʼtanil te jaʼ ya skoltayotike. Kuxulotik ta yolil ants winiketik te jaʼnix kʼux ya yaʼiy sbaik, xbikʼet ta yoʼtanik takʼin, ya stoybey sba skʼoplalik, kʼax mukʼ skʼoplal ya yaʼiy sbaik sok te ma skom sbaike (2 Tim. 3:1-3). Te j-abatetik yuʼun Dios jnaʼojtik te chopol te taleliletik-abi, pero yame xjuʼ te ya x-och jnoptik te ay bin lek ya staik te machʼatik jich stalelik sok te ya x-och jmulantike (Sal. 37:1; 73:3). Yaniwan x-och jnoptik te maniwan ayuk skʼoplal te ya jlebeytik yutsil slekil te yantik sok yaniwan kaltik te ma xyichʼotikix ta mukʼ te yantik teme jich ya jpas jbatik bitʼil «te machʼa peqʼuel» aye (Luc. 9:48). Teme ya x-och sbikʼtal koʼtantik jich bitʼil te balumilale, ma junuk ya x-ayinotikix sok te hermanoetik sok ya xjin jtaleltik bitʼil j-abatotik yuʼun Dios. Jaʼ yuʼun, yame skoltayotik ta lek snopbeyel skʼoplal lekil ejemploetik ta Biblia sok te ya jkʼayintik te stalelike.

2. ¿Bin ya xjuʼ ya jnoptik ta swenta te j-abatetik yuʼun Dios ta namey kʼinal te jun yoʼtan la yakʼ sbaike?

² Swenta ya xjuʼ ya jkʼayintik te ejemplo yuʼun te j-abatetik yuʼun  Dios te jun yoʼtan la yakʼ sbaik ta stojol, ya skʼan ya jnoptik ta lek te bintik la spasike, jich bitʼil, ¿bin la spasik swenta la yamigoinik te Jehová? ¿Bin la spasik swenta spisil-ora lek ilotik yuʼun? ¿Banti la sta yip yoʼtanik swenta juʼ yuʼunik spasel te skʼanojel yoʼtane? Te kʼalal ya jnoptik te ejemploetik-abi sok ya jnopilan ta koʼtantik jich ya jmakʼlintik te schʼuunel koʼtantike.

3, 4. 1) ¿Banti ya kichʼtik akʼbeyel weʼelil ta swenta te schʼuunel koʼtantik? 2) ¿Bin yuʼun ya kaltik te ma tikʼuk-a te ya jkʼopontik te sKʼop Dios o te junetik yuʼun ya jmakʼlintik schʼuunel koʼtantik?

³ Te j-abatotik yuʼun Dios ya kichʼtik tsitsel sok pʼijubtesel ta swenta te Biblia, te junetik te lokʼemik ta skʼop Dios, te pajina jw.org, te kanal ta telebision JW Broadcasting, te tsoblejetik sok te mukʼul tsoblejetike. Pero te Jesús la yal ta jamal te ma tikʼuk-a te ya kaʼiytik o te ya jnaʼtik bin ya yal te sKʼop Diose, jich la yal: «Ha jweʼel te ya jpas te bin ya scʼan yoʼtan te machʼa la sticonon tal soc te ya huʼtesbe te yaʼtel» (Juan 4:34).

⁴ Te Jesús la yakʼ ta naʼel te yakotik ta smakʼlinel te schʼuunel koʼtantik kʼalal ya jchʼuunbeytik te skʼop te Diose. ¿Bin-utʼil-a? Jnop kaʼiytik ini, kʼalal ya jweʼtik lekil weʼelil, lek ya kaʼiy jbatik sok tseʼel koʼtantik. Jaʼnix jich kʼalal ya jpastik te bin ya skʼan yoʼtan te Diose, ya yichʼ yip te schʼuunel koʼtantik sok lek ya kaʼiy jbatik ta stojol Dios o jich ya kaʼiytik te lek ay te schʼuunel koʼtantike. ¿Mabal jichuk te ayniwan lajem yip koʼtantik baemotik ta scholel skʼop Dios, pero tseʼel koʼtantik sok ayix yip koʼtantik sujtemotik tal?

5. ¿Bintik lek ya jtatik teme ay spʼijil koʼtantike?

⁵ Kʼalal ya jpas ta jkuxlejaltik te bin ya yakʼ jnoptik te Dios, ya jtatik spʼijil koʼtantik (Sant. 3:13). Kʼax lek bintik ya jtatik yuʼun. Te Biblia ya yal te maʼyuk bin ya xpajot yuʼun te pʼijil oʼtanil ta spisil te bin ya jkʼantike sok te «ha teʼ yuʼun cuxlejal ya xcʼoht yuʼun te machʼa ya yichʼ; bayel yutsil te machʼatic ya sqʼuejic» (Prov. 3:13-18). Jun buelta te Jesús jich la yalbey te jnopojeletik yuʼune: «Teme hich anaʼojic, bayel me awutsilic teme hich yac apasique» (Juan 13:17). Spisil-ora tseʼel yoʼtanik teme ma skom sbaik ta schʼuunbeyel skʼop te Jesús. Jichnix la spasik-a, melel ta jujun kʼajkʼal la schʼuunik spasel te bin albotik yuʼun sok la stʼunik te ejemplo yuʼune.

6. ¿Bin yuʼun ma skʼan ya kijkʼitaytik spasel te bin ya jnoptik ta Bibliae?

⁶ Ta kʼajkʼal ini, jaʼnix jich tulan skʼoplal te ma kijkʼitaytik spasel te bin ya jnoptik ta Biblia. Jnop kaʼiytik te ejemplo ini. Jtul albañil ya snaʼ bin aʼtejibaletik ya xtuun yuʼun sok ya snaʼ stuuntesel, jaʼnix jich ya snaʼ bintik ya yichʼ tuuntesel ta spasel te nae. Pero swenta lek albañil ya xkʼot ya skʼan ya stuuntes ta lek te bintik ya xtuun yuʼun ta yaʼtele. Laniwan spasix chaʼoxpuj na sok ya snaʼix aʼtel ta lek. Pero teme ya skʼan te spisil-ora lek albañil ya xkʼot ya skʼan te ya spasulan te bin snopoje. Jaʼ jich kʼoemotik, melel kʼalal jajch jnoptik te sKʼop Dios jajch jpastik ta jkuxlejaltik sok la kiltik te tseʼel koʼtantik yuʼun. Pero teme ya jkʼantik te spisiluk-ora tseʼel koʼtantike yame skʼan ya jpasulantik ta jujun kʼajkʼal te bin ya yakʼ jnoptik te Jehová.

7. Swenta ay spʼijil koʼtantik, ¿bin ya skʼan ya jpastik sok te bin ya yakʼ jnoptik te ejemploetik ayik ta Biblia?

⁷ Ta ora ini yame kiltik bintik ya xjuʼ xkʼot ta pasel te banti ya yichʼ ilel bin yilel ay te spekʼelil koʼtantike sok ya kiltik bin la spasik chaʼoxtul j-abatetik yuʼun Dios ta namey kʼinal kʼalal ay bin jteb ma pajal kʼot ta pasel ta stojolik. Teme ya jkʼantik te ya stsak yip te schʼuunel koʼtantik mame tikʼuk-a te yanax jnoptik te bin ya yal te articulo ini. Ya skʼan ya kiltik bin-utʼil ya jpastik te bin ya jnoptik sok te oranax ya jpastike.

8, 9. ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te Hechos 14:8-15 te spekʼelil yoʼtan te Pablo? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo).

⁸ Te Jehová «yoʼtanuc ya xcol spisil ants-winiquetic soc te yacuc xcʼoht ta yoʼtanic te smelelil-cʼope» (1 Tim. 2:4). Jaxan te joʼotike, ¿bin-utʼil ya kiltik te machʼatik mato snaʼojik te smelelil kʼope? Jnop kaʼiytik ta swenta te jpuk-kʼop Pablo, melelnix-a te bajtʼ sle ta sinagogaetik te machʼatik ay bin ya snaʼikix ta stojol te Diose. Pero ma jaʼuknax la scholbey skʼop Dios te judioetik, jaʼnix jich te machʼatik yichʼojik ta mukʼ yantik diosetik. Te bin la spasik te machʼatik yichʼojik ta mukʼ yantik diosetik, la yakʼ ta ilel bin-utʼil ay te spekʼelil yoʼtan te Pabloe.

⁹ Kiltik jun ejemplo, ta sbabial buelta lokʼ te Pablo ta scholel skʼop Dios ta nasionetik sok te Bernabé, kuyotik yuʼun te yajwal skʼinal Licaonia te jaʼik te diosetik Mercurio (Hermes) sok Júpiter (Zeus) te kʼatpʼujemik ta winiketik. ¿Labal smulan te Pablo sok te Bernabé te ya x-ichʼotik ta mukʼ sok te lek skʼoplal ya xkʼotike? ¿Jichbal la yilik bitʼil kux-oʼtan, melel utsʼinotik ta chaʼpam lumetik te banti kʼaxeliktoe? ¿Labal snopik te bayalxan machʼatik ya yaʼiyik te skʼop Dios yuʼun? Maʼyuk bin jich la snopik ta jkʼaxel. Ta oranax la schʼiʼ skʼuʼik sok jich la yalbeyik ta aw te ipal ants winiketike: «Winiquetic, ¿bin yuʼun hich yac apasic? Pajal winicotic» (Hech. 14:8-15).

10. ¿Bin yuʼun la yalik te Pablo sok te Bernabé te pajal winiketik sok te licaoniaetike?

¹⁰ Kʼalal te Pablo sok te Bernabé la yalik te pajal winiketik sok te yajwal Licaonia la yakʼik ta naʼel te jaʼnix jich jmulawiletik-euk, ma jaʼuk te pajal te schʼuunel yoʼtanike, melel misioneroetik te tulan aʼtelil akʼbilik yuʼun Dios (Hech. 13:2). Jaʼnix jich la yichʼik tsael ta swenta chʼul espiritu yuʼun ya yichʼ tulan yaʼtelik sok smukʼulinej yoʼtanik te ya xbajtʼik ta chʼulchan. Pero ma jaʼuk yuʼun ya skʼan ya stoy sbaik ta stojol te yajwal Licaonia, snaʼojik te ya xjuʼ xtsaotik-euk yuʼun ya xbajtʼik ta chʼulchan teme ya schʼuunik te smelelil kʼope.

11. Kʼalal ya jcholtik skʼop Dios, ¿bin-utʼil ya xjuʼ te pekʼeluk koʼtantik jich bitʼil te Pablo?

¹¹ ¿Bin-utʼil ya xjuʼ te pekʼeluk koʼtantik jich bitʼil te Pablo? Jun jaʼ te ya jpʼajtik kʼalal ay machʼa ya skʼan ya yichʼotik ta mukʼ yuʼun ay bin juʼ jpasbeltik ta swenta te koltayel yuʼun te Jehová. Ya skʼan jich ya jojkʼoybey jbatik: «¿Bin yilel ya kil te machʼatik ya jcholbey skʼop Dios? ¿Aybal bin ma lekuk ya jnop o ya jpas ta stojol yantik jich bitʼil ya spasik ta jlumale?». Ta melel, kʼax lek te yaʼtel te testigoetik yuʼun Jehová, melel ma skom sbaik ta sleel machʼatik ya skʼan ya schʼuunik te smelelil kʼope. Swenta ya xjuʼ ya spasik, ay machʼatik ya snopik kʼopiletik o kostumbreetik yuʼun ants winiketik te jkʼaxel pʼajbilike. Te hermanoetik-abi maba toyol ya skuy sbaik ta stojolik. Te bin ya spasike, jaʼ te ya spasik tulan yuʼun ya snaʼik bin-utʼil ay skuxlejal jujuntul ants winik yuʼun ya xjuʼ ya skoltayik te yakuk schʼuunik te smelelil kʼope.

12. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel te Epafras te kʼux sok te ay skʼoplal ta yoʼtan te hermanoetike?

¹² Yan bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel te ay spekʼelil koʼtantik sok te ya jchʼuunbeytik skʼop te Jehovae, jaʼ te kʼalal ya jkʼopontik Dios ta stojol te kermanotaktik (2 Ped. 1:1). Jich la spas jtul jchʼuunjel te Epafras sbiil. Jaʼnax oxeb buelta chikan skʼoplal ta Biblia, te machʼa la yalbey skʼoplale jaʼ te Pablo. Te kʼalal chukul ta na te Pablo ta Roma, la stsʼibaybey bael te colosaetik te spisil-ora yalaj skʼopon Dios te Epafras ta stojolik sok spisil yoʼtan (Col. 4:12). Te jchʼuunjel ini ya snaʼtiklanbey sba ta lek te colosaetik sok ya smel yoʼtan ta stojolik. Manchukme ay bayal swokol-euk te Epafras, melel jaʼ sjoy ta chukel te Pablo, ma  jaʼuk yuʼun maʼyukix skʼoplal ta yoʼtan snopel bin-utʼil ay te schʼuunel yoʼtan te yantike (Filem. 23). Ta melel, la skoltaylan, jich la yakʼ ta ilel skʼuxul yoʼtan ta stojolik sok te ay skʼoplalik ta yoʼtan. Te kʼalal ya jkʼopontik Dios ta stojol yantik ya xjuʼ ya yichʼik koltayel yuʼun, kʼaxtoxan-a te kʼalal ya kalbeytik te sbiilike (2 Cor. 1:11; Sant. 5:16).

13. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jnopbeytik stalel te Epafras kʼalal ya jkʼopontik Dios?

¹³ ¿Machʼatik ya xjuʼ ya jtatik ta alel sbiilik kʼalal ya jkʼopontik Dios? Ta ora ini bayal hermanoetik jich ya spasik bitʼil te Epafras, melel ya skʼoponik Dios ta stojol hermanoetik ta skongregasionik o ta stojol familiaetik te yakik ta sitintayel wokolil, te ay bin tulan skʼoplal yakik ta snopel spasel o te yakik ta kʼaxel ta prueba. Yantik hermanoetik ya staik ta alel sbiil hermanoetik te tsʼibaybil sbiilik ta articulo «Testigos de Jehová presos por sus creencias» te ay ta pajina jw.org (seccion PRENSA > ASUNTOS LEGALES). Jaʼnix jich ma skʼan ya xchʼay ta koʼtantik te machʼatik ay machʼa lajem yuʼunik, te machʼatik staojik wokol ta skaj yikʼal jaʼal o yan wokolil o ta skaj guerra soknix te machʼatik ayik ta nasionetik te banti ay wokolil ta skaj te maʼyuk lek takʼin. Ta melel ay bayal hermanoetik te ya skʼan ya jkʼopontik Dios ta stojolike. Kʼalal jich ya jpastik, ya kakʼtik ta ilel te ma jaʼuknax ya jle kutsil jlekiltik te jaʼnix jich ya jlebeytik yutsil slekil te yantike (Filip. 2:4). Te kʼalal jich ya jpastike te Jehová yame yaʼiy stojol.

14. ¿Bin yuʼun ya kaltik te jaʼ lekxan ejemplo te Jehová ta schʼambeyel yaʼiy skʼop te yantike?

¹⁴ Yan bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel te pekʼel koʼtantik, jaʼ te kʼalal ya jlokʼestik tiempo ta schʼamel kaʼiytik te bin ya yalbotik te yantike. Te Santiago 1:19 jich ya yal ta stojol te j-abatetik yuʼun Dios: «Chapaluquex me apisilic yuʼun yaʼiyel ta ora te bin ya yichʼ halel». Te machʼa lekxan ejemplo ya yakʼ kiltik ta swenta ini, jaʼ te Jehová (Gén. 18:32; Jos. 10:14). Kiltik bin ya yakʼ jnoptik te Éxodo 32:11-14 (kʼopona). Te Jehová ma puersauk-a te ya schʼam yaʼiy te bin ya snop te Moisés, pero la yakʼ kʼopojuk yuʼun yal bin ya snop ta yoʼtan. Jnop kaʼiytik ini, te jaʼukate, ¿lamalbal awoʼtan la achʼam awaʼiy te Moisés te ay banti chʼayem-a sok labal apas te bin la yalbat te jichuke? Te Jehová jichme stalel te lamal yoʼtan ya schʼam yaʼiy spisil te ants winiketik te ya skʼoponik sok schʼuunel yoʼtanik.

15. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jtʼuntik te ejemplo yuʼun te Jehová?

¹⁵ Ta tulutul yame skʼan te jich ya jojkʼoybey jbatik: «Teme sok spekʼelil yoʼtan ya schʼam yaʼiy Jehová te ants winiketik jich bitʼil la spas sok te Abraham, Raquel, Moisés, Josué, Manoa, Elías sok te Ezequías, ¿mabal jichuknix ya skʼan ya jpas te joʼone? ¿Yabal xjuʼ te ichʼbilukxan ta mukʼ kuʼun te hermanoetik te ya kaʼiy te bin ya yalik sok ya jchʼuun spasel te bin lek ya yalbonike? ¿Aybal machʼa-a ta jkongregasion o ta jfamilia te ay bin yoʼtan ya yal te ya skʼan ya jchʼam kaʼiy ta leke? ¿Aybal bin ya jpas ta skoltayel?» (Gén. 30:6; Juec. 13:9; 1 Rey. 17:22; 2 Crón. 30:20).

16. ¿Bin la spas te David kʼalal te Simei la sjach kʼop ta stojol?

¹⁶ Te pekʼel-oʼtanil jaʼnix jich ya skoltayotik yuʼun ya jkom jbatik kʼalal ay machʼa ya sjach kʼop ta jtojoltik (Efes. 4:2). Ya jtatik lekil ejemplo ta 2 Samuel 16:5-13 (kʼopona). Te Simei te ay bin yutoj sba sok te ajwalil Saúl tal sbolkʼoptay sok tal yutsʼin ta be te David sok te swiniktak. Te lajuk skʼan te Davide la schajpan te kʼope, pero la sta ta nopel te ya xkujch yuʼune. ¿Bin-utʼil-a te juʼ yuʼun skomel sbae? Swenta ya jnaʼtik kiltik bin ya yal kaʼiytik te Salmo 3.

17. 1) ¿Bin-utʼil-a te juʼ yuʼun skomel sba te Davide? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jtʼuntik te ejemplo yuʼune?

¹⁷ Te sjol te Salmo 3 ya yakʼ ta naʼel te jaʼ la  stsʼibay te David «cʼalal locʼ ta ahnel ta stojol te Absalón te snichʼane». Te bin ya yal te versiculo 1 sok 2 ya stsak sba sok te bin ya yal te kapitulo 16 yuʼun te 2 Samuel. Te Salmo 3:4 ya yakʼ ta ilel ta jamal te mero smukʼulinej yoʼtan Jehová te Davide, jich ya yal: «Ya xʼawunon ta scʼanel coltayel yuʼun te Cajwale, ya stsacbon jcʼop stuquel cʼalal ta chʼul wits Sión, XCD». Te joʼotike jaʼnix jich ya xjuʼ ya jkʼopontik Dios kʼalal ay machʼa ya sjach kʼop ta jtojoltik o ya yutsʼinotik. Jich te Jehová ya yakʼbotik te schʼul espiritu yuʼun ya xkujch kuʼuntik. ¿Yabal xtal ta koʼtantik bin ya xjuʼ xkʼot ta pasel ta jtojoltik te banti ya skʼan te ya jkom jbatik o te ya jpasbeytik perdon te machʼa jichnax ya yutsʼinotike? ¿Yabal smukʼulin koʼtantik te ya yil jwokoltik te Jehová sok te ya skoltayotike?

18. ¿Bin lekilaletik ya jtatik teme ya jpasulantik bael te bin ya yal te Jehová?

¹⁸ Teme ya jpastik te bin jnaʼojtik te lek ta pasele yame jtatik bayal bendision. Jaʼnix yuʼun-a te jich ya yal te Proverbios 4:7: «Ha nahil ay te pʼijil-oʼtanil». Te pʼijil-oʼtanil ya jtatik ta swenta te bintik jnaʼojtike, pero te bin ya yakʼ ta ilel te ay spʼijil koʼtantike, jaʼ te bin ya jpastik ta jkuxlejaltike, ma jaʼuk te jich yipal ya jnaʼtike. Te Biblia ya yal te kʼax pʼij te tsʼisimetike, melel «ya stsob sweʼelic ta yorahil snahtil cʼahcʼalel» (Prov. 30:24, 25). Te Cristo «ha spʼijil yoʼtan Dios», spisil-ora ya spas te bin ya smulan te sTate (1 Cor. 1:24; Juan 8:29). Te Jehová ya smajtʼantes te machʼatik ya yakʼik ta ilel pekʼel-oʼtanil sok ya spasik te bin snaʼojik te lek ta pasele (kʼopona Mateo 7:21-23). Jich yuʼun, jpastik tulan swenta ya xkoltaywanotik yuʼun lek ya xkʼot te kongregasion te ya xjuʼ x-abatinotik ta stojol Jehová sok spekʼelil koʼtantik tey-a. Melelnix-a te ma orauk ya xjuʼ jpasbeltik te bin jnaʼojtik te lek ta pasel sok te ya skʼan te ma xlujbotik ta spasel tulan, pero teme ya jpastike ya kakʼtik ta ilel te pekʼel koʼtantik sok ya jtatik stseʼelil koʼtantik ta ora ini sok ta sbajtʼelkʼinal.