1. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya kakʼ jbatik ta wentainel yuʼun te Jehovae?

YA SKʼAN ya kichʼtik ta wenta o te ya kakʼ jbatik ta wentainel * yuʼun te Jehovae. Jaʼ Jpaswanej kuʼuntik, jaʼ yuʼun jaʼ ay ta swenta yakʼbeyel mantaliletik ta stojol te machʼatik spasoje (Apoc. 4:11). Pero ay yan swentail te bin yuʼun mukʼxan skʼoplal te ya jchʼuunbeytik te smantale, jaʼ te kʼax lek ya xmantalteswane. Jaʼto ta namey tal, bayal winiketik yichʼoj yaʼtelik ta swentainel yantik. Pero ta spisil te ajwaliletike, te Jehová jaʼ kʼax lek ya xwentainwan stukel, ay spʼijil, skʼuxul yoʼtan, ay jkʼoplaltik ta yoʼtan sok yutsil yoʼtan (Éx. 34:6; Rom. 16:27; 1 Juan 4:8).

2. Jich bitʼil ya yal Hebreos 12:9-11, ¿bin yuʼun ya skʼan ya kakʼ jbatik ta wentainel ta stojol te Jehovae?

² Te Jehová ya skʼan te yakuk jchʼuunbeytik smantal pero ma jaʼuk yuʼun te ya jxiʼtike, jaʼ yuʼun te jaʼ jTatik te kʼux ta koʼtantike. Ta karta te la stsʼibay te Pablo ta stojol te ebreoetik, la yal te ya skʼan ya kakʼ jbatik ta wentainel yuʼun te jTatik, melel jaʼ ya snojptesotik ta «scuenta jlequiltic» (kʼopona Hebreos 12:9-11).

3. 1) ¿Bintik-utʼil ya kakʼtik ta ilel te ya kakʼ jbatik ta wentainel yuʼun te Jehovae? 2) ¿Bin jojkʼoyeletik ya kakʼbeytik sujtib?

³ Ya kakʼ jbatik ta wentainel yuʼun Jehová kʼalal ya jchʼuunbeytik spisil te bin ya yal sok te kʼalal ya jpastik tulan te ma jaʼuk ya kichʼtik ta mukʼ te bin jnopojtike (Prov. 3:5). Teme ya jnopbeytik skʼoplal te tʼujbil tatiletik yuʼune, maba wokol ya kaʼiytik te ya kakʼ jbatik ta wentainel yuʼun te Diose, melel te tʼujbil taleliletik-abi ya xchiknaj ta ilel ta spisil te bin ya spase (Sal. 145:9). Kʼalal ya jnaʼbeytikxan sba ta lek te Jehová, ya xmukʼubxan te skʼuxul koʼtantik ta stojole. Teme kʼux ta koʼtantike, maba  puersa ya jkʼantik jun lista te ya yal te bin ya skʼan o ma skʼan ya jpastike. Jaʼ ya jpastik tulan te jichuk ya kaʼiytik sok ya jpastik pensar bitʼil te Jehová ta swenta te bin lek sok te yakuk jpʼajtik te bin chopole (Sal. 97:10). Jaʼukmeto, ayniwan wokol ya kaʼiytik schʼuunbeyel te skʼope. ¿Bin yuʼun? ¿Bintik ya xjuʼ ya snopik te ansianoetik, te papailetik sok te mamailetik ta swenta te bin la spas te ajwalil Nehemías, te ajwalil David sok te María te smama Jesuse? Ta artikulo ini ya kilbeytik sujtib.

4, 5. Jich bitʼil ya yal Romanos 7:21-23, ¿bin yuʼun ay wokol ya kaʼiytik te ya kakʼ jbatik ta wentainel yuʼun te Jehovae?

⁴ Jun swentail te ay wokol ya kaʼiytik te ya kakʼ jbatik ta wentainel yuʼun te Jehovae, jaʼ yuʼun te kichʼojtik jilel te mulil sok maba tojotike. Jaʼ yuʼun ay ma jchʼuuntik te mantale. Kʼalal te Adán sok te Eva la skʼaxuntaybeyik skʼop te Diose sok la sloʼik te sit teʼ te albilik te ma xjuʼ ya sloʼike, jaʼ jich la snopik ta stukelik te bintik lek sok te bin ma leke (Gén. 3:22). Jichnix bitʼil te Adán sok te Eva, bayal ants winik ta ora ini maba ya skʼan ya yichʼik ta wenta te Jehová, ta stukeliknax ya skʼan ya staik ta nopel te bin lek sok te bin ma lek ta pasele.

⁵ Jaʼnix jich te joʼotik te ya jnaʼbeytikix sba sok kʼux ta koʼtantik te Jehovae, ay wokol ya kaʼiytik spasel spisil te bin ya skʼane. Jaʼ jich kʼax ta stojol te jpuk-kʼop Pabloe (kʼopona Romanos 7:21-23). Jich bitʼil te Pabloe, ya jkʼan jpastik te bintik lek ya yil te Diose. Pero ya skʼan ya jpastik tulan spisil-ora ta stsalel te bintik chopol ya skʼan koʼtantike.

6, 7. ¿Binxan yuʼun ay wokol ya kaʼiytik te ya kakʼ jbatik ta wentainel yuʼun te Jehovae? Ala jun ejemplo.

⁶ Yan swentail te ay wokol ya kaʼiytik te ya kakʼ jbatik ta wentainel yuʼun te Jehovae, jaʼ ta skaj te tsʼumbalil banti chʼiotike. Bayal te bin ya spasik pensar te ants winiketik ma pajal sok te bin ya yal te Diose, jaʼ yuʼun yaniwan skʼan ya jpastik tulan jujun kʼajkʼal yuʼun ma jichuk jpensartik te joʼotike. Kiltik junuk ejemplo.

⁷ Ta cheʼoxeb lugaretik, ay ya yichʼik sujel te jchʼieletik yuʼun ya yakʼ skuxlejalik ta sleel bayal takʼin. Jich kʼax ta stojol jtul ermana te Mary sbiil. * Te kʼalal mato snaʼojbey sba-a te Jehovae, och ta jun lekil unibersidad. Sujot yuʼun sfamilia ta sleel jun aʼtelil te banti ya sta bayal takʼin sok te mukʼ skʼoplal ya xkʼote. Jaʼnix jich ya skʼan ya spas-a te Mary. Pero te kʼalal la snaʼbey sba te Jehová sok kʼux la yaʼiy ta yoʼtane, jelon te bin ya skʼan ya spas ta skuxlejale, pero jich ya yal: «Ay ya xjuʼ ya jta jun aʼtelil banti ya xjuʼ ya jta bayal takʼin pero te ya smakon ta abatinel ta stojol te Jehovae. Ta skaj te bitʼil la kichʼ chʼitesele, wokolto ya kaʼiy spʼajel. Ya skʼan ya jkʼanbey sok spisil koʼtan te Jehová te yakuk skoltayon yuʼun ma jtsak jun aʼtelil te ya smakon ta abatinel ta stojole» (Mat. 6:24).

8. ¿Bin ya kilbeytik skʼoplal?

⁸ Jich bitʼil la kiltikixe, te ya kakʼ jbatik ta wentainel yuʼun te Jehová ya yakʼ jlekilaltik. Pero te machʼatik ay yichʼoj yaʼtelike, jich bitʼil te ansianoetik, te papailetik sok te mamailetik ay yan bin yuʼun ya skʼan ya schʼuunbeyik skʼop te Jehová, melel ya xjuʼ ya sta slekilik yuʼun te yantike. Kilbeytik skʼoplal cheʼoxeb ejemploetik ta Biblia te ya skoltayotik ta snaʼel bin-utʼil ta tuuntesel ta lek te aʼtelil jich bitʼil ya skʼan te Jehovae.

9. ¿Bintik ma lek kʼot sta te Nehemiase?

⁹ Te Jehová yakʼojbey yaʼtel te ansianoetik ta skanantayel te j-abatetik yuʼune (1 Ped. 5:2). Te ansianoetik bayal bin ya xjuʼ ya snopik ta  swenta te bin-utʼil la swentain te lum yuʼun Jehová te ajwalil Nehemías. Te bitʼil jaʼ ajwalil ta Judá, mukʼ yaʼtel yichʼoj-a (Neh. 1:11; 2:7, 8; 5:14). Kiltik te bin ma lek kʼot sta ta Jerusalén. La snaʼ stojol te yakik ta sbolobtesel templo te judioetik sok te maba yakik ta yakʼbeyel te bin ya xtuun yuʼunik te levitaetik jich bitʼil albil ta Leye. Jaʼnix jich maba yakik ta yichʼel ta mukʼ te skʼajkʼalel kux-oʼtan sok ay yantik te nujpunemik sok antsetik te yan slumalike. Jaʼ yuʼun ay bin ya skʼan ya spas te Nehemiase (Neh. 13:4-30).

10. ¿Bin la spas te Nehemías ta swenta te bintik ma lek kʼot sta ta lume?

¹⁰ Te Nehemías la snaʼ stuuntesel ta lek te yaʼtele, maba la suj te judioetik ta schʼuunel te bin ya yale. La skʼopon te Jehová, la skʼanbey te yakuk xtojobtesot sok la snojptes te lum ta Ley yuʼun Dios (Neh. 1:4-10; 13:1-3). La yakʼ ta ilel spekʼelil yoʼtan sok la sjokin ta aʼtel te yermanotak ta schaʼpasel te tsʼajkʼetik yuʼun Jerusalén (Neh. 4:15).

11. Jich bitʼil ya yal 1 Tesalonicenses 2:7, 8, ¿bin-utʼil ya skʼan ya swentainik te kongregasion te ansianoetike?

¹¹ Te ansianoetik maniwan jich ya staik wokol te bitʼil Nehemiase. Pero ay bayal banti ya xjuʼ ya snopbeyik te stalele. Jich bitʼil tulan ya x-aʼtejik ta skoltayel te ermanoetike, maba mukʼ skʼoplal ya yaʼiy sbaik yuʼun te mukʼ yaʼtelike, sok skʼuxul yoʼtan ya swentainik te kongregasione (kʼopona 1 Tesalonicenses 2:7, 8). Te skʼuxul yoʼtanik sok te spekʼelil yoʼtanik ya xchiknaj ta ilel ta swenta te bitʼil ya skʼoponik te yantike. Jtul ermano te Andrew sbiil te bayalix jaʼbil yak ta aʼtel ta ansiano, jich ya yal: «Ay kiloj te kʼalal te ansianootik ya jkʼopontik sok yutsil koʼtantik sok slekil koʼtantik te ermanoetike, jaʼ lekxan ya yaʼiy sbaik yuʼun-a. Te lekil taleliletik ini ya xtijbot yoʼtanik ta skoltayel te ansianoetike». Te Tony te jaʼnix jich bayalix jaʼbil yak ta aʼtel ta ansiano, jich ya yal: «Ya jpas tulan ta spasel te bin ya yal Filipenses 2:3 sok ya jpas tulan te jaʼ mukʼxan skʼoplal ya kil te yantike. Jaʼ ya skoltayon  yuʼun maba ya jsuj te yantik ta schʼuunel te bin ya kale».

12. ¿Bin yuʼun ya skʼan pekʼel yoʼtanik te ansianoetike?

¹² Te ansianoetik ya skʼan pekʼel yoʼtanik jich bitʼil te Jehovae. Manchukme jaʼ Mukʼul Ajwalil yuʼun chʼulchan sok Balumilal, ya snijan sba yuʼun «ya shach ta tsʼuʼlum te pobre» (Sal. 18:35; 113:6, 7). Ta melel, ya yilay te jtoybaetike (Prov. 16:5).

13. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya snaʼik skomel yakʼik te ansianoetike?

¹³ Te ansianoetik te ya yakʼ sbaik ta wentainel yuʼun te Jehovae ya skʼan ya snaʼik skomel te yakʼike. Teme ma jichuk ya spasike, maniwan lek ya sutbeyik skʼop te machʼa ma x-ichʼot ta mukʼ yuʼune (Gál. 5:14, 15; Sant. 1:26). Te Andrew te la kalbeytikix skʼoplale, jich ya yal: «Ay baeltik ya jkʼan ma lek ya jsutbey skʼop jtul ermano te ma la yichʼon ta mukʼe. Pero snopilanel ta koʼtan te ejemplo yuʼun j-abatetik yuʼun Dios te ay ta Biblia, skoltayejon yuʼun tulan skʼoplal ya kil te pekʼeluk sok mansouk koʼtane». Te ansianoetik ya yakʼik ta ilel te ya yakʼ sbaik ta wentainel yuʼun Jehová kʼalal ay yutsil yoʼtanik sok te ya stuuntesik lekil kʼopetik kʼalal ya skʼoponik te ermanoetik soknix te yantik ansianoetike (Col. 4:6).

14. 1) ¿Bin la yakʼbey ta swenta papailetik te Jehovae? 2) ¿Bin ya skʼan Jehová te ya spasike?

¹⁴ Te Jehová yakʼojbey yaʼtel ta jolol yuʼun na te papailetike sok ya skʼan te ya snojptesik sok ya stojobtesik te snichʼnabike (1 Cor. 11:3; Efes. 6:4). Pero te bitʼil yichʼoj yaʼtelike ma skʼan ya yal te ya xjuʼ ya stuuntesik te bitʼil ya skʼanike. Yame x-ichʼotik ta kʼop yuʼun te Jehová, melel jaʼ la yakʼ chiknajuk te familiae (Efes. 3:14, 15). Te papailetik ya yakʼik ta ilel te ya yakʼ sbaik ta wentainel yuʼun Dios kʼalal ya spas te yaʼtelik te bitʼil ya smulan te Jehová. Teme ya snopbeyik skʼoplal te ejemplo yuʼun te ajwalil David bayal bin ya xjuʼ ya snopik-a.

15. ¿Bin yuʼun jaʼ jun lekil ejemplo te ajwalil David ta stojol te papailetike?

¹⁵ Te Jehová ma jaʼuknax la yakʼbey yaʼtel ta jolol yuʼun sfamilia te Davide, jaʼnix jich la yakʼ ta jolol yuʼun spisil te israeletike. Jich bitʼil te jaʼ ajwalile, mukʼ te aʼtel yichʼoje. Pero ay ma la stuuntes ta lek te yaʼtel sok la spas tulan muliletik (2 Sam. 11:14, 15). Manchukme jich la spas, la yakʼ ta ilel te ya yakʼ sba ta wentainel yuʼun Jehová kʼalal la schʼuun spasel te tojobtesel akʼbot yuʼune. Kʼalal la skʼopon te Jehová la yalbey te bin ay ta yoʼtan sok la spas tulan ta schʼuunel te tojobtesel yuʼune (Sal. 51:1-4). Jaʼnix jich ay spekʼelil yoʼtan, melel la schʼuun te tojobtesel akʼbot yuʼun winiketik sok antsetik (1 Sam. 19:11, 12; 25:32,  33). Manchukme bayal banti chʼay, la yakʼ spisil skuxlejal ta abatinel ta stojol Jehová.

16. ¿Bintik lek ya xjuʼ ya snopbeyik te ajwalil David te papailetike?

¹⁶ Kiltik bintik ya xjuʼ ya anopbeyik te ajwalil David jaʼex te papailexe. Naʼaikme stuuntesel ta lek te aʼtel yakʼojbeyex te Jehovae. Naʼaik te ay banti ya xchʼayexe sok chʼuunaik te tojobtesel ya awichʼik te lokʼem ta Bibliae. Teme jich ya apasike, te awinamik sok anichʼnabik ya yichʼex ta mukʼ yuʼun te spekʼelil awoʼtanike. Jaʼnix jich te kʼalal ya apasik orasion sok te afamiliaike, jambeya awoʼtanik te Jehovae. Jichme ya yilik te jaʼ smukʼul awoʼtanike. Pero te bin mukʼxan skʼoplale, jaʼ te jaʼuk tulanxan skʼoplal ta akuxlejalik te abatinel ta stojol te Diose (Deut. 6:6-9). Te lekil ejemplo awuʼunike jaʼme jun tʼujbil majtanil te ya awakʼbey te afamiliaike.

17. ¿Bin aʼtelil akʼbilik yuʼun Jehová te mamailetike?

¹⁷ Te Jehová yakʼojbey yaʼtel ta sfamiliaik te mamailetike, jaʼnix jich yakʼojbey yaʼtel ta stojol te yalatakike (Prov. 6:20). Ta melel, te bin ya spasike, ya xkoltayotik ta skuxlejal te yalatakik ta spisil-ora (Prov. 22:6). Kiltik bintik ya xjuʼ ya snopik te mamailetik ta swenta te bin la spas te María te smama Jesuse.

18, 19. ¿Bin ya xjuʼ ya snopik te mamailetik ta swenta te bin la spas te Mariae?

¹⁸ Te María snopoj ta lek-a te sJun Diose. Bayal la yichʼ ta mukʼ te Jehová sok lek yamigoinej sba sok. La schʼuun spasel te bin albote manchukme jkʼaxel ya xjelon skuxlejal yuʼun (Luc. 1:35-38, 46-55).

¹⁹ Kiltik cheʼoxeb te bintik ya xjuʼ ya anopbeyik te María jaʼex te mamailexe. Sbabial, nopaik te Biblia sok kʼoponaik Dios ta atukelik yuʼun spisil-ora ya awamigoin abaik sok te Jehovae. Schebal, yakuk ajeltay ta akuxlejalik te bin ya skʼan jeltayel yuʼun ya awakʼbeyik stseʼelil yoʼtan te Jehovae. Ayniwan ora ya x-ilinik-a te ameʼ atatik sok tulan-niwan ya skʼoponik te yal snichʼnabike. Jaʼ yuʼun laniwan anopik te jich ya skʼan chʼitesel te alnichʼanetike. Manchukme anaʼojikix bin-utʼil ya skʼan Jehová te ya yichʼ chʼitesel te alaletike, wokoltoniwan ya awaʼiyik te lamal awoʼtanik kʼaxtoxan-a te kʼalal lujbenex sok te kʼalal ma schʼuunik kʼop te awalatakike (Efes. 4:31). Kʼalal jich ya awaʼiy abaike, jaʼ yorail ya skʼan ya akʼanbeyik koltayel ta orasion te Jehovae. Jtul mamail te Lydia sbiil, jich ya yal: «Ay jich jkʼoponoj ta spisil koʼtan te Jehová sok ya jkʼanbey te yakuk skoltayon yuʼun maba tulan ya jkʼopon te kal kʼalal ma schʼuunbon jkʼope. Ay ya skʼan te joʼonix ya jkom jba ta kʼop jtsʼinuk yuʼun ya jkʼanbey ta koʼtan te Jehová te akʼa skoltayone. Te kʼalal jich ya jpase ya xlamaj koʼtan» (Sal. 37:5).

20. 1) ¿Binxan wokolil ya sitintayik chaʼoxtul mamailetik? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ yuʼunik stsalel te wokolil-abi?

 ²⁰ Ay chaʼoxtul mamailetik ya sitintayik yan wokolil, jaʼ te wokol ya yaʼiyik te ya yakʼbeyik yil skʼuxul yoʼtanik te yalatakike (Tito 2:3, 4). Te bin yuʼun wokol ya yaʼiyike, jaʼ yuʼun te kʼalal chʼinikto-a ma akʼbot yilik skʼuxul yoʼtanik yuʼun te smeʼ statike. Pero ma skʼan te jich ya spasik-euke. Te mamailetik te ya yakʼ sbaik ta wentainel yuʼun te Jehová, yaniwan skʼan ya snopik bin-utʼil ya yakʼbeyik yil skʼuxul yoʼtanik te yalatakike. Wokolniwan ya yaʼiyik sjeltayel te bitʼil ya spasik pensar, te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaik sok te bin ya spasike, pero ya xjuʼ yuʼunik sjeltayel. Te bin lek ya xlokʼ-ae, jaʼ te ya staxan stseʼelil yoʼtanik soknix te sfamiliaike.

21, 22. Jich bitʼil ya yal Isaías 65:13, 14, ¿bin lekilal ya jtatik te kʼalal ya kakʼ jbatik ta wentainel yuʼun te Jehovae?

²¹ Te ajwalil David snaʼoj-a te bayal ya sta slekilal kʼalal ya yakʼ sba ta wentainel yuʼun te Jehovae. Jich la stsʼibay: «Te mandariletic yuʼun Jehová toj ayic stuquel, ya yacʼ tseʼejinuc oʼtanil. Te smandar Jehová mayuc bin capal soc: ya yacʼ sacubuc qʼuinal ta sit». Jich la yalxan: «Ha ya yichʼ tsitsel a te aʼbat awuʼune; ay mucʼ bin ya sta yuʼun te ya yichʼ canantayel» (Sal. 19:8, 11). Ta kʼajkʼal ini ya xjuʼ ya kiltik te ma pajal skuxlejalik te machʼatik ya yakʼ sbaik ta wentainel yuʼun te Jehová sok te machʼatik ya spʼajik te lekil tojobtesel yuʼune. Te machʼatik ya yakʼ sbaik ta wentainel yuʼun Dios kʼax tseʼel yoʼtanik stukel, ta swenta te «yutsil yoʼtanic[e]» (kʼopona Isaías 65:13, 14).

²² Kʼalal te ansianoetik, te papailetik sok te mamailetik sok spisil yoʼtan ya yakʼ sbaik ta wentainel yuʼun te Jehová, ya xlekubxan te skuxlejalik, ayxan stseʼelil yoʼtan te sfamiliaik sok junxan ay te kongregasion. Pero te bin mukʼxan skʼoplale, jaʼ te ya yakʼbeyik stseʼelil yoʼtan te Jehovae (Prov. 27:11). Jaʼ ini ¡jaʼ te bin ya yakʼbotikxan stseʼelil koʼtantike!