Jich te bin-utʼil ya yal jun diccionario, te yalel ta jamal jaʼ ya skʼan ya yal te «ay bin ya yichʼ alel o te ay bin ya yichʼ kʼotesel ta pasel pero te jaʼ ya yichʼ akʼel ta testigo te Dios […] ta swenta te bin la yichʼix alele» (Diccionario de uso del español, de María Moliner). Te kʼalal ay bin ya yichʼ alel ta jamale ay jaʼnax tikʼ-a te bin ya yichʼ alele o aynix bin-ora ya yichʼ otsesel ta jun.

Ay machʼatik ya yalik te malaj lekuk teme ay bin jamal ya kaltik, melel te Jesús jich la yal: «Ma me ayuc bin yac awal ta jamal. […] Pero hich me ya xcʼopojex: Hich, teme hiche, o: Maʼuc, teme maʼuque, como teme cʼax hich ya xcʼopojat ini, ma lecuc banti ya xlocʼ tal te cʼope» (Mat. 5:33-37). Te Jesús snaʼoj-a te ay bin-ora te ay bin jamal ya yalik te israeletike, melel jich ya yal ta mantal te Ley yuʼun Moisés sok snaʼoj-a te ay bin jamal la yalik te j-abatetik yuʼun Dios ta nameye (Gén. 14:22, 23; Éx. 22:10, 11). Jaʼnix jich snaʼoj-euk-a te ay bintik yaloj ta jamal te Jehovae (Heb. 6:13-17). Jaʼ yuʼun te Jesús maʼyuk bin-ora la yal te ma xjuʼ te ay bin ya kaltik ta jamale. Te bin la skʼan la yale, jaʼ te manchuk ay bin ya kaltik ta jamal ta swenta te bin maʼyuk lek skʼoplale. Spisil-ora ya skʼan ya jkʼotestik ta pasel te bin jamal ya kaltike, melel jaʼ jich ya skʼan te Jehovae.

Jich yuʼun, ¿bin ya skʼan ya apas teme ay machʼatik ya yalbat te ayuk bin jamal ya awale? Nopa nailuk teme ya xjuʼ awuʼun skʼotesel ta pasele. Teme maʼuke, jaʼ lek te maʼyuk bin ya awal ta jamal-abi. Te sKʼop te Diose jich ya yalbotik: «Ha lec xan te mayuc bin yac awal ta jamal, te ay bin yac awal ta jamal pero teme ma ba ya xcʼoht ta pasel awuʼune» (Ecl. 5:5). Ta patil, ilawil bintikxan tojobtesel ay ta Biblia te ya xjuʼ ya skoltayat swenta ya anaʼ te binxan smakojbey skʼoplal te bin la awalix ta jamale, tey-abi jaʼme xa apas te bin ya yalbat ta awoʼtan ta swenta te bin la awilix ta Bibliae. ¿Bintikwan tojobtesel ya yakʼ te Biblia te ya xjuʼ ya skoltayat?

Ay bin ya yichʼ alel ta jamal te ma skontrain te skʼanojel yoʼtan te Diose. Jich bitʼil te kʼalal ya xnujpun te testigoetik yuʼun Jehová, ya yal skʼopik te jaʼ jich kʼoem te ay bin ya yalik ta jamale. Te kerem sok te achʼix ya yalik ta jamal ta stojol Dios sok ta stojol yantik ants winiketik te kʼux ya yaʼiy sbaik, te ya skanantay sbaik sok te ya yichʼ sbaik ta mukʼ te jayeb kʼajkʼal kuxulik ta Balumilal. (Ayniwan yantik te ma mero jich kʼaxel ya yalik-abi, manchukme jich-abi ay bin ya yalbey sbaik ta jamal ta stojol te Diose). Jaʼ jich jun-nax ya xkʼotikix-abi, sok ya skʼan te maʼyuk bin-ora ya yijkitay sbaike (Gén. 2:24; 1 Cor. 7:39). Snujpʼ te ay bin ya yalbey sbaik ta jamal te machʼatik ya xnujpunike sok lek ya yil te Diose.

Ay bin ya yichʼ alel ta jamal te ya skontrain te skʼanojel yoʼtan te Diose. Jich bitʼil te j-abatetik yuʼun te Diose maba ya yakʼik skʼopik te ya xbajtik  ta guerra swenta ya skoltaybeyik skʼoplal te snacionik o te ya yijkitayik schʼuunel te Diose. Te jichuk ya spasike, ya skʼaxuntayik te mantaliletik yuʼun te Dios. Ta swenta te maba uʼuninbilik yuʼun te balumilal te j-abatetik yuʼun te Diose, maba ya schʼik sbaik ta kʼopetik (Juan 15:19; Is. 2:4; Sant. 1:27).

Ay bin-ora te jujuntul ya jtatik ta nopel teme ay bin ya kaltik ta jamale. Kʼalal te j-abat yuʼun Dios ya skʼan ya sta ta nopel teme ay bin ya skʼan ya yal ta jamal te ya skʼotes ta pasele, nail ya skʼan ya yichʼ ta wenta te bin la yal te Jesús: «Aʼbeya César te bin yuʼun César, soc aʼbeya Dios te bin yuʼun Dios» (Luc. 20:25).

Jnop kaʼiytik te ay jtul j-abat yuʼun Dios ya skʼan ya xbajt ta kuxinel ta yan nación o ya skʼan slokʼes spasaporte, pero la snaʼ stojol te ya skʼan ya yal ta jamal te jun yoʼtan ya yakʼ sba ta stojol te nación-abi. Te kʼalal ya yal ta jamal te jun yoʼtan ya yakʼ sba ta stojol te nacione, pero ay bin ya x-akʼbot spas te ya skontrain te ley yuʼun te Diose, maba ya xbajt yakʼ skʼop ta skaj te bin snopoj ta Bibliae. Yaniwan xjuʼ ya yakʼ permiso te ajwalil ta sjelel jtebuk te bin ya yichʼ alel ta jamale.

Teme jich-abi yaniwan xjuʼ ya kakʼ jkʼoptik ta schʼuunel te bin ya yal te nación-abi, melel jich ya jchʼuuntik spasel te bin ya yal te Romanos 13:1, te jich ya yal: «Spisilic acʼa yacʼ sbahic ta cuentahinel yuʼun te machʼatic mucʼ yaʼtelic». Jaʼ yuʼun te j-abat yuʼun Dios yaniwan sta ta nopel te ma muliluk te ya yakʼ skʼop ta spasel te bin yalojix ta mantal te Diose.

Jaʼnix jich ya skʼan kichʼtik ta wenta te bin ya yalbotik te koʼtantik kʼalal ya kichʼtik albeyel te ay bin ya yichʼ tuuntesel o pasel yuʼun ay bin ya kaltik ta jamal. Ta namey, te romanoetik sok te escitaetik ya stsakik te s-espadaik, yuʼun ay bin ya yalik ta jamal sok ya yalbeyik tal skʼoplal te dios yuʼun guerra yuʼun ya yakʼik ta naʼel te smelelil te bin ya yalike. Te griegoetik ya stoy moel te skʼabik ta chʼulchan te kʼalal ay bin ya yalik ta jamale. Jaʼ jich ya spasik yuʼun ya skuyik te ay jtul dios te ya x-ichʼotik ta kʼop yuʼun ta swenta te bin ya yalik sok te bin ya spasike.

Te j-abat yuʼun te Jehová, maʼyuk bin-ora ya stuuntes te bin snitojbey sba skʼoplal sok te lotil religión o te ya yichʼ ta mukʼe. Jnop kaʼiytik te jtul j-abat yuʼun Dios ya xbajt ta stojol juez sok ya x-albot te yakuk yakʼ skʼab ta sba jun biblia soknix te yakuk yal ta jamal te smelelil spisil te bin ya yale, ¿bin ya xbajt spas? Yaniwan schʼuun spasel, melel te sKʼop Dios ya yalbey skʼoplal j-abatetik yuʼun Dios te ay bin la spasik kʼalal ay bin la yalik ta jamal (Gén. 24:2, 3, 9; 47:29-31). Julukme ta koʼtantik te jaʼ ta stojol Dios te ya kaltik ta jamal te smelelile. Jaʼ yuʼun te kʼalal ay bin ya kichʼtik jojkʼoybeyele yame skʼan ya kaltik te bin smelelile.

Ta swenta te kʼax mukʼ skʼoplal ta koʼtantik te Jehovae, yame skʼan jpastik oración sok jnoptik ta lek teme ay bin ya jkʼan ya kaltik ta jamale. Ya skʼan ya kiltik ta lek teme maba ya yutsʼin te koʼtantik soknix teme maba ya jkʼaxuntaytik te bintik ya yal te Bibliae. Teme ay bin ya kaltik ta jamal, akʼa jkʼotestik ta pasel (1 Ped. 2:12).