1. ¿Bin ya skʼan te Jehová ta jtojoltik?

 TE KʼALAL ya x-ayin yal snichʼnabik te machʼatik nujpunemike, kʼax tseʼel yoʼtan ya yaʼiy sbaik. Jich bin-utʼil jnaʼojtik, manchukme kʼux ta yoʼtanik te alal te ayine, ma skʼanik te spisil-ora jich alal ya xjile. Teme maba ya xmukʼube, ya smel yoʼtanik yuʼun. Jaʼnix jich te Jehová kʼax tseʼel yoʼtan yuʼun te kʼalal ya yil te bejbe yak ta mukʼubel te schʼuunel koʼtantik, pero ma skʼan te spisil-ora jichukotik bitʼil «chʼin alaletik» (1 Cor. 3:1). Te bin ya skʼan te Jehová jaʼ te jpisiltik mukʼul ants winikotik ya xkʼootik (1 Cor. 14:20).

2. ¿Bin jojkʼoyeletik ya kakʼbeytik sujtib ta artículo ini?

² Ta artículo ini ya kakʼbeytik sujtib te jojkʼoyeletik ini: ¿Bin ya skʼan ya yal te mukʼul ants winikotik ya xkʼootik?, ¿bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya xmukʼub te snopojibal kuʼuntike?, ¿bin yuʼun mukʼ skʼoplal te tulan weʼelil ta swenta te skʼop Dios? Sok ¿bin yuʼun ma skʼan ya smukʼulin sba koʼtantik?

¿BIN YA SKʼAN YA YAL TE MUKʼUL ANTS WINIKOTIK YA XKʼOOTIK?

3. ¿Bin ya skʼan ya yal te mukʼul ants winikotik ya xkʼootik?

³ Ta Biblia, te kʼalal ya yalbey skʼoplal te mukʼul ants winik ma jaʼuk ya skʼan ya yal ta swenta te kaʼbilaltike. Melel te kʼopil griego te ya yichʼ kʼasesel «mukʼul ants winik» jaʼnix jich ya xjuʼ ya skʼan ya yal te «yijubenix», te «toj» sok te «tsʼakal» (1 Cor. 2:6). a Mukʼul ants winiketik ya xkʼootik te kʼalal ya xmukʼub te schʼuunel koʼtantik sok te ma jichukotikix bitʼil chʼin alaletik. ¿Yabal skʼan ya yal-abi te maʼyukix bin ya skʼan ya spas te machʼa mukʼubenix te schʼuunel yoʼtane? Maʼuk. Ya skʼan ya xmukʼubxan te schʼuunel yoʼtan (1 Tim. 4:15). Pero ¿bin-utʼil ya jnaʼtik teme jtul j-abat yuʼun Dios —chikan teme  jchʼiel o ayix yaʼbilal— mukʼubenix te schʼuunel yoʼtane?

4. ¿Bin yilel stalelik te j-abatetik yuʼun Dios te yijubenix te snopojibal yuʼunike?

⁴ Te j-abatetik yuʼun Dios te yijubenix te snopojibal yuʼunike ya schʼuunik te mantaliletik yuʼun te Jehová, ma jaʼuknax te banti ya smulanike. Melelnix-a, manchukme jmulawiletik sok ya spasik te bintik maba lek, ya yakʼik ta ilel ta skuxlejalik te ya spasik tulan ta spasel sok ta snopel te bin ya skʼan te Jehová ta stojol te j-abatetik yuʼune. Slapojik te yachʼil talelil sok ya spasik tulan yuʼun jichuknix te snopojibal yuʼunik te bin-utʼil te Diose (Efes. 4:​22-24). Staojik ta nopel te bintik lek ta skuxlejalik sok ya yichʼik ta wenta te mantaliletik sok te leyetik yuʼun te Jehová, jaʼ yuʼun maba ya yichʼik akʼbeyel mantaliletik te banti ya yichʼik albeyel te bin ya skʼan ya spasike. Jaʼnix jich, te kʼalal ay bintik ya staik ta nopel spasele, ya spasik tulan yuʼun ya skʼotesik ta pasel (1 Cor. 9:​26, 27).

5. ¿Bin ya xjuʼ ya xkʼot ta stojolik te j-abatetik yuʼun Dios te maba yijuben te snopojibal yuʼunike? (Efesios 4:​14, 15).

⁵ Yan stukel te j-abatetik yuʼun Dios te maba yijuben te snopojibal yuʼunike, oranax ya yakʼ sbaik ta loʼlayel «ta skaj te pejtsʼetik yuʼun te winiketik te ay spʼijilik ta sloʼlayel te yantike». Yaniwan schʼuunik ta ora te lotiletik ya yichʼ alel sok te bin ya yal te apostataetik (kʼopona Efesios 4:​14, 15). b Ayniwan sbikʼtal yoʼtanik, yaniwan stsak sbaik ta kʼop, oraniwan ya x-ilinik sok teme ay ya yichʼik sujel ta mulil oraniwan ya spasik (1 Cor. 3:3).

6. ¿Bin ejemploil ya skoltayotik yuʼun ya xkʼot ta koʼtantik te bin-utʼil ya xyijub te snopojibal kuʼuntik? (Jaʼnix jich ilawil te fotoetik).

⁶ Jich bitʼil la kiltikix, te Biblia ya spajbey skʼoplal te machʼa mukʼubenix te schʼuunel yoʼtan sok te bitʼil ya xchʼiotik bael. Ay bayal bintik ma xjuʼ ya spasik te chʼin alaletik. Jaʼ yuʼun ya skʼan te ya xkanantayotik sok te ya x-ilotik yuʼun te smeʼ statik. Jich bitʼil te kʼalal ya xkʼaxik ta calle, te mamail yaniwan stsak ta skʼab te chʼin achʼix yuʼun. Pero te kʼalal ya xmukʼub bael te chʼin achʼix, te mamail yaniwan yakʼix te ya xkʼax ta stukele, pero ya sjultesbey ta yoʼtan te ya skʼan ya yil ta jujunjejch kʼalal te mato ya xkʼax-a. Pero  te kʼalal ya xmukʼubxan te achʼixe, ya xjuʼ ya xkʼaxix ta stukel. Jichnix ya xkʼot ta pasel ta swenta te schʼuunel koʼtantik: te j-abatetik yuʼun Dios te matoba yijuben te snopojibal yuʼunik ya skʼanbeyik koltayel te machʼatik yijubenix te snopojibal yuʼunik yuʼun ya xkoltayotik swenta lekuk te bin ya spasik sok te bin ya staik ta nopele. Yan stukel te machʼatik yijubenix te snopojibal yuʼunike jaʼ ya yakʼix sbaik ta koltayel yuʼun te Biblia yuʼun jich ya snaʼik-a te bin ya snop te Jehová ta swenta te bin ya skʼan ya spasik yuʼun jich lek te bin ya staik ta nopel spasele.

7. ¿Yabal skʼanik koltayel-euk te machʼatik yijubenix te snopojibal yuʼunike?

⁷ ¿Yabal skʼan ya yal-abi te ma skʼanix koltayel stukel te machʼa yijubenix te snopojibal yuʼune? Maʼuk. Jaʼnix jich ay baeltik te ya skʼanik koltayel-euke. Pero, te machʼa maba yijuben te schʼuunel yoʼtan ya skʼan koltayel yuʼun te yantik sok te ya x-albot te bin ya spase, yan stukel te machʼa yijubenix te snopojibal yuʼunik jaʼ ya skʼanbey koltayel te hermanoetik te ayix experiencia yuʼunik, pero snaʼojik te «jujuntul ay ta swenta skuchel te bin ya spase» (Gál. 6:5).

8. ¿Bin yuʼun ya kaltik te maba pajaluk stalelik spisil te machʼatik yijubenix te snopojibal yuʼunik?

⁸ Te ants winiketik maba pajaluk te sit yelawik, jaʼnix jich te j-abatetik yuʼun Dios te yijubenix te snopojibal yuʼunik maba pajal stalelik. Jich bitʼil te ay machʼatik ay spʼijil yoʼtanik, yip yoʼtanik, lek yoʼtanik sok ay yantik te ya snaʼbey yoʼbolil sba te yantike. Sok ayniwan chaʼtul j-abatetik yuʼun Dios te yijubenix te snopojibal yuʼunik, te yanyantik-a te bin ya staik ta nopel spasel, pero te lek ta schebal, melel ma skontrain te bin ya yal te Biblia. Ta swenta-abi maʼyuk machʼa ya sjach kʼop yuʼun te bin la sta ta nopel te yane, te bin ya spasike jaʼ te schebalik ya spasik tulan yuʼun jun-nax ya x-ayinik (Rom. 14:10; 1 Cor. 1:10).

¿BIN YA SKʼAN YA JPASTIK YUʼUN YA XMUKʼUB TE SNOPOJIBAL KUʼUNTIKE?

9. ¿Bin yuʼun ya kaltik te maʼyuk machʼa jichnax ya xyijub te snopojibal yuʼune?

⁹ Jtul chʼin kerem stukelnax ya xchʼi bael, pero maʼyuk machʼa jichnax ya xyijub bael te snopojibal yuʼun te kʼalal ya xkʼax bael te tiempoe. Jich bitʼil te hermanoetik ta Corinto la yaʼiyik te lek yachʼil kʼop, la yichʼik jaʼ, la yichʼik te chʼul espíritu sok bayal bin la snopik ta swenta te jpuk-kʼop Pablo (Hech. 18:​8-11). Pero te kʼalal yichʼojikix jaʼ-ae, ay machʼatik te matoba yijuben-a te snopojibal yuʼunik (1 Cor. 3:2). ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ma jichuk ya xkʼax ta jtojoltik?

10. ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya xyijub te snopojibal kuʼuntik? (Judas 20).

¹⁰ Teme ya jkʼantik ya xyijub te snopojibal kuʼuntik, ya skʼan ya xlokʼ ta koʼtantik spasel. Melel te machʼatik ya skʼan ya xjilik bitʼil chʼin alaletik maʼyuk bin-ora ya xyijub te schʼuunel yoʼtanik (Prov. 1:22). Ma jkʼantik te jichukotik te bitʼil machʼatik ayix yaʼbilalik te ma skʼotesik ta pasel te bin ay ta swentaik spasel sok te jaʼ ya smaliyik te jaʼ te smeʼ statik te ay bin ya staik ta nopel spasel ta stojolike. Te bin ya jkʼantike jaʼ te joʼotiknix ya xjajch kakʼbeytik yichʼxan yip te schʼuunel koʼtantik (kʼopona Judas 20). Teme matoba yijuben te snopojibal awuʼun, kʼanbeya te Jehová te yakuk skoltayat ta «spasel te bintik lek ya yile» (Filip. 2:13).

11. ¿Bin koltayel ya yakʼbotik te Jehová yuʼun ya xyijub te snopojibal kuʼuntik? (Efesios 4:​11-13).

¹¹ Te Jehová ma smaliy te jtukeltiknax ya xyijub te snopojibal kuʼuntike. Jaʼ yuʼun la yakʼbotik jkananetik sok maestroetik ta congregación te ya xjuʼ ya skoltayotik ta swenta te schʼuunel koʼtantik yuʼun ya xyijub  «te snopojibal kuʼuntik jich te bin-utʼil jtul ants winik sok teme la jtabeytik te stalel te Cristoe» (kʼopona Efesios 4:​11-13). Jaʼnix jich ya yakʼbotik te chʼul espíritu, te ya skoltayotik yuʼun ayuk kuʼuntik te «snopojibal yuʼun te Cristoe» (1 Cor. 2:​14-16). Jaʼnix jich, la yakʼ ta tsʼibayel te chaneb Evangelioetik te ya yakʼ jnaʼbeytik sba ta lek te Jesús kʼalal xtaluk ta Balumilal. Teme ya jkʼayinbeytik te spensar, te bin-utʼil kʼopoj sok te bin yilel stalel, jichme ya xyijubxan te snopojibal kuʼuntik.

MUKʼ SKʼOPLAL TE TULAN WEʼELIL TA SWENTA TE SKʼOP DIOS

12. ¿Bintik-a te «kʼun ta nopel ta swenta te Cristo»?

¹² Yuʼun ya xyijubxan te snopojibal kuʼuntik ma jaʼuknax ya skʼan ya jnoptik «te bintik kʼun ta nopel ta swenta te Cristo». Ay cheʼoxeb nojpteseletik-abi te ya yalbey skʼoplal ta swenta te sujtesel oʼtanil, te chʼuunel oʼtanil, te yichʼel jaʼ sok te chaʼkuxajel (Heb. 6:​1, 2). Spisil te smelelil j-abatetik yuʼun te Dios ya skʼan ya snaʼik spisil ini. Jaʼ yuʼun, te jpuk-kʼop Pedro la scholbey skʼoplal kʼalal la schol skʼop Dios ta stojol te ants winiketik ta Pentecostés (Hech. 2:​32-35, 38). Yuʼun ya x-ochotik ta jnopojel yuʼun te Cristo, mukʼ skʼoplal te yakuk jchʼuuntik te nojpteseletik-abi. Melel te Pablo la yal teme ma jchʼuuntik ta swenta te chaʼkuxajel jich kʼoem te ya jpʼajtik spisil te bintik jchʼuunojtik ta swenta te Diose (1 Cor. 15:​12-14). Jaʼ yuʼun ma skʼan te tikʼuknax ya kaʼiytik-a te ya jnoptik spisil te bintik kʼun ta swenta te skʼop Diose.

13. ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya skoltayotik te tulan weʼelil te ya yalbey skʼoplal te Hebreos 5:14? (Jaʼnix jich ilawil te fotoetik).

¹³ Ma jaʼuknax ay nojpteseletik te kʼunik ta nopel, jaʼnix jich ay nojpteseletik te tulan ta nopele. Ma jaʼuknax tey ochem skʼoplal-a te leyetik yuʼun te Jehová, jaʼnix jich tey ochem skʼoplal-a te tojobteseletik te ya skoltayotik yuʼun ya xkʼot ta koʼtantik te bin ya snop te Jehová. Yuʼun ya skoltayotik, ya skʼan ya jnoptik te bin ya yal te Biblia sok te yakuk jnopilan ta koʼtantik te bin ya yale soknix te yakuk jpastik tulan ta spasel ta jkuxlejaltik te bin ya jnoptike. Jaʼme ya skoltayotik yuʼun leknax te bin ya jtatik ta nopel spasel sok te lekuk ya yil te Jehová (kʼopona Hebreos 5:14). c

14. ¿Bin-utʼil te Pablo la skoltay te corintioetik yuʼun yakuk xyijub te snopojibal yuʼunik?

 ¹⁴ Te jchʼuunjeletik te ma yijuben te snopojibal yuʼunik, wokol ya yaʼiyik te ay bin ya staik ta nopel spasel teme ma xyal ta jamal te Biblia te bin ya skʼan ya spasike. Teme ay jich kʼot ta pasele yaniwan snopik te ya xjuʼ ya spasik te bin ya skʼan yoʼtanike. Ay yantik ya yalik te yakuk yichʼ akʼel jun mantalil te ma puersauk jich ya skʼan pasele. Jich bitʼil te jchʼuunjeletik ta Corinto laniwan skʼanbeyik te Pablo te akʼa yakʼ jun mantalil te banti ya yal teme ya xjuʼ ta weʼel te weʼelil te ya yichʼ akʼbeyel te lotil diosetike. Pero, te Pablo ma la yaltiklanbey te bin ya skʼan ya spasike, jaʼnax la yal te jujuntul ya skʼan ya staik ta nopel te bin ya spasik jaʼ chikan te bin ya x-albot te yoʼtanike. La yalbey skʼoplal cheʼoxeb textoetik ta Biblia te ya xkoltayotik yuʼun ya staik ta nopel te bin lek ya spasik yuʼun jich ma xkʼopoj yoʼtanik-a sok te maʼyuk machʼa ya xchebaj yoʼtan yuʼune (1 Cor. 8:​4, 7-9). Jich yak ta snojptesel te ya skʼan ya xyijub te snopojibal yuʼunik sok te yakuk snaʼik stsajtayel te bintik ma lek sok te bintik lek sok te manchuk jaʼuk ya spasik te bin ya x-albot yuʼun te yantik o te ya sleik jun mantalil.

15. ¿Bin-utʼil te Pablo la skoltay te jchʼuunjel hebreoetik yuʼun ya xyijubxan te snopojibal yuʼunike?

¹⁵ Ay bin mukʼ skʼoplal ya jtatik ta swenta te bin la yalbey te Pablo te jchʼuunjel hebreoetik. Melel ay machʼatik pejkʼaj te schʼuunel yoʼtanik, jaʼ yuʼun jich la yaltiklanbey: «Ya xtuun awuʼunik yan buelta te leche, ma jaʼuk te tulan weʼelil» (Heb. 5:12). Melel maba la schʼuunik te bintik yachʼil la yakʼ ta nopel te Jehová ta swenta te congregación (Prov. 4:18). Jich bitʼil, bayal jchʼuunjel judioetik yato skʼan ya schʼuunik te bin ya yal te Ley yuʼun Moisés manchukme kʼaxemix 30 jaʼbil-a te la yakʼ sba ta lajel te Jesucristo yuʼun ya slajinbey skʼoplal (Rom. 10:4; Tito 1:10). Snujpʼ te kʼoemix ta yoʼtanik-a, melel kʼaxemix bayal jaʼbil-a. Jaʼ yuʼun, te Pablo la skʼan la skoltaylan yuʼun yakuk xkʼot ta yoʼtanik te bin la yakʼ ta nopel ta carta te la stsʼibaye. Te tulan weʼelil-abi jaʼ te bin ya xtuun yuʼunik-a te jchʼuunjeletik yuʼun ya xkʼot ta yoʼtanik te jaʼ lekxan te bitʼil yakik ta yichʼel ta mukʼ te Jehová sok te manchuk ya xiwik sok te yakuk scholikxan te skʼop Dios manchukme ya yichʼik kontrainel yuʼun te judioetik (Heb. 10:​19-23).

 ¿BIN YUʼUN MA SKʼAN YA SMUKʼULIN SBA KOʼTANTIK?

16. ¿Bin ya skʼan ya jpastikxan yuʼun ya xyijub te snopojibal kuʼuntik?

¹⁶ Ya skʼan ya jpastik tulan yuʼun manchuk ya xkejchaj ta yijubel te snopojibal kuʼuntik. Jaʼ yuʼun ma skʼan ya smukʼulin sba koʼtantik (1 Cor. 10:12). Kʼax mukʼ skʼoplal te ya skʼan ya kiltik ta lek te yak ta yijubelxan te snopojibal kuʼuntik (2 Cor. 13:5).

17. ¿Bin ya yakʼ jnoptik te carta ta stojol te colosenseetik ta swenta te yijubenuk te snopojibal kuʼuntik?

¹⁷ Te carta ta stojol te colosenseetik, te Pablo jaʼnix jich la yal te mukʼ skʼoplal te yijubenuk te snopojibal yuʼunik. Manchukme te jchʼuunjeletik-abi yijubenix te snopojibal yuʼunik, la yaltiklanbey te akʼa skanantay sbaik yuʼun ma xyakʼ sbaik ta loʼlayel yuʼun te snopojibal yuʼun te balumilal ini (Col. 2:​6-10). Sok te Epafras ya snaʼbey sba ta lek, jaʼ yuʼun ya skʼopon Dios ta stojolik yuʼun ya yakʼik ta ilel te yijuben te snopojibal yuʼunik (Col. 4:12). ¿Bin ya yakʼ jnoptik? Te jaʼnix jich te Pablo sok te Epafras snaʼojik ta lek-a te yuʼun yijubenuk te snopojibal yuʼunik ya skʼan ya spasik tulan sok te yakuk xkoltayotik yuʼun te Jehová. Jaʼ ya skʼanik-a te colosenseetik te yakuk xyijubxan te snopojibal yuʼunik manchukme ya xkʼaxik ta wokolil.

18. ¿Bin ya xjuʼ ya xkʼot ta stojol te machʼa yijubenix te snopojibal yuʼune? (Jaʼnix jich ilawil te foto).

¹⁸ Te Pablo la yalbey te hebreoetik te machʼa yijubenix te snopojibal yuʼun ya xjuʼ te ma lek ya x-ilotix yuʼun te Jehová teme ay bin ma lek ya spase. Teme ya xtulanub te yoʼtan, ya xjuʼ te ya xnamaj ta stojol te Jehová te jich ma sujtesix yoʼtan yuʼun te bin ya spas o te ya sta perdone. Pero, te hebreoetik ma kʼax chʼayemik (Heb. 6:​4-9). ¿Bin ya xkʼot ta pasel teme ya sujtes yoʼtanik te machʼatik namajemik ta stojol te Jehová o te yichʼojik lokʼesel ta congregación? Teme ay spekʼelil yoʼtanik sok te ya sujtes yoʼtanik, ya yakʼik ta ilel te ma jichuk stalelik te bitʼil te ants winiketik te la yalbey skʼoplal te Pablo. Pero, te kʼalal ya xchaʼsujtik tal ta stojol te Jehová, ya xtuun yuʼunik te koltayel ya yakʼe (Ezeq. 34:​15, 16). Jaʼ yuʼun, te ancianoetik yaniwan skʼanbeyik koltayel jtul hermano te yijubenix te snopojibal yuʼun, swenta ya skoltay te machʼatik namajemik ta yamigoinelxan te Jehová.

19. ¿Bin ya skʼan ya kakʼ ta koʼtantik spasel?

¹⁹ Teme yak ta yijubel te schʼuunel awoʼtan, pasaxan tulan. Jaʼme xa aweʼ te tulan weʼelil sok jichuknix snopojibal awuʼun te bin-utʼil te Jehová. Sok teme yijubenix awuʼun te snopojibal awuʼune, pasa tulan yuʼun manchuk xa awijkitay ta spasel.