1. ¿Bin anopoj ta stojol te Jpaswanej?

TE KʼALAL chʼiat tal, ¿testigoixbal yuʼun Jehová te ameʼ atat? Teme jiche, laniwan anop ta swenta Jehová te kʼalal mato ayuk bayal awaʼbilal-ae. Laniwan anop te jaʼ Jpaswanej, te ay tʼujbil taleliletik yuʼun sok ya skʼan te ya xkuxin ta Nichimal kʼinal te ants winiketik (Gén. 1:1; Hech. 17:24-27).

2. ¿Bin ya yalik chaʼoxtul ants winiketik ta stojol te machʼatik ya schʼuunik te ay Jpaswanej?

² Bayal ants winiketik ma schʼuunik te ay Dios o te jaʼ la spas spisil te bintik ay. Ya skuyik te jichnax chiknaj te bintik ay sok ya yalik te jaʼ ta swenta evolución te kʼunkʼun kʼatpʼujik te bintik kuxajtik. Te machʼatik jich ya yalik snopojik ta lek jun. Yaniwan yalik te ma smeleliluk te bin ya yal te Biblia, te jaʼlaj lekxan te bin ya yal te ciencia, te jaʼnaxlaj ay schʼuunel yoʼtanik ta stojol Dios te machʼatik maʼyuk spʼijilik, te ma la snopik jun sok te ya yakʼ sbaik ta loʼlayel.

3. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik?

³ ¿Bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik ta swenta te bin ya yalik te ants winiketik te naʼbil sbaik ta lek? ¿Yabal schebajtes koʼtantik? Jaʼ chikan bin yuʼun te jchʼuunejtik te ay Jpaswanej. ¿Jaʼbal yuʼun te jich la kichʼtik albeyel te jich ya jchʼuuntike? O ¿jaʼbal yuʼun te la jlokʼestik tiempo ta yilel teme yuʼun-nix jich-ae? (1 Cor. 3:12-15). Chikan jayebix jaʼbil yakotik ta abatinel ta stojol Jehová, ya skʼan te ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik. Teme jich ya jpastik, ma kakʼ jbatik ta loʼlayel «ta scuenta biluc nax cʼopil te mayuc scuentahil», te ya yakʼik ta nopel te machʼatik ya yalik te ma smeleliluk te bin ya yal te Biblia (Col. 2:8; Heb. 11:6). Ta artículo ini ya jnoptik, bin yuʼun bayal ants winiketik ma schʼuun yoʼtanik te ay Jpaswanej, bin-utʼil ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik ta stojol Jehová sok bin ya skʼan jpastik yuʼun ma xpejkʼaj te schʼuunel koʼtantik.

4. Jich bitʼil ya yal te Hebreos 11:1, ¿bin ya skʼan ya yal te chʼuunel oʼtanil?

⁴ Ay ants winiketik ya yalik te ma puersauk pruebaetik yuʼun ay schʼuunel koʼtantik, pero te Biblia ma jichuk ya yal (kʼopona Hebreos 11:1). Te Biblia ya schol kaʼiytik te ay prueba kuʼuntik ta swenta te schʼuunel koʼtantik ta stojol te bin ma chikanuk ta ilel, jich bitʼil te Jehová, te Jesús sok te Wentainel ta chʼulchan (Heb. 11:3). Jtul bioquímico te och ta testigo yuʼun Jehová, jich ya yal: «Te Testigoetik ay prueba yuʼunik ta swenta te bin schʼuunejik sok ma smuk ta yoʼtanik te bin ya yal te ciencia».

5. ¿Bin yuʼun te ants winiketik ma schʼuunik te jaʼ la spas Dios spisil te bintik ay?

⁵ Teme yuʼun-nix ay pruebaetik-a te ya yakʼ ta ilel te yuʼun-nix ay-a te Jpaswanej, ¿bin yuʼun te ants winiketik ma schʼuunik te jaʼ la spas Dios spisil te bintik ay? Jaʼ yuʼun te maʼyuk bin-ora sleojik pruebaetik. Te Robert, te testigoix yuʼun Jehová, jich ya yal: «Ta escuela maʼyuk bin-ora la yichʼ alel ta swenta te bintik pastiklanbil, la jkuy te ma smeleliluk. Jaʼto te kʼalal kʼopojon sok te testigoetik yuʼun Jehová te kʼalal ayix 22 kaʼbilal-a, la yakʼbonik kil ta Biblia te yuʼun-nix smelelil-a te bin ya yal ta swenta te bintik pastiklanbil». * (Ilawil te recuadro « Te bin mukʼ skʼoplal ya yichʼ albeyel te meʼil tatiletik»).

6. ¿Bin yuʼun te ants winiketik ya yalik te maʼyuk Jpaswanej?

⁶ Ay ants winiketik ya yalik te malaj ayuk Jpaswanej, melel jaʼnax ay schʼuunel yoʼtanik ta swenta te bin ya yilik. Pero aynix bin  ya schʼuunik manchukme ma chikanuk ta ilel, jich bitʼil ya schʼuunik te ay gravedad o yip te Balumilal, melel ay pruebaetik te ya yakʼ ta ilel te yuʼun-nix jich-ae. Te chʼuunel oʼtanil te ya yalbey skʼoplal te Biblia, jaʼnix jich ay pruebaetik te ya yakʼ ta naʼel «te smelelil te bin ma chicanuc ta ilele» (Heb. 11:1). Yuʼun ya kilbeytik skʼoplal te pruebaetik, ya skʼan jlokʼestik tiempo sok ya jpastik tulan, pero bayal ants winiketik te ma skʼan ya spasik. Jaʼ yuʼun ya yalik te maʼyuk Dios.

7. ¿Bin yuʼun ya jnaʼtik te ma spisiluk te ants winiketik ya yalik te maʼyuk Jpaswanej?

⁷ Ay cientificoetik te kʼalal la yilbeyik skʼoplal kʼot ta yoʼtanik te yuʼun-nix ay-a te Dios, te la spas te Balumilal sok te chʼulchan. * Jich bitʼil te Robert te la kilbeytik  skʼoplal ta párrafo 5, ayniwan machʼatik ma xkʼot ta yoʼtanik te ay Jpaswanej, melel ma xyichʼ albeyel skʼoplal ta universidad. Pero ay cientificoetik te la snaʼbeyik sba te Jehová sok kʼux ta yoʼtanik. Ta jpisiltik ya skʼan stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik ta stojol Jehová, chikan teme jnopojtik jun o maʼuk, joʼotik ay ta jwentatik spasel.

8, 9. 1) ¿Bin jojkʼoyel ya kilbeytik skʼoplal? 2) ¿Bin-utʼil ya skoltayotik kʼalal ya jnopbeytik skʼoplal te bintik pastiklanbil?

⁸ ¿Bin-utʼil ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik ta stojol te Jpaswanej? Kiltik chanchajp.

⁹ Jnoptik ta swenta te bintik pastiklanbil. Teme ya kiltik te bintik pastiklanbil, jich bitʼil te chambalametik, jaʼmaletik sok te ekʼetik, ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik ta stojol te Jpaswanej (Sal. 19:1; Is. 40:26). Kʼalal ya jnopbeytikxan skʼoplal, ya schʼuunxan koʼtantik te jaʼ Jpaswanej te Jehová. Ta jpublicaciontik ya xlokʼ articuloetik te ya scholbeyxan skʼoplal te bintik pastiklanbil. Manchukme tulan ya kaʼiytik te ya xkʼot ta koʼtantik, jpastik tulan ta skʼoponel sok jnoptik te ban kʼalal ya xjuʼ kuʼuntik. Ayuk ta koʼtantik te ya xjuʼ jchaʼkiltik te tʼujbil videoetik te ay ta jw.org te ya yalbey skʼoplal te bintik pastiklanbil, te la yichʼ ilel ta mukʼul tsoblej yuʼun oxeb kʼajkʼal.

10. Ala junuk ejemplo te ya yakʼ ta ilel te ay Jpaswanej (Romanos 1:20).

¹⁰ Kʼalal ya jnopbeytik skʼoplal te bintik pastiklanbil, kiltik bin ya snojptesotik ta swenta te Jpaswanej (kʼopona Romanos 1:20). Jich bitʼil te Kʼajkʼal, ma jaʼuknax ya yakʼ sakal kʼinal sok ya skʼixnajtes te Balumilal yuʼun ay kuxlejalil, jaʼnix jich ya yakʼ xojobil te ya yutsʼin jbakʼetaltik. ¿Bin ya skoltayotik yuʼun ma xyutsʼinotik? Te Balumilal potsbil ta gas te ozono sbiil, te ma xyakʼ xkʼax tal ta jtojoltik te xojobil te ya x-utsʼinwan. Kʼalal ya xtoy te xojobil Kʼajkʼal, jaʼnix jich ya xtoy te gas te spotsoj te Balumilal. Ta swenta te bintik pastiklanbil, ¿mabal jichuk te ay Jpaswanej te pʼij sok te ay skʼuxul yoʼtane?

11. ¿Banti ya jtabeytikxan skʼoplal te bintik pastiklanbil? (Ilawil te recuadro « Aʼtejibaletik yuʼun ya stsakxan yip schʼuunel koʼtantik»).

¹¹ Teme ya jletik información ta Sleojibal temaetik yuʼun sTestigotak Jehová sok ta jw.org, ya jtabeytikxan skʼoplal ta swenta te bintik pastiklanbil te ya skoltayotik yuʼun ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik. Yaniwan xjajch jkʼopontik articuloetik sok yilel videoetik ta sección «¿Aybal machʼa la spas?», komiknax sok ya scholbey skʼoplal ta swenta te chambalametik sok jaʼmaletik. Jaʼnix jich ya jtatik ejemploetik yuʼun cientificoetik te slokʼtayojik te bintik pastiklanbil ta Balumilal.

12. ¿Bin ya skʼan ya xkʼot ta koʼtantik te kʼalal ya jnoptik te Biblia?

¹² Jnoptik te Biblia. Te bioquímico te la kilbeytik skʼoplal ta párrafo 4, ta sjajchibal maʼyuk schʼuunel yoʼtan ta stojol te Jpaswanej, pero ta patil jelon te snopojibal yuʼun. Jich ya yal: «Te schʼuunel koʼtan ma jaʼuknax chʼiem yuʼun te bin jnopoj ta ciencia, jaʼnix jich ta swenta te snopel te Biblia». Manchukme jnaʼojtik ta lek te bin ya yal te Biblia ya skʼan ma jkom jbatik ta snopel, yuʼun ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik ta stojol te Jpaswanej (Jos. 1:8; Sal. 119:97). Kiltik te jaʼ smelelil te bin kʼoemik ta pasel ta namey, ta albilkʼopetik sok te jun-nax te bin ya scholbey skʼoplal te Biblia. Jaʼ-abi ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik ta stojol te Jpaswanej te bitʼil ay spʼijil, te kʼuxotik ta yoʼtan sok te jaʼ  lokʼem tal ta yoʼtan te bin tsʼibaybil ta Biblia (2 Tim. 3:14; 2 Ped. 1:21). *

13. Ala junuk ejemplo te ya yakʼ ta ilel te ay spʼijil te Jpaswanej kuʼuntik.

¹³ Kʼalal ya jnoptik te Biblia, kiltik bin-utʼil ya xtuun kuʼuntik ta jkuxlejaltik. Te Biblia yaloj ta jamal te machʼa jaʼ ya xbajt ta yoʼtan sleel takʼin ya sta bayal swokol (1 Tim. 6:9, 10; Prov. 28:20; Mat. 6:24). ¿Yatobal xtuun kuʼuntik te bin ya yal te Biblia? Yak. Te libro La epidemia del narcisismo, jich ya yal: «Te machʼatik jaʼ baem ta yoʼtanik sleel sbilukik sok ya skʼanxan stakʼinik, ma tseʼeluk yoʼtanik sok jaʼ ya stsakotikxan ta chamel». Jaʼ yuʼun chikan ta ilel te jaʼ smelelil te bin ya yal te Biblia. ¿Yabal xjul ta koʼtantik textoetik ta Biblia te ay skoltayojotik? Teme bayalxan skʼoplal ta koʼtantik te bin ya yal te Biblia, jaʼ ya smukʼulinxan koʼtantik te spʼijil yoʼtan te Jpaswanej kuʼuntik (Sant. 1:5). Teme jich ya jpastike, tseʼelnax koʼtantik yuʼun (Is. 48:17, 18).

14. ¿Bin ya jnoptik ta stojol Jehová te kʼalal ya jkʼopontik te Biblia?

¹⁴ Te kʼalal ya jnoptik te Biblia, jaʼ ya jkʼantik te ya jnaʼbeytik sba ta lek te Jehová (Juan 17:3). Te kʼalal jich ya jpastik, ya kiltik te taleliletik yuʼun te jichnix ya xchiknaj ta bintik spasoj. Te kʼalal ya xkʼot ta koʼtantik bin yilel stalel te Jehová ya schʼuun koʼtantik te yuʼun-nix ay-ae (Éx. 34:6, 7; Sal. 145:8, 9). Te kʼalal ya jnaʼbeytikxan sba te Jehová, ya xmukʼubxan te schʼuunel koʼtantik ta stojol, kʼux-xan ta koʼtantik sok ya kamigointik ta lek.

15. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik kʼalal ya kalbeytik te ants winiketik te yuʼun-nix ay-a te Diose?

¹⁵ Jcholbeytik yaʼiy te ants winiketik te bin jnopojtik ta stojol Dios. Teme jich ya jpastik, ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik. Pero ¿bin ya jpastik teme ay machʼa ya sjojkʼoybotik teme yuʼun-nix ay-a te Dios? Jlebeytik sujtib ta jpublicaciontik te lokʼemik ta Biblia sok kakʼbeytik yil (1 Ped. 3:15). Jaʼnix jich kalbeytik jtul hermano te pʼijubenix ta lek te yakuk skoltayotik. Chikan teme ya schʼuun te ants winik te bin ya yal te Biblia o maʼuk, te bitʼil la jpastik tulan ta slebeyel sujtib, ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik. Teme jich ya jpastik, ma xyutsʼin koʼtantik te bin ya yalik te ants winiketik.

16. ¿Bin ya xkʼot ta pasel teme ma jtulantestik te schʼuunel koʼtantik?

¹⁶ Manchukme bayalix jaʼbil te yakotik ta abatinel ta stojol te Jehová, ya skʼan te ya jtulantestikxan te schʼuunel koʼtantik. ¿Bin yuʼun? Melel teme ma jichuk ya jpastike, ya xpejkʼaj te schʼuunel koʼtantik. Jnaʼojtik te schʼuunel koʼtantik smakojbey skʼoplal te smelelil te bin ma chikanuk ta ilel. Oranax ya schʼay ta koʼtantik te bin ma xkiltik, jaʼ yuʼun te jpuk-kʼop Pablo la yal te oranax ya «sbechʼotic» ta mulil teme maʼyuk schʼuunel koʼtantik (Heb. 12:1). Pero, ¿bin ya jpastik yuʼun ma xpejkʼaj te schʼuunel koʼtantik? (2 Tes. 1:3).

17. ¿Bin ya jpastik yuʼun tulanuk te schʼuunel koʼtantik?

¹⁷ Sbabial, jkʼanbeytik ta spisil-ora te schʼul espíritu te Jehová. ¿Bin yuʼun? Melel te chʼul espíritu, jaʼ ya skoltayotik ta schʼitesel te schʼuunel koʼtantik (Gál. 5:22, 23). Teme ma jkʼanbeytik koltayel te Jehová, ma stsak yip te schʼuunel koʼtantik ta stojol, melel jaʼ Jpaswanej kuʼuntik. Ya yakʼbotik te schʼul espíritu te Jehová teme ma jkom jbatik ta skʼanbeyel (Luc. 11:13). Ya xjuʼ te jich ya kalbeytik: «Aʼbotcotic  xan schʼuhunel coʼtancotic» (Luc. 17:5).

18. Jich bitʼil ya yal te Salmo 1:2, 3, ¿bin mukʼul majtanil ay kuʼuntik?

¹⁸ Schebal, jnoptik spisil-ora te sKʼop Dios (kʼopona Salmo 1:2, 3). Kʼalal la yichʼ tsʼibayel te texto ini, chaʼoxtulnax israeletik tsʼakal yichʼojik te Ley yuʼun te Dios, pero te ajwaliletik sok te sacerdoteetik ay yuʼunik stukelik. Ta jukjukeb jaʼbil te «winiquetic, antsetic, alaletic soc jyanlumetic», ya stsob sbaik ta yaʼiyel te Ley yuʼun te Dios (Deut. 31:10-12). Ta skʼajkʼalel te Jesús, chaʼoxtulnax ants winiketik ay yuʼunik te rolloetik sok jteb ma spisiluk te rolloetik-abi ay ta sinagogaetik. Ta kʼajkʼal ini, jteb ma jpisiltikuk ayix kuʼuntik te Biblia ta spajkal o ta jun-nax parte. ¿Bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel te mukʼ skʼoplal ta koʼtantik te Biblia?

19. ¿Bin ya jpastik yuʼun ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik?

¹⁹ Ya kakʼtik ta ilel te mukʼ skʼoplal ta koʼtantik te sKʼop Dios, kʼalal ya jkʼopontik ta jujun kʼajkʼal. Ma jaʼuknax ya jnoptik te kʼalal ay jtiempotik, teme ay yorail kuʼuntik, ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik.

20. ¿Bin ya skʼan ya jpastik?

²⁰ Ma pajalotik sok te «machʼatic pʼij yoʼtanic soc te machʼatic ay bintic ya snaʼic», yan te joʼotik, ay schʼuunel koʼtantik ta swenta te bin ya yal te sKʼop Dios (Mat. 11:25, 26). Te bitʼil ya jkʼopontik te Biblia, jnaʼojtik bin yuʼun te balumilal yak ta bolobelxan sok ya jnaʼtik te bin ya spas te Jehová ta swenta-abi. Ya skʼan jpastikxan tulan yuʼun ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik sok jkoltaytik te ants winiketik te ayuk schʼuunel yoʼtanik ta stojol te Jpaswanej (1 Tim. 2:3, 4). Ya jmaliytik sok stseʼelil koʼtantik te yakuk xkʼot skʼajkʼalel te ya kalbeytik yutsilal te Jehová sok ya kaltik te bin ya yal te Apocalipsis 4:11: «Cajwaltic Dios, hich ya scʼan te yac awichʼ awutsilal, ichʼel ta mucʼ, [...] como haʼat la apas spisil bintic ay».