1. ¿Bin ya skoltayotik yuʼun ya jmulantik snopel te albilkʼopetik te ay ta Bibliae?

 JTUL hermano te Ben sbiil jich ya yal: «Ya jmulan snopel te albilkʼopetik te ay ta Biblia». ¿Jichbal ya awal-euk? o ¿Yabal akuy te wokol sok te chʼajiltik sba ta nopel te albilkʼopetike? Teme jiche, yaniwan xjelon te bin ya anop teme ya awichʼbey swentail bin yuʼun te Jehová la yakʼ ta stsʼibayel ta Biblia te albilkʼopetike.

2. ¿Bin ya kiltik ta artículo ini?

² Ta artículo ini, ya xbajt kiltik bin yuʼun ya skʼan ya jnaʼbeytik swentail ta lek te albilkʼopetik te ay ta Biblia, jaʼnix jich ya kiltik bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya jnoptik. Ta patil ya kiltik cheb albilkʼopetik te la yal te Daniel sok ya xbajt kiltik bin-utʼil ya skoltayotik ta yichʼbeyel swentail te albilkʼopetik-abi.

3. ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya kichʼbeytik swentail te albilkʼopetik te ay ta Biblia?

³ Yuʼun ya kichʼbeytik swentail te albilkʼopetik te ay ta Biblia, ya skʼan ya jkʼantik koltayel. Nopa awaʼiy te ayat ta paxial ta jun lugar te maba ya anaʼbey sbae, pero ya sjokinat jtul awamigo te ya snaʼbey sba ta lek te lugar-abi. Ya snaʼ te banti ayex sok te banti ya x-ikʼawan bael te jujun calle. ¡Kʼax lek te la sjokinat bael te awamigoe! Jaʼnix jich te Jehová ya snaʼ te bin tiempo yakotik ta kuxinel sok te bin ya xtalxan ta pajel chaʼbej. Jaʼ yuʼun, yuʼun ya kichʼbeytik swentail te albilkʼopetik te ay ta Biblia, ya skʼan ya jkʼanbeytik sok spekʼelil koʼtantik te Jehová te yakuk skoltayotike (Dan. 2:28; 2 Ped. 1:19, 20).

4. ¿Bin yuʼun te Jehová la yakʼ ta tsʼibayel ta Biblia te albilkʼopetik? (Jeremías 29:11, jaʼnix jich ilawil te foto).

⁴ Jich bitʼil jtul lekil tatil te ya skʼan te lek ya xkʼot ta lokʼel te yal snichʼnab, jaʼnix jich-euk te Jehová (kʼopona Jeremías  29:11). Pero, te Jehová ma pajaluk sok te meʼil tatiletik, melel ya snaʼ spisil te bin ya xkʼot ta pasel ta pajel chaʼbej. Te Jehová la yakʼ ta stsʼibayel ta Biblia te albilkʼopetik yuʼun ya jnaʼtik te bin ya xkʼot ta pasel ta pajel chaʼbej (Is. 46:10). Ya xjuʼ ya kaltik te albilkʼopetik, jaʼ majtaniletik te la yakʼbotik sok skʼuxul yoʼtan te jTatik te ay ta chʼulchan. Pero, ¿bin-utʼil ya xjuʼ ya jnaʼtik te yan-nanix xkʼot ta pasel-ae?

5. ¿Bin ya xjuʼ ya snop te jchʼieletik ta swenta te ejemplo yuʼun te Maks?

⁵ Te jchʼieletik te ayik ta escuela, joytaybilik ta ants winiketik te ay skʼoplal jtebuk ta yoʼtanik te bin ya yal te Biblia o ay machʼatik te jkʼaxel maʼyuk skʼoplal ta yoʼtanike. Te bin ya yalik sok te bin ya spasik te ants winiketik-abi, ya xjuʼ ya yakʼ xchebaj yoʼtan te jchʼieletik ta swenta te bin schʼuunojike. Kiltik te bin kʼot ta stojol jtul hermano te Maks sbiil. Jich ya yal: «Te kʼalal jchʼielonto-ae, jajch jnop teme smelelil te religión te banti ya yikʼon bael te jmeʼ jtat sok teme yuʼunix talem ta stojol Dios-a te Bibliae». ¿Bin la spas te smeʼ stat? Te Maks jich ya yal: «Jnaʼoj te ya smel yoʼtanik pero maba chʼay te slamalil yoʼtanike». Te smeʼ stat la stuuntesik te Biblia yuʼun ya yakʼbeyik sujtib te jojkʼoyeletik yuʼun te Maks. Jaʼnix jich ay bintik la spas te Maks. Jich ya yal: «Jajchon ta snopel te albilkʼopetik te ay ta Biblia, sok ya jcholbey yaʼiyik yantik jchʼieletik ta congregación te bin yakon ta snopele». ¿Bintik lek lokʼ yuʼun-a? Te Maks jich ya yal: «Ta patil kʼot ta koʼtan te yuʼunix lokʼem tal ta yoʼtan Dios-a te bin ya yal te Bibliae».

6. ¿Bin ya skʼan ya jpastik teme xchebet koʼtantik ta swenta te bin ya yal te Biblia sok bin yuʼun?

⁶ Teme jich ya awaʼiy aba bitʼil te Maks, te ya anop, ¿melelnixbal-a te bin ya yal te Biblia? Mame chebaj awoʼtan yuʼun, pero ay bintik ya skʼan ya apas. Te kʼalal ay bin ma schʼuun koʼtantike jich koem te ay bin stsaʼekʼuben o chuxuben teme maba ya yichʼ lokʼesele ya stsʼilaj te bin chuxubene. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya alokʼes te bin «chuxuben o te bin stsaʼekʼuben» ta swenta te schʼuunel awoʼtane? Sbabial jojkʼoybeya aba: «¿Yabal jchʼuun te bin ya yal te Biblia ta swenta te bin ya xkʼot ta pasel ta pajel chaʼbej?». Teme xchebet awoʼtane, mukʼ skʼoplal te ya anop te albilkʼopetik te ay ta Biblia te kʼoemikix ta pasele. ¿Bin ya xbajt skoltayat?

7. ¿Bin koltayot te Daniel ta snopel te albilkʼopetik te ay ta Biblia? (Daniel 12:10, jaʼnix jich ilawil te foto).

⁷ Yuʼun ya jnoptik te albilkʼopetik te ay ta Biblia ya skʼan ya jkʼayinbeytik stalel te Daniel. Te Daniel la snop te albilkʼopetik yuʼun ya skʼan ya snaʼ te smelelile. Te binxan koltayot jaʼ te spekʼelil yoʼtan. Snaʼoj-a te ya yakʼbey spʼijil te Jehová te machʼatik ya xnaʼbot sba yuʼun sok te ya schʼuun te mantaliletik yuʼune (Dan. 2:27, 28; kʼopona Daniel 12:10). La yakʼ ta ilel spekʼelil yoʼtan kʼalal la skʼanbey koltayel te Jehová (Dan. 2:18). Jaʼnix jich te Daniel la yakʼ yoʼtan ta snopel te Biblia. La yil ta lek te bin ya yal te balbil junetik te ay yuʼun-ae (Jer. 25:11, 12; Dan. 9:2). ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya kʼayinbeytik te ejemplo yuʼune?

8. ¿Bin yuʼun ay chaʼoxtul ants winiketik te ya snopik te albilkʼopetik, pero bin ya skʼan ya jpastik te joʼotike?

 ⁸ Ilawil te bin yuʼun ya anope. ¿Bin yuʼun ya anop te albilkʼopetik te ay ta Biblia? ¿Yabal anop yuʼun ya akʼan ya anaʼ te smelelil kʼope? Teme jiche, yame skoltayat te Jehová (Juan 4:23, 24; 14:16, 17). Pero ay ants winiketik te ya snopik te Biblia yuʼun-nax ya skʼan ya staik pruebaetik te ya yakʼ ta naʼel te ma talem ta stojol Dios te Bibliae. Ya skʼan ya staik pruebaetik yuʼun jaʼiknix ya staik ta nopel te bin lek sok te bin maba lekuk, sok te ya spas te bin ya skʼan yoʼtanike. Ya jnoptik te albilkʼopetik te ay ta Biblia yuʼun ya jnaʼtik te bin smelelil. Sok yuʼun ya kichʼbeytik swentail ya skʼan ayuk kuʼuntik jun talelil te mukʼ skʼoplal.

9. ¿Bin talelil ya skʼan ay kuʼuntik yuʼun ya kichʼbeytik swentail te albilkʼopetik te ay ta Biblia sok bin yuʼun?

⁹ Pekʼeluk awoʼtan. Te Jehová jamal yaloj te ya skoltay te machʼatik pekʼel yoʼtanik (Sant. 4:6). Jaʼ yuʼun, teme ya jkʼan ya kichʼbeytik swentail te albilkʼopetik te ay ta Biblia ya skʼan ya jkʼanbeytik koltayel te Jehová. Teme pekʼel koʼtantik, jaʼnix jich ya jchʼuuntik te koltayel ya yakʼbotik te j-abat te jun yoʼtan sok pʼij, melel jaʼ te machʼatik ya stuuntes te Jehová yuʼun spisil-ora ya smakʼlinotik ta yorail (Luc. 12:42). Te Jehová jaʼ jun Dios te chajpanbil ta lek spisil te bintik ya spase, jaʼ yuʼun ya stuuntes te j-abat te jun yoʼtan sok pʼij yuʼun ya kichʼbeytik swentail te bintik smelelil ya yal te Bibliae (1 Cor. 14:33; Efes. 4:4-6).

10. ¿Bin ya yakʼbat anop te bin la spas te Esther?

¹⁰ Akʼa awoʼtan ta snopel te bin ya yal te Biblia. Nopa ta swenta jun albilkʼop te ay ta Biblia te ya amulan sok nopa. Jich la spas jtul hermana te Esther sbiil. Te Esther ya smulan te albilkʼopetik te ya yalbey skʼoplal ta swenta te Mesías. Jich ya yal: «Te kʼalal ay 15 kaʼbilal-a, la jkʼan la kil teme la yichʼ tsʼibayel te albilkʼopetik te kʼalal mato xtal-a te Jesús ta Balumilal». Jich yuʼun, ¿bin la spas? Jajch skʼopon te Rollos del mar Muerto, sok te bin la snop tey-ae, la yil te smelelile. Te Esther jich ya yal: «Ay chaʼoxchajp te balbil junetik ini ay la yichʼik tsʼibayel te kʼalal mato talem-a te Jesuse. Jich yuʼun te albilkʼopetik te ya yal tey-ae, talem ta stojol Dios». Jich ya yalxan: «Aynix-a te bintik bayal buelta la skʼan la jkʼopon yuʼun ya kichʼbey swentail». Manchukme jich la spas, jich ya yaʼiy te ay bin lek lokʼ yuʼun-a. Te kʼalal la snop yantikxan albilkʼopetik te ay ta Biblia jich la yal: «Kʼot ta koʼtan te yuʼun-nix smelelil-a te bin ya yal te Biblia, sok joʼon-nix la jta ta ilel».

11. ¿Bin lekilal ya jtatik te kʼalal ya xkʼot ta koʼtantik te bin ya yal te Biblia?

¹¹ Kʼalal ya kiltik bin-utʼil kʼoem ta pasel cheʼoxeb albilkʼopetik te ay ta Biblia, ya xmukʼubxan te smukʼul koʼtantik ta stojol te Jehová sok te tojobteseletik ya yakʼbotik. Jaʼnix jich te albilkʼopetik te ay ta Biblia ya skoltayotik yuʼun ma xchʼay te smukʼul koʼtantik sok te stseʼelil koʼtantik, manchukme ay bintik ya xkʼot ta pasel. Ta ora ini ya kilbeytik skʼoplal cheb albilkʼopetik te la yal te Daniel te yak ta kʼoel ta pasel ta jkʼajkʼaleltik. Yichʼbeyel swentail te albilkʼopetik-abi ya  xbajt skoltayotik yuʼun lekuk te bin ya jtatik ta nopel spasele.

12. ¿Bin ya skʼan ya yal te «capal ta hierro soc ta chicʼbil lum» te yok te mukʼul lokʼomba? (Daniel 2:41-43).

¹² (Kʼopona Daniel 2:41-43). Te ajwalil Nabucodonosor la yil ta swayich jun mukʼul lokʼomba te «capal ta hierro soc ta chicʼbil lum» te yoke. Kʼalal ya jpajbeytik skʼoplal te albilkʼop la yal te Daniel sok te ay ta Apocalipsis, ya xkʼot ta koʼtantik te yok te mukʼul lokʼomba-abi, jaʼ ya skʼan ya yal te jun-nax ayik te Estados Unidos sok te Reino Unido, te jaʼ te potencia mundial te ay ta ora ini. Kʼalal te Daniel la scholbey yaʼiy te Nabucodonosor te bin ya skʼan ya yal te swayiche, jich la yal ta swenta te potencia mundial ini: «Ay banti ay yip soc ay banti mayuc yip». ¿Bin yuʼun te ay banti maʼyuk yip? Melel te ants winiketik te ma mukʼ skʼoplalik jich bitʼil te chikʼbil lum, maba ya yakʼ te ayuk yip te hierro. b

13. ¿Bintik mukʼik skʼoplal ya skoltayotik ta yichʼbeyel swentail te albilkʼop ini?

¹³ Te bin la yal te Daniel ta swenta te mukʼul lokʼomba, kʼaxtoxan-a te yok, ay bin mukʼ skʼoplal ya yakʼ kichʼbeytik swentail. Sbabial, te potencia mundial te jaʼik te Estados Unidos sok te Reino Unido yakʼojik ta ilel te bayal yipike. Jich la yakʼik ta ilel kʼalal la yaʼiyik tsalaw ta Primera sok ta Segunda Guerra Mundial. Pero te potencia-abi, yak ta lajel te yipe sok ya xbajt lajukxan ta swenta te kʼopetik sjachojik te ants winiketik. Schebal, jaʼ ini jaʼ te slajibal potencia te chiknajem te kʼalal mato xtal-a te Wentainel yuʼun te Dios yuʼun ya slajin spisil te ajwaliletik yuʼun te Balumilal. Manchukme ay yantik nacionetik ya skontrainik te potencia mundial-abi, maba ya xbajt chiknajuk yan. Jich ya kaltik, melel te albilkʼop ya yal «te ton» —te Wentainel yuʼun te Dios— ya xbajt swuytiklan te yok te mukʼul lokʼombae (Dan. 2:34, 35, 44, 45).

14. ¿Bin utʼil ya skoltayotik te albilkʼop yuʼun te yok te lokʼomba te kapbil ta hierro sok ta chikʼbil lum?

¹⁴ ¿Yabal schʼuun awoʼtan te smelelil te albilkʼop la yal te Daniel ta swenta te yok te mukʼul lokʼomba? Teme jiche, ya xchiknaj ta swenta te bin ya apas ta akuxlejal. Jich bitʼil te maba mukʼ skʼoplal ta awoʼtan sleel kʼulejalil, melel nopol ya yichʼ lajinel te bintik ay ta balumilal (Luc. 12:16-21; 1 Juan 2:15-17). Yichʼbeyel swentail te albilkʼop-abi, yame skoltayat yuʼun mukʼ skʼoplal ta awoʼtan te scholel skʼop Dios sok yotsesel jnopojeletik (Mat. 6:33; 28:18-20). Te bitʼil la kilbeytikix skʼoplal te albilkʼop-abi, mukʼ skʼoplal te yakuk ajojkʼoybey aba: «Te kʼalal ay bin ya jta ta nopel spasel, ¿yabal kakʼ ta ilel te schʼuunoj koʼtan te nopol ya yichʼix lajinel te ajwaliletik yuʼun te balumilal?».

15. Ta ora ini, ¿machʼatik-a «te ajwalil ta norte» sok te «te ajwalil ta sur»? (Daniel 11:40).

¹⁵ (Kʼopona Daniel 11:40). Te capítulo 11 yuʼun Daniel ya yalbey skʼoplal cheb ajwaliletik te ya skontrain sbaik yuʼun ya skʼan swentainik te balumilal. Kʼalal ya kilbeytik skʼoplal te albilkʼopetik ini sok yantikxan te ay ta Biblia, ta ora ini jnaʼojtik te «ajwalil ta norte» jaʼik te Rusia sok te sjoʼtak, «te ajwalil ta sur» te jaʼ te potencia mundial, jaʼik te Estados Unidos sok te Reino Unido. c

16. ¿Bintik wokoliletik staojik te j-abatetik yuʼun Dios te yakik ta kuxinel te banti swentainoj te «ajwalil ta norte»?

¹⁶ «Te ajwalil ta norte» yakik ta skontrainel  te j-abatetik yuʼun te Dios te banti swentainoje. Ay chaʼoxtul Testigoetik yichʼojik majel sok chukel ta swenta te schʼuunel yoʼtanike. Pero te hermanoetike maba xiʼojik te bin spasoj te «ajwalil ta norte». Yakʼojik ta ilel te yichʼoj yip te schʼuunel yoʼtanik. ¿Bin yuʼun? Melel snaʼojik te bin la stsʼibay te j-alwanej Daniel ta swenta te kontrainele (Dan. 11:41). d Kʼalal ya xkʼot ta koʼtantik bin-utʼil kʼoem ta pasel te albilkʼop-abi, ya skoltayotik yuʼun ayuk smukʼul koʼtantik sok te jun koʼtantik ta stojol te Jehová.

17. ¿Bintik wokoliletik ya sitintayik te hermanoetik te kuxinemik te banti ya xwentainwan «te ajwalil ta sur»?

¹⁷ Te ayix tal jaʼbile, «te ajwalil ta sur» jaʼnix jich la skontrain te lum yuʼun te Jehová. Jich bitʼil ta yolil bael te siglo 20 ay chaʼoxtul hermanoetik te la yichʼik chukel sok ay chaʼoxtul jchʼieletik te la yichʼik lokʼesel ta escuela ta swenta te jun yoʼtanik ta stojol te Jehová. Pero te jaʼbiletik kʼax tale, te j-abatetik yuʼun te Jehová bayalxan bin-utʼil yichʼoj pasel ta  prueba te bitʼil jun yoʼtan yakʼoj sbaik. Jich bitʼil ta yorail campañaetik te j-abat yuʼun Jehová yaniwan skʼan ya skoltaybeyik skʼoplal jun partido, manchukme maba ya xbajt spas votar, pero yaniwan snop ta yoʼtan te ay machʼa ya skʼan ya xjuʼ yuʼune. Ma jaʼuknax ya skʼan ya jkanantaytik te bin ya jpastik, jaʼnix jich te bin ya jnoptik sok te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik yuʼun jich jun koʼtan ya kakʼ jbatik ta stojol te Jehová (Juan 15:18, 19; 18:36).

18. ¿Bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik kʼalal ya kiltik te ya skontrain sbaik te chaʼtul ajwaliletike? (Jaʼnix jich ilawil te fotoetik).

¹⁸ Te machʼatik ma schʼuunik te albilkʼopetik te ay ta Biblia, bayalniwan ya smel yoʼtanik kʼalal ya yilik «te ajwalil ta sur» ya skontrain sba sok te «ajwalil ta norte» (Dan. 11:40). Ta swenta te bombaetik te ay yuʼunik te ajwaliletik ini, yaniwan xjuʼ ya slajinik te kuxlejalil ta Balumilal. Pero te Jehová ma xyakʼ te jich ya xkʼot ta pasele (Is. 45:18). Jich yuʼun maba ya jmel koʼtantik sok maba ya xiwotik. Kʼalal ya kiltik te ya skontrain sbaik te «ajwalil ta norte» sok «te ajwalil ta sur», ya xmukʼubxan te schʼuunel koʼtantik, melel ya yakʼ jnaʼtik te nopolix te slajibal te bintik ay ta balumilal.

19. ¿Bin ya skʼan ay ta koʼtantik ta swenta te albilkʼopetik te ay ta Biblia?

¹⁹ Ma jnaʼtik bin-utʼil ya xkʼot ta pasel cheʼoxeb albilkʼopetik te ay ta Biblia. Jich bitʼil te Daniel maba la yichʼbey swentail spisil te bintik la stsʼibaye (Dan. 12:8, 9). Manchukme ma xkichʼbeytik swentail bin-utʼil ya xkʼot ta pasel jun albilkʼop, ma skʼan ya yal te ma xkʼot ta pasele. Schʼuunoj koʼtantik te ya yakʼ jnaʼtik ta yorail te Jehová, jich te bin-utʼil la spas ta namey (Amós 3:7).

20. ¿Bintik albilkʼopetik nopol ya xkʼot ta pasel, sok bin ya skʼan ya jpastik?

²⁰ Te nacionetik jich ya xbajt yalik: «¡Lamalkʼinal sok maʼyuk bin chikan!» (1 Tes. 5:3). Ta jich ora, te ajwaliletik ta balumilal ya skontrainik te lotil religionetik sok ya slajinik ta jkʼaxel (Apoc. 17:16, 17). Ta patil ya skontrainik te lum yuʼun te Dios (Ezeq. 38:18, 19). Tey-abi ya xjajch te guerra yuʼun te Armagedón (Apoc. 16:14, 16). Jnaʼojtik te nopol ya xkʼotix ta pasel spisil ini. Jaʼ yuʼun kalbeytik bayal wokol te jTatik te ay ta chʼulchan te kʼalal ya kiltik te yak ta kʼoel ta pasel te albilkʼopetik sok kʼalal ya jkoltaytik te ants winiketik yuʼun jichuknix ya spasik.