1. ¿Bin ya yakʼ ta ilel te yak ta chʼayel te kʼuxul oʼtanil ta familia?

TE Biblia ya yal te ta slajibal kʼajkʼal te ants winiketik «mayuc scʼuxul yoʼtanic» (2 Tim. 3:1, 3). Yakix ta kʼoel ta pasel ta ora ini. Jich bitʼil, te machʼatik nujpunemik ya yijkitay sbaik, te meʼil tatiletik ma lek ya yil sbaik sok te alnichʼanetik maba kʼux aʼiybil ya yaʼiy sbaik. Ay yantik te manchukme jun-nax snaik, jich yilel te maba sfamilia sbaike. Jtul winik te snopbeyoj skʼoplal bitʼil ay te familiaetik jich la yal: «Te meʼil tatil sok te alnichʼanetik maba jun ayik ta skaj te baem yoʼtanik ta yilel te komputadora, te tablet, te selular o te bideojuegoetik. Jun-nax snaik, pero maba sfamilia sbaik yilel».

2, 3. 1) Jich bitʼil ya yal Romanos 12:10, ¿machʼatik ya skʼan kʼux ta koʼtantik? 2) ¿Bin ya kiltik ta artikulo ini?

² Ma jkʼantik te pajal ya xkʼootik sok te ants winiketik te maʼyuk skʼuxul yoʼtanik (Rom. 12:2). Ma skʼan te jaʼnax kʼux ta koʼtantik te jfamiliatik, jaʼnix jich ya skʼan te kʼux ta koʼtantik te kermanotaktik ta kongregasion (kʼopona Romanos 12:10). Kʼalal te Biblia ya yal «cʼux me xawaʼiy abahic», ta griego kʼop jaʼ ya skʼan ya yal te kʼux ta koʼtantik te machʼatik ay kuʼuntik sok te jich ya kiltik bitʼil kamigotik. Jaʼ jich ya skʼan ya kaʼiy jbatik ta stojol te kermanotaktik ta kongregasion, melel jaʼ jfamiliatik te pajal schʼuunel koʼtantik sok. Teme ya kakʼtik ta ilel skʼuxul koʼtantik, talel kʼaxel ya jkoltay jbatik yuʼun jun-nax ya x-abatinotik ta stojol te Jehová (Miq. 2:12).

³ Ta artikulo ini ya kiltik cheʼoxeb ejemploetik te lokʼem ta Biblia te ya skoltayotik yuʼun ayukxan skʼuxul koʼtantik sok yuʼun ya kakʼtikxan ta ilel.

4. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik Santiago 5:11 ta snaʼel te bayal kʼuxotik ta yoʼtan te Jehová?

⁴ Te Biblia ya yalbey skʼoplal te tʼujbil taleliletik yuʼun te Jehová, jich bitʼil te «jaʼ kʼuxul oʼtanil» (1 Juan 4:8, TNM). Kʼalal ya jnaʼtik te jich stalele, ya jkʼan ya xnoptsajotik ta stojol. Te Biblia jaʼnix jich ya yal te «bayel ya xcʼuxultaywan» te Jehová (kʼopona Santiago 5:11). ¡Kʼax tʼujbil ta aʼiyel te kʼuxotik ta yoʼtan te Jehová!

5. ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te ya snaʼ yoʼbolil jbatik te Jehová sok bin-utʼil ya jnopbeytik yoʼtan?

⁵ Te Santiago 5:11 ma jaʼuknax ya yal te ya xkʼuxultaywan te Jehová, jaʼnix jich ya yal te ya snaʼ yoʼbolil jbatik (Éx. 34:6). Ya yakʼ ta ilel te talelil ini kʼalal ya spasbotik perdon te jmultike (Sal. 51:1). Pero te Biblia ya yal te kʼalal ay machʼa ya jnaʼbeytik yoʼbolil sba, ma jaʼuknax te ya jpasbeytik perdone. Te talelil ini ya xlokʼ ta koʼtantik sok ya stij koʼtantik ta skoltayel te machʼa ay ta kʼaxel ta wokole. Te Jehová ya skʼan ya skoltayotik, kʼaxtoxan jich ya skoltayotik-a te bitʼil jtul nanil ya spas ta stojol te yale (Is. 49:15). Te Jehová ya snaʼbotik yoʼbolil jbatik te kʼalal ya yil te ayotik ta wokol, jaʼ yuʼun ya skoltayotik (Sal. 37:39; 1 Cor. 10:13). Ya jnopbeytik stalel te Jehová kʼalal ya jpasbeytik perdon te kermanotaktik sok te maba ya jkʼej slab koʼtantik ta stojolik (Efes. 4:32). Pero jaʼnix jich ya kakʼtik ta ilel te ya jnaʼbeytik yoʼbolil sbaik teme ya jkoltaytik kʼalal ayik ta kʼaxel ta wokol. Te skʼuxul koʼtantik jaʼ ya stij koʼtantik ta snaʼbeyel yoʼbolil sba te yantik, jich ya jnopbeytik yoʼtan te Jehová te jaʼ mukʼul ejemplo kuʼuntik yuʼun kʼuxul oʼtanil (Efes. 5:1).

6. ¿Bin-utʼil la yakʼik ta ilel te Jonatán sok te David te kʼux ya yaʼiy sbaike?

⁶ Ta Biblia ya jtatik ejemploetik yuʼun j-abatetik yuʼun Dios te kʼux la yaʼiy sbaik, jich bitʼil te Jonatán sok David. Te Biblia ya yal te mero la yamigoin sbaik sok la yal  te Jonatán te «cʼux la yaʼiy ta yoʼtan [te David] hich te bin utʼil cʼux ya yaʼiy sba» (1 Sam. 18:1). Te Jehová la stsa te David yuʼun ya sjelolin jilel ta ajwalil te Saúl, te jaʼ stat te Jonatán. Te Saúl bayal la slab oʼtantay te David, jaʼ yuʼun kʼan smil. Pero te Jonatán maba jun la yakʼ sba sok te Saúl kʼalal kʼan smil te David. Te Jonatán sok te David la yakʼ skʼopik te ya yamigoin sbaik spisil-ora sok te talel kʼaxel ya skoltay sbaik (1 Sam. 20:42).

7. ¿Binwan-a te ya xjuʼ ya xmakotik yuʼun maba ya yamigoin sbaik te Jonatán sok te David?

⁷ Kʼax tʼujbil ta aʼiyel te bitʼil la yamigoin sbaik te Jonatán sok te David, melel ay bintik ya xjuʼ ya xmakotik yuʼun. Jich bitʼil te Jonatán jaʼ kʼaxemxan 30 yaʼbilal-a te bitʼil te David. Pero te Jonatán maba la snop te maʼyuk bin pajal ay yuʼunik sok te mato ayuk spʼijil te jchʼiel kerem David. Jaʼ yuʼun maʼyuk bin-ora pekʼel skʼoplal la yil te David.

8. ¿Bin yuʼun ya awal te jaʼ jun lekil amigo te Jonatán ta stojol te David?

⁸ Te Jonatán maba tal sbikʼtal yoʼtan ta stojol te David, maba la snop te ya spojbey yaʼtel ta ajwalil te David manchukme jaʼ stat te ajwalil Saúl (1 Sam. 20:31). Te Jonatán la yakʼ ta ilel spekʼelil yoʼtan sok jun yoʼtan la yakʼ sba ta stojol te Jehová, lek la yil te jaʼ tsaot yuʼun Jehová te David yuʼun ya x-och ta ajwalil. Jaʼnix jich jun yoʼtan la yakʼ sba ta stojol te David manchukme bayal ilin yuʼun te Saúl (1 Sam. 20:32-34).

9. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel te Jonatán te maba la skontrain te David?

⁹ Te Jonatán kʼux ta yoʼtan te David, jaʼ yuʼun maba la yil jich bitʼil skontra. Te Jonatán pʼijuben ta lek ta stuuntesel te stʼimalteʼ sok maba ya xiw ta yakʼel guerra. Ya yichʼ alel ta stojolik te Jonatán sok te stat te «cʼax hich ahnimajic a te bin utʼil ya xwihl jxiquetic» sok te «cʼax hich yipic a te bin utʼil chojetic» (2 Sam. 1:22, 23). Te Jonatán laniwan stoy sba te jichuke, melel ya snaʼ ta lek yakʼel guerra. Pero maba la sle bin-utʼil ya xkaj stsal te David sok maba ilin te kʼalal ay bin lek la spase. Kʼax lek la yil te ay yip yoʼtan sok te ay smukʼul yoʼtan te David ta stojol te Jehová. Ta melel jaʼtonix-a te kʼalal la smil te Goliat, te Jonatán tal skʼuxul yoʼtan ta stojol te David. ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun jichnix ya kakʼtik ta ilel skʼuxul koʼtantik ta stojol te ermanoetik?

10. ¿Bin ya jpastik teme talel kʼaxel kʼux ya kaʼiy jbatik ta spisil koʼtantik?

¹⁰ Te Biblia jich ya yal: «Talel cʼaxel cʼux me xawaʼiy abahic ta spisil awoʼtanic» (1 Ped. 1:22). Jich ya yakʼ kiltik te Jehová. Bayal ya skʼanotik teme jun koʼtantik ta stojole, maʼyuk bin-ora ya yijkitayotik (Rom. 8:38, 39). Te kʼopil griego te kʼasesbil bitʼil «spisil awoʼtanic», jaʼ ya yakʼ ta naʼel te ya skʼan ya jpastik tulan yuʼun ya kakʼtik ta ilel skʼuxul koʼtantik, melel ay baeltik te wokol ya kaʼiytik yakʼel ta ilel skʼuxul koʼtantik ta stojol te kermanotaktik. Te Biblia ya yal te bin ya skʼan ya jpastik te kʼalal ay bin ma lek ya kichʼtik pasbeyele: «Talel cʼaxel cuhchuc awuʼunic ta scuenta scʼuxul awoʼtanic, acʼahic fuersa te junuc awoʼtan abahic ta scuenta te Espíritu, ta scuenta te lamal qʼuinal te ya yacʼ junajuc awoʼtanique» (Efes. 4:1-3). Swenta maba ya xlaj te «lamal qʼuinal», mame jaʼuk ya xbajt ta koʼtantik yilel te banti ya xchʼayik te kermanotaktik, jichuk ya kiltik te bin-utʼil ya x-ilotik yuʼun te Jehová (1 Sam. 16:7; Sal. 130:3).

11. ¿Bin yuʼun ay wokol ya kaʼiytik yakʼel ta ilel skʼuxul koʼtantik?

 ¹¹ Teme jaʼnax ya kiltik te banti ya xchʼayik te kermanotaktike, wokol ya kaʼiytik yakʼbeyel yil skʼuxul koʼtantik. Ayme jich kʼot ta pasel ta sbabial siglo. Jich bitʼil te Evodia sok te Síntique te jun-nax aʼtejik sok te Pablo «ta scuenta te lec yachʼil cʼop». Ma jnaʼtik bin yuʼun, pero maba lek ya yil sbaik ta schebalik, jaʼ yuʼun te Pablo la yaltiklanbey te «jun pajaluc yoʼtanic ta scuenta te Cajwaltique» (Filip. 4:2, 3).

12. ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya xtal skʼuxul koʼtantik ta stojol te kermanotaktik?

¹² ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya xtal skʼuxul koʼtantik ta stojol te kermanotaktik? Jaʼ te ya jpastik tulan ta snaʼbeyelxan sbaike. Jichme ya xkʼot ta koʼtantik bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaik sok ya x-ayin skʼuxul koʼtantik ta stojolik. Manchukme ma pajal kaʼbilaltik sok jtsʼumbaltik ma jaʼuk ya smakotik yuʼun ya kamigoin jbatik. Juluk ta koʼtantik te jaʼ kʼaxemxan 30 yaʼbilal-a te Jonatán te bitʼil te David, pero kʼax lek la yamigoin sbaik. ¿Aybal machʼa ay ta akongregasion te jaʼ ayxan yaʼbilal o pekʼelxan yaʼbilal te bitʼil te jaʼat sok te ya xjuʼ ya awamigoine? Teme jich ya apase, yame awakʼ ta ilel te kʼux ta awoʼtan spisil te awermanotak (1 Ped. 2:17).

13. ¿Binwan yuʼun ay ermanoetik te jaʼ lekxan ya kaʼiy jbatik soke?

¹³ Teme kʼux ta koʼtantik te kermanotaktik, ¿jaʼbal ya skʼan ya yal te lek ya kamigoin jbatik sok spisilik? Maʼuk, ma xjuʼ kuʼuntik spasel-abi. Ayniwan ermanoetik te jaʼ lekxan ya kaʼiy jbatik sok jaʼniwan yuʼun te ay bin pajal ya jmulantike, pero ma chopoluk te jich ya kaʼiy jbatike. Te Jesús pajal la yil bitʼil yamigo te jnopojeletik, pero jaʼ kʼux la yaʼiyxan ta yoʼtan te Juane (Juan 13:23; 15:15; 20:2). Pero te Jesús ma jaʼuk bayalxan bin la spas ta stojol te Juan. Jich bitʼil te kʼalal bajt sok te sbankil Santiago yuʼun ay bin ya skʼanbeyik te Jesús ta Wentainel yuʼun Dios, te Jesús jich la yaltiklanbey: «Te ya xhuhcajex ta jwaʼel soc ta jqʼuexam  ma hoʼucon ay ta jcuenta yaqʼuel» (Mar. 10:35-40). Ya skʼan ya jnopbeytik yoʼtan te Jesús sok te ma jaʼuk bayalxan bin ya jpastik ta stojol te machʼatik lek kamigoinej jbatik soke (Sant. 2:3, 4). Teme tsabilnax te machʼatik lek ya kiltike, yame jxatik te kongregasion sok maʼyuk lamalkʼinal (Jud. 17-19).

14. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te Filipenses 2:3 yuʼun maba ya jletik te lekxan ya kichʼtik ilel?

¹⁴ Teme kʼux ta koʼtantik te ermanoetik ta kongregasion maba ya jletik bin-utʼil lekxan ya kichʼtik ilel. Juluk ta koʼtantik te Jonatán te ma bikʼtaj yoʼtan ta stojol te David sok maba la skontrain yuʼun te jaʼ ya x-och ta ajwalil. Jnopbeytik stalel te Jonatán, te manchuk ya xbikʼtaj koʼtantik ta stojol te kermanotaktik ta swenta te bin ya snaʼik spasel. Jchʼuuntik spasel te bin la yal te Pablo te jich la yal: «Peqʼueluc xawacʼ abahic; hich me xapʼis te toyol xan ay te yantic te bin utʼil te haʼate» (kʼopona Filipenses 2:3). Ayuk ta koʼtantik te spisil te ermanoetik ya xkoltaywanik ta kongregasion. Teme pekʼel koʼtantik, jaʼme ya kiltik te tʼujbil talelil ay yuʼun te ermanoetik sok yame skoltayotik te ejemplo yuʼunike (1 Cor. 12:21-25).

15. ¿Bin ya yakʼbat anop te bin kʼax ta stojol te Tanya sok te sfamilia?

¹⁵ Te kʼalal ya xkʼaxotik ta tulan wokoliletik, te Jehová ya yakʼbotik smukʼul koʼtantik ta swenta te skʼuxul yoʼtan te kermanotaktik sok te koltayel ya yakʼbotike. Kiltik te bin kʼax ta stojol jun familia te kʼotik ta mukʼul tsoblej internasional «¡Te kʼuxul oʼtanil spisil ya xjuʼ yuʼun!», la yichʼ pasel ta Estados Unidos ta 2019. Ta jun sabado te Tanya sok te oxtul yalatak, ayik ta sujtel bael-a ta otel te banti ayik ta  jilele, pero tal jun karro te lokʼ ta skarril sok pasotik chokar. Te Tanya jich la yal: «Maʼyuk machʼa la sta yejchen, pero lokʼotik ta jkarrotik sok la jtejkʼan jbatik ta tiʼ karretera, ayotik ta nijkel-a. Tey-abi ay machʼa la yakʼ kiltik skʼab te yak yikʼbelotik yuʼun ya xbootik te banti aye. Jaʼ jtul ermano te jaʼnix jich yakʼ ta sujtel tal ta mukʼul tsoblej. Ta patil joʼtulxan ermanoetik te talemik ta Suecia te jaʼnix jich kʼotik ta mukʼul tsoblej la stejkʼan skarroik-euk. Te ermanaetik tal smeyonik sok la smeyik te kantsil-ale, kʼax lek la kaʼiy jbatik yuʼun. Manchukme la kalbeytik te lek ayotike, maba la yijkitayotik jilel ni jaʼuk te kʼalal tal te ambulansia. La yakʼbotik spisil te bin ya xtuun kuʼuntike. La kaʼiybeytik skʼuxul yoʼtan te Jehová ta swenta te bin kʼax ta jtojoltik. Jaʼnix jich la stsakxan yip te skʼuxul koʼtantik ta stojol te kermanotaktike. Ta swenta-abi, ya kalbeytikxan wokol te Jehová sok mukʼubxan te skʼuxul koʼtantik ta stojole». ¿Yabal xjul ta awoʼtan te bitʼil la yakʼbat awil skʼuxul yoʼtan jtul ermano te kʼalal ayat ta tulan wokol-ae?

16. ¿Bin yuʼun ya skʼan te talel kʼaxel kʼux ya kaʼiy jbatik?

¹⁶ ¿Bintik lek ya xlokʼ-a teme talel kʼaxel kʼux ya kaʼiy jbatike? Ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtan te kermanotaktik te kʼalal ayik ta wokol sok jun-nax ya x-abatinotik ta stojol te Jehová. Jaʼnix jich ya xchiknaj ta ilel te smelelil jnopojelotik yuʼun te Jesús sok jich ya x-ikʼbot yoʼtan te ants winiketik yuʼun ya x-abatinik-euk ta stojol te Jehová. Pero te bin mukʼxan skʼoplale, jaʼ te jich ya kalbeytik yutsil skʼoplal te Jehová, «te Tatil yuʼun cʼuxultaywanej soc te Dios te ya yacʼ spisil mucʼul-oʼtanil» (2 Cor. 1:3). Jaʼ yuʼun mame jkom jbatik ta yakʼel ta ilel skʼuxul koʼtantik.