Ochan ta banti te bintik yichʼoje

Baan ta sleojiʼbal

ARTIKULO YUʼUN ESTUDIO 3

Te yantik tuminchijetik ya yalbeyik yutsil skʼoplal te Dios sok te Cristo

Te yantik tuminchijetik ya yalbeyik yutsil skʼoplal te Dios sok te Cristo

«Ay colel ta scuenta te Dios cuʼuntic te hucul ta mucʼul-huctajibal, soc ta scuenta te Jcolel Tuminchij» (APOC. 7:10).

KʼAYOJIL 15 Kalbeytik yutsilal te sba Nichʼan te Jehová

¿BIN YA KILBEYTIK SKʼOPLAL? *

1. ¿Bin maba la spasix jtul kerem kʼalal la yaʼiy jun diskurso ta 1935?

TA JAʼBIL 1926 jtul jchʼiel kerem te 18 yaʼbilal la yichʼ jaʼ. Te smeʼ state jaʼik Estudianteetik yuʼun Biblia, jich sbiilik-a te testigoetik yuʼun Jehová. Ay oxtul skeremik sok chaʼtul yachʼixik te la skoltayik yuʼun ya snaʼbeyik sba te Jehová sok yuʼun ya stʼunik te ejemplo yuʼun te Jesucristo. Ta jujun jaʼbil te kerem-abi ya sweʼ-a te pan sok ya yuchʼ te bino ta Snaʼojibal slajel te Jesús, jich ya spasik-euk-a spisil te Estudianteetik yuʼun te Biblia. Pero ma jichuk la spasix-a te kerem kʼalal la yaʼiy te diskurso te sbiilinej «Te ipal ants winiketik». Jaʼ la skʼases te ermano Joseph Rutherford ta 1935 ta jun mukʼul tsoblej te la yichʼ pasel ta Washington (Estados Unidos). ¿Bin yachʼil la yichʼ albeyel skʼoplal ta mukʼul tsoblej-abi?

2. ¿Bin la scholbey skʼoplal ta sdiskurso te ermano Rutherford?

2 Ta diskurso te la yakʼ te ermano Rutherford la scholbey skʼoplal machʼatik-a te «ipal ants winiketik» o te «cʼax tsobolic» te ya yalbey skʼoplal ta Apocalipsis 7:9. Schʼuunejik-a te jaʼnix jich ya xbajtik ta chʼulchan te ipal ants winiketike, pero jaʼiklaj te machʼatik ma mero jun yoʼtanike. Te ermano Rutherford la stuuntes te Biblia yuʼun ya scholbey skʼoplal te ma tsabilik yuʼun ya xbajtik ta chʼulchan, jaʼik te yantik tuminchijetik * yuʼun Cristo te ya xkolik jilel ta yorail te tulan wokolil sok ya xkuxinik ta Balumilal ta sbajtelkʼinal (Apoc. 7:14). Te Jesús jich la yal: «Ay to yantic tuminchijetic cuʼun te ma ba ochemic ta corral, ya scʼan te ha nix hich ya quicʼticlan tal; ya me yaʼiybonic jcʼop, ha jtsohb nax ya xcʼohtic soc jtuhl nax jcanan yuʼunic» (Juan 10:16). Te yantik tuminchijetik jaʼik te testigoetik yuʼun Jehová te jun yoʼtan ya yakʼ sbaik te ya xkuxinik ta nichimal kʼinal liʼ ta Balumilal (Mat. 25:31-33, 46). Kiltik bin-utʼil bayal ermanoetik jelontesbot skuxlejalik te bin la yichʼ cholbeyel skʼoplale, jich bitʼil te ermano te 18 yaʼbilal (Sal. 97:11; Prov. 4:18).

JUN MUKʼUL TSOBLEJ TE MA XCHʼAY TA KOʼTANTIK

3, 4. Ta mukʼul tsoblej ta 1935, ¿bin kʼot ta yoʼtanik bayal ta mil ermanoetik sok bin yuʼun?

3 Ta mukʼul tsoblej-abi ay bin yan-nax kʼot ta pasel te kʼalal te ermano Rutherford jich la sjojkʼoy: «Awokolukik, ¿yabal xjuʼ ya atejkʼan abaik te machʼatik ya xkuxinex ta sbajtelkʼinal ta Balumilal?». Jtul te machʼa tey ay-ae la yal te kʼaxem ta olil la stejkʼan sbaik ta mukʼul tsoblej te kʼotikniwan 20 mil ta tul. Ta patil te ermano Rutherford jich la yal: «¡Jaʼik ini te ipal ants winiketik!». Kaj spakʼ skʼabik sok kajik ta aw yuʼun stseʼelil yoʼtanik. Te machʼatik la stejkʼan sbaik kʼot ta yoʼtanik te maba ya xbajtik ta chʼulchan sok te ma tsaotik yuʼun te chʼul espiritu. Ta yan kʼajkʼal la yichʼik jaʼ 840 ta tul, jaʼ bayalikxan te yantik tuminchijetik.

4 Teyto-abi maba la sweʼikix te pan sok maba la yuchʼikix te bino ta Snaʼojibal slajel te Jesús, bayal ta mil ermanoetik soknix te jchʼiel kerem te la kalbeytik skʼoplal. Bayal machʼatik jich la yaʼiy sbaik jich bitʼil te ermano te jich la yal sok spekʼelil yoʼtan: «Te slajibal buelta la jweʼ te pan sok la kuchʼ te bino ta Konmemorasion jaʼ ta 1935, melel la jnaʼ te maba la yakʼbon ta koʼtan te Jehová te schʼul espiritu yuʼun ya xkuxinon ta chʼulchan. Te bin ya jmaliye, jaʼ te ya xkuxinon ta Balumilal sok te ya xkoltaywanon yuʼun ya xpastaj ta Nichimal Kʼinal» (Rom. 8:16, 17; 2 Cor. 1:21, 22). Jaʼto tal-abi te ipal ants winiketik yak ta mukʼubel sok jun-nax ayik ta aʼtel sok te machʼatik tsabilik te ya xbajtik ta chʼulchan.

5. ¿Bin yilel ya yil Jehová te machʼatik ya yijkitayik sweʼel te pan sok yuchʼel te bino?

5 ¿Bin yilel la yil Jehová te machʼatik la yijkitayik sweʼel te pan sok ta yuchʼel te bino ta 1935? Teme jtul Testigo ya sweʼ te pan sok ya yuchʼ te bino ta skaj te schʼuunej yoʼtan te tsabil yuʼun ya xbajt ta chʼulchan, pero patil ya sta ta ilel te manix tsabil-ae, ¿bin yilel ya x-ilot yuʼun te Jehová? (1 Cor. 11:28). Ay machʼatik te jich la spasik ta skaj te skuyojik te tsabilike. Pero teme kʼot ta yoʼtanik te manix jichuk-ae sok ya yijkitayik sweʼel te pan sok yuchʼel te bino sok teme jun yoʼtan ya x-abatinik ta stojol te Jehová, jaʼ ya x-akʼotik-a te banti ay te yantik tuminchij. Manchukme ma sweʼikix te pan sok ma xyuchʼikix te bino ya xkʼotik ta Snaʼojibal slajel te Jesús, melel bayal ya yalik wokol ta stojol te Jehová sok te Jesuse.

TE BIN TʼUJBIL AY TA MALIYEL

6. ¿Bin la yal te Jesús te akʼa spasik te chʼul-abatetike?

6 Nopolix te tulan wokolil, jaʼ yuʼun ya skʼan ya jnopbeytik skʼoplal te Apocalipsis kapitulo 7, te ban ya yal ta swenta te machʼatik tsabilik te ya xbajtik ta chʼulchan sok te ipal ants winiketik. Ta kapitulo-abi te Jesús la yalbey te chantul chʼul-abatetik te yakuk skomikxan te chaneb ikʼ te ya xlajinwan. Ma xyakʼik te ya xko tal ta Balumilal te ikʼ-abi, jaʼto te kʼalal yichʼojikix-a te seyo te machʼatik ya xbajtik ta chʼulchan, te jaʼ ya skʼan ya yal te jun yoʼtan la yakʼ sbaik ta stojol te Jehová (Apoc. 7:1-4). Te majtanil ya yichʼik ta swenta te jun yoʼtan la yakʼ sbaike, jaʼ te ya sjokinik ta ajwalil sok ta saserdote te Cristo ta chʼulchan (Apoc. 20:6). Te Jehová, te Jesús sok te chʼul-abatetik bayal ya x-akʼbot stseʼelil yoʼtanik kʼalal te 144,000 ya yichʼik te smajtanik ta chʼulchan.

Te ipal ants winiketik tekʼajtik ta stojol te sjuktajib te Dios sok ta stojol te Jkolel Tuminchij. Slapojik snajtil sakil kʼuʼik sok stuchojik xan (ilawil te parrafo 7).

7. Jich bitʼil ya yal ta Apocalipsis 7:9, 10, ¿machʼatik la yil te Juan sok bin yakik ta spasel? (Ilawil te dibujo ta yelaw te rebista).

7 Te Juan ma jaʼuknax la yil te 144,000 ajwaliletik sok saserdoteetik, jaʼnix jich la yil te «ipal ants winiketik» te kolik jilel ta Armajedon. Te schebal grupo ini, jaʼ tsobolikxan sok ma xnaʼbaj jaytulik (Kʼopona Apocalipsis 7:9, 10). «Slapojic sac scʼuʼ spaqʼuic», jaʼ-abi ya skʼan ya yal te maba la skap sbaik sok te balumilal yuʼun te Satanás, jun yoʼtan la yakʼ sbaik ta stojol te Dios sok ta stojol te Cristo (Sant. 1:27). Tulan yakik ta yalel te la sta skolelik ta swenta te bin la spas te Jehová sok te Jesús, te jaʼ te Jkolel Tuminchij yuʼun Dios. Jaʼnix jich stuchtiklanejik xan jich ya yakʼik ta ilel te tseʼel yoʼtanik yuʼun te jaʼ Ajwalil te Jesús te tsabil yuʼun te Jehová (paja sok Juan 12:12, 13).

8. ¿Bin ya yal ta Apocalipsis 7:11, 12 te ya xkʼot ta pasel ta chʼulchan?

8 Kʼopona Apocalipsis 7:11, 12. Kʼalal te Jehová, te Jesús, te chʼul-abatetik sok te 144,000 ya yilik te ipal ants winiketik ¿bin ya spasik? Te Juan la yil te mero tseʼel yoʼtanik sok te ya yalbeyik yutsil skʼoplal te Diose. Jaʼ ya x-akʼbot stseʼelil yoʼtanik te ya xkʼot ta pasel te najalsitil kʼalal te ipal ants winiketik ya xkolik jilel ta yorail te tulan wokolil.

9. Jich bitʼil ya yal Apocalipsis 7:13-15, ¿bin yakik ta spasel te ipal ants winiketike?

9 Kʼopona Apocalipsis 7:13-15. Te Juan la yal te «sacʼojiquix scʼuʼ spaqʼuic» te ipal ants winiketik te «ha la sacubtesic te ta schʼichʼel te Jcolel Tuminchij». Jaʼ-abi ya skʼan ya yal te lek te bin spasojik sok te lek ya x-ilotik yuʼun te Jehová (Is. 1:18). Yakʼoj skuxlejalik ta stojol te Jehová sok yichʼojikix jaʼ, te ay schʼuunel yoʼtanik ta stojol te laj te Jesús sok yamigoinejik te Jehová (Juan 3:36; 1 Ped. 3:21). Jaʼ yuʼun ya xjuʼ ya stejkʼan sbaik ta stojol te smukʼul juktajib te Dios swenta ya x-abatinik ta stojol ta «cʼahcʼal ahcʼabal» liʼ ta Balumilal. Sok sbujtsʼ yoʼtanik yakik ta scholel skʼop Dios sok ta yotsesel jnopojeletik, jaʼ nail yakʼoj ta skuxlejalik te Wentainel yuʼun te Diose (Mat. 6:33; 24:14; 28:19, 20).

Te ipal ants winiketik, tseʼel yoʼtanik yuʼun te kolik jilel ta yorail te tulan wokolil. (Ilawil te parrafo 10).

10. ¿Bin-a te snaʼojik ta lek te ipal ants winiketik, sok bin yakik ta smaliyel te ya xkʼot ta pasel?

10 Te ipal ants winiketik jaʼnix jich snaʼojik ta lek te ya xkanantayotik yuʼun te Dios te kʼalal kʼaxix-a te tulan wokolil, melel te Biblia jich ya yal: «Te Machʼa hucul ta mucʼul huctajibal ya me smucʼubtes te snahilpacʼ ta stojolic». Jaʼnix jich ya xkʼot ta pasel te bin jalix yakik ta smaliyel te yantik tuminchij, jaʼ te ya «xcusticlambot yaʼlel sitic yuʼun te Diose; mayuquix lajel, mel-oʼtan, oqʼuel o te bin cʼux» (Apoc. 21:3, 4).

11, 12. 1) Jich bitʼil ya yal te Apocalipsis 7:16, 17, ¿bintik tʼujbil bendision yakik ta smaliyel te ipal ants winiketik? 2) ¿Bin ya yakʼik ta ilel te yantik tuminchijetik te kʼalal ya xkʼotik ta Snaʼojibal slajel te Jesuse?

11 Kʼopona Apocalipsis 7:16, 17. Ta kʼajkʼal ini ay j-abatetik yuʼun Jehová te ya xkʼax swokolik ta skaj te wiʼnal, te maʼyuk stakʼinik, te ya xjajch kʼop o ta skaj te guerraetik. Ay yantik te ayik ta karsel ta swenta te jun yoʼtanik ta stojol te Jehová. Pero te ipal ants winiketik tseʼel yoʼtanik, melel snaʼojik te kʼalal ya yichʼ lajinel te bintik chopol, maʼyuk bin-ora ya xkʼax swiʼnalik sok spisil-ora ya yichʼik nojptesel ta swenta te Jehová. Kʼalal te Jehová ya slajin te chopol balumilal yuʼun te Satanás, yame skanantay te ipal ants winiketik swenta maba ya xtaotik ta yilinba te Jehová te pajal sok skʼuxul kʼajkʼ. Te kʼalal kʼaxix-a te tulan wokolil, te Jesús ya stojobteslan bael ta «sloqʼuib haʼetic scuenta cuxlejal» sbajtelkʼinal. Kʼax tʼujbil te bin yakik ta smaliyel te ipal ants winiketik te ya xkolik jilel ta yorail te tulan wokolil, melel maba ya xlajik (Juan 11:26).

12 Te yantik tuminchijetik ay stseʼelil yoʼtanik ta swenta te bin yakik ta smaliyel sok bayal ya yalik wokol ta stojol te Jehová sok te Jesús. Te Jehová maba la stsa te yantik tuminchijetik swenta ya xbajtik ta chʼulchan, pero jich bitʼil kʼux ta yoʼtan sok mukʼ skʼoplal ya yil te machʼatik tsabilik, jaʼnix jich yoʼtan ta tojol te yantik tuminchijetik. Ya xjuʼ ya yalbeyik yutsil skʼoplal te Dios sok te Cristo, jichnix te bitʼil ya spasik te machʼatik tsabilik yuʼun ya xbajtik ta chʼulchan jaʼ ya yalbeyik yutsil skʼoplal-a te kʼalal ya xkʼotik ta Snaʼojibal slajel te Jesús.

KALBEYTIK YUTSIL SKʼOPLAL TE DIOS SOK TE CRISTO

Te pan sok te bino te ya yichʼ kʼasesel ya yakʼ xjul ta koʼtantik te laj ta jtojoltik te Jesús swenta ya jta jkuxlejaltik. (Ilawil te parrafo 13 kʼalal ta 15).

13, 14. ¿Bin yuʼun ya skʼan te jpisiltik ya xkʼootik ta Snaʼojibal slajel te Jesús?

13 Ta slajibal jaʼbiletik kʼaxemixe, te mil ya xkʼotik ta Snaʼojibal slajel te Jesús, jtulnaxniwan ya sweʼ te pan sok ya yuchʼ te bino. Jteb ma spisiluk te machʼatik ya xkʼotike, maba ya sweʼik te pan sok maba ya yuchʼik te bino, melel jaʼ te machʼatik ya xkuxinik liʼ ta Balumilal. Teme maba tsabilike, ¿bin yuʼun-nix-a te ya xkʼotik ta Snaʼojibal slajel te Jesuse? Jaʼ pajal sok te machʼatik ya xbajt yilik ya xnujpun jtul yamigoik. Te kʼalal ya xkʼotike jich ya yakʼik ta ilel te kʼux ta yoʼtanik sok te lek ya yilik te machʼatik ya xnujpunike. Jich ya spasik-euk te yantik tuminchijetik te kʼalal ya xkʼotik ta Snaʼojibal slajel te Jesús ya yakʼik ta ilel te kʼux ta yoʼtanik sok te ya skoltayik te Cristo sok te machʼatik ya xbajtik ta chʼulchan. Jaʼnix jich ya yakʼik ta ilel te ya yalik wokol ta swenta te la yakʼ sba ta lajel te Jesús, melel jich ya sta skuxlejalik ta sbajtelkʼinal liʼ ta Balumilal.

14 Te yantik tuminchijetik ya schʼuunik te mantalil la yal jilel te Jesús, jaʼ yuʼun ya xkʼotik ta Snaʼojibal te slajele. Kʼalal te Jesús la yakʼ ta ilel bin-utʼil ya yichʼ pasel te Snaʼojibal slajel te sjokinej-a te 11 ta tul jpuk-kʼopetik yuʼune, jich la yal: «Pasahic ini scuenta jnaʼojibal» (1 Cor. 11:23-26). Jaʼ yuʼun te yantik tuminchij jaʼto ya yijkitayik spasel-a te Snaʼojibal slajel te Jesús te kʼalal baemikix ta chʼulchan-a spisil te machʼatik tsabilike. Jaʼnix jich ya spasik inbitar te ants winiketik ta swolol Balumilal ta kʼajkʼal-abi te kʼax mukʼ skʼoplale.

15. ¿Bin-utʼil ya kalbeytik yutsil skʼoplal te Dios sok te Cristo ta Snaʼojibal slajel te Jesús?

15 Ta Snaʼojibal slajel te Jesús ya xkʼayojinotik sok ya jkʼopontik Dios, jich ya kalbeytik yutsil skʼoplal te Dios sok te Cristo. Te diskurso yuʼun te jaʼbil ini jich sbiilinej: «Kakʼtik ta ilel te ya kalbeytik wokol te Dios sok te Cristo ta swenta te bin spasojik ta jtojoltike». Kʼalal ya jchʼam kaʼiytik te diskurso, ya xtalxan skʼuxul koʼtantik ta stojol te Jehová sok ta stojol te Cristo. Te kʼalal ya yichʼ kʼasesel te pan sok te bino, ya xjul ta koʼtantik te jaʼ señail te sbakʼetal sok te schʼichʼel te Jesús. Jaʼnix jich ya xjul ta koʼtantik te bin la spas te Jehová te la yakʼ ta lajel ta jtojoltik te sNichʼan swenta ya jta jkuxlejaltik (Mat. 20:28). Te machʼatik kʼux ta yoʼtanik te jTatik ay ta chʼulchan sok te sNichʼan, ya xkʼotik ta Snaʼojibal slajel te Jesús.

ALBEYA WOKOL TE JEHOVÁ TA SWENTA TE BIN YAKAT TA SMALIYEL

16. ¿Bin yuʼun pajal mukʼ skʼoplalik ta sit Jehová te machʼatik tsabilik sok te yantik tuminchijetike?

16 Te machʼatik tsabilik yuʼun ya xbajtik ta chʼulchan sok te yantik tuminchijetik, pajal mukʼ skʼoplalik ta sit te Diose. Jaʼnix jich pajal te skʼuxul yoʼtan ta stojolike. Te Jehová la yakʼ te jip jtul sNichʼan swenta ya stojbey skolel te machʼatik ya xbajtik ta chʼulchan soknix te yantik tuminchijetik. Jich yuʼun pajal skʼoplalik ta sit te Dios, jaʼnax ma pajal te bin yakik ta smaliyele, pero spisilik ya skʼan te jun yoʼtan ya yakʼ sbaik ta stojol te Dios sok ta stojol te Cristo (Sal. 31:23). Juluk ta koʼtantik te schʼul espiritu te Jehová pajal ya x-aʼtej ta stojol te j-abatetik yuʼune. Te Jehová ya yakʼbey te schʼul espiritu ta jujuntul chikan te ban kʼalal ya xtuun yuʼune, manchukme jaʼ te tsabil te ya xbajt ta chʼulchan o jaʼ te yantik tuminchijetike.

17. ¿Bin ya skʼanik te yakuk xkʼotix ta pasel te machʼatik tsabilike?

17 Te machʼatik tsabilik te kʼalal ya x-ayinike, mato ayuk ta yoʼtanik-a te ya xbajtik ta chʼulchane, jaʼ ya x-akʼbot ta yoʼtanik yuʼun te Jehová. Ya snopilan ta yoʼtanik te bin yakik ta smaliyele, ya yalik te kʼalal ya skʼoponik te Dios sok yoʼtanuk ya yichʼikix te smajtanik ta chʼulchane. Manchukme ma snaʼik bin yilel te sbakʼetal ya yichʼik te kʼalal ya xbajtik ta chʼulchan, yoʼtanuk ya sjokinikix te Jehová, te Jesús, te chʼul-abatetik sok te machʼatik tsabilik te ayikix ta chʼulchan, jaʼnix jich ya skʼan ya yichʼikix te yaʼtelik ta Wentainel yuʼun te Diose (Filip. 3:20, 21; 1 Juan 3:2).

18. ¿Bin ya skʼanik te yantik tuminchijetik te yakuk xkʼotix ta pasele?

18 Te yantik tuminchijetik aynanix ta yoʼtanik-a te ya xkuxinik ta sbajtelkʼinal liʼ ta Balumilal (Ecl. 3:11). Yoʼtanukikix te ya xkʼot skʼajkʼalel te ya xkoltaywanik ta spasel ta Nichimal Kʼinal swolol te Balumilale sok te ya spas snaik, ya stsʼun yitajik sok snichimik, sok ya skʼan ya yilik te kʼalal ma stsakotikix ta chamel te sfamiliaike (Is. 65:21-23). Jaʼnix jich ya skʼanik te ya xpaxiajik ta swolol Balumilal, te ya yilik te witsetik, te mukʼul teʼetik, te mar sok te yakuk snaʼbeyik sba ta lek te bintik tʼujbil spasoj te Jehová. Pero te bin bayalxan ya smulanike, jaʼ te ta jujun kʼajkʼal ya yamigoinikxan sok ya xnoptsajikxan ta stojol te Jehová.

19. ¿Bin ya jpastik ta Snaʼojibal slajel te Jesús sok bin ora ya yichʼ pasel?

19 Te Dios Jehová ay bin yakʼojbey smaliy ta jujuntul te j-abatetik yuʼune (Jer. 29:11). Ta Snaʼojibal slajel te Jesús jpisiltik ya kalbeyik yutsil skʼoplal te Dios sok te Cristo, melel ta swenta te bin la spasik, ya xjuʼ ya xkuxinotik ta sbajtelkʼinal. Ta jaʼbil 2021 ya yichʼ pasel ta sabado 27 yuʼun marso te kʼalal chʼayix bael-a te Kʼajkʼale. Ta jaʼbil ini, te machʼatik ya spasik te Snaʼojibal slajel te Jesús, ayikniwan ta karsel o ya sitintayik kontrainel. Kʼalal te kongregasionetik, te grupoetik sok te ants winiketik ya spasik te tsoblej-abi, yame yichʼik ilel yuʼun te Jehová, te Jesús, te chʼul-abatetik sok te machʼatik tsabilik te ayikix ta chʼulchan.

KʼAYOJIL 150 Jletik te Dios yuʼun jkoleltik

^ parr. 5 Ta 27 yuʼun marso 2021, jaʼ jun kʼajkʼal te kʼax mukʼ skʼoplal kuʼuntik te testigootik yuʼun Jehová. Ta yorail-abi te kʼalal ya xchʼay bael te Kʼajkʼale, ya jpastik te Snaʼojibal slajel te Jesús. Jteb ma spisil te machʼatik ya xkʼotike jaʼik te «yantic tuminchijetic» te la yal te Jesuse. ¿Bin la yichʼ cholbeyel skʼoplal ta 1935 ta swenta te yantik tuminchijetik? ¿Bin ya smaliyik ta pajel chaʼbej te kʼalal kʼaxix-a te tulan wokolil? ¿Bin-utʼil ya yalbeyik yutsil skʼoplal te Dios sok te Cristo ta yorail te Snaʼojibal slajel te Jesús?

^ parr. 2 TE BINTIK MUKʼ SKʼOPLAL: Te yantik tuminchijetik jaʼik te machʼatik ya spasik te bin la yal te Cristo sok te ya smaliyik te ya xkuxinik ta Balumilal ta sbajtelkʼinal. Ay chaʼoxtul te ochik ta j-abat yuʼun Jehová ta slajibal kʼajkʼal. Te ipal ants winiketik jaʼik te yantik tuminchijetik te kuxulikto-a kʼalal te Cristo ya yichʼ ta kʼop te ants winiketik ta yorail te tulan wokolil sok te ya xkolik jilel.