1. ¿Bin-utʼil ya kakʼbeytik jtiempotik te Jehová?

 ¿MABAL jichuk te ya jmulantik te ya jkʼasestik tiempo sok te machʼatik kʼux ta koʼtantik? Jich bitʼil te machʼatik nujpunemik, tseʼelnax yoʼtanik kʼalal ya yakʼbeyik stiempoil te ay bin ya smulanik spasel ta schebalik. Te jchʼieletik ya smulanik te ya sjokin sbaik sok te yamigotak. Ta jpisiltik ya jmulantik te ya jokin jbatik sok te kermanotaktik. Te bin bayalxan ya jmulantike, jaʼ te ya kakʼbeytikxan jtiempotik te Jehová. ¿Bin-utʼil ya jpastik? Kʼalal ya jpastik oración, ya jkʼopontik te Biblia, ya jnopilan ta koʼtantik te skʼanojel yoʼtan sok te tʼujbil taleliletik yuʼun. ¡Bayal skʼoplal ta koʼtantik te tiempo ya kakʼbeytik te Jehová! (Sal. 139:17).

2. ¿Bin yuʼun te ma spisiluk-ora ya xjuʼ kuʼuntik te ya kakʼbeytik jtiempotik te Jehová?

² Manchukme ya jmulantik te ya kakʼbeytik jtiempotik te Jehová, pero manix spisiluk-ora ya xjuʼ kuʼuntik spasel-a. Te bitʼil bayal bin ya jpastik, jaʼ yuʼun wokolniwan ya kaʼiytik te ya jlokʼestik tiempo ta swenta te aʼteliletik ta stojol te Jehová. Te kaʼteltik, te jfamiliatik sok te bin ay ta jwentatik spasel maniwan ya yakʼbotikix tiempo ta spasel oración, ta skʼoponel te Biblia sok ta snopilanel ta koʼtantik.

3. ¿Bin-a te ya skʼan ya jtsajtay jbatik yuʼune?

³ Pero ay bin ya xjuʼ ya xkʼot ta jtojoltik te ya skʼan ya jtsajtay jbatik yuʼun ma jta jwokoltik. Manchukme lekik te bin ya jpastik, pero maniwan ya yakʼbotikix tiempo yuʼun ya xnoptsajotikxan ta stojol te Jehová. Jpisiltik lek ya kaʼiy jbatik te ya jkux koʼtantik sok te ay bin ya jmulantik spasel. Pero teme maba ya jtsajtay jbatik, maniwan ya yakʼbotikix tiempo ta spasbeyel te skʼanojel yoʼtan te Jehová. Jaʼ yuʼun  mukʼ skʼoplal te tsajtaybiluknax ya kakʼbeytik stiempoil te bin ya jmulantik spasele (Prov. 25:27; 1 Tim. 4:8).

4. ¿Bin ya kilbeytik skʼoplal ta artículo ini?

⁴ Ta artículo ini, ya kiltik bin yuʼun ya skʼan ya jtsajtaytik te bin mukʼ skʼoplal ta pasel. Jaʼnix jich ya kilbeytik skʼoplal bin-utʼil ya jtuuntestik ta lek te tiempo ya kakʼbeytik te Jehová sok bin lekilal ya jtatik yuʼun.

5. ¿Bin-utʼil ya xkoltayot te jchʼieletik te Efesios 5:15-17 yuʼun lek te bin ya spas ta skuxlejalik?

⁵ Kiltik ta lek te bin ya jpas ta jkuxlejaltik. Jaʼ te bin wokol ya yaʼiyik spasel te jchʼieletik. Yaniwan yichʼik albeyel yuʼun te maestroetik sok te sfamilia te ma Testigouk te yakuk snopik jun yuʼun ya staik jun carrera sok te mukʼ skʼoplal ya xkʼotike. Teme jich ya spasike, jaʼ ya xbajtix ta yoʼtanik-a. Te jchʼieletik yaniwan x-albotik yuʼun te smeʼ statik sok te hermanoetik te jaʼuk ya x-abatinik ta stojol te Jehová. ¿Bin ya xkoltayot te jchʼiel te kʼux ta yoʼtan te Jehová yuʼun lek te bin ya sta ta nopel spasel? Ya xjuʼ ya skʼopon te Efesios 5:15-17 (kʼopona). Te kʼalal la anopilanix ta awoʼtan ya xjuʼ ya ajojkʼoybey aba: «¿Bin-a te skʼanojel yoʼtan Jehová ta jtojol?, ¿bin-a te ya skʼan te ya jpase? Sok ¿bin-utʼil ya jtuuntes ta lek te jtiempo?». Juluk ta koʼtantik te «chopol te bin ya xcʼoht ta pasel ta jujun cʼahcʼal» sok te nopol ya yichʼix lajinel te balumilal ay ta skʼab te Satanás. Te bin lek ya jpastike, jaʼ te ya jtuuntestik te jkuxlejaltik yuʼun tseʼel yoʼtan kuʼuntik-a te Jehová.

6. ¿Bin la spas te María, sok bin yuʼun lek te bin la sta ta nopel spasel?

⁶ Jpastik te bin mukʼxan skʼoplale. Yuʼun ya jtuuntestik ta lek te jtiempotik, ya skʼan ya jtsatik te bin ya jpastik manchukme lek ta schebal. Jaʼ jich kʼot ta pasel kʼalal te Jesús la yulaʼtay te María sok te Marta. Te bitʼil kʼax lek yoʼtan te Marta sok te tseʼel yoʼtan te kʼot ta ulaʼtayel yuʼun te Jesús, jaʼ yuʼun jajch spas weʼelil. Pero te María la snajkan sba ta yaʼiyel te bin ya yakʼ ta nopel te Jesús. Te Marta ma yuʼunuk ay bin ma lek la spas, pero te Jesús la yal: «Te María ha stsahoj te banti bayel scʼoblal» (Luc. 10:38-42). Te María maniwan ya xjul ta yoʼtan te bin la sweʼ ta yorail-abi, pero maʼyuk bin-ora chʼay ta yoʼtan te bin la yakʼ ta nopel te Jesús. Te María bayal skʼoplal ta yoʼtan te la slokʼes tiempo yuʼun la yaʼiy stojol te bin la yakʼ ta nopel te Jesús, jaʼnix jich te joʼotik, bayal skʼoplal ta koʼtantik te tiempo ya kakʼbeytik te Jehová. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jtuuntestik ta lek te jtiempotik?

7. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te ya jpastik oración, te ya jnoptik te Biblia sok ya jnopilan ta koʼtantik?

⁷ Ayuk ta koʼtantik te kʼalal ya jpastik oración, ya jnoptik te Biblia sok ya jnopilan ta koʼtantik, jich ya kichʼtik ta mukʼ-a te Jehová. Kʼalal ya jpastik oración jaʼ yakotik ta kʼop sok te jTatik ta chʼulchan te kʼuxotik ta yoʼtan (Sal. 5:7). Kʼalal ya jnoptik te Biblia, jichme ya jnaʼbeytik sba-a te Diose, te machʼa kʼax pʼij ta swolol Balumilal (Prov. 2:1-5). Kʼalal ya jnopilan ta koʼtantik, ya jtatik ta ilel te tʼujbil taleliletik yuʼun te Jehová, te skʼanojel yoʼtan ta jtojoltik sok ta stojol te ants winiketik. Jaʼ te bin-utʼil ya skʼan ya jtuuntestik ta lek te jtiempotik, manchukme bayal te bin ya jpastik. Jich yuʼun, ¿bin ya skoltayotik yuʼun leknax ya jtuuntestik?

8. ¿Bin lekil ejemplo la yakʼ te Jesús kʼalal bajt ta jochol takin kʼinal?

 ⁸ Jletik jun lugar te banti maʼyuk bin ya schʼaytes koʼtantik. Jnop kaʼiytik te bin-utʼil la spas te Jesús. Kʼalal jajch te yaʼtel ta scholel skʼop Dios, bajt ta jochol takin kʼinal sok ayin 40 kʼajkʼal tey-a (Luc. 4:1, 2). Tey la skʼopon-a te sTat sok la snopilan ta yoʼtan bin-a te skʼanojel yoʼtan ta stojol. Jaʼ koltayot yuʼun ya xjuʼ yuʼun sitintayel te swokol te ya xtal ta patile. ¿Bin ya yakʼ jnoptik te bin la spase? Teme tsobolotik ta jnatik, wokolniwan ya kaʼiytik stael jun lugar te banti lamalnax kʼinal ya kaʼiytik. Teme jich yak ta kʼaxel ta jtojoltik, ¿aybal yan lugar te banti ya xjuʼ ya xbootik? Jich ya spas te Julie kʼalal ya skʼan ya skʼopon te Jehová. Yak ta kuxinel sok te smamalal ta chʼin cuarto ta Francia, jich yuʼun wokol ya yaʼiy stael jun lugar te banti lamalnax kʼinal. Jich ya yal: «Jujun kʼajkʼal ya xboon ta parque, melel maʼyuk bin ya schʼaytesbon koʼtan tey-a sok jun koʼtan ya jkʼopon te Jehová».

9. Manchukme bayal bin la spas te Jesús, ¿bin-utʼil la yakʼ ta ilel te mukʼ skʼoplal ta yoʼtan te lek yiloj sba sok te Jehová?

⁹ Te Jesús spisilnanix-ora ay bin yak ta spasel-a. Chikan te banti ya xbajte, spisil-ora joytaybil yuʼun ants winiketik te ya skʼanbeyik koltayel. Te Biblia ya yal te «spisil te pueblo la stsob tal sbahic ta tiʼnahil» yuʼun ya yilik. Manchukme jich-abi, la slokʼes tiempo yuʼun lek ya yil sba sok te Jehová. Te kʼalal mato sakub-a te kʼinale, bajt ta jun lugar te banti lamalnax kʼinal swenta ya skʼopon te sTat (Mar. 1:32-35).

10, 11. Jich bitʼil ya yal te Mateo 26:40, 41, ¿bin albotik yuʼun Jesús te jnopojeletik ta Getsemaní, sok bin kʼot ta pasel?

¹⁰ Kʼalal junxanix ajkʼabal yuʼun ya xlaj-a te Jesús, sok te ya xlaj te yaʼtel te scholel skʼop Dios ta Balumilal, bajt ta Getsemaní te banti lamalnax kʼinal yuʼun ya spas oración sok te ya snopilan ta yoʼtan (Mat. 26:36). Tey la yakʼbey jun mantalil te jnopojeletik ta swenta te oración.

¹¹ Kiltik te bin kʼot ta pasel. Kʼalal kʼotik ta Getsemaní, kʼaxemwanix olil ajkʼabal-a. Te Jesús la yalbey te jpuk-kʼopetik te wikʼiluk sitik sok ta patil bajt spas oración (Mat. 26:37-39). Kʼalal suj tal te Jesús, wayalik-a. Jaʼ yuʼun, jich albotik yan buelta: «Cuxuluc me awoʼtanic soc cʼoponahic Dios» (kʼopona Mateo 26:40, 41). Snaʼoj te bayal bin kʼaxem ta stojolik sok te kʼax lujbenik. Jaʼ yuʼun la snaʼtiklanbey yoʼbolil sba sok la yal «te baqʼuet jteb nax stahel». Manchukme jich-abi, cheb buelta bajtxan ta spasel oración, kʼalal suj tal, maba yakik ta spasel oración, wayalik-a (Mat. 26:42-45).

12. ¿Bin ya jpastik teme ay baeltik bayal bin yak ta kʼaxel ta jtojoltik sok te lujben ya kaʼiy jbatik yuʼun ya jpastik te oración?

 ¹² Jlebeytik stiempoil. Ayniwan ya kaʼiy jbatik te bayal bin yak ta kʼaxel ta jtojoltik sok te lujben ya kaʼiy jbatik swenta ya jpastik te oración, pero ma joʼokotiknax te jich ya kaʼiy jbatike. ¿Bin ya xjuʼ ya spasik? Ay hermanoetik te kʼayemik ta spasel oración ta mal kʼajkʼal, pero jaʼ lek yilojik te sabto ya spasik, te kʼalal mato lujbenik-ae. Ay yantik jaʼ lek yilojik te nakal o ya skejan sbaik kʼalal ya spasik oración. ¿Bin ya jpastik teme bayal ya jmel koʼtantik sok ma xyikʼ koʼtantik yuʼun ya jpastik oración? Kalbeytik te Jehová, melel ya snaʼ yoʼbolil jbatik sok ya snaʼ te bin ya yaʼiyel ya kaʼiy jbatike (Sal. 139:4).

13. ¿Bin-utʼil ya schʼaytes koʼtantik te jcelulartik o yantikxan aparatoetik kʼalal ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová?

¹³ Mame xkakʼtik te ay bin ya schʼaytes koʼtantik kʼalal yakotik ta snopel te Biblia. Yuʼun lek ya kil jbatik sok te Jehová, ma jaʼuknax ya skʼan ya jpastik te oración, jaʼnix jich ya skʼan ya jkʼopontik te Biblia sok te ya xbootik ta tsoblejetik. ¿Aybal bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun ya xkʼotxan ta koʼtantik te bin ya jnoptik ta Biblia sok te bin ya jnoptik ta tsoblejetik? Jojkʼoybey jbatik: «¿Bin-a te ya schʼaytesbon koʼtane?». ¿Jaʼbal te llamadaetik, te correoetik o mensajeetik te ya xkʼot ta jcelulartik o yantikxan aparatoetik? Ta kʼajkʼal ini ya xtuun kuʼuntik spisil-abi, sok bayal ants winiketik ya stuuntesik. Pero ay machʼatik te jich ya yalik: teme nopol ya kijkitaytik te jcelulartik te banti ayotik yaniwan schʼaytes koʼtantik. Jtul psicólogo, jich la yal: «Ma jaʼuk ya xbajt ta awoʼtan te bin yakat ta spasele, melel yan banti ay te awoʼtane». Teme ya kichʼtik albeyel ta mukʼul tsoblej te manchuk ya schʼaytesbey yoʼtan yantik te jcelulartik, jaʼnix jich ya skʼan ya jpastik te kʼalal jtukeltik yakotik ta snopel te Biblia.

14. Jich bitʼil ya yal te Filipenses 4:6, 7, ¿bin-utʼil ya skoltayotik te Jehová yuʼun maʼyuk bin ya schʼaytes koʼtantik?

¹⁴ Jkʼanbeytik Jehová te manchuk ay bin ya schʼaytes koʼtantik. Teme yan banti ay te koʼtantik te kʼalal yakotik ta snopel te Biblia o ayotik ta tsoblej, jkʼanbeytik koltayel te Jehová. Teme ay bin ya yakʼ te ma junuk koʼtantik yuʼun, yaniwan  jmel koʼtantik, pero mukʼ skʼoplal te jaʼuk ya xbajt ta koʼtantik te skʼop Diose. Jkʼopontik te Jehová yuʼun ya yakʼbotik te lamalkʼinal te ya skanantay te koʼtantik sok te jpensartik (kʼopona Filipenses 4:6, 7).

15. ¿Bin lekilal ya jtatik teme ya kakʼbeytik jtiempotik te Jehová?

¹⁵ Teme ya alokʼes tiempo yuʼun ya akʼopon, ya awaʼiybey skʼop sok ya anop te bin ya skʼan te Jehová, bayalme lekilal ya ata. ¿Bintik-a? Sbabial, jaʼ te lek te bin ya jtatik ta nopel spasel. Te Biblia jich ya yal: «Te machʼa ya sjoquin te machʼatic pʼij yoʼtanic, ha nix hich pʼij ya xcʼoht» (Prov. 13:20). Jaʼ yuʼun te kʼalal ya kakʼbeytikxan jtiempotik te Jehová —te machʼa jaʼnax bayal spʼijil— pʼijxan ya xkʼootik. Ya xkʼotxan ta koʼtantik bin-utʼil ya jtseʼentesbeytik yoʼtan te Jehová sok maʼyuk bin ya jpastik te ya smel yoʼtan yuʼune.

16. ¿Bin yuʼun lekil jpʼijubteswanej ya xkʼootik teme ya kakʼbeytik jtiempotik te Jehová?

¹⁶ Schebal, jaʼ te ya xkʼootik ta lekil jpʼijubteswanej. Te kʼalal ay machʼa ya jnojptestik ta Biblia, ya jkoltaytik yuʼun ya xnoptsaj ta stojol te Jehová. Kʼalal spisil-ora ya jkʼopontik te Jehová, kʼux-xan ta koʼtantik sok chapalotikxan yuʼun ya jkoltaytik te estudiante swenta kʼuxuk ta yoʼtan-euk. Jich bitʼil la spas te Jesús. Kʼalal la yalbey skʼoplal te sTat, la spas sok skʼuxul yoʼtan, jaʼ yuʼun te jnopojeletik kʼux la yaʼiy ta yoʼtanik-euk (Juan 17:25, 26).

17. ¿Bin yuʼun ya skoltayotik te oración sok te snopel te Biblia yuʼun ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik?

¹⁷ Yoxebal, jaʼ te ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik. Jnop kaʼiytik te bin ya xkʼot ta pasel kʼalal ya kalbeytik te Jehová te yakuk skoltayotik yuʼun ya jnaʼtik te bin ya jpastik, sok te ya yakʼbotik smukʼul koʼtantik. Ta jujun buelta te ya yakʼbey sujtib te j-oraciontik, ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik (1 Juan 5:15). Te binxan ya yakʼbey yip te schʼuunel koʼtantik, jaʼ te ya jnop ta jtukeltik te Biblia, melel «ya xtal te schʼuhunel-oʼtanil ta scuenta yaʼiyel te cʼope» (Rom. 10:17). Teme ya jkʼantik te ay yip te schʼuunel koʼtantik, ma tikʼuknax-a te ay bintik ya jnoptike. ¿Binxan ya skʼan ya jpastik?

18. Cholbeya skʼoplal sok jun ejemplo te bin yuʼun ya skʼan ya jnopilan ta koʼtantik te bin yakotik ta snopele.

¹⁸ Ya skʼan ya jnopilan ta koʼtantik te bin yakotik ta snopel. Jnop kaʼiytik te bin la yal te machʼa la stsʼibay te Salmo 77. Smeloj yoʼtan, melel la skuy te ma lek ilbilikix  yuʼun Jehová te israeletik soknix-euk. Bayal la smel yoʼtan jaʼ yuʼun maba ya x-ochix swayel (versículo 2-8). ¿Bin la spas? Jich la yalbey te Jehová: «Ya jnaʼulan spisil te bintic apasoj, ya jnaʼulan te awaʼtele» (versículo 12). Snaʼoj stojol te bintik spasoj te Jehová ta namey ta stojol te lum yuʼun. Manchukme jich-abi, jich la sjojkʼoybey sba: «¿Chʼay bal ta yoʼtan Dios te cʼuxultaywanej yuʼune? ¿Smacoj bal ta yilimba te snaʼel yoʼbolil jbahtic?» (versículo 9). Te machʼa la stsʼibay te salmo la snopilan ta yoʼtan te bintik spasoj te Jehová, te ya snaʼ yoʼbolil jbatik sok te skʼuxul yoʼtan la yakʼ ta ilel ta namey (versículo 11). Jaʼ yuʼun, kʼot ta yoʼtan te maʼyuk bin-ora ya yijkitay Jehová te lum yuʼune (versículo 15). Jaʼnix jich, ya stsakxan yip te schʼuunel koʼtantik teme ya jnopilan ta koʼtantik te bin spasoj te Jehová ta stojol te lum yuʼun sok te bin spasoj ta jtojoltik ta jujuntul.

19. ¿Bin lekilalxan ya jtatik teme ya kakʼbeytik jtiempotik te Jehová?

¹⁹ Schanebal, jaʼ te kʼux-xan ta koʼtantik te Jehová. Jaʼ te lekilal ya jtatik te mukʼxan skʼoplale. ¿Bin yuʼun? Melel te kʼuxul oʼtanil jaʼ te binxan ya stij koʼtantik ta schʼuunbeyel smantal te Jehová, te ya jpastik tulan te lekuk ya yilotik sok te ya xkujch kuʼuntik biluk wokolil te ya xtal ta jtojoltike (Mat. 22:37-39; 1 Cor. 13:4, 7; 1 Juan 5:3). Te bin mukʼxan skʼoplal ya jpastike, jaʼ te ya kamigointik te Jehová (Sal. 63:1-8).

20. ¿Bin ya apas yuʼun ya atuuntes ta lek te tiempo ya awakʼbey te Jehová?

²⁰ Jultes ta koʼtantik, kʼalal ya jpastik oración, ya jnoptik te Biblia sok te ya jnopilan ta koʼtantik jich ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová. Jtʼunbeytik te ejemplo yuʼun te Jesús, jletik jun lugar te banti lamalnax te kʼinal yuʼun ya jkʼopontik te Jehová. Ma xkakʼtik te ay bin ya schʼaytes koʼtantik. Kʼalal yakotik ta spasel aʼteliletik ta swenta te Jehová, jkʼanbeytik koltayel yuʼun maʼyuk bin ya schʼaytes koʼtantik. Teme ya jpastik tulan ta stuuntesel ta lek te jtiempotik, te Jehová ya yakʼbotik te bendición te ya xkuxinotik ta achʼ balumilal ta sbajtelkʼinal (Mar. 4:24).