1. ¿Bin ya skʼan ya yal te ya jxiʼtik te Dios sok bin yuʼun mukʼ skʼoplal te ya yakʼik ta ilel te machʼatik kʼux ta yoʼtanik te Jehovae?

KʼUX ta koʼtantik te Diose, pero jaʼnix jich jxiʼojtik. Ayniwan machʼatik ya yalik te ma xjuʼ ta pasel schebal-abi. Pero te xiwel ini ma jaʼuk xiwel yuʼun te ay bin chopol ya spasbotike. Te xiwel ya kaltike jaʼ te ya kichʼtik ta mukʼ sok spisil koʼtantik te Diose. Te machʼatik ya xiʼik te jTatik ay ta chʼulchan ma skʼan ya spasik te bin maba ya smulane, melel jaʼ mukʼ skʼoplal ta yoʼtanik te bitʼil yamigoinej sbaik soke (Sal. 111:10; Prov. 8:13). Kilbeytikxan skʼoplal-abi.

2. Ta swenta te bin la yal te ajwalil David ta Salmo 86:11, ¿bin-a te cheb ya kilbeytik skʼoplale?

² (Kʼopona Salmo 86:11 te ay ta nota). * Kʼalal ya jnop kaʼiytik te bin la yal te ajwalil David ya jtatik ta ilel te kʼoem ta yoʼtan te mukʼ skʼoplal te xiʼel te Diose. Kiltik bitʼil ya xjuʼ ya jpastik te bin la yal ta s-orasion te Davide. Nail, kiltik cheʼoxebuk swentail te bin yuʼun ya skʼan ya kichʼtik ta mukʼ te sbiil te Diose. Ta patil, ya kilbeytik skʼoplal bitʼil ya kakʼtik ta ilel ta jujun kʼajkʼal te kichʼojbeytik ta mukʼ te sbiile.

3. ¿Bin kʼax ta skuxlejal te Moisés te jaʼ koltayot yuʼun ya yichʼ ta mukʼ te sbiil te Diose?

³ Jnop kaʼiytik te bin yaʼiyel la yaʼiy sba te Moisés te kʼalal la snakʼ sba ta yutil chʼen ta wits Horeb sok te la yil te kʼalal kʼax  te yutsilal te Jehovae. Te libro Perspicacia para comprender las Escrituras ya schol te bin kʼax ta stojol te Moisés te jaʼniwan te bin kʼax jelawen yutsil kʼaxem ta stojol jtul winik te kʼalal mato xtal ta Balumilal-a te Jesucristoe. Ta swentaniwan jtul chʼul-abat te Moisés la yaʼiy te kʼopetik ini: «¡Jehová! ¡Jehová! te ay bayel scʼuxul yoʼtan soc te ay yutsil yoʼtan, ma orahuc ya xʼilin, mero mucʼ scʼuxul yoʼtan soc stalel jun yoʼtan, ay scʼuxul yoʼtan ta stojol bayel ta mil, ya spas perdón yuʼun te bin chopol, te toybahil, soc te mulile» (Éx. 33:17-23; 34:5-7). Kʼalal te Moisés la yalbey sbiil te Jehová julniwan ta yoʼtan te bin kʼax ta stojole. Jaʼ yuʼun la yalbey te lum Israel te yakuk yichʼik ta mukʼ «te bihilil te ay yutsilal soc te xiweltic sba» (Deut. 28:58).

4. ¿Bintik talelil yuʼun Jehová ya skʼan ya jnopilan ta koʼtantik yuʼun ya kichʼtikxan ta mukʼ-a?

⁴ Kʼalal ya xtal ta koʼtantik te sbiil te Diose, ya skʼan ya jnop ta koʼtantik te bin yilel te stalele, jich bitʼil te yuʼel, te spʼijil, te stojil yoʼtan sok te skʼuxul yoʼtane. Teme ya jnopilan ta koʼtantik-abi sok yantikxan talelil, jaʼme ya skoltayotik yuʼun ya kichʼtikxan ta mukʼ (Sal. 77:11-15).

5, 6. 1) ¿Bin ya skʼan ya yal te sbiil te Diose? 2) Jich bitʼil ya yal Éxodo 3:13, 14 sok Isaías 64:8, ¿bin-utʼil ya spas Jehová te ay bin ya xkʼot ta pasele?

⁵ ¿Bin ya jnaʼtik ta swenta te bin ya skʼan ya yal te sbiil te Diose? Te machʼatik ya snopbeyik skʼoplal ta lek te Biblia staojik ta ilel te biilil Jehová yaniwan skʼan ya yal te «Jaʼ te Machʼa ya spas te bin ya skʼan yoʼtane». Jaʼ-abi ya yakʼ xjul ta koʼtantik ta maʼyuk bin ya xmakot te Jehová yuʼun ya skʼotes ta pasel te skʼanojel yoʼtane sok te jaʼ ya yakʼ xkʼot ta pasele. ¿Bin-utʼil ya spas?

⁶ Jun te bitʼil ya spase jaʼ te ya xkʼot-a te bin ya skʼan yoʼtan swenta ya skʼotes ta pasel te skʼanojel yoʼtane (kʼopona Éxodo 3:13; 3:14, TNM). * Ta publikasionetik kuʼuntik bayal buelta ya stij koʼtantik ta snopel te bitʼil jaʼ jich stalel te Diose. Jaʼnix jich te Jehová ya xjuʼ ya  stuuntes te ants winiketik swenta ya x-abatinik ta stojol sok ya spasbeyik te skʼanojel yoʼtane (kʼopona Isaías 64:8). Jaʼme jich ya yakʼ xkʼot ta pasel te skʼanojel yoʼtan te Jehovae. Maʼyuk bin ya xjuʼ ya xmakot yuʼun ya xkʼot ta pasel te bin yaloje (Is. 46:10, 11).

7. ¿Bin ya skoltayotik yuʼun kʼax mukʼxan skʼoplal ya kiltik te jTatik ta chʼulchane?

⁷ ¿Bin ya skoltayotik yuʼun kʼax mukʼxan skʼoplal ya kiltik te jTatik ta chʼulchane? Jaʼ te ya jnopilan ta koʼtantik te bintik spasoj sok te bin skoltayojotik ta spasele. Yan-nax sba kʼinal ya kaʼiytik-a te kʼalal ya jnoptik te bin spastiklanoje (Sal. 8:3, 4). Ya kichʼtikxan ta mukʼ kʼalal ya jnoptik te bintik spasoj ta jtojoltik swenta ya jpasbeytik te skʼanojel yoʼtane. Kʼax jelawen yutsil te sbiil te Jehová, ochem skʼoplal tey-a te bin yilel stalel, te bintik spasoj sok te bintik ya xbajt spase (Sal. 89:7, 8).

8. Jich bitʼil ya yal Deuteronomio 32:2, 3, ¿bin ya skʼan te Jehová te yakuk jpastik sok te sbiile?

⁸ Kʼalal te israeletik nopol ya x-ochikix ta Kʼinal te albil skʼoplal ya yichʼike te Jehová la yakʼbey snop te Moisés te sletraul jun kʼayojil sok la yalbey te yakuk yakʼbey snop-euk te lume (Deut. 31:19). Kʼalal ya jnoptik te bin ya yal jun parte yuʼun te letra ya kiltik ta jamal te ma skʼan Jehová te ya jmukbeytik te sbiile sok te manchuk ya jnoptik te ma xjuʼ ya jtuuntestikix ta swenta te chʼultesbile (kʼopona Deuteronomio 32:2, 3). Te Jehová ya skʼan te spisil ants winiketik ya snaʼbeyik te sbiile. Te israeletik la staik jun mukʼul majtanil kʼalal nojptesotik yuʼun te Moisés ta swenta te Jehová sok te sbiil te bayal yutsile. Akʼbotik lamalkʼinal sok yip yoʼtanik yuʼun te bin la snopike jich kʼot ta stojolik te bitʼil kʼunil jaʼal te ya xko tal ta sba te ake. ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun jich ya yaʼiy sbaik-euk te machʼatik ya jnojptestike?

9. ¿Bin-utʼil ya xkoltaywanotik yuʼun ya yichʼ chʼultesel te sbiil te Jehovae?

⁹ Kʼalal ya jcholtik te skʼop Dios ta nanatik o ta komonsitil akʼa jtuuntestik te Biblia yuʼun ya kakʼtik ta nopel te sbiil te Diose. Ya xjuʼ ya jtuuntestik te publikasionetik, te bideoetik sok te pajina kuʼuntik ta Internet te ya yakʼ ta ichʼel ta mukʼ te Jehovae. Chikan teme ayotik ta kaʼteltik, ta eskuela o ayotik ta biaje, jletik bitʼil ya kalbeytik skʼoplal te Dios kuʼuntike. Kalbeytik skʼoplal te skʼanojel yoʼtan ta jtojoltik sok te swenta te Balumilale. Kʼalal ya yaʼiyik-abi te ants winiketike, jaʼtoniwan ya xkʼot ta yoʼtanik-a te kʼax kʼuxotik ta yoʼtan te Jehovae. Te kʼalal ya kakʼtik ta nopel te smelelil ta swenta te jTatike, ya xkoltaywanotik yuʼun ya yichʼ chʼultesel te sbiil sok ya kakʼtik ta naʼel te lotil te bin ya yichʼ alel ta stojole. Maʼyuk bin yan ya x-akʼbot sbujtsʼ yoʼtanik te ants winiketik jaʼnax te bin ya yakʼ ta nopel te Bibliae (Is. 65:13, 14).

10. Kʼalal ay machʼa ya jnojptestik ta Biblia, ¿bin yuʼun ma tikʼuk-a te jaʼnax ya kakʼbeytik snop te mantaliletik sok leyetik yuʼun te Diose?

¹⁰ Kʼalal ay machʼa ya jnojptestik ta Biblia, ya jkʼan ya jkoltaytik ta snopel sok ta stuuntesel te sbiil te Diose. Pero jaʼnix jich ya jkʼantik te yakuk snaʼik te bin yilel stalele. ¿Yabal xjuʼ jich ya jpastik teme jaʼnax ya kakʼbeytik snopik te leyetik sok mantaliletik yuʼun te Diose? Maniwan. Ayniwan jtul estudiante te ya snop ta lek te leyetik yuʼun te Diose sok yaniwan yal te yuʼun-nix lekik-ae, pero ¿yabal schʼuun spasel ta swenta te kʼux ta yoʼtan te Jehovae? Juluk ta koʼtantik te Eva, manchukme snaʼoj-a te ley yuʼun te Diose manix ayuk skʼuxul yoʼtan ta stojol-a. Jaʼnix jich-euk te Adane (Gén. 3:1-6). Jaʼ yuʼun ma tikʼuk-a te jaʼnax ya kakʼtik ta nopel te mantaliletik sok te leyetik yuʼun te Diose.

11. Kʼalal ya kakʼtik ta nopel te mantaliletik sok te leyetik yuʼun te Diose, ¿bin-utʼil ya xjuʼ ya jkoltaytik te estudianteetik yuʼun kʼuxuk ta yoʼtanik te Diose?

¹¹ Te mantaliletik sok leyetik yuʼun te Dios  spisil-ora ya skoltayotik (Sal. 119:97, 111, 112). Pero maniwan jichuk ya yil stukel te estudiante teme maba kʼoem ta yoʼtan te jaʼ ta swenta te skʼuxul yoʼtan te yakʼojbotik te mantaliletik te Jehovae. Jaʼ yuʼun ya xjuʼ jich ya jojkʼoybeytik: «¿Binwan yuʼun ya yalbotik te Dios te ay bin ya skʼan ya jpastik o ay bin ma skʼan ya jpastike? ¿Bin ya yakʼbat anop ta swenta te Jehovae?». Teme ya jkoltaytik te yakuk snaʼbeyik sba te Jehová sok te kʼuxuk ta yoʼtanik te sbiile, yame xkʼot ta yoʼtanik te bin yakik ta snopele. Jich mame jaʼuknax kʼux ta yoʼtanik te leyetik yuʼune jaʼnixme jich kʼux ta yoʼtanik te Jehovae (Sal. 119:68). Yame stsakxan yip te schʼuunel yoʼtanik sok yame xkujch yuʼunik te tulan pruebaetike (1 Cor. 3:12-15).

12. 1) ¿Bin yuʼun te cheb yoʼtan kʼot te Davide? 2) ¿Bin kʼot ta pasel yuʼun?

¹² Kʼax mukʼ skʼoplal te bin la stsʼibay te ajwalil David ta Salmo 86:11 te jich ya yal: «Pasbon ta jun-nax te koʼtan». Te jayeb kʼajkʼal kuxine la sta ta ilel te maba wokol te cheb ya xkʼot te koʼtantike. Ta jun buelta kʼalal te David ay ta sba sna-ae la yil te yak ta atimal te Betsabé te jaʼ jtul ants te ayix smamalale. ¿Bin yilel yoʼtan-a te Davide? ¿Jun-naxbal ay-a te yoʼtane? Te David snaʼoj-a te ay jun mantalil te jich ya yal: «Ma me xbicʼtaj awoʼtan yuʼun yihnam [...] te apat-axuhc» (Éx. 20:17). Manchukme snaʼoj-abi bajt yoʼtan ta yilel te antse. Jich maba jun ayix-a te yoʼtane, melel ya smulan-a te antse pero jaʼnix jich ya skʼan-a te lek ya x-ilot yuʼun te Jehovae. Manchukme bayal jaʼbil kʼux ta yoʼtan sok xiʼoj-a te Jehovae, jaʼ la spas te bin la skʼan yoʼtane. Ta skaj te bin chopol la spase, la sbolobtesbey skʼoplal sbiil te Jehová sok ay machʼatik la yakʼbey swokol te maʼyuk smulik, jich bitʼil te sfamiliae (2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12).

13. ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik te jun yoʼtan kʼot yan buelta te Davide?

¹³ Jun yoʼtan kʼot yan buelta te David kʼalal tojobtesot yuʼun te Jehovae (2 Sam. 12:13; Sal. 51:2-4, 17). Te David maʼyuk bin-ora chʼay ta yoʼtan te jayeb wokolil la sta sok te wokol la yakʼbey yantik ta skaj te maba jun ay-a te yoʼtane. Te bin la yal ta Salmo 86:11 jaʼnix jich ya xjuʼ ta kʼasesel jich ini: «Akʼbon jun koʼtan te maba cheb lokʼem-ae». ¿Sutbotbal skʼop yuʼun te Jehovae? Sutbot, melel te sKʼop Dios la yal ta swenta te David te «jun yoʼtan ta stojol Jehová te Dios yuʼun» (1 Rey. 11:4; 15:3).

14. ¿Bin ya skʼan ya jojkʼoybey jbatik sok bin yuʼun?

¹⁴ Te ejemplo yuʼun te David ya skoltayotik, pero jaʼnix jich ya yakʼ jnaʼtik te wokolil ya xjuʼ ya jtatike. Chikan teme bayalix tiempo o mato bayal te ayotik ta abatinel ta stojol te Jehová  ya skʼan jich ya jojkʼoybey jbatik: «¿Yakonbal ta spasel tulan yuʼun maba ya spasbon ta cheb te koʼtan te Satanase?».

15. Teme jxiʼojtik te Diose, ¿bin-utʼil ya skoltayotik yuʼun maba ya kiltik fotoetik te ya stij koʼtantik ta spasel mulil?

¹⁵ ¿Bin ya jpastik teme ya xchiknaj tal ta telebision o ta Internet jun foto o pelikula te yaniwan stij koʼtantik ta spasel mulile? Yaniwan xjuʼ ya jnoptik te maʼyuk bin ya spase, melel ma jaʼuk pornografia. Pero jaʼme ya xjuʼ ya stuuntes te Satanás yuʼun ya spasbotik ta cheb te koʼtantike (2 Cor. 2:11). Te fotoetik-abi ya xjuʼ ya jpajbeytik skʼoplal sok jun sinsel te ay machʼa ya stuuntes ta sjatel teʼ. Ta nail yaniwan stsʼap ochel te sinsel ta teʼ. Ta patil kʼalal ya smajulan ochel, kʼunkʼun ya sjat sba te teʼe. Te fotoetik te ya stij koʼtantik ta spasel mulil ya xjuʼ ya jpajtik sok te sinsel. Ta sjajchibal maniwan ya yutsʼinotik yilel, pero ta patil ora ya sjat kʼoem te koʼtantik te ya yikʼotik bael ta spasel mulil sok ya sjin te bitʼil jun koʼtantik ta stojol te Jehovae. Jaʼ yuʼun ya skʼan te manchuk ay bin chopol ya kakʼtik ochel ta koʼtantike. Jpastik tulan te jun ayuk te koʼtantik sok te ya jxiʼtik te Jehovae.

16. ¿Bin ya skʼan ya jojkʼoybey jbatik kʼalal ya xtal tsajel ta jtojoltik?

¹⁶ Te Satanás ma jaʼuknax ya stuuntes fotoetik te ya stij koʼtantik ta spasel mulil, jaʼnix jich ya yakʼ yantik tsajel swenta ya jpastik mulil. ¿Bin ya jpastik te kʼalal jich ya xkʼot ta pasele? Yaniwan xjuʼ ya jnoptik te maʼyuk bin ya spas sok jichniwan ya kaltik: «Maʼyuk swentail, ma xkichʼ lokʼesel ta kongregasion yuʼun ini sok maba kʼax chopoluk». Mame stojiluk te jich ya jnoptike, jaʼ yuʼun jich ya skʼan ya jojkʼoybey jbatik: «¿Mabal jaʼuk yak ta stuuntesel te Satanás te pejtsʼ ini swenta ya spasbon ta cheb te koʼtane? Teme jaʼ ya jpas te bin chopol ya skʼan koʼtane, ¿mabal yakuk jbolobtesbey skʼoplal sbiil te Jehovae? ¿Jaʼbal ya yakʼ xnoptsajon ta stojol te Jehová o jaʼ ya yakʼ xnamajon  ta stojol?». Akʼa jnop ta koʼtantik te jojkʼoyeletik-abi sok jkʼanbeytik jpʼijiltik te Jehová yuʼun ya kakʼbeytik sujtib, pero mame jloʼlay jbatik (Sant. 1:5). Jaʼ-abi jaʼme ya skanantaybotik te koʼtantike. Yame skoltayotik ta spʼajel te pejtsʼ jichnix bitʼil la spʼaj te Jesús kʼalal jich la yal: «Locʼan, Satanás» (Mat. 4:10).

17. Cholbeya skʼoplal sok jun ejemplo bin yuʼun maba lek teme cheb kʼoem te koʼtantike.

¹⁷ Maba lek teme cheb kʼoem te koʼtantike. Jnop kaʼiytik te maba lek ya yil sbaik te machʼatik ya xtajinik ta jun ekipo yuʼun futbol. Ay chaʼoxtul te stukelnax ya skʼanik albeyel yutsil skʼoplalik, ay yantik te maba ya yichʼik ta wenta te bitʼil albil ya skʼan ya xtajinike sok ay yantik te maba ya yichʼik ta mukʼ te machʼa ya xnojptesotik ta tajimale. Teme jich ya spasike maniwan ya xjuʼ yuʼunik kʼalal ya stsal sbaik sok yan ekipo. Jaʼ ya xjuʼ yuʼun te ekipo te jun ayike. Jaʼme jich ya xkʼot te koʼtantik teme jun-nax ay ta stojol Jehová te jpensartik sok te bin ya skʼan koʼtantike. Mame xchʼay ta koʼtantik te jaʼ ya skʼan Satanás te chebuk koʼtantike, te ya jkʼan ya jpastik te bin chopol ya skʼan te koʼtantik soknix te bin ya skʼan yoʼtan te Jehovae. Teme ya jkʼan ya x-abatinotik ta stojol te Jehová yame skʼan tsʼakaluk te koʼtantike (Mat. 22:36-38). Mame ayuk bin-ora ya kakʼtik te ya xatbotik koʼtantik te Satanase.

18. Jich bitʼil ya yal Miqueas 4:5, ¿bin awakʼoj ta awoʼtan spasel te jaʼate?

¹⁸ Jkʼanbeytik Jehová te bin la skʼan te Davide: «Pasbon ta jun-nax te koʼtan». Jpastik tulan ta spasel ta jkuxlejaltik te bin ya jkʼanbeytik te Jehovae. Ta swenta te bin ya jtatik ta nopel ta jujun kʼajkʼal chikan teme mukʼ o ma mukʼ skʼoplal, kakʼtik ta ilel te ya kichʼtik ta mukʼ te schʼul biil te Diose. Teme jich ya jpastike, ya kakʼtik ta ilel te snujpʼ te testigo yuʼun Jehová jbiilinejtike (Prov. 27:11). Ta jpisiltik ya xjuʼ ya kaltik-euk te bin la yal te j-alwanej Miquease: «Ya xbehenotic ta scuenta sbihil Jehová te Dios cuʼuntic sbahtel qʼuinal» (Miq. 4:5).