«Kʼalal jajch kut jba sok te jprimoe, la jpichʼbey snukʼ, ma xyichʼix ikʼ-a. Ya jkʼan ya jmil-a» (Paul).

«Ta jna, oranax ya x-ilinon manchukme maʼyuk lek swentail te bin ya yakʼ x-ilinone. Ya jintiklan te mesa, siya, te ixtabiletik... spisil te bintik nopol ayike» (Marco).

Maniwan jich ya x-ilinotik te joʼotike. Pero ay baeltik te wokol ya kaʼiytik te ya jkom jbatike. ¿Bin yuʼun? Jaʼ ta skaj te mulil la skʼasesbotik jilel te Adane (Rom. 5:12). Ay machʼatik te kʼax wokol ya yaʼiyik te ya skom te yilinbaik jich bitʼil te Paul sok te Marcoe. Ay yantik te wokol ya yaʼiyik te ma xiwik o te ya snopik te bin ya xchebajtesbot yoʼtanike. Sok ay machʼatik wokol ya yaʼiyik te ya skom sbaik yuʼun ma spasik mulil, yuchʼel trago o stuuntesel droga.

Te machʼatik ma skomik te bin ya snopik, te bin ya skʼan yoʼtanik sok te bin ya spasik yame xjuʼ ya sjin skuxlejalik yuʼun. ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ma jichuk ya xkʼot ta pasel ta jtojoltik? Jaʼ te yakuk jnaʼ jkomel jbatike. Swenta ya jnaʼ jkomel jbatik, kilbeytik skʼoplal oxeb jojkʼoyeletik. Sbabial, ¿bin ya skʼan ya yal te ya jnaʼ jkomel jbatike? Schebal, ¿bin yuʼun ya skʼan ya jnaʼtik jkomel jbatik? Yoxebal, ¿bin ya skoltayotik yuʼun ya kakʼtik ta ilel te talelil-abi te jaʼ «sit ya yacʼ te Espíritu»? (Gál. 5:22, 23). Jaʼnix jich ya kiltik te bin ya skʼan ya jpastik ta jujuntul teme ay wokol ya kaʼiytik te ya jkom jbatike.

Te machʼa ya snaʼ skomel sbae, maba ya yakʼ sba ta tsalel yuʼun te bin ya skʼan yoʼtane. Ya skom sba ta yalel sok ta spasel te bin maba lek ya yil te Diose.

Te Jesús la yakʼ ta ilel te bin ya skʼan ya yal te ya jnaʼ jkomel jbatike. Te Biblia jich ya yal: «Te cʼalal la yixtaʼcʼoptayic, ma ba la sutbe ta ixtaʼcʼop; te cʼalal cʼax swocol, ma ba la yal te ya sutbe spacol, ha la yacʼ sba ta scʼab te machʼa toj ya xchahpanwan» (1 Ped. 2:23). La yakʼ ta ilel te talelil-abi te sNichʼan Dios te kʼalal jipil ta teʼ-a sok te kʼalal yak ta labanel yuʼun-a te skontratake (Mat. 27:39-44). Jaʼnix jich la yakʼ ta ilel kʼalal te jwolwanejetik yuʼun relijion la sleik «bin utʼil ya schuc sba ta scʼop» (Mat. 22:15-22). Ta jun buelta kʼalal jtsob judioetik la stsakik ton yuʼun ya schʼojik-a, te Jesús maba la yakʼbey spakol, «la snacʼ sba [...], locʼ bahel ta Templo» (Juan 8:57-59).

¿Yabal xjuʼ ya jtʼunbeytik stalel te Jesuse? Yak. Te jpuk-kʼop Pedro jich la stsʼibay: «Cʼax swocol te Cristo ta acuentahic, hich la yaʼbeyex hilel anopic yuʼun hich yac atʼunic bahel» (1 Ped. 2:21). Manchukme  jmulawilotik ya xjuʼ ya jtʼuntik ta lek te ejemplo yuʼun te Jesuse. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya jtʼunbeytik te stalele?

Teme ya jkʼantik te lek ya yilotik te Jehová ya skʼan ya jnaʼtik jkomel jbatik. Manchukme ayix bayal jaʼbil te jun koʼtantik ta stojol, ya xjuʼ ya xchʼay te bitʼil lek kamigoinejtik teme maba ya jnaʼtik skomel te bin ya kaltik sok te bin ya jpastike.

Kilbeytik skʼoplal te Moisés te «mero peqʼuel yoʼtan ta winiquil, cʼax hich a te bin utʼil spisil winiquetic ayic ta bahlumilal» ta tiempo-abi (Núm. 12:3). Bayal jaʼbil kujch yuʼun te stoybail yoʼtan te israeletike. Pero ta jun buelta maba juʼ yuʼun skomel te yilinba kʼalal te israeletik jajchik ta wulwulkʼop ta skaj te maʼyuk jaʼe. Jich kʼopoj sok yilinba: «Aʼiya awaʼiyic ta lec, jtoybahetic. ¿Ya bal acʼan ya jloqʼuesbeyexcotic haʼ ta mucʼul ton ini?» (Núm. 20:2-11).

Te Moisés ma la snaʼ skomel sba. Ma jaʼuk la yakʼ ta ichʼel ta mukʼ te Jehová te jaʼ la spas te milagroe (Sal. 106:32, 33). Jaʼ yuʼun ma akʼot ochel yuʼun te Jehová ta Kʼinal te albil skʼoplal ya yichʼike (Núm. 20:12). Maniwan ayuk bin-ora chʼay ta yoʼtan te Moisés te bitʼil ma la snaʼ skomel sbae (Deut. 3:23-27).

¿Bin ya jnoptik yuʼun? Manchukme bayalix jaʼbil te ayotik ta smelelil kʼope, spisil-ora ya skʼan te stojiluk ya jkʼopontik te machʼatik ya yakʼ x-ilinotik o te machʼatik ya skʼanik tojobtesele (Efes. 4:32; Col. 3:12). Melelnix-a te kʼalal ya xbajt te kaʼbilaltik ayniwan wokolxan ya kaʼiytik te ya jnaʼ jkomel jbatike. Pero juluk ta koʼtantik te Moisés. Ma jkʼantik te maba lek ya yil te kaʼteltik te Jehová ta skajnax te ma la jnaʼ jkomel jbatik jun bueltae. Jich yuʼun ¿bin ya skoltayotik yuʼun ya kakʼtik ta ilel te talelil-abi te kʼax mukʼ skʼoplale?

Jkʼanbeytik te schʼul espiritu te Diose. ¿Bin yuʼun? Melel te snaʼel jkomel jbatik jaʼ te sit ya yakʼ te schʼul espiritu te Dios te ya yakʼbey te machʼatik ya xkʼanbot yuʼune (Luc. 11:13). Te Jehová ya skoltayotik ta swenta te schʼul espiritu yuʼun ya kakʼtik ta ilel te talelil-abi (Filip. 4:13, TNM). Jaʼnix jich ya skoltayotik yuʼun ya kakʼtik ta ilel yantik talelil jich bitʼil te kʼuxul oʼtanil te jaʼ ya skoltayotik yuʼun ya jnaʼ jkomel jbatik (1 Cor. 13:5).

Jpʼajtik te bin ma skoltayotik yuʼun ya jkom jbatik. Bayal te bin ya skʼan ya jpʼajtike, jich bitʼil  te pajinaetik ta Internet sok te bintik ya jkʼasestik kʼajkʼal-a te ya yakʼ ta nopel chopol talelil (Efes. 5:3, 4). Ya skʼan ya jpʼajtik spisil te bin ya xjuʼ ya yakʼ jpastik te bin chopole (Prov. 22:3; 1 Cor. 6:12). Jich bitʼil teme ay machʼa wokol ya yaʼiy te ya skom sba ta spasel mulil jaʼniwan lek te ma skʼopon libroetik o ya yil pelikulaetik banti ay machʼatik ya smulan sbaike.

Wokolniwan ya kaʼiytik schʼuunel spasel-abi. Pero teme ya jpastik tulan, te Jehová ya skoltayotik yuʼun ya jnaʼtik skomel te bin chopol ya skʼan te koʼtantike (2 Ped. 1:5-8). Ya skoltayotik ta skomel te bin ya jnoptik, te bitʼil ya xkʼopojotik sok te bin ya jpastike. Ya jnaʼtik te yuʼun-nix jich-ae, melel te Paul sok Marco te la kalbeytikix skʼoplal juʼ yuʼunik skomel te schopol stalelike. Jnop kaʼiytik ta swenta jtul ermano te oranax ya x-ilin te kʼalal yak ta stijel te skarroe. Kʼaxto ya x-ilin-a sok ya yut sba sok te yantik choferetike. ¿Bin-utʼil la sjeltay te stalele? Te ermano jich la yal: «Jujun kʼajkʼal la jkʼopon te Dios sok spisil koʼtan. La jkʼopon junetik te ya yalbey skʼoplal te ya skʼan ya jnaʼ jkomel jbatik sok la jnop ta memoria tekstoetik te ya xjuʼ ya skoltayone. Manchukme ayix bayal jaʼbil te yakon ta spasel tulane, bayal ya skoltayon te jujun sab ya jnop te ya kakʼ ta ilel slamalil koʼtane. Teme ay banti ya xboone, sab ya xlokʼon bael yuʼun ma tenbil ya kaʼiy jba-a».

Ayniwan ma xjuʼ kuʼuntik jkomel jbatik. Teme ay jich la jpastike, ayniwan ma lek ya kaʼiy jbatik ta skʼoponel te Diose. Pero jaʼ ya skʼan ya jkʼopontikxan-a, jpastik ta oranax. Jkʼanbeytik perdon, jkʼanbeytik koltayel sok akʼa kakʼ ta koʼtantik te ma jpastik yan bueltae (Sal. 51:9-11). Te Jehová maba ya spʼaj te orasion ya jpastik teme ya jkʼanbeytik sok spisil koʼtantik te yakuk skʼuxultayotike (Sal. 102:17). Te jpuk-kʼop Juan ya sjultes ta koʼtantik te «ya spocbotic loqʼuel spisil jmultic» te schʼichʼel te sNichʼan te Diose (1 Juan 1:7; 2:1; Sal. 86:5). Akʼa juluk ta koʼtantik te ya yalbotik te Jehová te yakuk jpasbeytik perdon bayal buelta te yantike. Jaʼ yuʼun ya schʼuun koʼtantik te jichnix ya spas ta jtojoltik-euke (Mat. 18:21, 22; Col. 3:13).

Te Jehová maba la smulan te ma la snaʼ skomel sba te Moisés ta jochol takin kʼinal. Pero la spasbey perdon. Te Biblia ya yal ta stojol te Moisés te jaʼ jun lekil ejemplo yuʼun te schʼuunel yoʼtan (Deut. 34:10; Heb. 11:24-28). Manchukme ma akʼot ochel ta Kʼinal te albil skʼoplal ya yichʼike, ya x-akʼbot skuxlejal ta sbajtelkʼinal ta Nichimal Kʼinal. Jaʼnix jich ya yakʼbotik-euk te Dios teme ya jpastikxan tulan ta yakʼel ta ilel te talelil te kʼax mukʼ skʼoplale, jaʼ te ya jnaʼ jkomel jbatike (1 Cor. 9:25).