1. ¿Bin akʼbot snop yuʼun Jehová te Abrahán?

 TE Abrahán maʼyuk bin-ora chʼay ta yoʼtan te kʼoponot yuʼun te Jehová ta swenta jtul chʼul-abat. Albot te ya xbajt yichʼ lajinel te lum Sodoma sok Gomorra. Manchukme ay schʼuunel yoʼtan ta stojol Dios te Abrahán, wokolniwan kʼot ta yoʼtan te bin yuʼun jich ya spase, jaʼ yuʼun jich la sjojkʼoybey: «¿Pajalbal ya alajin te machʼatik chopol yoʼtanik sok te machʼatik toj yoʼtanike? […] ¿Yuʼunbal ma spas te bin toj ta pasel te Juez yuʼun swolol te balumilal?». Sok slamalil yoʼtan te Jehová la snojptes te Abrahán. La yal te maʼyuk bin-ora ya xbajt slajin te ants winiketik te toj yoʼtanik. ¡Snaʼel ini ya yakʼ stseʼelil koʼtantik! (Gén. 18:​23-33).

2. ¿Bin yuʼun ya schʼuun koʼtantik te stojil ya xchajpanwan sok te ya snaʼ yoʼbolil jbatik te Jehová?

² ¿Bin yuʼun ya schʼuun koʼtantik te stojil ya xchajpanwan sok te ya snaʼ yoʼbolil jbatik te Jehová? Melel jnaʼojtik te jaʼ «ya yil te bin yilel» te yoʼtan te ants winiketik (1 Sam. 16:7). Jaʼ ya snaʼ te bin ay ta «yoʼtan spisil ants-winiquetic» (1 Rey. 8:39; 1 Crón. 28:9). ¡Chamnax koʼtantik yuʼun! Kʼax bayal spʼijil te Jehová, jaʼ yuʼun ay ma xkʼot ta koʼtantik te bin-utʼil ya xchajpanwane. Te jpuk-kʼop Pablo jich la yal: «Kʼax wokol ta naʼel te bin-utʼil ya xchajpanwane» (Rom. 11:33).

3, 4. ¿Bintik jojkʼoyeletik ya xjuʼ ya jpasbey jbatik? ¿Bin ya xbajt kilbeytik skʼoplal ta artículo ini? (Juan 5:​28, 29).

³ Manchukme jich, ayniwan ya jpasbey jbatik te jojkʼoyeletik te la spasbey sba te Abrahán. Ya xjuʼ te jich ya jojkʼoybey jbatik: «¿Yabal xjuʼ ya xchaʼkuxajik te ants winiketik te la slajin te Jehová jich bitʼil te ants winiketik ta Sodoma sok ta  Gomorra? ¿Yabal xchaʼkuxajik talel ta ‹chaʼkuxajel yuʼun […] te machʼatik maba toj yoʼtanik›?» (Hech. 24:15).

⁴ Ya kilbeytikxan skʼoplal ta swenta te chaʼkuxajel. Mato jaluk la yichʼ jamaltesbeyel skʼoplal te bin jnaʼojtik ta swenta te chaʼkuxajel yuʼun yichʼel kuxlejalil sok te chaʼkuxajel yuʼun ichʼel ta kʼop (kʼopona Juan 5:​28, 29). a Te bin la yichʼ jamaltesbeyel skʼoplal la yakʼ te ya jelontestik te bin kichʼojbeytik swentail-a sok jaʼ ya xbajt kilbeytik skʼoplal ta artículo ini sok ta yan artículo. Ta sbabial ya xbajt kalbeytik skʼoplal te bin ma jnaʼojtik ta swenta te bitʼil ya xchajpanwan te Jehová sok ta patil ya xbajt kiltik te bin jnaʼojtike.

TE BIN MA JNAʼOJTIK

5. ¿Bin yaloj te publicacionetik kuʼuntik te ayix talel jaʼbil ta swenta te ants winiketik te lajik ta Sodoma sok ta Gomorra?

⁵ ¿Yabal xchaʼkuxajik te ants winiketik te la slajin te Jehová ta Sodoma sok ta Gomorra te maba toj yoʼtanik la yichʼik ilele? Te ayix talel jaʼbiletik, te publicacionetik kuʼuntik la yal te maba ya xchaʼkuxajik te ants winiketik-abi. Pero, ta swenta te la yilbeyikxan skʼoplal sok ta swenta te oración la spasik te j-abat te jun yoʼtan sok pʼij, la staik ta ilel te ma xjuʼ ya kaltik ta jkʼaxel te ma xchaʼkuxajikixe. Akʼa kiltik bin yuʼun.

6. ¿Bintikxan relatoetik ya yakʼ ta ilel te la yichʼik lajinel te ants winiketik te maba toj yoʼtanik la yichʼik ilele, sok bin-a te maba ya xjuʼ ya kaltik ta jamale?

⁶ Ay yantik relatoetik ta Biblia te ya yalbey skʼoplal te la slajin Jehová te ants winiketik te maba toj yoʼtanik la yiltiklane. Jich bitʼil, ta Pulemal lajik spisil te ants winiketik, jaʼnax kolik jilel te Noé sok te sfamilia. Ta patil, te Jehová la spas ta mantal te israeletik yuʼun yakuk slajin spisil te ants winiketik ta jukchajp nacionetik te ay ta Kʼinal te albil skʼoplal ya yichʼik. Sok ta patil la stikun jtul chʼul-abat swenta ya slajin 185 mil ta tul soldadoetik yuʼun Asiria ta jun-nax ajkʼabal (Gén. 7:23; Deut. 7:​1-3; Is. 37:​36, 37). Ta swenta ini, te Biblia maba ya yal te ya xjuʼ ya kaltik ta jamal te maba ya xchaʼkuxajikix te ants winiketik-abi. Akʼa kilbeytikxan skʼoplal ta lek.

7. ¿Bin-a te maba jnaʼojtik ta stojol te ants winiketik te lajik ta Pulemal o te kʼalal la yichʼ lajinel te Canaán? (Ilawil te dibujo).

⁷ Manchukme te Jehová la slajin spisil te ants winiketik-abi, maba jnaʼojtik te bin yilel la yil ta jujuntul-a te ants winiketik-abi sok maba ya jnaʼtik teme la snopik ta stojol te Jehová sok te la sujtes yoʼtanike. Te Biblia ya yal te Noé jaʼ «te machʼa la scholbey skʼoplal te bin toj ta pasel» te kʼalal mato xtal-a te Pulemal (2 Ped. 2:5). Pero maba ya yal te la scholbey skʼop Dios ta jujuntul te ants winiketik ta Balumilal te kʼalal yak ta spasel-a te arcae. Jaʼnix jich maba ya jnaʼtik teme la snopik ta stojol te Jehová sok te la sjeltay stalelik te chopol ants winiketik te kuxinik ta Canaán.

8. ¿Bin-a te maba jnaʼojtik ta stojol te machʼatik kuxinik ta Sodoma sok ta Gomorra?

⁸ ¿Bin ya xjuʼ ya kaltik ta stojol te ants winiketik ta Sodoma sok ta Gomorra? Jnaʼojtik te kuxin jtul tojil winik ta Sodoma, te Lot sbiile. Pero maba jnaʼojtik teme la scholbey skʼop Dios spisil te ants winiketik. Melelnix-a te chopol stalelik, pero ¿yabal snaʼik stsajtayel-a te bintik lek sok te bintik maba lekuke? Jich yilel te maʼuke, melel te Biblia ya yal te bayal ta tul ants winiketik ta Sodoma la skʼan sjokinik ta wayel te machʼatik kʼotik ta sna te Lot. Ta yolil te ants winiketik-abi ay jchʼieletik te maniwan ya xkʼot ta yoʼtanik te ma lek te bin yakik ta spasele (Gén. 19:4; 2 Ped. 2:7). ¿Yabal xjuʼ ya kaltik ta jamal te staojix ta nopel te Jehová, te  machʼa ya snaʼ yoʼbolil jbatik, te maba ya schaʼkuxajtes te ants winiketik-abi? Melelnix-a te Jehová la yalbey te Abrahán te maʼyuk 10 ta tul ants winiketik te toj yoʼtanik ta lum-abi (Gén. 18:32). Te bitʼil maba toj yoʼtanik-a, la yichʼik lajinel yuʼun te Jehová, melel stojil ya xchajpanwan stukel. Pero, ¿yabal xjuʼ ya kaltik ta jamal te ni jtuluk te ants winiketik-abi ya xchaʼkuxajik te kʼalal ya xkʼot yorail te chaʼkuxajel yuʼun te machʼatik maba toj yoʼtanike? Ma xjuʼ te jich ya kaltik ta jamale.

9. ¿Bin-a te maba jnaʼojtik ta stojol te Salomón?

⁹ Jaʼnix jich, te Biblia ya yalbey skʼoplal ants winiketik te toj yoʼtanik-a, jich bitʼil te ajwalil Salomón. Te Salomón snaʼojbey sba ta lek-a te Jehová sok snaʼoj-a te bin-utʼil ya skʼan ichʼel ta mukʼ, jaʼnix jich akʼbot bayal bendición yuʼun. Pero, ta patil jajch yichʼ ta mukʼ lotil diosetik. Te Jehová bayal ilin yuʼun sok la sta bayal swokol te nación ta bayal jaʼbil ta skaj te bintik la spas te Salomón. Melelnix-a, te Biblia ya yal te kʼalal «cham te Salomón», la yichʼ mukel te banti mukul te antiguo smeʼ stat, tey ochem skʼoplal-euk-a te ajwalil David (1 Rey. 11:​5-9, 43; 2 Rey. 23:13). Te bitʼil la yichʼ mukel te Salomón, ¿yabal yakʼ ta ilel te ya xchaʼkuxaje? Te Biblia maba ya yal. Ayniwan machʼatik ya yalik te ya xchaʼkuxaj, melel te Romanos 6:7 ya yal «te machʼa ya xlaje libre ya xjil yuʼun te smule». Pero, te texto ini ma skʼan ya yal te spisil ya xchaʼkuxajik te machʼatik lajemikixe, melel te chaʼkuxajel ma jaʼuk jun derecho te ya yichʼ akʼel ta skaj te aynax machʼa ya xlaje. Te chaʼkuxajel jaʼ jun majtanil te ya yakʼbey te Jehová ta swenta skʼuxul yoʼtan te ants winiketik te ya skʼan ya x-ichʼot ta mukʼ yuʼun ta sbajtelkʼinal (Job 14:​13, 14; Juan 6:44). ¿Teybal ochem skʼoplal-euk-a te Salomón? Jaʼnax snaʼoj te Jehová. Te bin jnaʼojtike jaʼ te stojil te bin ya xbajt spas te Jehová.

TE BIN JNAʼOJTIKE

10. ¿Bin yaʼiyel ya yaʼiy sba te Jehová te kʼalal ya slajin te machʼatik chopol stalelike? (Ezequiel 33:11; jaʼnix jich ilawil te dibujo).

¹⁰ (Kʼopona Ezequiel 33:11). Te Jehová ya yalbotik te bin yaʼiyel ya yaʼiy sba te kʼalal ay machʼa ya slajin. Te jpuk-kʼop Pedro la stsʼibay-euk te bin la stsʼibay te j-alwanej Ezequiel. Jich la yal: «Te Jehová […] ma skʼan te ni jtuluk ya yichʼ lajinel» (2 Ped. 3:9). Te kʼopetik-abi ya yakʼbotik slamalil koʼtantik. Schʼuunoj koʼtantik te Jehová maʼyuk bin-ora jichnax ya slajin te ants winiketik. Bayal ya snaʼ yoʼbolil jbatik sok spisil-ora ya yakʼ ta ilel te talelil-abi.

11. ¿Machʼatik-a te maba ya xchaʼkuxajik, sok bin yuʼun te jich ya kaltike?

¹¹ ¿Machʼatik-a te jnaʼojtik te ma xchaʼkuxajikixe? Te Biblia ya yalbey skʼoplal chaʼoxtul ants winiketik. b Jich bitʼil, te Jesús la yal te Judas Iscariote maba ya xchaʼkuxaj (Mar. 14:21; jaʼnix jich ilawil Juan 17:12 sok te nota de estudio ta español). Te Judas snaʼoj ta lek-a te bin la spas te kʼalal la skontrain te Jehová sok te sNichʼan (ilawil Marcos 3:29 sok te notas de estudio ta español). Te Jesús la yal te maba ya xchaʼkuxajikix chaʼoxtul jwolwanejetik yuʼun te religión te kontrainotik yuʼune (Mat. 23:33; jaʼnix jich ilawil Juan 19:11 sok te nota de estudio ta español te banti ya yal «del hombre»). Sok te jpuk-kʼop Pablo la yal te maba ya xchaʼkuxajik te apostataetik te maba ya sujtes yoʼtanike (Heb. 6:​4-8; 10:29).

12. ¿Bin-a te jnaʼojtik ta swenta te ya snaʼ yoʼbolil jbatik te Jehová? Ala junuk ejemplo.

¹² Jich bin-utʼil la kiltikix, te Jehová ya snaʼ yoʼbolil jbatik sok «ma skʼan te ni jtuluk ya yichʼ lajinel». ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel te Jehová te la snaʼbey yoʼbolil sba chaʼoxtul  ants winiketik te la spasik tulan mulil? Te ajwalil David la yaʼiy antsiwej sok milaw, te jaʼ tulan muliletik, pero la sujtes yoʼtan, naʼbot yoʼbolil sba yuʼun te Jehová sok pasbot perdón yuʼun (2 Sam. 12:​1-13). Te ajwalil Manasés bayal bintik maba lek la spas ta skuxlejal. Manchukme jich, te Jehová la yakʼbey yil te ya snaʼbey yoʼbolil sba sok la spasbey perdón, melel la sujtes yoʼtan (2 Crón. 33:​9-16). Te ejemploetik ini ya yakʼ kiltik te Jehová ya snaʼbey yoʼbolil sba te ants winiketik teme ya sujtes yoʼtanike. Ya xbajt schaʼkuxajtes te David sok te Manasés, melel la staik ta ilel te la spasik tulan muliletik sok la sujtes yoʼtanik.

13. 1) ¿Bin yuʼun la snaʼbey yoʼbolil sba Jehová te ants winiketik ta Nínive? 2) ¿Bin la yal ta patil te Jesús ta stojol te ants winiketik ta Nínive?

¹³ Jaʼnix jich ya jnaʼtik te Jehová la snaʼbey yoʼbolil sba te ants winiketik ta Nínive. Te Dios jich la yalbey te Jonás: «Kilojix te schopolilike». Pero, te kʼalal la sujtes yoʼtanike, te Jehová la snaʼtiklanbey yoʼbolil sba sok la spastiklanbey perdón. Jaʼ kʼaxtoxan la yakʼ ta ilel te ya snaʼbey yoʼbolil sba te ants winiketik ma jichuk bitʼil te Jonás. Te kʼalal ilin te Jonás, te Dios la sjultesbey ta yoʼtan te ants winiketik ta Nínive «ma snaʼik stsajtayel te bin lek sok te bin ma leke» (Jon. 1:​1, 2; 3:10; 4:​9-11). Ta patil bael, te Jesús la stuuntes te ejemplo yuʼun te ants winiketik ta Nínive te la sujtes yoʼtanik yuʼun ya yakʼ ta ilel te ya snaʼ yoʼbolil jbatik te Jehová sok te stojil te bin ya spas. La yal te ya xchaʼkuxajik «ta yorail ichʼel ta kʼop» (Mat. 12:41).

14. ¿Bin ya xjuʼ ya spasik te ninivitaetik te kʼalal «ya xchaʼkuxajik yuʼun ya yichʼik ichʼel ta kʼop»?

¹⁴ ¿Bin-utʼil ya xbajt yichʼik «ichʼel ta kʼop» te yajwal te Nínive te kʼalal ya xchaʼkuxajike? Te Jesús la yalbey skʼoplal te chaʼkuxajel yuʼun ichʼel ta kʼop te ya xkʼot ta pasel ta pajel chaʼbej (Juan 5:29). Jaʼ yak ta yalbeyel skʼoplal te Wentainel yuʼun jmil jaʼbil, te kʼalal «ya xbajt ayinuk chaʼkuxajel yuʼun te machʼatik toj yoʼtanik sok te machʼatik maba toj yoʼtanik» (Hech. 24:15). Te machʼatik maba toj yoʼtanik ya «xchaʼkuxajik yuʼun ya yichʼik ichʼel ta kʼop», melel te Jehová sok te Jesús ya yilik teme ya schʼuunik mantal sok teme ya spasik ta skuxlejalik te bin yakik ta snopele. Teme jtul ninivita ya xchaʼkuxaj sok ma skʼan ya yichʼ ta mukʼ te Jehová, ya yichʼ ichʼel ta kʼop yuʼun ya xlaj ta sbajtelkʼinal  (Is. 65:20). Pero, teme jun yoʼtan ya yakʼ sba ta stojol te Jehová ya yichʼ ichʼel ta kʼop yuʼun ya xkuxaj ta sbajtelkʼinal (Dan. 12:2).

15. 1) ¿Bin yuʼun ma xjuʼ ya kaltik te maba ya xchaʼkuxaj ni jtuluk ants winik te kuxin ta Sodoma sok ta Gomorra? 2) ¿Bin-utʼil ya skʼan ya kichʼbeytik swentail te bin ya yal te Judas 7? (Ilawil te recuadro « ¿Bin la skʼan la yal te Judas?»).

¹⁵ Te Jesús la yal te «ta Skʼajkʼalel ichʼel ta kʼop kʼaxtoxan ya yil swokol [ . . . ] te bin-utʼil te Sodoma sok Gomorra» te machʼatik la spʼajik sok te nojptesel la yakʼ te Jesús (Mat. 10:​14, 15; 11:​23, 24; Luc. 10:12). ¿Jaʼnaxbal jun ejemplo te jelawen te bin la yal te Jesuse? Maʼuk, yananix xkʼot ta pasel-a jich te bitʼil la yal ta stojol te ants winiketik ta Nínive. «Te Skʼajkʼalel ichʼel ta kʼop» te la yalbey skʼoplal te Jesús, jaʼnix te ichʼel ta kʼop te la yalbey skʼoplal ta stojol te ants winiketik ta Nínive. Te ants winiketik ta Nínive sok te ants winiketik te kuxinik ta Sodoma sok ta Gomorra la spasik te bintik chopol. Pero, te ants winiketik ta Nínive juʼ te lato sujtes yoʼtanik. Jaʼnix jich juluk ta koʼtantik te Jesús la yal te ya x-ayin chaʼkuxajel yuʼun ichʼel ta kʼop ta stojol «te machʼatik la spasik te bintik chopole» (Juan 5:29). Jich yilel te ayniwan chaʼoxtul te ants winiketik te kuxinik ta Sodoma sok ta Gomorra te ya xchaʼkuxajik tal sok te ya xjuʼ ya jnojptestik ta stojol te Jehová sok te Jesús.

16. ¿Bin ya yichʼ ta wenta te Jehová te kʼalal ya sta ta nopel te machʼa ya schaʼkuxajtese? (Jeremías 17:10).

¹⁶ (Kʼopona Jeremías 17:10). Te versículo ini ya yal ta lek te bin jnaʼojtik ta leke: Te Jehová spisil-ora ya yil «te oʼtanil» sok ya yil «te bin snopoj» te ants winiketik. Te kʼalal ya sta ta nopel te machʼa ya schaʼkuxajtes, ya stoj «ta tuhlutuhl ha chican bin ya spasic». Te Jehová spisil-ora toj te bin ya spas, pero jaʼnix jich ya snaʼ yoʼbolil jbatik te kʼalal jich ya skʼan ya yichʼ pasele. Jaʼ yuʼun, maʼyuk bin-ora ya xjuʼ ya kaltik ta jamal te maba ya xchaʼkuxaj jtul ants winik teme maba jichuk ya yal te Bibliae.

SPISIL-ORA YA «SPAS TE BIN TOJ TA PASEL TE JUEZ YUʼUN SWOLOL TE BALUMILAL»

17. ¿Bin ya xkʼot ta stojol te ants winiketik te lajemikixe?

¹⁷ Jaʼto te kʼalal te Adán sok te Eva la sjokinik te Satanás ta skontrainel te Jehová,  lajem bayal millón ta tul ants winiketik. Te «jkontratik», «te lajele», bayal machʼa slajinoj (1 Cor. 15:26). ¿Bin ya xkʼot ta stojol spisil te ants winiketik-abi? Jtsob ants winiketik te jaʼ te 144 mil ta tul jchʼuunjeletik ya xchaʼkuxajik ta chʼulchan sok maba ya xlajikix (Apoc. 14:1). Bayal ta tul ants winiketik te kʼux ta yoʼtanik te Jehová ya xchaʼkuxajik talel ta «chaʼkuxajel yuʼun te machʼatik toj yoʼtanik» sok ya xkuxinik ta sbajtelkʼinal ta Balumilal teme jun yoʼtan ya yakʼ sbaik te kʼalal ya xwentainwan ta jmil jaʼbil te Cristo sok ta slajibal prueba (Dan. 12:13; Heb. 12:1). Ta yorail te jmil jaʼbil, «te machʼatik maba toj yoʼtanik» —te jaʼik te machʼatik maʼyuk bin-ora la yichʼik ta mukʼ te Jehová o te machʼatik «la spasik te bin chopole»— ya xjuʼ ya sjelontesik te stalelik sok te ya yichʼik ta mukʼ te Dios (Luc. 23:​42, 43). Pero, te Jehová staoj ta nopel te maba ya schaʼkuxajtes te machʼatik kʼax chopol stalelik sok te jkʼaxel ya skontrainik te Diose (Luc. 12:​4, 5).

18, 19. 1) ¿Bin yuʼun ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik te bin ya sta ta nopel te Jehová ta stojol te machʼa lajemikixe? (Isaías 55:​8, 9). 2) ¿Bin ya kilbeytik skʼoplal ta yan artículo?

¹⁸ ¿Yabal xjuʼ ya schʼuun koʼtantik te spisil-ora toj te bin ya spas te Jehová te kʼalal ya yichʼ ta kʼop te ants winiketike? ¡Yak, ya xjuʼ ya schʼuun koʼtantik! Jich bitʼil te Abrahán, jnaʼojtik te toj «te Juez yuʼun swolol te balumilal», te ya snaʼ yoʼbolil jbatik sok te kʼax pʼije. Te Jehová yakʼojbey yaʼtel te Jesús yuʼun ya schajpan te ants winiketik sok snojptesoj te bin-utʼil ya spase (Juan 5:22). Te Tatil sok te Nichʼanil ya xjuʼ ya yilik te bin ay ta oʼtanil (Mat. 9:4). Jaʼ yuʼun ya xbajt spasik «te bin toj ta pasel».

¹⁹ Akʼa smukʼulin koʼtantik te Jehová sok te bin ya sta ta nopel spasel. Jaʼnax stukel te machʼa chapal ta chajpanwanej (lea Isaías 55:​8, 9). Jnaʼojtik te jaʼnax te Jehová te machʼa ya snaʼ chajpanwanej, jaʼ yuʼun ya smukʼulin koʼtantik spisil te bin-utʼil ya xchajpanwan te Jehová sok te sNichʼan. Jaʼnix jich jnaʼojtik te Jesús te ajwalil kuʼuntik ya skʼayinbey ta lek te stalel te sTat ta swenta te bin stojil ya spas sok te ya snaʼ yoʼbolil jbatike (Is. 11:​3, 4). Ta yan artículo ya kalbeytik skʼoplal te bin ma jnaʼojtik sok te bin jnaʼojtik ta swenta te bin-utʼil ya xbajt schajpan te Jehová sok te Jesús te ants winiketik ta yorail te tulan wokolil.