1. ¿Bin ya xtal ta koʼtantik kʼalal ya kaltik te ay machʼa ya snaʼ yoʼbolil jbatik?

KʼALAL ya jnop ta koʼtantik te machʼa ya snaʼ yoʼbolil jbatik, yaniwan xtal ta koʼtantik te ay slekil yoʼtan sok ay yutsil yoʼtan. Jaʼniwan ya xtal ta koʼtantik te samaritano te la yal ta lokʼombakʼop te Jesús. Te jyanlum winik la snaʼbey yoʼbolil sba te judío te tsakot ta be yuʼun te j-elekʼetik. Kʼalal la yil «la snaʼbe yoʼbolil sba» te judío winik sok ta swenta te skʼuxul yoʼtan la skanantay (Luc. 10:29-37). Ta lokʼombakʼop la yal te Jesús la yakʼ ta ilel jun tʼujbil talelil ay yuʼun te Dios, jaʼ te ya snaʼ yoʼbolil jbatik, melel tey ya xchiknaj-a te skʼuxul yoʼtan sok bayal te bin-utʼil ya yakʼ ta ilel ta jujun kʼajkʼal.

2. ¿Bin-utʼilxan ya kakʼtik ta ilel te ay machʼa ya jnaʼbeytik yoʼbolil sba?

² Kʼalal ay machʼa ya yichʼ naʼbeyel yoʼbolil sba maba ya yichʼ akʼbeyel spakol manchukme yuʼun-nix la spas-a te bin ma lek. Te Jehová ya snaʼ yoʼbolil jbatik, jich te bin-utʼil la yal jtul salmista: «Ma ba la spasbotic hich te bin utʼil ya scʼan te bintic chopol jpasojtic» (Sal. 103:10). Pero ay baeltik te Jehová ya stojobtes te machʼa ay bin ma lek ya spas.

3. ¿Bintik jojkʼoyel ya kakʼbeytik sujtib ta artículo ini?

³ Ta artículo ini, ya kilbeytik sujtib ta Biblia oxeb jojkʼoyeletik: ¿Bin yuʼun ya yakʼ ta ilel te ya snaʼ yoʼbolil jbatik te Jehová?, ¿bin yuʼun ya yichʼ naʼbeyel yoʼbolil sba kʼalal ay machʼa ya yichʼ tojobtesel? Sok ¿bin ya skoltayotik yuʼun ya kakʼtik ta ilel te talelil-abi?

4. ¿Bin yuʼun ya yakʼ ta ilel te ya snaʼ yoʼbolil jbatik te Jehová?

⁴ Ta swenta skʼuxul yoʼtan. Te jpuk kʼop Pablo la yal te «bayel  ya xcʼuxultaywan» te Dios. Te Pablo jaʼ la yalbey skʼoplal te bin ya spas te Dios ta stojolik te machʼatik tsabilik yuʼun ya xbajtik ta chʼulchan (Efes. 2:4-7). Pero te Dios ma jaʼuknax ya snaʼbey yoʼbolil sba te machʼatik tsabilik. Melel te David jich la yal: «Te Jehová lec bin ya spas ta stojol spisil, soc ya scʼuxultay spisil te bintic spasoje» (Sal. 145:9). Te Jehová kʼux ta yoʼtan te ants winiketik sok ya snaʼbey yoʼbolil sba teme jich ya skʼan pasel ya yile.

5. ¿Bin-utʼil la yil te Jesús te ya snaʼbey yoʼbolil sba te ants winiketik te Jehová?

⁵ Te Jesús ya snaʼ ta lek te ya smulan yakʼel ta ilel te ya snaʼ yoʼbolil jbatik te Jehová. Melel bayal jaʼbil la sjokin te sTat ta chʼulchan te kʼalal mato xtal ta Balumilal (Prov. 8:30, 31). Bayal buelta la yil bin-utʼil la snaʼbey yoʼbolil sba te ants winiketik (Sal. 78:37-42). Kʼalal nojpteswan te Jesús, bayal buelta la yalbey skʼoplal te tʼujbil talelil ay yuʼun te sTat.

6. ¿Bin lokʼombakʼop la yakʼ ta nopel te Jesús yuʼun ya yakʼ kiltik te ya snaʼ yoʼbolil jbatik te Jehová?

⁶ Jich bitʼil la kiltik ta yan artículo, te Jesús la scholbey skʼoplal te lokʼombakʼop ta swenta te nichʼanil te namal bajt yuʼun ya yakʼ jnoptik te ya snaʼ yoʼbolil jbatik te Jehová. Ta lokʼombakʼop ya yal te la yijkitay sna te kerem sok «biluc nax bin la slajin a» te bin akʼbot yuʼun te stat (Luc. 15:13). Ta patil, la snaʼ stojol te ma lek te bin yak ta spasel, jaʼ yuʼun la spejkʼan sba sok sujt ta sna. ¿Bin la spas te state? Te kerem oranax la yil te naʼbot yoʼbolil sba yuʼun te stat. Te Jesús jich la yal: «Cʼalal namal to ay a, ilot yuʼun te state, stsʼujet ta yoʼtan la yaʼiy te snichʼan, ahnimal baht sta tal, la smechʼ soc la yuhtsʼuy». Te tatil maba ilin yuʼun, la snaʼbey yoʼbolil sba, la spasbey perdón sok la yikʼ yan buelta ta sfamilia. Te kerem bayal mulil la spas, pero pasbot perdón yuʼun te stat melel la sujtes yoʼtan. Te tatil te la yichʼ alel ta lokʼombakʼop jaʼ skʼoplal te Jehová. Ta swenta te ejemplo la yakʼ ta nopel te Jesús, la yakʼ ta ilel te machʼatik ya sujtes yoʼtan ta smelelil ya spasbotik perdón yuʼun te Jehová (Luc. 15:17-24).

7. ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel spʼijil yoʼtan te Jehová kʼalal ya snaʼ yoʼbolil jbatik?

⁷ Ta swenta spʼijil yoʼtan. Bayal ya skoltayotik te spʼijil yoʼtan te Jehová. Melel te Biblia jich ya yal: «Te pʼijil-oʼtanil te ya xtal ta toyol [...] bayel ya snaʼ yoʼbolil jbahtic soc lec te sit ya yacʼ» (Sant. 3:17). Jich bitʼil  jtul tatil te ay skʼuxul yoʼtan, te Jehová ya snaʼbey yoʼbolil sba te alnichʼanetik yuʼun sok ya sta slekilalik (Sal. 103:13; Is. 49:15). Ya x-akʼbot smukʼul yoʼtanik manchukme jmulawiletik. Te Jehová ya yakʼ ta ilel te ya snaʼbey yoʼbolil sba ta swenta te spʼijil yoʼtan, jaʼnax teme ay swentail te bin yuʼune. Pero tsajtaybilnax ya yakʼ ta ilel te spʼijil yoʼtan sok ma jichuk te maʼyuk bin ya yal yuʼun te bin ma lek ya yichʼ pasel.

8. ¿Bin ya skʼan pasel teme ay machʼa yak ta spasel te bin ma lek sok bin yuʼun?

⁸ Jnop kaʼiytik, jtul j-abat yuʼun Dios te spasemal yoʼtan ay bin ma lek ya spas ta skuxlejal. Jich yuʼun-abi, ¿bin ya skʼan pasel? Te jpuk kʼop Pablo la yal: «Ma me xajoquinic» (1 Cor. 5:11). Te machʼatik ma sujtes yoʼtanik ya yichʼ lokʼesel ta congregación. Jich ya skʼan ya yichʼ pasel yuʼun ya yichʼ kanantayel te chʼuunel yoʼtan te hermanoetik sok ya yichʼ chʼultesbeyel sbiil te Jehová. Pero ay machʼatik ya skuyik te lokʼesel ta congregación ma la jaʼuk te naʼbot yoʼbolil sba yuʼun te Dios. Kiltik teme yuʼun-nix jich-ae.

9, 10. 1) Jich bitʼil ya yal te Hebreos 12:5, 6, ¿bin yuʼun ya kaltik te jich ya xnaʼbot yoʼbolil sba teme ay machʼa ya yichʼ lokʼesel ta congregación? 2) ¿Bin ejemplo ya skoltayotik yuʼun ya xkʼot ta koʼtantik?

⁹ Kʼalal ya yichʼ alel ta tsoblej te ma jaʼukix testigo yuʼun Jehová te machʼa kʼux ta koʼtantik, ya jmel koʼtantik yuʼun. Yaniwan xjuʼ ya jojkʼoybey jbatik teme snujpʼ te la yichʼ lokʼesel ta congregación. ¿Yuʼunbal naʼbot yoʼbolil sba te la yichʼ lokʼesel ta congregación? Yuʼun, lek te jich la yichʼ pasel. Melel jich la yichʼ kʼuxultayel sok naʼbot yoʼbolil sba (Prov. 13:24). Te machʼa ma sujtes yoʼtan kʼalal la yichʼ lokʼesel ta congregación, ¿yabal xkoltayot yuʼun ya sjeltay te stalele? Yak. Kʼalal ya yichʼik tojobtesel yuʼun ancianoetik te machʼatik spasojik mulil jajch snaʼik kʼinal, la sjeltay stalelik sok sujtik ta stojol Jehová (kʼopona Hebreos 12:5, 6).

¹⁰ Jnop kaʼiytik te ejemplo ini. Te jkanantuminchij ya sta ta ilel kʼalal jkojt tuminchij ay ta chamel, swenta ya xlekub te tuminchij ya skʼan te maba ya sjokin te yantike. Pero ma smulanik te stukel ayik, jaʼ yuʼun ma lek ya yaʼiy sbaik kʼalal kʼejel ya x-akʼotik. Jich yuʼun teme kʼejel ya yichʼ akʼel jkojt tuminchij yuʼun ya xlekub, ¿yabal skʼan ya yal-abi te ay ta utsʼinel yuʼun te jkanantuminchij? Maʼuk. Teme ma la yichʼ lokʼesel te tuminchij, ya xpujk te schamel, jaʼ yuʼun teme kʼejel ya yichʼ akʼel jich ya yichʼ kanantayel te yantik (pajal sok te Levítico 13:3, 4).

11. 1) Te machʼa lokʼem ta congregación, ¿bin yuʼun ya yichʼ pajel jich bitʼil jkojt tuminchij te ay ta chamel? 2) ¿Bin koltayel ay yuʼunik te machʼatik yichʼojik lokʼesel ta congregación?

¹¹ Te machʼa ya yichʼ lokʼesel ta congregación jich kʼoem bitʼil jkojt tuminchij, te ay ta chamel ta swenta schʼuunel yoʼtan (Sant. 5:14). Ay chaʼoxchajp chamel te yaniwan skʼasesbotik te machʼatik yichʼojike, jaʼ jich kʼoem-euk te chamel ta swenta te chʼuunel oʼtanile. Jaʼ yuʼun-abi, snujpʼ te ya yichʼ lokʼesel ta congregación. Te kʼalal jich ya yichʼ pasel jaʼ ta swenta te skʼuxul yoʼtan te Jehová ta stojol te machʼatik jun yoʼtanik ta congregación sok jaʼniwan ya xtijbot yoʼtan te machʼa la spas mulil yuʼun ya sujtes yoʼtan. Te kʼalal yichʼoj lokʼesel ta congregación, ya xjuʼ ya xkʼot ta tsoblejetik, yuʼun ya snop te sKʼop Dios sok jich ya stsakxan yip te schʼuunel yoʼtan. Jaʼnix jich ya xjuʼ ya yichʼ te publicacionetik sok ya xjuʼ ya yil te JW Broadcasting^®. Kʼalal te ancianoetik ya yilik te yak ta sjeltayel stalel, ya skoltayik  yuʼun ya x-och yan buelta ta testigo yuʼun Jehová. *

12. ¿Bin-utʼil ya yakʼik ta ilel te ancianoetik kʼuxul oʼtanil sok te ya snaʼbeyik yoʼbolil sba te machʼa ya spas mulil te ma sujtes yoʼtan?

¹² Mukʼ skʼoplal te ya xkʼot ta koʼtantik te jaʼnax yichʼ lokʼesel te machʼatik ma sujtes yoʼtanik. Te ancianoetik ya snaʼik te mukʼ skʼoplal, te ma jichuknax ya staik ta nopel. Jaʼnix jich ya snaʼik te stojil ya xchajpanwan te Jehová. (Jer. 30:11). Te ancianoetik kʼux ta yoʼtanik te yermanotak sok jaʼ ya skʼanik te ya yamigoinik te Jehová. Kʼalal ay machʼa ya yichʼ lokʼesel ta congregación, jich ya yichʼ akʼel ta ilel kʼuxul oʼtanil sok te ya yichʼ naʼbeyel yoʼbolil sba.

13. Te jchʼuunjel ta Corinto, ¿bin yuʼun te la yichʼ lokʼesel ta congregación?

¹³ Kiltik bin la spas te jpuk-kʼop Pablo ta stojol te machʼa la spas mulil sok ma la sujtes yoʼtan. Te jchʼuunjel ta Corinto yak ta spasel mulil, melel jaʼ yikʼbeyoj yinam te stat. ¡Kʼax ma lek! Te Jehová jich yaloj ta mantal ta stojol te lum Israel: «Teme ay winic ya xway soc yihnam stat, ya sbohlobtesbe scʼoblal te state; ya me xlajic schebalic» (Lev. 20:11). Te Pablo ma la yalbey te congregación ta Corinto te yakuk smilik te winik, pero te bin la yale jaʼ te yakuk yichʼ lokʼesel ta congregación. Te bitʼil ma lek stalel te winik, yak ta yutsʼinbel yoʼtan te machʼatik ayik ta congregación. Ay chaʼoxtul ya skuyik te ma muliluk te bin yak ta spasele (1 Cor. 5:1, 2, 13).

14. ¿Bin-utʼil te Pablo la snaʼbey yoʼbolil sba te winik te la yichʼ lokʼesel ta congregación sok bin yuʼun? (2 Corintios 2:5-8, 11).

¹⁴ Ta patil, te jpuk-kʼop Pablo la yaʼiy stojol te la sjeltay stalel sok la sujtes yoʼtan ta smelelil te machʼa spasoj te mulil. Manchukme te winik la sbolobtesbey skʼoplal te congregación. Te Pablo la yalbey ta stojol te ancianoetik te ma skʼan te ya xjelaw ta kʼop ta stojolik. Jich la yaltiklanbey ta mantal: «Ya scʼan te yac apasbeyiquix perdón soc yac awaʼbeyiquix smucʼul yoʼtan». Sok albotik te bin yuʼun jich ya spasik: «Scuenta yuʼun ma ba ya xtsalot yuʼun cʼax bayel mel-oʼtan». Te Pablo tseʼel yoʼtan te la sujtes yoʼtan te winik, jaʼ ya skʼan te lek yaʼiy sba sok te ma jkʼaxeluk ya smel yoʼtan, melel ya xpasbot perdón yuʼun te Jehová (kʼopona 2 Corintios 2:5-8, 11).

15. ¿Bin-utʼil ya yakʼik ta ilel te ancianoetik te stojil ya xchajpanwanik sok te ya snaʼbeyik yoʼbolil sba te yantik?

 ¹⁵ Jich bitʼil ya spas te Jehová, te ancianoetik jaʼnix jich ya snaʼbeyik yoʼbolil sba te yantik. Stojil ya xchajpanwanik te kʼalal jich ya skʼan pasel, pero ya snaʼbeyik yoʼbolil sba te yantik teme ay swentail te jich ya spasik. Teme maba ya stojobtesik te machʼa la spas mulil, maba ya snaʼbeyik yoʼbolil sba sok jich yilel te maʼyuk bin ya yalik yuʼun. Jich yuʼun, ¿jaʼnaxbal te ancianoetik ya yakʼik ta ilel te ya snaʼbeyik yoʼbolil sba te yantik?

16. Jich bitʼil ya yal te Proverbios 21:13, ¿bin ya spas te Jehová ta stojol te machʼatik ma snaʼbey yoʼbolil sba te yantik?

¹⁶ ¿Bin yuʼun te j-abatotik yuʼun Dios ya skʼan ya jnaʼbeytik yoʼbolil sba te yantik jich bitʼil ya spas te Jehová? Melel te machʼatik ma snaʼbey yoʼbolil sba te yantik ma x-aʼiybotik skʼop yuʼun te Jehová (kʼopona Proverbios 21:13). Teme ya jkʼantik te ya yaʼiybotik jkʼoptik te Jehová, ya skʼan te lekuk ya kiltik te yantik. Spisiluk-ora chapalukotik ta yaʼiybeyel skʼop te hermano te yak ta kʼaxel ta wokol. Jaʼnix jich ya jchʼuuntik spasel te bin ya yal te Biblia: «Te machʼa ma ba la yaʼiy cʼuxultaywanej, ma ba ya yichʼ cʼuxultayel» (Sant. 2:13). Teme pekʼel koʼtantik sok ya jkʼantik te ya kichʼtik naʼbeyel yoʼbolil jbatik, jaʼnix jich ya jpastik tulan te jichuk ya kakʼtik ta ilel ta stojol te yantik. Jich ya jpastik ta stojol te machʼa ya sujt talel ta congregación.

17. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel te ajwalil David te la snaʼbey yoʼbolil sba sok spisil yoʼtan?

¹⁷ Ta Biblia ya jtatik ejemploetik te ya yakʼ jnoptik te ya skʼan ya jnaʼbeytik yoʼbolil sba te yantik sok te lekuk ya kiltik. Jnop kaʼiytik te bin la spas te ajwalil David, te spisil-ora la yakʼ ta ilel te la snaʼbey yoʼbolil sba sok spisil yoʼtan te yantik. Manchukme kʼan milotuk yuʼun te Saúl, te David la snaʼbey yoʼbolil sba te ajwalil te tsabil yuʼun te Dios sok maba la yakʼbey spakol yuʼun te bin ma lek pasbot (1 Sam. 24:9-12, 18, 19).

18, 19. ¿Machʼatik ma la snaʼbey yoʼbolil sba te David?

¹⁸ Pero te David maba spisil-ora la snaʼbey yoʼbolil sba te yantik. Kʼalal te Nabal te jaʼ jtul winik te maba lek stalel la yut sok maba la yakʼbey te weʼelil la skʼan te David sok te swiniktak, te David bayal ilin yuʼun sok la yal te ya smil te Nabal sok spisil te machʼatik ayik ta sna. Ta swenta te bin la spas te Abigaíl, te yinam te Nabal, te oranax la yakʼ ta ilel yutsil yoʼtan sok slamalil yoʼtan, jich yuʼun te David maba la smulin smalel chʼichʼ (1 Sam. 25:9-22, 32-35).

¹⁹ Ta jun buelta, te j-alwanej Natán la yalbey te David te aylaj jtul kʼulej winik la yelkʼanbey stuminchij jtul winik te maʼyuk bin ay yuʼun. Te David bayal ilin yuʼun sok jich la yal: «¡Yiloj Jehová, ya scʼan ya xlaj te machʼa hich spasoj!» (2 Sam. 12:1-6). Snaʼoj te bin ya yal te ley yuʼun Moisés, teme ay machʼa ya yelkʼan jkojt tuminchij, ya yakʼ chan kojt sjelol (Éx. 22:1). Teme ya yichʼ alel te ya yichʼ milel te winik-abi ma stojiluk te jich ya yichʼ pasel. Te ejemplo la  yal te Natán jaʼ yuʼun ya skoltay te David te yakuk xkʼot ta yoʼtan te jaʼ bayalxan bin ma lek spasoj. Te Jehová jaʼ kʼaxemtoxan la snaʼbey yoʼbolil sba te David, yan te David ma jichuk la spas stojol te winik la yal ta ejemplo te Natán (2 Sam. 12:7-13).

20. ¿Bin ya yakʼ jnoptik te ejemplo yuʼun te David?

²⁰ Kʼalal te David la yakʼ sba ta uʼuntayel yuʼun te yilinba, la yal te ya yichʼ milel te Nabal sok te swiniktak. Jaʼnix jich la skʼan te ya yichʼ milel te winik ta ejemplo la yal te Natán. Yaniwan jojkʼoybey jbatik, teme lekil winik te David ¿bin yuʼun maba la snaʼbey yoʼbolil sba te winik ta ejemplo la yal te Natán?. Pero jnop kaʼiytik te bin yak ta kʼaxel ta stojol-a te David. Melel ay bin ma lek ya yaʼiy sba yuʼun. Te machʼa ma snaʼbey yoʼbolil sba te yantik, jaʼ señail te pejkʼajem te schʼuunel yoʼtan. Te Jesús jich la yal ta mantal: «Ma me xawilbeyic yaʼtel yan, scuenta yuʼun ma ba ya xʼilot awaʼtelic a te haʼexe, como te bin utʼil yac awilbeyic yaʼtel yan, hich nix ya xʼilot te awaʼtelic» (Mat. 7:1, 2). Jich yuʼun-abi, lekuk ya kiltik te yantik sok jpastik tulan te ya jnaʼbeytik yoʼbolil sba jich te bin-utʼil ya spas te Dios.

21, 22. ¿Bintik-utʼil ya kakʼtik ta ilel te ya jnaʼbeytik yoʼbolil sba te yantik?

²¹ Kʼalal ay machʼa ya jnaʼbeytik yoʼbolil sba ma jaʼuknax ya kaʼiy ta koʼtantik, jaʼ ya skʼan ya yal te ay bin ya jpastik ta stojol yantik. Jich yuʼun-abi, jpisiltik ya xjuʼ te ay machʼa ya jkoltaytik ta jfamiliatik, ta congregación o ta territorio. Seguro ayotik te bayal bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel te ya jnaʼbeytik yoʼbolil sbaik. ¿Aybal machʼa ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtan?, ¿yabal xjuʼ kichʼbeytik bael sweʼel o ay binxan ya jpastik ta stojol?, ¿aybal machʼa sujt tal ta congregación te ya skʼan ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtan? Sok ¿yabal xjuʼ ya jcholbeytik te lek yachʼil kʼop te yantik? Jaʼ jich ya kakʼtik ta ilel te ya jnaʼbeytik yoʼbolil sba te yantik (Job 29:12, 13; Rom. 10:14, 15; Sant. 1:27).

²² Teme ya jnaʼtik stojol te bin yak ta kʼaxel ta stojol te yantik, jich ya xjuʼ jich ya kakʼtik ta ilel te ya jnaʼbeytik yoʼbolil sbaik. Teme ya kakʼtik ta ilel te talelil-abi, tseʼel yoʼtan kuʼuntik te jTatik te ay ta chʼulchan, te «bayel ya xcʼuxultaywan».