«¿YABAL jnaʼ yalel wokol te joʼone?». Jpisiltik ya skʼan te jichuk ya jojkʼoybey jbatike. Te ants winiketik ta ora ini ma snaʼik yalel wokol jich bitʼil yalojbey skʼoplal te Bibliae (2 Tim. 3:2). Ay ants winiketik te ya skuyik te yananix skʼan yichʼik koltayel-ae sok te ay bintik ya yichʼik akʼbeyele, jaʼ yuʼun ya skuyik te ma puersa te ya yalik wokole. ¿Yabal amulan sjokinel te machʼatik jich stalelike?

Yan stukel te Jehovae, jich ya yalbey te j-abatetik yuʼune: «Naʼahic me yalel wocol» (Col. 3:15). Teme ya jnoptik yalel wokole ya jtatik lekilal yuʼun. Kiltik cheʼoxebuk swentail te bin yuʼun te jich ya kaltike.

Jun swentail te bin yuʼun ya skʼan ya kaltik wokole, jaʼ te lek ya kaʼiy jbatik yuʼune. Melel lek ya yaʼiy sba te machʼa ya yal wokole sok te machʼa ya yichʼ albeyel wokole. ¿Bin-utʼil te jich ya xkʼot ta pasele? Jnop kaʼiytik ini. Teme ay machʼa ay bin ya spas ta jtojoltik, jaʼniwan ya spas yuʼun te snujpʼ ya yil te ay bin lek ya yakʼbotik soknix te ay jkʼoplaltik ta yoʼtane. Jaʼ-abi, ya yakʼ te lek ya kaʼiy jbatik yuʼune. Jaʼ jich kʼot ta stojol te Rut kʼalal la yakʼ ta ilel yutsil yoʼtan te Booz ta stojol, tseʼelnax yoʼtan yuʼun te bitʼil ay machʼa koltayot yuʼune (Rut 2:10-13).

Te bin mukʼxan skʼoplale jaʼ te ya kaltik wokol ta stojol te Diose (1 Tes. 5:18). Ay ya xtal ta koʼtantik spisil te majtanil yakʼojbotikix te Jehová sok te bintik yato yakʼbotike (Deut. 8:17, 18; Hech. 14:17). Pero ma tikʼuk-a te ya xtal ta koʼtantik te slekil yoʼtan te Jehová ta jtojoltike. Yame skʼan ya jnopilan ta koʼtantik te bintik yakʼojbotik sok te bin yakʼojbey te machʼatik kʼux ta koʼtantike. Jichme ya xtalxan ta koʼtantik yalel wokol ta stojol te Dios sok yame xkʼot ta koʼtantik te ya skʼanotik soknix te ay jkʼoplaltik ta yoʼtane (1 Juan 4:9).

Jich bitʼil te ya kaltik wokol yuʼun te ay bintik ya yakʼbotik te Jehová sok te bendisionetik yakʼojbotike, akʼa kaltikxan wokol yuʼun te slekil yoʼtane (Sal. 100:4, 5). Ayme albil skʼoplal te «ya yakʼ stseʼelil koʼtantik teme ya kaltik wokole».

Te yan swentail te bin yuʼun ya skʼan ya kaltik wokole, jaʼ te jich lek ya kilxan jbatik sok te kamigotaktike. Ta jpisiltik ya jkʼantik te ayuk jkʼoplaltik ta yoʼtan te yantike. Te kʼalal ya kaltik wokol sok spisil koʼtantik ta stojol te machʼatik ay bin lek ya spas ta jtojoltike, lekxan ya xkaj kil jbatik sok (Rom. 16:3, 4). Soknix te machʼatik ya snaʼik yalel wokole, ya xtal ta yoʼtanik skoltayel te yantik ta skaj te jaʼ ya yilik te bintik lek ya yichʼik pasbeyele. Ya yakʼ stseʼelil koʼtantik teme ay machʼa ya jkoltaytike. Te Jesús jich la yal: «Ha bayel xan yutsil te machʼa ay bin ya yacʼ te bin utʼil ay bin ya yichʼ» (Hech. 20:35).

Jtul maestro ta Universidad de California te Robert Emmons sbiil, jich la yal: «Swenta ya kaltik wokol mukʼ skʼoplal te yakuk kiltik te bitʼil ya sjech skoltay sbaik te ants winiketike. Ay baeltik jaʼ ay bin ya spas ta jtojoltik te yantik sok ay baeltik te joʼotik te ay bin ya jpastik ta stojolike». Melelnix-a, bayal ya xtuun kuʼuntik te bin ya spas ta jtojoltik te yantik swenta lek ayotik-a. Jich bitʼil te kʼalal ay machʼa ya yakʼbotik jweʼeltik o ya spoxtayotik (1 Cor. 12:21). Te machʼatik ya snaʼik yalel wokol ya staik ta ilel te bin lek ya yichʼik pasbeyele. Jich yuʼun, ¿kʼayemotikbal ta yalel wokol?

Yanxan swentail te bin yuʼun ya skʼan ya kaltik wokole, jaʼ te ya skoltayotik yuʼun jaʼnax ya kiltik te bin lek ya xkʼax ta jkuxlejaltike. Te jchinamtik ya xjuʼ te jaʼnax ya yakʼ kiltik te bin leke, pero ma xyakʼ kiltik stukel te bin ma lekuke. Te machʼatik kʼayemik ta yalel wokol jaʼnax ya yakʼ ta yoʼtanik te bin leke, ma jaʼuk ya yakʼ ta yoʼtanik te swokolike. Kʼalal ya kaltik bayal wokol kʼaxtoxan ya jtatik ta ilel te bintik lek sok ya stij koʼtantik yuʼun ya kaltikxan bayal wokol. Te kʼalal jaʼnax ya kiltik te bin leke jaʼ ya skoltayotik ta spasel te bin la yal te jpuk-kʼop Pabloe: «Spisiluc me ora tseʼeluc awoʼtanic ta stojol te Cajwaltique» (Filip. 4:4).

Teme ya jnaʼtik yalel wokole, jaʼme ya skoltayotik yuʼun ma jaʼuk ya xbajt ta koʼtantik yilel te bin ma lekuke. Ma xjuʼ ya kaltik wokol teme ay sbikʼtal koʼtantik, ayotik ta mel-oʼtan o teme ay slab koʼtantike. Jaʼnix jich te machʼatik ya snaʼik yalel wokol maba ya sle skʼulejalik, melel tikʼik-a te bin ay yuʼunik sok maba ya xbajt ta yoʼtanik sleelxan bayal sbilukik (Filip. 4:12).

Te j-abatotik yuʼun Dios jnaʼojtik ta lek te Satanás jaʼ ya skʼan te yakuk xchebaj koʼtantik sok te ya jmel koʼtantik yuʼun te wokolil ya xkʼax ta jtojoltik te bitʼil ayotikix ta slajibal kʼajkʼale. Jaʼ ya skʼan te maʼyuk bin lek ya xlokʼ kuʼuntik sok te yakuk xkajotik ta wulwulkʼope. Teme jich ya kaʼiy jbatike maba lek ya xjuʼ jpastikix-a te kaʼteltik ta scholel te lek yachʼil kʼope. Te snaʼel yalel wokol jaʼ snitojbey sba skʼoplal sok te sit ya yakʼ te chʼul espiritue, jich bitʼil te tseʼel koʼtantik yuʼun te bintik lek ya yakʼbotik te Diose sok te ay schʼuunel koʼtantik ta swenta te bintik yalojbotik te ya yakʼbotike (Gál. 5:22, 23).

Te j-abatotik yuʼun Dios akuerdoniwan ayotik yuʼun spisil te bintik la yichʼix alel ta swenta te snaʼel yalel wokole. Pero jaʼnix jich la jtatik ta ilel te ma jichuk jtaleltik te ya jnaʼtik yalel wokol sok te ay ma jaʼuk ya kiltik te bintik leke. Mame xchebaj koʼtantik. Ya xjuʼ kuʼuntik te ya jnoptik yalel wokol sok te manchuk ya xchʼay kuʼuntik te lekil talelil-abi. Jaʼ yuʼun akʼa jlokʼestik tiempo ta snopilanel te bintik ya xjuʼ ya kaltik wokol yuʼune. Te kʼalal ya jkʼaytes jbatik ta yalel wokol, maba wokolix ya kaʼiytik-a te ya kaltik wokol sok yame jtatik stseʼelil koʼtantik. Yan stukel te machʼatik ma snaʼik yalel wokol maʼyuk stseʼelil yoʼtanik, melel jaʼnax ya xbajt ta yoʼtanik te swokolike. Akʼa jnoptik te bintik lek spasoj te Dios sok te ants winiketik ta jtojoltik yuʼun ya yakʼbotik smukʼul koʼtantik sok spisil te bintik ya yakʼbotik stseʼelil koʼtantike. Jaʼnix jich ya xjuʼ ya jtsʼibaytik cheʼoxebuk te bintik ya jkʼan ya kaltik wokol yuʼune.

Te sientifikoetik staojik ta ilel te kʼalal ya jkʼaytes jbatik ta yalel wokol ya sjelontes te bitʼil ya x-aʼtej te jchinamtike, jaʼ ya yakʼ jnoptik te bintik lek ta nopele. Te machʼatik ya snaʼik yalel wokole jaʼ ayxan stseʼelil yoʼtanik. Jich yuʼun jaʼuk ya kiltik te bintik lek ay kuʼuntike, akʼa jmulanbeytik yutsilal sok akʼa jnaʼtik yalel wokol yuʼun. Akʼame kichʼtik ta wenta te bintik ay kuʼuntike, jaʼuk ya jpastik te bin ya yal te Biblia: «Halbeyahic wocol te Jehová, como lec yoʼtan», «naʼahic me yalel wocol» (1 Crón. 16:34; Col. 3:15).