¿Bin ya jpastik teme maba jamal ya yal te Bibliae?

TE KʼALAL chʼiotik tale, te jmeʼ jtatik la yakʼbotik mantaliletik. Pero kʼunkʼun kʼot ta koʼtantik te yuʼun jaʼ ya skʼanik te lekuk ya xbajt te jkuxlejaltike. Sok manchukme mukʼotikix yatoniwan kichʼtik ta wenta cheʼoxebuk te mantalil la yakʼbotike.

Jaʼnix jich te Jehová yakʼojbotik mantaliletik ta Biblia te ay bin jamal ya yalbey skʼoplale. Jich bitʼil te ma lekuk te ya kichʼtik ta mukʼ lokʼombaetik, te ya kaʼiytik mulwej soknix te elekʼ (Éxodo 20:1-17; Hechos 15:28, 29). Kʼalal ya xchʼiotik ta skʼop Dios, ya xkʼot ta koʼtantik te Jehová jaʼ ya skʼan te lekuk ya xbajt te jkuxlejaltik sok te mantaliletik yuʼune ma kʼax wokoluk ta pasel (Efesios 4:15; Isaías 48:17, 18; 54:13).

Pero ayxan yantik te bintik ma xjuʼ ya jpastik te maba jamal ya yalbey skʼoplal te Biblia. Ta swenta-abi ay machʼatik ya snopik te ya xjuʼ ya spasik te bin ya skʼan yoʼtanik sok ya yalik te manchuk lek ya yil te Diose, laniwan yakʼ jilel jun mantalil ta Biblia te jichuke.

Te machʼatik jich ya snopik-abi, ay bin ya snop ya spasik te patil ya sta swokolik yuʼune. Ya xchʼay ta yoʼtanik te skʼop te Dios ma jaʼuknax yichʼoj leyetik, jaʼnix jich ya yal te bin ya smulan sok maba ya smulan te Diose. Snopel te Biblia sok snaʼel te bin ya smulan sok ma smulan te Jehová ya spʼijubtes te jpensartik ta swenta te Biblia sok ya skoltayotik ta spasel te bin ya smulan te Diose. Teme ya jpastik te bin lek ya kakʼbeytik stseʼelil yoʼtan te Jehová sok ya jtatik jlekilaltik yuʼun (Efesios 5:1).

Ejemploetik te ay ta Biblia

Kʼalal ya kilbeytik skʼoplal ta Biblia te j-abatetik yuʼun Dios ta namey kʼinal, ya kiltik te la yichʼik ta wenta te bin ya snop te Jehová manchukme mato ayuk jun mantalil-a. Jun ejemplo jaʼ te José, kʼalal te yinam Potifar albot te yakuk xway soke, mato ayuk yakʼoj jun ley-a te Dios te ya yalbey skʼoplal te ma lekuk te mulwej. Manchukme jich-abi, te José la snaʼ stojol te ma lekuk te mulwej sok te ya sta smul ta stojol te Dios teme jich ya spase (Génesis 39:9). Jich bitʼil la kiltikixe, te José kʼot ta yoʼtan te maba lek ya yil Dios te mulwej sok la yichʼ ta wenta te bin la yal te Jehová ta Edén (Génesis 2:24).

Kiltik yan ejemplo ta Hechos 16:3, ya yal te kʼalal te Pablo la yalbey te Timoteo te yakuk xjokinot ta yulaʼtayel te congregacionetik, nail la yakʼbey yichʼ circuncisión. Pero ta versículo 4 ya yal te kʼaxik ta jujun pueblo sok «la yaʼbe snaʼic te bin schapojic te jpuc-cʼopetic soc te ancianohetic te ayic ta Jerusalén». Pero te bin chajp ta ilel-ae jaʼ te kʼalal la schapik maʼyuk banti ya yal te sujbilik te jchʼuunjeletik ta yichʼel circuncisión (Hechos 15:5, 6, 28, 29). Pero, ¿bin yuʼun te la snop te Pablo te ya skʼan ya yichʼ circuncisión te Timoteoe? «Ta skaj te judioetik te tey ayik-a, yuʼun spisil snaʼojik te griego winik te state». Te Pablo maba ya skʼan te ya skʼojchin yokik te judioetik. Jaʼ ya skʼan te spisiluk te jchʼuunjeletik ya yakʼik ta ilel ta stojol spisilik te bitʼil ay te yoʼtanik ta stojol te Diose (2 Corintios 4:2; 1 Corintios 9:19-23).

Te textoetik jich bitʼil Romanos 14:15, 20, 21 sok 1 Corintios 8:9-13; 10:23-33, ya yakʼ ta ilel te bin snopojik te Pablo sok Timoteo, jaʼ ay ta yoʼtanik te lekuk te schʼuunel yoʼtanik te yantike, kʼaxtoxan ta stojol-a te machʼa ya xjuʼ ya skʼojchin yokik ta swenta te bin ya yichʼ pasele, manchuk ma lekuk. Jaʼnix jich te Pablo, jich la stsʼibay ta swenta te Timoteo: «Como mayuc yan machʼa hich pajal coʼtan soc, soc te melel ay acʼoblalic ta yoʼtan. Como spisilic ya slehic bin ya scʼan yoʼtanic stuquelic, ma haʼuc te bin ya scʼan yoʼtan te Cristo Jesús. Pero anaʼojic bin utʼil ay te lec stalel te Timoteo, ha te la sjoquinon ta aʼtel ta scuenta te lec yachʼil cʼop hich te bin utʼil jtuhl querem soc stat» (Filipenses 2:20-22). ¡Kʼax lekil ejemplo la yakʼ kiltik te Pablo sok Timoteo! Manchukme maʼyuk jun mantalil te jamal ya yalbey skʼoplale, maba jaʼ la spasik te bin ya smulan yoʼtanike, jaʼ la skʼayinbeyik te skʼuxul yoʼtan te Jehová sok te sNichʼan kʼalal la yichʼik ta wenta te bin ya snop te yantik hermanoetik ta swenta te bin ya spasike.

Jnoptik ta swenta te Jesús te jaʼ lekil ejemplo kuʼuntik. Te kʼalal pʼijubteswan ta wits la yal ta jamal te machʼa ya yichʼ ta wenta te ley yuʼun te Dios ma jaʼuknax ya yil te bin ya yale jaʼnix jich ya yil te bin smakojbey skʼoplal te ley-abi (Mateo 5:21, 22, 27, 28). Te José, Pablo, Timoteo sok Jesús maba la spas te bin ya skʼan yoʼtanik, ta skajnax te maʼyuk jun ley te ya yalbey skʼoplale, jaʼ la spasik te bin ya smulan yoʼtan te Dios jich bitʼil la yal te Jesús te ay mantaliletik te mukʼ skʼoplale te jaʼ te kʼuxuk ta koʼtantik te Dios sok te jpat xujktike (Mateo 22:36-40).

Te j-abatetik yuʼun Dios ta kʼajkʼal ini

Te Biblia ma pajaluk sok jun libro te yichʼoj mantaliletik banti ya yalbotik te bin ya xjuʼ ya jpastik sok te bin maʼuke. Manchukme maʼyuk jun ley te ya yalbotik te bin ya skʼan ya jpastike, te Jehová jaʼ ya smulan te jaʼuk jich ya jnoptik-euk te bin ya snop o ya skʼan ya yal te yakuk jnaʼtik bin-a te skʼanojel yoʼtane, ma jaʼuk te ya jmaliytik te spisil-ora ya kichʼtik albeyel te bin ya skʼan ya jpastike (Efesios 5:17; Romanos 12:2). ¿Bin yuʼun te ya smulan Jehová te jichuk ya jpastike? Melel jich ya kakʼtik ta ilel-a te jaʼ mukʼ skʼoplal ta koʼtantik te lek ya yilotik te ma jaʼuk ya jpastik te bin ya skʼan koʼtantik sok jich ya kakʼtik ta ilel te ya kaltik wokol yuʼun te skʼuxul yoʼtan sok te ya jkʼan ya jkʼayinbeytike, te jaʼuk ya stij koʼtantik te talelil ini (Proverbios 23:15; 27:11). Sok ya skʼan ma xchʼay ta koʼtantik teme jaʼ ya jpastik te bin ya yal te Bibliae ya skoltayotik swenta lek-a te schʼuunel koʼtantik sok jich maba ya jta jwokoltik-a.

Kiltik te bin-utʼil ya jpas ta jkuxlejaltik.

Te stsael te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-a

Jnop kaʼiytik te jtul kerem ya snop ya sman jun disco yuʼun música. Te bin la yaʼiy ta música la smulan ta bayal, pero te bin ya smel yoʼtan yuʼune jaʼ te discoe ay yichʼoj musicaetik te ya yalbey skʼoplal mulwej, bolkʼop sok ilinba. Ta swenta te kʼux ta yoʼtan Jehová, te kerem ay skʼoplal ta yoʼtan te bin ya snop sok bin yaʼiyel ya yaʼiy sbae. Pero, ¿bin-utʼil ya snaʼ bin-a te skʼanojel yoʼtan te Dios ta swenta ini?

Ta carta yuʼun te Gálatas te jpuk-kʼop Pablo ya yakʼ jun lista te bin-a te yaʼtel te bakʼet sok te sit ya yakʼ te espíritu yuʼun Dios. Yaniwan jnaʼtik bintik-a te sit te espíritu yuʼun Dios, jaʼ te: kʼuxul oʼtanil, tseʼel oʼtanil, lamalkʼinal, ya xkujch yuʼun, yutsil oʼtanil, jun oʼtanil, schʼuunel oʼtanil, manso oʼtanil sok ya xjuʼ yuʼun skomel sba. Pero ¿bintik ochem skʼoplal ta yaʼtel te bakʼete? Te Pablo jich la stsʼibay: «Jamal chican te yaʼtel te jpocoʼ-taleltic yuʼun mulil: ha te antsiwej, antsinel, bin ilobtic sba, maʼquexlalil, schʼuhunel locʼomba, ilojel, contrahinwanej, tijtambacʼop, xutʼxutʼ-oʼtanil, ilimba, tsaltamba-cʼop, hach-cʼop, jatamba, tiʼtiʼoʼtantaywanej, yacubel, spasel bohlqʼuin, soc yantic bintic pajal soc. Ya jtsitsex yuʼun spisil ini, hich te bin utʼil la jcalbeyex ta nahil to, te machʼatic hich ya spasulanic ma ba ya xʼaʼbot yichʼic te cuentahinel yuʼun te Diose» (Gálatas 5:19-23).

Kiltik te bin la yal ta slajibal: «Soc yantic bintic pajal soc». Te Pablo ma spisiluk la yal te bintik ya yichʼ pasel te jaʼ ta swenta te bakʼet. Ma snujpʼuk te ay machʼa jich ya yal: «Te Biblia ya yakʼbon permiso te ya jpas te bintik ma ochem skʼoplal ta lista te la yalbey skʼoplal te Pablo te jaʼ ta swenta te bakʼete». Chikan ta ilel te machʼatik ya skʼoponik te Biblia ya skʼan ya stuuntesik te snopojibal yuʼunik yuʼun ya snaʼik-a te bintik «pajal soc» te bin la yalbey skʼoplal te Pablo, manchukme maba ochemik ta lista. Te machʼatik ma xyijkitayik spasel te bin ma lek, manchukme maba ochem skʼoplal ta lista te la yalbey skʼoplal te Pablo, pero te bintik «pajal soc», maba ya yichʼik te bendicionetik yuʼun te Wentainel yuʼun Dios.

Jaʼ yuʼun ya skʼan ya kiltik o ya jnaʼtik bin-a te ya smulan te Jehová. ¿Wokolbal ta pasel-abi? Nopa awaʼiy te adoctor ya yalbat te jaʼuk ya aweʼ te sit teʼetik sok te itajetik o boketik, sok te yakuk awijkitay sweʼel te pan sok yuchʼel te refrescoetik sok yantik te bin pajalik soke. ¿Wokolbal ya anaʼ ban ya x-och skʼoplal-euk te galletaetike? Kalbeytikxan skʼoplal te sit te espíritu yuʼun te Dios sok te yaʼtel te bakʼete, ¿banti ochem skʼoplal te música la kalbeytik skʼoplale? Spisil ini ma xyakʼ ta ilel te skʼuxul yoʼtan, te yutsil yoʼtan, sok te bitʼil ya snaʼ skomel sba, sok yantikxan taleliletik yuʼun te Diose. Ma puersauk te ay jun ley yuʼun ya jnaʼtik te ma smulan te Dios te musicaetik ini. Teynix ochem skʼoplal-euk-a te bin ya jkʼopontik, te peliculaetik, te bintik ya xkʼax ta televisión, te videojuego, te Internet sok yantikxan.

Te jkʼuʼ jpakʼtik

Te Biblia ya yalbotik te bin yilel ya jlap te jkʼuʼ jpakʼtik sok te bin-utʼil ya jchajpan jbatik. Te j-abatotik yuʼun te Dios ya xtuun kuʼuntik te mantalil-abi. Te ants winiketik te kʼux ta yoʼtan te Jehová ma jaʼuk ya spas te bin ya skʼan yoʼtan, jaʼ ya spas te bin ya smulan te Jehová. Jich bitʼil la kiltikix, te bitʼil te Jehová ma yakʼoj mantaliletik yuʼun te bin ma skʼan ya jpastik ma skʼan ya yal-abi te ma mukʼuk skʼoplal ya yil te bin ya spas te j-abatetik yuʼune. Ta jujun lugar yanyantik-a te bin-utʼil ya jlap te jkʼuʼ jpakʼtik. Jaʼukmeto te Dios yakʼoj mantaliletik te ya xtuun kuʼuntik chikan banti ayotik.

Jich bitʼil te 1 Timoteo 2:9, 10 jich ya yal: «Soc te scuentahiluc ya slap scʼuʼ-spaqʼuic te antsetic, te stojiluc soc ma ba cʼax bayel chʼalbilic: ha te ma ba cʼax chʼalbil sjolic, o te chʼalbil ta oro, perla, o slapojic cʼuʼul pacʼaletic te bayel stojolic, acʼa schʼahl sbahic a te ta lequil aʼteliletic, hich te bin utʼil ya scʼan pasel yuʼun antsetic te schʼuhunejic te Diose». Te j-abatetik yuʼun Dios ya skʼan ya yilik te bin ya yalik yuʼun te ants winiketik te bin yilel la slap te skʼuʼ spakʼik yuʼun jich ya yakʼik ta ilel-a te schʼuunejik Diose (2 Corintios 6:3). Te lekil j-abat yuʼun Dios ma jaʼuk ya xbajt ta yoʼtan yilel te bin ya smulan spasele, jaʼ ya yichʼ ta wenta te manchuk ya skʼojchin yokik te yantik yuʼune (Mateo 18:6; Filipenses 1:10).

Teme jtul j-abat yuʼun Dios ya yil te ay machʼa ya skʼojchin yok yuʼun te bin-utʼil ya slap te skʼuʼ spakʼ, jaʼ lek te ya skʼayinbey stalel te jpuk-kʼop Pablo sok te yakuk yichʼ ta wenta te yantik. Te Pablo jich la yal: «Nopbonic coʼtan, hich te bin utʼil ya jnopbe yoʼtan te Cristo» (1 Corintios 11:1). Jaʼnix jich ta swenta te Jesús la yal te: «Ma haʼuc la sle te bin lec yoʼtan yuʼun stuquel». Jaʼnix jich te: «Hoʼotic te ay yip coʼtantic ya scʼan te ya xcuhch cuʼuntic te machʼatic mayuc yip yoʼtanic, ma me haʼuc ya jlehtic te bin lec coʼtantic yuʼun ta jtuqueltic. Jujutuhlotic acʼa jlehbetic te bin lec yoʼtan yuʼun te jpat-xuhctic, ha te bin lec ya xtuhun yuʼune, yuʼun hich ya yichʼ yipic a» (Romanos 15:1-3).

Jpʼijubtestik ta lek te snopojibal kuʼuntik

¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jnaʼtik te bin ya smulan te Jehová manchukme maʼyuk jun mantalil te ya yalbey skʼoplale? Ya xjuʼ ya jnaʼtik teme ya jkʼopontik te Biblia ta jujun kʼajkʼal, sok teme ya jnopilan ta koʼtantik te bin ya jkʼopontike. Ma chikanuk ta ilel ta ora, jich bitʼil te jtul alal te kʼunkʼun ya xchʼi bael, jichnix-euk te schʼuunel koʼtantik kʼunkʼun ya xchʼi bael-euk. Jaʼ yuʼun ma skʼan ya xchebaj koʼtantik ta ora. Pero ma stukeluk ya xpʼijub te snopojibal kuʼuntik manchukme ya xkʼax bayal tiempo. Ya skʼan ya jkʼopontik te Biblia sok te yakuk jpas ta jkuxlejaltik te bin ya yal te bantito kʼalal ya xjuʼ kuʼuntik (Hebreos 5:14).

Teme ya jchʼuuntik te mantaliletik yuʼun te Dios, ya kakʼtik ta ilel te tulan schʼuunel koʼtantik sok jich ya kakʼbeytik stseʼelil yoʼtan te Jehová. Jaʼnix jich ya kakʼtik ta ilel te jaʼ ya jkʼan ya jkʼayinbeytik te stalel te Jehová sok te Jesús, soknix te bin ya jtatik ta nopel jaʼ ya jpastik te bin ya yal te Biblia. Teme ya kakʼbeytik stseʼelil yoʼtan te Jehová, jich ay stseʼelil koʼtantik-euk.

[Fotoetik]

Manchukme yanyantik-a te bin-utʼil ya jlap te jkʼuʼ jpakʼtik ta yanyantik lugar, ya skʼan ya kichʼtik ta wenta te mantaliletik te ay ta Biblia kʼalal ya jtsa te jkʼuʼ jpakʼtik