¿Bin yuʼun te ants ya skʼan ya yichʼ ta mukʼ te smamalale?
¿Bin yuʼun te ants ya skʼan ya yichʼ ta mukʼ te smamalale?
«Te winic ha jolal yuʼun te ants» (1 COR. 11:3)
1, 2. 1) ¿Bin la yal te Pablo te yaloj ta mantal te Jehová? 2) ¿Bintik jojkʼoyeletik ya kakʼbeytik sujtib ta artículo ini?
TE JPUK-KʼOP Pablo la yal «te Cristo ha jolal yuʼun spisil winiquetic» sok te «Dios ha jolal yuʼun te Cristo», melel jich la yal ta mantal te Diose (1 Cor. 11:3). Te yan artículo la kiltikixe, te Jesús la yakʼ ta ilel te kʼax lek la yil te ya yakʼ sba ta wentainel yuʼun te Jehová, te jaʼ Jolal yuʼune. Jaʼnix jich la kiltik te winiketik ya skʼan ya yakʼ sbaik ta wentainel yuʼun te Jesús. Jich bin-utʼil te Jesús la yakʼ ta ilel slekil yoʼtan, skʼuxul yoʼtan, la snaʼbey yoʼbolil sba sok la spas te bin lek ta stojol yantik, jaʼnixme jich ya skʼan ya spas ta stojol yantik te winik te jaʼ j-abat yuʼun Diose, kʼaxtoxan-a ta stojol te yiname.
2 Pero, ¿aybal jolal yuʼun-euk te antse? Ay, melel te Pablo jich la yal: «Te winic ha jolal yuʼun te ants». ¿Bin-utʼil ya skʼan ya xkʼot ta yoʼtan te kʼopetik ini te ants te jaʼ j-abat yuʼun Dios? ¿Yabal skʼan ya schʼuun manchukme ma jaʼuk j-abat yuʼun Dios te smamalale? ¿Yabal skʼan ya yal te ma xjuʼ ya yalbey te smamalal te bin ya snope? ¿Bin ya skʼan ya spas te ants swenta ya yichʼ albeyel yutsil skʼoplal-a?
«Ya jpasbe snuhpʼ te ya scoltay sba soque»
3, 4. ¿Bin lekilal ya staik te machʼatik ya schʼuunik te mantalil yakʼoj te Jehová ta swenta te machʼa jolal ta familiae?
3 Ta melel, jaʼ te Jehová te machʼa la yakʼ te jaʼ jolal ya xkʼot ta familia te winike. Te kʼalal spasojix-a te Adán, te Jehová jich la yal: «Ma lecuc te stuquel ay te winique, ya jpasbe snuhpʼ te ya scoltay sba soque». Ta patil la spas te Evae. Te Adán kʼax tseʼel yoʼtan te bitʼil ayix machʼa ya xjokinot yuʼun sok ya xkoltayot yuʼune, jaʼ yuʼun jich la yal: «¡Haʼix jbaquel te sbaquele, soc jbaqʼuetal te sbaqʼuetale!» (Gén. 2:18-24). Ta schebalik kʼax tʼujbil te bin ay ta swentaike jaʼ te ya xjuʼ ya yakʼ yal snichʼnabik te tojik te ya xjuʼ ya xkuxinik sok stseʼelil yoʼtanik ta sbajtelkʼinal ta jun nichimal kʼinal.
4 Pero ta skaj te la skʼaxuntaybeyik smantal te Jehová, chʼay te lamalkʼinal ta nichimal kʼinal Edén (kʼopona Romanos 5:12). Pero ma jelon te mantalil yakʼoj te Jehová te jaʼ jolal ta familia te winike, sok ta kʼajkʼal ini, te machʼatik nujpunemik te ya schʼuunik te mantalil-abi ay lamalkʼinal sok stseʼelil yoʼtanik ta sfamiliaik. Jichniwan ya yaʼiy sbaik te bin-utʼil te Jesús te kʼalal wentainot yuʼun te Jehová ta chʼulchan, la yal te spisil-ora tseʼel yoʼtan ta stojol (Prov. 8:30). Ta skaj te jmulawilotike, te winik ma xjuʼ te kʼax toj ya spas te yaʼtel te bitʼil jolal; sok te inamil wokol ya yaʼiy schʼuunel spisil te bin ya x-albot yuʼun te smamalale. Pero teme ya spasik tulan, ya staik stseʼelil yoʼtanik ta schebalik.
5. ¿Bin yuʼun te inamil sok te mamalalil ya skʼan ya schʼuunik spasel te bin ya yal Romanos 12:10?
5 Swenta tseʼel yoʼtanik te machʼatik nujpunemik, mukʼ skʼoplal te ya schʼuunik spasel te tojobtesel ini te la yichʼik albeyel spisil te j-abatetik yuʼun Dios: «Talel cʼaxel cʼux me xawaʼiy abahic te bin utʼil awermano abahic; talel cʼaxel me xawichʼ abahic ta mucʼ» (Rom. 12:10). Jaʼnix jich ya skʼan te ya spasik tulan ta schʼuunel te tsitsel ini: «Talel cʼaxel xawaʼbe aba awil yutsil awoʼtanic soc cʼuxultaywanej, talel cʼaxel xapasbe abahic perdón» (Efes. 4:32).
Te kʼalal ma jaʼuk j-abat yuʼun Jehová te ajoye
6, 7. ¿Binwan ya xlokʼ yuʼun-a te ants te j-abat yuʼun Dios teme ya yichʼ ta mukʼ te smamalale?
6 Jteb ma spisil-ora, te mamalalil ma jaʼuk j-abat yuʼun Jehová. ¿Bin ya skʼan ya spas te inamil te jaʼ j-abat yuʼun Dios? Te Biblia jich ya yal: «Antsetic, acʼa abahic ta cuentahinel yuʼun te amamalalic, scuenta yuʼun teme ay ma ba ya schʼuhunic te scʼop Dios, ya me schʼuhunic, ma haʼuc ta scuenta acʼopic, ha ta scuenta te bin yac apasic, te cʼalal ya yilic te lec bin yac apasic soc te ya xʼichʼawanex ta cuenta» (1 Ped. 3:1, 2).
7 Jich te bin-utʼil la jkʼopontikix, te sKʼop Dios ya stijbey yoʼtan te inamiletik te akʼa yichʼik ta mukʼ te jolal yuʼunik manchukme ma jaʼuk j-abat yuʼun Jehová. ¿Binwan ya xlokʼ-a teme jich ya spasike? Te winik yaniwan sjojkʼoybey sba bin yuʼun te lek stalel te yiname, yaniwan sjojkʼoybey te bintik schʼuunoj sok yaniwan xjajch smulan snopel te Bibliae.
8, 9. ¿Bin ya skʼan ya spas te hermana teme ma sjeltay stalel te smamalal manchukme lek stalel stukel?
8 ¿Jaxan teme ma sjeltay stalel te smamalale? Te Biblia ya yalbey te inamiletik te manchuk ya skom sbaik ta yakʼel ta ilel lekil taleliletik jich bitʼil te kʼuxul oʼtanil, manchukme ay wokol ya yaʼiyik. Ta 1 Corintios 13:4 ya yalbotik «te cʼuxul-oʼtanil spisil ya xcuhch yuʼun» jich bitʼil te bintik ma lek ya spasik te yantike. Jaʼnix jich te inamil ya skʼan ya xkujch yuʼun sok skʼuxul yoʼtan, te ya snaʼ maliywanej, te pekʼel yoʼtan sok te ayuk slamalil yoʼtan (Efes. 4:2). Jaʼ wokolayal te schʼul espíritu te Dios te ya xkoltayot ta yakʼel ta ilel taleliletik te ya skʼan ya yakʼ ta ilel te j-abat yuʼun Dios manchukme ay wokol ya yaʼiy spasel.
9 Te Pablo jich la yal: «Spisil ya xjuʼ kuʼun ta swenta te Machʼa ya yakʼbon yip koʼtan» (Filip. 4:13, TNM). Te chʼul espíritu jaʼnix jich ya xkoltayot te hermana ta spasel te bin ma xjuʼ ta pasel yilele. Jich bitʼil te kʼalal tulan ya xkʼoponot yuʼun te smamalal, wokolniwan ya yaʼiy te leknax ya sutbey te skʼope. Pero te Biblia, jich ya yalbotik: «Ma me xasutbeyic ta bin chopol te machʼa chopol bin ya spasbeyex [...] como hich tsʼihbabil: Hoʼon cuʼun suhtesbeyel spacol; hoʼon ya caʼbe stoj, xchi te Cajwaltique» (Rom. 12:17-19). Jaʼnix jich ya yalbotik: «Tsahtayahic te mayuc machʼa ya sutbe spacol te bin chopol ya xpasbot, pero spisil ora talel cʼaxel xapasbe abahic te bin lec soc nix spisil te yantique» (1 Tes. 5:15). Te chʼul espíritu ya skoltayotik ta spasel te bin ma xjuʼ kuʼuntik ta jtukeltike. Jaʼ yuʼun mukʼ skʼoplal te ya jkʼanbeytik te Diose.
10. ¿Bin la spas te Jesús te kʼalal utsʼinot sok bayal bintik ma lek la yichʼ albeyel?
10 Te Jesús la yakʼ kiltik jun lekil ejemplo. Kiltik bin la spas te kʼalal la yichʼ utsʼinel sok ay bintik ma lek la yichʼ albeyel. Ta 1 Pedro 2:23 jich ya yal: «Te cʼalal la yixtaʼcʼoptayic, ma ba la sutbe ta ixtaʼcʼop; te cʼalal cʼax swocol, ma ba la yal te ya sutbe spacol, ha la yacʼ sba ta scʼab te machʼa toj ya xchahpanwan». Te Biblia ya yalbotik te akʼa jtʼunbeytik stalel te Jesús sok te manchuk ya jsutbeytik spakol te bin ma lek ya kichʼtik pasbeyel. Ya yalbotik te yakuk jnaʼbeytik yoʼbolil sba te yantik, te pekʼeluk koʼtantik sok te ma jsutbeytik ta bin chopol te machʼa ay bin chopol ya spasbotik (1 Ped. 3:8, 9).
¿Yabal xjuʼ ya yal te ants te bin ya snope?
11. ¿Bin aʼtelil yichʼojik akʼbeyel bayal hermanaetik?
11 Te bitʼil jaʼ jolal te winike, ¿yabal skʼan ya yal te ma ichʼbil ta wenta te bin ya yal te antse? Ma jichuk. Te Jehová yakʼojbey mukʼ aʼtelil te winik sok te antse. Jich bitʼil te ochemik-a te ta 144 mil ajwaliletik sok sacerdoteetik te ya sjokinik te Cristo ta swentainel te Balumilal kʼalalto ta chʼulchan (Gál. 3:26-29). Chikan ta ilel te mukʼ skʼoplal ilbilik yuʼun Jehová ta organización yuʼune.
12, 13. Albeya skʼoplal jun ejemplo te ya yakʼ ta ilel te ay j-alwanej antsetik ta namey kʼinal.
12 Juluk ta koʼtantik te ta namey kʼinal, ay j-alwanej antsetik-a. Jich bitʼil ta Joel 2:28, 29, te Jehová jich la yal: «Ya jmal cohel te Espíritu cuʼun ta stojol spisil ants-winiquetic, ya me yalic scʼop-jalwanej te aquerem-nichʼnabic soc te awantsil-nichʼnabic [...]. Ha nix hich te aʼbatetic soc te criadahetic ya jmalbe cohel ta stojolic te Espíritu cuʼun ta hich ora».
13 Ta kʼin yuʼun Pentecostés ta jaʼbil 33, la stsob sbaik 120 ta tul jnopojeletik yuʼun Jesús ta schaʼkajal na ta Jerusalén. Tey ay winiketik sok antsetik te kʼalal la smal koel schʼul espíritu te Jehová. Jaʼ yuʼun te Pedro la yal te jaʼ kʼot ta pasel ta stojolik te albilkʼop la yal te Joel, jich la yal te Pedro: «Ha te bin halbil hilel yuʼun te jalwanej Joel: ‹Ta nopol slajibal cʼahcʼal, xchi te Diose, ya jmal te Espíritu cuʼun ta stojol spisil ants-winiquetic; te achʼix queremetic awuʼunic ya me yalic scʼop-jalwanej [...]; soc ya jmalbe te Espíritu cuʼun ta stojol te aʼbatetic ants-winiquetic cuʼun, soc ya me yalic scʼop jalwanej›» (Hech. 2:16-18).
14. ¿Bin aʼtelil la spasik te antsetik ta sbabial siglo?
14 Te antsetik ta sbabial siglo, koltaywanik ta smukʼubtesel te congregación. La scholik te lek yachʼil kʼop yuʼun te Wentainel yuʼun Dios sok la spasik yantik aʼteliletik ta skoltayel te scholel skʼop Diose (Luc. 8:1-3). Jich bitʼil ta carta te la stsʼibay te Pablo ta stojol te Romanoetik, la yalbey skʼoplal te Febe sok la yal te ya x-abatin ta congregación te ay ta Cencreas. Jaʼnix jich te kʼalal la spatbey yoʼtan te jchʼuunjeletike, la yalbey skʼoplal chaʼoxtul antsetik, jich bitʼil «te Trifena soc te Trifosa, te yacalic ta aʼtel ta stojol te Cajwaltique». Sok la yalxan: «Halbon xcoltanuc te Pérsida te cʼux ta coʼtan, te bayel aʼtejem ta stojol te Cajwaltique» (Rom. 16:1, 12).
15. ¿Bin aʼtelil ya spasik te antsetik ta kʼajkʼal ini?
15 Te siete millón ta tul te ya scholik skʼop Dios ta kʼajkʼal ini, ay bayal antsetik te yanyantik yaʼbilalik (Mat. 24:14). Bayal ta tul te hermanaetik-abi jaʼik precursoraetik, misioneraetik sok betelitaetik. Kʼoem ta pasel te bin la yal te ajwalil David te jich la yal: «Ay bin la yal te Jehová, tsobol antsetic la spucbeyic ta halel [te skʼope]» (Sal. 68:11). Chikan ta ilel te mukʼ skʼoplal ta yoʼtan Dios te aʼtelil ya spasik te antsetik ta scholel skʼop Dios yuʼun jich ya xkʼot ta pasel-a te skʼanojel yoʼtane. Jich yuʼun te kʼalal ya yichʼik ta mukʼ te jolal yuʼunike, ma skʼan ya yal te ya yichʼ pejkʼanbeyel skʼoplal te bin ya snopik sok te bin ya yalike.
Chaʼtul antsetik te la yalik te bin la snopike
16, 17. ¿Bin-utʼil ya yakʼ ta ilel te ejemplo yuʼun te Sara te maba pekʼel skʼoplal te bin ya yalik sok te bin ya snopik te antsetike?
16 Te Jehová ya yakʼbey yaʼtel te antsetike, jich yuʼun te winik ¿mabal jaʼuk lek te nail ya yalbey skʼoplal sok te yinam te bin snopoj ya spase? Jaʼ lek te jich ya spase. Te Biblia ya yalbey skʼoplal antsetik te la yalik te bin la snopik o ay bin spasik manchukme maba kʼanbotik yuʼun te smamalalike. Kiltik cheb ejemplo.
17 Te Sara bayal buelta la yalbey te smamalal, te jaʼ te Abrahán, te akʼa sten bael te yan yinam sok te yal ta skaj te ma lek te bin yakik ta spasele. «Te Abraham bayel la smel yoʼtan yuʼun», pero te Dios jich la yalbey: «Ma xamel awoʼtan yuʼun te querem soc te criada awuʼune. Chʼuhuna spisil te bin ya yalbat te Sara» (Gén. 21:8-12). Te Abrahán la schʼuunbey skʼop te Jehová sok la spas te bin kʼanbot yuʼun te Sara.
18. ¿Bin-ora te Abigaíl maba la yalbey smamalal te bin la spase?
18 Kalbeytik skʼoplal te Abigaíl, te jaʼ yinam te Nabal, jtul jkʼulej winik te bayal schambalam. Kʼalal te David sok te soldadoetik yuʼun yakik ta anel-a ta stojol te ajwalil Saúl, nopol la snakʼ sbaik te banti ay te tuminchijetik yuʼun te Nabal, la skanantayik sok maba la skʼanbeyik ni jkojtuk chambalam. Pero te Nabal «tulan yoʼtan soc chopol yaʼtel», jaʼ yuʼun kʼalal te David la stikun te soldadoetik yuʼun ta skʼanel weʼelil, te Nabal maba la yakʼ sok «chopol bin la sutbe bahel». Yuʼun-nix «mero chopol winic» sok «mayuc snopojibal yuʼun» te Nabal. ¿Bin la spasix-a te Abigaíl? Maʼyuk bin la yalbey te smamalal, «te Abigail ora la yichʼ bahel lajunwinic (200) ta pehch pan, cheb yawil vino, hoʼcoht wohbil tuminchij, hoʼpʼis chʼilbil trigo, hoʼwinic (100) ta pehch taquijtesbil tsʼusub soc lajunwinic (200) ta pehch taquijtesbil higo» sok la yakʼbey te David sok te soldadoetik yuʼun. ¿Lekbal te bin la spase? Te bin kʼot ta pasel ta patil la yakʼ ta ilel te lek te bin la spase. Te Biblia ya yal «te Jehová la yehchentes te Nabal, hich cham» sok ta patil te Abigail nujpun sok te David (1 Sam. 25:3, 14-19, 23-25, 38-42).
«Te ants te [...] lec scʼoblal»
19, 20. ¿Bin yuʼun ya yichʼ albeyel yutsil skʼoplal te antse?
19 Te Biblia ya yal te lek skʼoplal te inamil te ya spas te bin ya xkʼanbot yuʼun te Jehovae. Te libro yuʼun Proverbios jich ya yutsilkʼoptay te «lequil ants»: «Cʼax hich scʼoblal a te bin utʼil tʼujbil tonetic. Te smamalal ay smucʼul yoʼtan ta stojol, soc mayuc bin ma sta ta lehel. Te ants ya yaʼbe te bin lec, ma haʼuc te bin ma lecuc, ta spisil scuxlejal. [...] Ay spʼijil yoʼtan ya xcʼopoj, soc yutsil yoʼtan ya xnohpteswan. Ya yil teme lec chapal te machʼatic ay yuʼun ta sna, ma ba ya sweʼ te pan yuʼun chʼajilal. Te yalatac ya xhahch yalbeyic yutsil scʼoblal; ha nix hich te smamalal ya yalbe yutsil scʼoblal» (Prov. 31:10-12, 26-28).
20¿Bin yuʼun ya yichʼ albeyel yutsil skʼoplal te antse? Te Proverbios 31:30 ya yal bin yuʼun: «Ya xloʼloywan te bin mulantic sba yilel, soc cʼaxel nax te stʼujbilal, pero te ants te ya xiʼ te Jehová, ha me lec scʼoblal stuquel». Te ants te jaʼ j-abat yuʼun Dios ya yakʼ ta ilel te ya xiʼ te Jehová teme ya yichʼ ta wenta te machʼatik yakʼoj ta jolal te Diose, melel te Biblia ya yal «te Cristo ha jolal yuʼun spisil winiquetic, te winic ha jolal yuʼun te ants, soc te Dios ha jolal yuʼun te Cristo» (1 Cor. 11:3).
Kaltik wokol yuʼun te majtanil yakʼojbotik te Diose
21, 22. 1) ¿Bintik yuʼun ya yalbeyik wokol te Dios te machʼatik nujpunemike? 2) ¿Bin yuʼun ya skʼan te spisil-ora ya kichʼtik ta mukʼ te jolaletik yakʼoj te Jehovae? (Ilawil te recuadro te ay ta página 17).
21 Te j-abatetik yuʼun Dios te nujpunemik bayal bin ya xjuʼ ya yalbeyik wokol yuʼun te Jehová ta swenta te nujpunemike. Melel jich ya xjuʼ ya sjokin sbaik te jayeb kʼajkʼal kuxulike. Pero te bin mukʼxan skʼoplale jaʼ te jun-nax ya xjuʼ ya yichʼik ta mukʼ te Jehová (Rut 1:9; Miq. 6:8). Te Jehová te la schiknajtes te nujpunel jaʼ ya snaʼ te bin ya xkoltayotik yuʼun lek te skuxlejalike, jaʼ yuʼun ya skʼan ya spasik te bin ya yal stukele. Teme jich ya spasike jaʼ yipik ya xkʼot te «stseʼelil yoʼtan te Jehová» manchukme nojel ta wokolil te balumilal ini (Neh. 8:10).
22 Te lekil mamalalil kʼux ta yoʼtan te yinam jich te bitʼil kʼux ya yaʼiy sba stukel, ya swentain sok skʼuxul yoʼtan sok ya yichʼ ta wenta. Te inamil te yichʼoj ta mukʼ te Jehová ya skoltay sok ya yichʼ ta mukʼ te smamalal, jich kʼux ya x-aʼiyotxan. Pero te bin mukʼxan skʼoplale, jaʼ te ya yakʼik ta ichʼel ta mukʼ te jTatik Jehová teme lek stalelik ta schebalike.
¿Yatobal xjul ta awoʼtan?
• ¿Bin swentail te yakʼoj jolaletik te Jehovae?
• ¿Bin yuʼun ya skʼan te talel kʼaxel ya yichʼ sbaik ta mukʼ te machʼatik nujpunemike?
• ¿Bin yilel stalel ya skʼan ya yakʼ ta ilel te ants te ma jaʼuk j-abat yuʼun Dios te smamalale?
• ¿Bin yuʼun te winik nail ya skʼan ya yalbey skʼoplal sok te yinam te bin snopoj ya spase?
[Jojkʼoyeletik te ya yichʼ nopel]
[Recuadro]
¿Bin yuʼun ya skʼan ya kichʼtik ta mukʼ te machʼatik yakʼoj ta jolal te Diose?
Te Jehová yakʼoj jolaletik ta stojol te chʼul-abatetik sok te ants winiketik. Te bitʼil jich spasoj te Diose jaʼiknix ya xjuʼ ya staik ta nopel te jaʼ ya yichʼik ta mukʼ te Diose (Sal. 133:1).
Te machʼatik tsabilik yuʼun ya xbajtik ta chʼulchan snaʼojik ta jaʼ Jolal yuʼunik te Jesucristoe (Efes. 1:22, 23). Te Jesús bayal ya yichʼ ta mukʼ te sTat te bitʼil jaʼ Jolal yuʼune, jaʼ yuʼun ta pajel chaʼbej «ya yacʼ sba ta cuentahinel ta stojol te Machʼa aʼbot ta scuenta yuʼun spisil bintic ay, scuenta ha yuʼun Dios ya xcʼoht spisil bintic ay» (1 Cor. 15:27, 28). Jaʼ yuʼun te j-abatetik yuʼun Dios ya skʼan ya spasik tulan ta yichʼel ta mukʼ te jolal ta congregación sok te jolal ta familia (1 Cor. 11:3; Heb. 13:17). Te kʼalal jich ya spasike: lek ya yichʼik ilel yuʼun te Jehová sok ya x-akʼbotik bendición (Isa. 48:17).
[Foto]
Te oración ya skoltay te inamiletik yuʼun ya yakʼik ta ilel lekil taleliletik
[Fotoetik]
Te Jehová kʼax mukʼ skʼoplal ya yil te aʼtelil ya spasik te antsetik ta scholel skʼop Dios