Ayinon ta chʼin lum ta Galicia, ta noroeste yuʼun España. Waxaktul alnichʼanotik, joʼon te schanebalone. Kʼax tseʼel koʼtantik-a. Ta yorail-abi te meʼil tatiletik ya stikunik te yal snichʼnabik ta convento. Ta jfamilia, oxtul bootik.

Kʼalal 13 kaʼbilal-ae, boon ta jun convento ta Madrid te banti tey ayix-a te jwixe. Chajpnax-a te kuxinele, ma ichʼbilon ta wenta la kaʼiy jba tey-a. Ma xjuʼ machʼa ya kamigointik tey-a, jaʼnax ay mantaliletik sok ya spasik oración. Ta jujun sab ya jtsob jbatik ta jun capilla yuʼun ay bin ya jnopilan ta koʼtantik, pero te joʼone biluk bin ya schʼaytesbon koʼtan. Ta patil, ya xkʼayojinotik sok ya xbootik ta misa, ma xkʼot ta koʼtan te bin ya scholik tey-ae, melel ay ta kʼopil latín. Jich yuʼun kʼax namal la kaʼiy jba ta stojol te Diose. Kʼax mel-oʼtantik sba ya xkʼax kuʼun te kʼajkʼale. Kʼalal ya jta jba ta be sok te jwixe, jaʼnax ya kalbey jbatik «Ave María purisima». Jaʼnax olil ora ya xjuʼ ya xkʼopojotik te kʼalal ya xlaj koʼtantik ta weʼele. ¡Maba ya spaj te bitʼil ayon ta jna-ae! Jtukel la kaʼiy jba sok spisil-ora ya x-okʼon.

Manchukme maʼyuk bin-ora nopol la kaʼiy jba ta stojol te Diose, la jnop spasel te bin ya spasik tey-ae. Jich ochon ta aʼtel ta monja kʼalal 17 kaʼbilal-ae. Jaʼnax jich la jpas yuʼun te jich ya skʼan pasele, pero ta patil jajch jojkʼoybey jba teme yuʼun-nix ya xjuʼ kuʼun spasel-ae. Te monjaetik la yalbotik te spisil te machʼatik xchebet yoʼtanik yame xbajtik ta infierno. Manchukme jich-abi, xchebetnanix koʼtan-a. Jnaʼoj-a te maba stukel la yakʼ sba te Jesucristo, melel la stuuntes te stiempo ta snojptesel sok ta skoltayel te ants winiketik (Mateo 4:23-25). Kʼalal 20 kaʼbilal-ae, maʼyuk swentail ya kil-a te bitʼil ochemon ta monjae. Cham koʼtan yuʼun te kʼalal la yalbon te madre superiora teme xchebet koʼtane jaʼ lek ta ya xlokʼon tey ta conventoe, jich yuʼun lokʼon bael. Laniwan skuy te ya xjuʼ ya jchebajtesbey yoʼtan-euk te yantike.

Te kʼalal sujton ta jnae, te jmeʼ jtat kʼot ta yoʼtanik te bin yuʼun te jich la jpase. Pero ta jlumale maʼyuk aʼtel, jaʼ yuʼun boon ta Alemania occidental te banti kuxinem te yan jbankile. Te jbankile ochem ta jun grupo comunista yuʼun te españoletik. Kʼax lek ya kaʼiy jba te ayon ta yolil te ants winiketik te ya spasik tulan ta stael derecho yuʼun te j-aʼteletik sok te lekuk ya x-ilot te antsetike. Jich yuʼun ochon ta comunista, ta patil nujpunon sok jtul te machʼa ay ta grupoe. Ya jpuktiklan junetik sok ya xbootik ta marcha, ay jkʼoplal la kaʼiy jba.

Pero ta patil, jajch ta chebajel koʼtan. La kil te maba ya spas ta skuxlejalik te bin ya scholbeyik skʼoplal te comunistaetik. Kʼax chebajxan koʼtan ta 1971, melel ay jtsob jchʼieletik ta jgrupotik te la schikʼik te oficina yuʼun gobierno ta Frankfurt yuʼun ya skʼan ya schajpanik te bintik ma stojiluk la yichʼik pasbeyel yuʼun te ajwalil. Ma stojiluk la kil te bitʼil kʼan schajpanik te kʼope.

Te kʼalal ayin te sbabial kal jnichʼnabtike, la kalbey te jmamalal te maba ya xboonix ta tsoblejetik te ya spasik ta grupoe. Kʼax jtukel la kaʼiy jba, melel ma tal yilonik te kamigotak te kʼalal ayin te kale. La jojkʼoybey jba bin swentail te jkuxlejaltike sok teme aybal swentail te ya jpastik tulan ta slekubtesel te stalel te ants winiketik.

Ta 1976, chaʼtul testigoetik yuʼun Jehová kʼotik ta jna sok la yijkitaybonik jilel publicacionetik te lokʼemik skʼoplal ta Biblia. Kʼalal tal yilonik yan bueltae, la jpasbey bayal jojkʼoyeletik ta swenta te wokolil sok te bin ma stojiluk ya yichʼ pasele. ¡Yan-nax la kil-a te la yakʼbonik kil ta Biblia te sujtib te jojkʼoyeletik kuʼune! Ta oranax la jkʼan te ya snojptesonik ta Biblia.

Ta sjajchibal, yuʼun-nax ay bin ya jkʼan ya jnaʼ. Pero jelon te snopojibal kuʼun te kʼalal jajchon ta bael sok te jmamalal ta tsoblejetik te ya spasik te testigoetik yuʼun Jehová. Ta yorail-abi, ayix chaʼtul kal jnichʼnabtik-a. Te Testigoetik ya yikʼotik bael ta sNail Tsoblej sok ya skoltayotik ta skanantayel te alaletik ta yorail te tsobleje. Kʼax lek la kiltiklan jba sok.

Manchukme jich-abi, bayalto te bin ma kʼoem ta koʼtane. Te kʼalal la kulaʼtay te jfamilia ta España, te jtio te jaʼ sacerdote-ae, la yalbon te yakuk kijkitay snopel te Bibliae. Pero te Testigoetik tey-a la skoltayotik ta bayal. Jich bitʼil la spasik te yantik Testigoetik ta Alemania, la yakʼbonik sujtib ta Biblia te bintik ma kʼoem ta koʼtane. Te kʼalal sujton bael ta jnae la jkʼan jchaʼnopxan te Bibliae. Manchukme te jmamalal maba la skʼanix stukel, te joʼone la kakʼbey yipal. Ta 1978, la kichʼ jaʼ, jich ochon ta testigo yuʼun Jehová.

Te bitʼil kʼoemix ta koʼtan te bin ya yal te Bibliae ayix swentail ya kil te jkuxlejale. Jich bitʼil ta 1 Pedro 3:1-4 ya yichʼ albeyel te inamiletik te ya skʼan ya yakʼ sbaik ta wentainel yuʼun te smamalalik, te yakuk yichʼik ta mukʼ sok ayuk slamalil yoʼtanik te jaʼ lek yoʼtan yuʼun te Diose. Te tsitsel ini sok yantikxan skoltayejon te bitʼil inamilon sok te mamailone.

Ayix 35 jaʼbil te ochemon ta testigo yuʼun Jehová. Kʼax tseʼel koʼtan te ya x-abatinon ta stojol te Dios, te ayon ta smelelil religión sok te ay chantul kalatak te la stʼunik te ejemplo kuʼune.