Ayinon ta Székesfehérvár te ay ta Hungría te kʼaxemix ta mil jaʼbil chiknajem tale. Kʼax bayal wokolil la yakʼ jilel te Segunda Guerra Mundial, jich ya jta ta ilel ta ora ini.

Chʼion tal sok te jmamuch sok te jchuchuʼ meʼel, pero jaʼ ya xjulxan ta koʼtan te jchuchuʼ meʼel, te Elisabeth sbiile. Jaʼ la snojpteson ta swenta te Diose. Te kʼalal oxebtonax kaʼbilal-ae la snojpteson ta yalulanel te oración yuʼun te Padrenuestro. Pero jaʼto kʼot ta koʼtan bin ya skʼan ya yal te oración-abi te kʼalal nopolix 30 kaʼbilal-ae.

Jaʼ la skanantayonik te jmamuch sok te jchuchuʼ meʼel, melel te jmeʼ jtat kʼajkʼal ajkʼabal ya x-aʼtejik-a yuʼun ya stsobeyik stojol jun na. Jujun cheʼcheb semana ta sábado jpisiltik ya jtsob jbatik ta weʼel. Bayal ya xjul ta koʼtan-abi.

Ta 1958 te jmeʼ jtat juʼ yuʼunik smanel te na te la stsobeyik stojole. ¡Jaʼto jich la jokinik ta nainel! Mero tseʼel koʼtan-a, pero maba jalaj te stseʼelil koʼtane; wakebnax u ta patil, laj ta cáncer te jpapae.

Kʼax bayal la jmel koʼtan. Yato jnaʼ te jich la kalbey te Diose: «La jkʼanbat te yakuk akoltay te jpapae. ¡Bayal ya jkʼan! ¿Bin yuʼun te ma la awaʼiybon te jkʼope?». Ya jkʼan ya jnaʼ-a te banti ay te jpapae. Jich ya jojkʼoybey jba-a: «¿Bajtbal ta chʼulchan, o jichnaxbal chʼay ta jkʼaxel?». Koʼtanuk jichukon te bitʼil te yantik alaletik te kuxulto te spapaike.

Bayal jaʼbil jteb ma jujun kʼajkʼal ya xboon ta mukenal. Ya jkejan jba te banti mukul te jpapae sok ya jkʼopon Dios, jich ya kalbey: «Awokoluk, Dios, ya jkʼan ya jnaʼ banti ay te jpapae». Jaʼnix jich la jkʼanbey te yakuk yakʼbon jnaʼ bin yuʼun te la spasotike.

Te kʼalal 13 kaʼbilal-ae jajch jnop te kʼopil alemán yuʼun la jkuy te ya xjuʼ ya jtabey sujtib te jojkʼoyeletik kuʼun ta libroetik te ay ta alemán. Ta 1967 boon ta nop jun ta lum Jena, te ay ta Alemania oriental-ae. Oranax la jkʼoponlan spisil te bintik la stsʼibayik te filosofoetik, pero jaʼ bayalxan la jkʼopon te libroetik te ya yalbey skʼoplal bin yuʼun te kuxulotike. Manchukme ay bintik la jmulan tey-a, maba la jtabey sujtib te jojkʼoyeletik kuʼune. Maba la jkom jba ta skʼanbeyelxan te Diose.

Ta 1970 chaʼsujton ta Hungría sok tey la jnaʼbey sba-a te Rose, te jaʼ nujpunon sok ta patile. Ta yorail-abi, te Hungría jaʼ swentainoj te gobierno comunista, jaʼ yuʼun te kʼalal nujpunotike ma jal ta patil bootik ta anel ta Austria. Te bin jnopojtik-ae jaʼ te ya xbootik ta Australia, ta patil ta Sydney te banti nainem jtul jtio.

Oranax la jta kaʼtel ta Austria. Ta jun buelta, te joy ta aʼtel la yalbon te ya xjuʼ ya jta ta Biblia te sujtib te jojkʼoyeletik kuʼune sok la yakʼbon chaʼpajk libroetik. Ta jun-nax buelta la jkʼopon schebal, pero ma tikʼuk la kaʼiy-a, jaʼ yuʼun la jtsʼibaybey bael te machʼatik la spasik te libro, te jaʼik te testigoetik yuʼun Jehová, sok la jkʼanbey yantikxan junetik.

Te kʼalal lokʼ jun jaʼbil jnujpuneltik-ae la yulaʼtayotik jtul kerem te jaʼ Testigoe. La yichʼbon talel te junetik te la jkʼane sok la yalbon teme ya jkʼan ya jnop te Bibliae. Oranax la jkʼan. Bayal bin ya jkʼan ya jnop-a, jaʼ yuʼun jajch jnop te Biblia cheb buelta ta jujun semana, jujun buelta te ya xtale ¡chaneb ora ya xjalajotik ta snopel te Bibliae!

Mero tseʼel koʼtan yuʼun-a te bin yakon ta snopel ta Biblia sok te Testigoetike. Kʼalal la yakʼbonik kil te sbiil te Dios ta jBiblia te ay ta húngaro, maba la jchʼuun yaʼiyel. Ayix 27 jaʼbil te ya xboon ta misa, pero ni junuk buelta kaʼiyojbey sbiil-a te Jehová. Mero la jmulan te sujtib ya yakʼ te Bibliae. Jun te bin la jnope jaʼ te maʼyukix bin ya yaʼiyik te machʼatik lajemike, jich kʼoem te kʼuben te swayelik (Eclesiastés 9:5, 10; Juan 11:11-15). Jaʼnix jich la jnop te ta pajel chaʼbej ya yichʼ achʼubtesel te Balumilal te banti «mayuquix lajel» (Apocalipsis 21:3, 4). Ta ora ini ayix smukʼul koʼtan te «ay chaʼcuxajel» ta achʼ balumilal sok te ya xjuʼ ya kilxan yan buelta te jpapae (Hechos 24:15).

Te Rose spisil yoʼtan la skoltayon. Oranax chʼi te schʼuunel koʼtantik sok ta chebnax u laj koʼtantik ta snopel te libroe. Ya xbootik ta spisil-a te tsoblejetik yuʼun te Testigoetik; bayal la jmulantik te skʼuxul yoʼtanik, te yutsil yoʼtanik sok te jun-nax ayike (Juan 13:34, 35).

Ta 1976 la kichʼkotik akʼbeyel permiso yuʼun ya xbootik ta Australia. Te kʼalal kʼootike la jletik te Testigoetik, bayal la yakʼik ta ilel slekil yoʼtanik ta jtojolkotik. Ta 1978 ochotik ta testigo yuʼun Jehová.

Jaʼ te la jtabey sujtib spisil te jojkʼoyeletik kuʼun te jalix yak jlebel-ae. Jaʼnix jich la jta jtul tatil te maʼyuk machʼa ya spaje: jaʼ te Jehová (Santiago 4:8). Sok ayix smukʼul koʼtan te ya jchaʼkil te jpapa ta nichimal kʼinal te yaloj ya spas te Diose (Juan 5:28, 29).

Ta 1989 chaʼsujtonkotik ta Hungría yuʼun ya jcholbeykotik skʼop Dios te jfamiliatik, te kamigotaktik sok te yantik ants winiketik. Bayal machʼatik jnojptesojtikixe, kʼaxemix ta 70 ta tul te machʼatik la yichʼikix jaʼ bitʼil testigo yuʼun Jehová, jich bitʼil te jmamae.

La jkʼopon Dios 17 jaʼbil yuʼun ya jkʼanbey te yakuk yakʼbey sujtib te jojkʼoyeletik kuʼune, kʼaxix tal 39 jaʼbil te la sutbon te jkʼope. Ta ora ini jaʼnix jich ya jkʼopon te Diose, pero jich ya kalbeyix: «Wokolawal, jchʼul Tat Jehová, te la awakʼbon te bin la jkʼanbat ta jkeremil».